Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-536/08/13-S/MN
z 19 lutego 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1413/09 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 13 września 2012 r. sygn. akt I SA/Po 384/12 – stwierdza, że stanowisko Spółki cywilnej, przedstawione we wniosku z dnia 11 czerwca 2008 r. (data wpływu 12 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

Wniosek Spółki cywilnej z dnia 11 czerwca 2008 r. o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczy opodatkowania nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 5 września 2007 r. na podstawie umowy cywilnoprawnej Spółka zakupiła od Banku wierzytelności:

1. Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego:
   kwota wierzytelności 3.814.846,47 zł, na którą składają się:
   Należność główna – 1.861.913,47 zł
   Odsetki – 1.865.272,30 zł
   Koszty – 87.660,70 zł
2. S.A.:
   kwota wierzytelności 4.801.174,12 zł, na którą składają się:
   Należność główna – 2.000.000,00 zł
   Odsetki – 2.797.124,12 zł
   Koszty – 4.050,00 zł
   
   

Z tytułu nabycia tych wierzytelności Spółka zobowiązała się zapłacić do Banku kwotę 2.500.000,00 zł.

Postanowieniem z dnia 19 listopada 2007 r. Sąd Rejonowy dokonał zmiany na liście wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym „A”, prowadzącego Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe, poprzez zmianę osoby wierzyciela z Banku na wierzyciela „B” prowadzących działalność gospodarczą s.c.

W dniu 1 lutego 2008 r. Spółka zakupiła, za kwotę 400.000,00 zł wierzytelność banku w stosunku do dłużników:

1. wynikającą z kredytu udzielonego „A” na działalność gospodarczą p.n. Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego.
   
   

Bank oświadczył, że wierzytelność została uznana na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym w kwocie 476.218,28 zł.

Wspólnicy Spółki, jako wierzyciele, wystąpili z wnioskiem o umorzenie postępowania upadłościowego. Na dzień dzisiejszy postępowanie to jest umorzone.

Zamiarem wierzycieli jest zwolnienie dłużnika z długu w zamian za przejęcie nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie wierzytelności dokonane przez wspólników Spółki podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z załącznikiem nr 4 poz. 3 do ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, że Wspólnicy Spółki cywilnej, nabyli wierzytelność w stosunku do Dłużnika od banków. Z punktu widzenia prawa cywilnego, przedmiotowe transakcje należy zakwalifikować jako przelew wierzytelności.

Zgodnie z art. 509 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, a w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przelew może nastąpić pod tytułem darmym albo odpłatnym (na podstawie umowy sprzedaży lub zamiany).

Wobec powyższego, Dłużnik zobowiązany jest do spłaty długu na rzecz Wspólników, działających jako wspólnicy spółki cywilnej. Wierzyciele dopuszczają możliwość umorzenia długu, w zamian za przeniesienie na wierzycieli własności nieruchomości.

Zgodnie z art. 453 k.c., jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Przedmiotowe transakcje dokonywane przez wierzycieli mają także istotne znaczenie w zakresie przepisów prawa podatkowego.

Zgodnie z załącznikiem nr 4 poz. 3 do ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku od towarów i usług usługi pośrednictwa finansowego. Jednakże poz. 3 w pkt 5 wyłącza ze zwolnienia usługi ściągania długów oraz usługi faktoringu, uznając je w ten sposób za opodatkowane podatkiem od towarów i usług wg stawki 22%.

Dotychczasowe interpretacje organów podatkowych w podobnym stanie faktycznym potwierdzały takie stanowisko (dla przykładu należy wskazać postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Radomsku z dnia 7 października 2005 r.). Urząd ten uznał, że przy każdej cesji wierzytelności mamy do czynienia z usługą pośrednictwa finansowego, wykonywaną przez nabywcę wierzytelności na rzecz zbywcy, której celem jest uwolnienie zbywcy od ciężaru egzekwowania należności. Ponieważ w omawianej sprawie cesja nie nosi znamion ani inkasa ani faktoringu, więc podlega zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT.

Według Janusza Zubrzyckiego („Leksykon VAT na 2007 r.”) pod pojęciem:

1. obrotu wierzytelnościