INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 maja 2010r. (data wpływu 13 maja 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• ustalenia, czy w przypadku cesji wierzytelności usługę świadczy jej nabywca oraz
• stawki podatku dla czynności nabycia wierzytelności

–jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2010r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie ustalenia, czy w przypadku cesji wierzytelności usługę świadczy jej nabywca oraz stawki podatku dla czynności nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi działalność m.in. w zakresie nabywania wierzytelności celem ich windykacji, dalszej sprzedaży lub potrącenia z dłużnikiem.

Nabywanie wierzytelności (umowa cesji) celem ich dalszej windykacji jest następstwem wykonania uprzednio zawartej ramowej umowy o świadczenie usług prewencji, windykacji i monitoringu odbiorców towarów i usług. W takim przypadku nabywając wierzytelność od pierwotnego wierzyciela, Wnioskodawca, z momentem wykonania usługi wystawia cedentowi fakturę VAT z wykazanym podatkiem od towarów i usług według stawki 22% .

W umowie cesji wartość wynagrodzenia cesjonariusza za świadczone usługi ustalana jest jako różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności lub wierzytelności powiększonej o należne odsetki a kwotą należną wierzycielowi (cedentowi). Zgodnie z umową wynagrodzenie jest podwyższane o należny podatek według stawki 22%. W tym przypadku rozliczenie cesji wygląda w ten sposób, że Wnioskodawca przelewa na rachunek cedenta kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a wynagrodzeniem brutto cesjonariusza wynikającym z wystawionej faktury, zaś w pozostałej części cesjonariusz składa oświadczenie o potrąceniu. Z kolei rozliczenie pomiędzy Wnioskodawcą a dłużnikiem wygląda w ten sposób, ze dłużnik albo spłaca Wnioskodawcę albo dokonuje z nim potrącenia albo wydaje mu towar bądź świadczy dla niego usługę. Ten stan faktyczny dotyczy rozliczeń tylko z jednym podmiotem.

Wnioskodawca nabywa również wierzytelności bez uprzednio zawartej umowy o świadczenie usług windykacyjnych. Z umowy przelewu (cesji) wierzytelności nie wynika, że Wnioskodawca zobowiązuje się do dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy (cedenta), tzn. że stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności ustaje z dokonaniem tej czynności (cesji). W takim przypadku nabywając bezwarunkowo wierzytelność, czy to od pierwotnego, czy to od wtórnego wierzyciela, Wnioskodawca, z momentem wykonania usługi, tj. zapłaty zbywcy wierzytelności (cedentowi), wystawia fakturę VAT z wykazanym zwolnieniem od podatku od towarów i usług. Nabyte wierzytelności są następnie dalej sprzedawane lub rozliczane z dłużnikiem w ten sposób, że dłużnik albo spłaca Wnioskodawcę albo dokonuje z nim potrącenia albo wydaje mu towar bądź świadczy dla niego usługę. Wartość wynagrodzenia za świadczone usługi ustalana jest w umowie jako różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności lub wierzytelności powiększonej o należne odsetki a kwotą należną wierzycielowi (cedentowi).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy prawidłowe jest stanowisko, że w przypadku cesji wierzytelności usługę świadczy nabywca wierzytelności...
2. Czy prawidłowe jest działanie polegające na uznawaniu za zwolnione usług polegających na nabyciu wierzytelności celem dalszej sprzedaży lub rozliczenia z dłużnikiem zaś opodatkowaniu według stawki 22% usług polegających na nabyciu wierzytelności w celu wykonania uprzednio zawartej ramowej umowy o świadczenie usług prewencji, windykacji i monitoringu odbiorców towarów i usług...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, a więc przez odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Powyższa definicja usługi jest bardzo szeroka, bowiem obejmuje w zasadzie każdą sytuację faktyczną w której dochodzi do zawarcia transakcji pomiędzy dwoma podmiotami, w wyniku której jeden z podmiotów świadczy na rzecz drugiego to do czego się zobowiązał, pod warunkiem, że świadczenie to nie jest dostawą towarów. Biorąc pod uwagę powyższe oraz okoliczność, że wierzytelność nie jest towarem, to zakup wierzytelności jest usługą. Istotą tej usługi, zgodnie ze stanowiskiem jakie prezentuje Minister Finansów w interpretacjach indywidualnych oraz sądy administracyjne, jest zdjęcie z dotychczasowego wierzyciela (zbywcy) ciężaru egzekucji, czy też niewypłacalności dłużnika. Tak więc nabywca wierzytelności (cesjonariusz), zdejmując ze zbywcy (cedenta) ryzyko niewypłacalności dłużnika bez konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy też opóźnień związanych z egzekwowaniem gotówki, świadczy dla zbywcy usługę. Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów i sądów administracyjnych odpłatność (wynagrodzenie) za świadczenie ww. usługi przejawia się w różnicy pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ceną jaką za wierzytelność płaci jej nabywca.

Ad. 2

O ile z umowy nie wynika nic innego, stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności kończy się po dokonaniu tej czynności prawnej. Po zbyciu wierzytelności, zbywca nie ma wpływu na dalszy byt wierzytelności i nie jest zainteresowany dalszym postępowaniem nabywcy w tym względzie. Nie można więc przyjąć, że usługa trwa od chwili nabycia wierzytelności do czasu jej zbycia albo wyegzekwowania. Jeżeli więc strony umowy cesji wyraźnie nie ustaliły, ze cesja nie jest dokonywana w wykonaniu innej umowy, nie stanowi jej elementu, to cesji wierzytelności nie można traktować jako usługi ściągania długów oraz faktoringu. Wykonanie czynności ściągania długów czy to w wykonaniu usługi windykacyjnej czy faktoringu zakłada istnienie dwóch podmiotów, które zawarły umowę. Usługodawca zobowiązuje się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. Konsumentem usługi (usługobiorcą) jest ten podmiot, który korzysta z usługi ściągnięcia długu czy faktoringu, co oznacza, że usługodawca ściąga dług dla usługobiorcy, a nie dla siebie.

Niewątpliwie transakcja nabycia wierzytelności powoduje „uwolnienie” przedsiębiorcy (cedenta) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy od sposobu, w jaki odzyskiwanie to się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej. Niewątpliwie transakcja nabycia wierzytelności powoduje "uwolnienie" cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi "fragment" czynności odzyskiwania długu. Skoro zamiarem z jakim cesjonariusz przystępuje do transakcji nabycia wierzytelności jest ostatecznie ściągnięcie długów, to nabycie długu: czy to celem jego dalszej sprzedaży, czy to ściągania go dla siebie czy to w celu wykonania uprzednio zawartej ramowej umowy o świadczenie usług prewencji, windykacji i monitoringu odbiorców towarów i usług, jest zawsze usługą ściągania długów.

Wnioskodawca jest więc świadczącym usługę w zakresie ściągania długów. Jest on wykonawcą (świadczącym usługę) usługi pośrednictwa finansowego nieobjętą zwolnieniem od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z pkt 5 poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej również ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy).

Natomiast na mocy art. 8 ust. 1 pkt 1 tej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania, czy też dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej. Sprzedawca taki jest w opisanej sytuacji usługobiorcą, on bowiem jest odbiorcą świadczenia ze strony nabywcy wierzytelności. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne jej wykorzystanie dla celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej, jaką jest nabycie cudzej wierzytelności.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego – sklasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w sekcji J ex (65-67). W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). W takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do tej ustawy (sekcja J ex 65-67). Oznaczenie ex uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączeniem usług wymienionych w punktach 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono m.in. usługi ściągania długów oraz factoringu (pkt 5), przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku VAT zgodne jest z przepisem art. 13B (1)(d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, s. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006r., oraz art. 135 (1)(d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007r.

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d)(3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określona kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odsprzedaży. Usługa tego typu, polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tym miejscu należy wskazać, iż ustawa o VAT nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami czy faktoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów, w każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu pośrednictwa finansowego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, Wnioskodawca, prowadzi działalność m.in. w zakresie nabywania wierzytelności celem ich windykacji, dalszej sprzedaży lub potrącenia z dłużnikiem.

Nabywanie wierzytelności (umowa cesji) celem ich dalszej windykacji jest następstwem wykonania uprzednio zawartej ramowej umowy o świadczenie usług prewencji, windykacji i monitoringu odbiorców towarów i usług. W takim przypadku nabywając wierzytelność od pierwotnego wierzyciela, Wnioskodawca, z momentem wykonania usługi wystawia cedentowi fakturę VAT z wykazanym podatkiem od towarów i usług według stawki 22% .

W umowie cesji wartość wynagrodzenia cesjonariusza za świadczone usługi ustalana jest jako różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności lub wierzytelności powiększonej o należne odsetki a kwotą należną wierzycielowi (cedentowi). Zgodnie z umową wynagrodzenie jest podwyższane o należny podatek według stawki 22%. W tym przypadku rozliczenie cesji wygląda w ten sposób, że Wnioskodawca przelewa na rachunek cedenta kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a wynagrodzeniem brutto cesjonariusza wynikającym z wystawionej faktury, zaś w pozostałej części cesjonariusz składa oświadczenie o potrąceniu. Z kolei rozliczenie pomiędzy Wnioskodawcą a dłużnikiem wygląda w ten sposób, ze dłużnik albo spłaca Wnioskodawcę albo dokonuje z nim potrącenia albo wydaje mu towar bądź świadczy dla niego usługę. Ten stan faktyczny dotyczy rozliczeń tylko z jednym podmiotem. Wnioskodawca nabywa również wierzytelności bez uprzednio zawartej umowy o świadczenie usług windykacyjnych. Z umowy przelewu (cesji) wierzytelności nie wynika, że Wnioskodawca zobowiązuje się do dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy (cedenta), tzn. że stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności ustaje z dokonaniem tej czynności (cesji). W takim przypadku nabywając bezwarunkowo wierzytelność, czy to od pierwotnego, czy to od wtórnego wierzyciela, Wnioskodawca, z momentem wykonania usługi, tj. zapłaty zbywcy wierzytelności (cedentowi), wystawia fakturę VAT z wykazanym zwolnieniem od podatku od towarów i usług. Nabyte wierzytelności są następnie dalej sprzedawane lub rozliczane z dłużnikiem w ten sposób, że dłużnik albo spłaca Wnioskodawcę albo dokonuje z nim potrącenia albo wydaje mu towar bądź świadczy dla niego usługę.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz przywołane powyżej przepisy, należy stwierdzić, że w sytuacji gdy Wnioskodawca (jako cesjonariusz) w wyniku zawartej umowy cesji, nabywa od cedenta (zbywcy) jego wierzytelność to świadczy on tym samym, na rzecz zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polegająca na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu, niewątpliwie powoduje „uwolnienie” cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W świetle powyższego przedmiotowe czynności nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Tym samym należy stwierdzić, że usługi wymienione w pkt 5 pozycji 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT, tj. ściągania długów oraz usługi faktoringu w każdej postaci łącznie z usługami nabywania wierzytelności innych podmiotów, niemające charakteru usług faktoringu, lecz realizowane w celu ściągnięcia (windykacji) długów, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej stawki 22%, na mocy art. 41 ust. 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania 1, iż nabywca wierzytelności (cesjonariusz), zdejmując ze zbywcy (cedenta) ryzyko niewypłacalności dłużnika bez konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy też opóźnień związanych z egzekwowaniem gotówki, świadczy dla zbywcy usługę, należało uznać za prawidłowe.

Również stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania Nr 2, iż jest on świadczącym usługę w zakresie ściągania długów, jest on wykonawcą (świadczącym usługę) usług pośrednictwa finansowego nie objętych zwolnieniem od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z pkt 5 poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, należało uznać za prawidłowe.

Ponadto informuje się, że ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego zagadnienia objętego pytaniem Wnioskodawcy oznaczonym we wniosku jako Nr 3, będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.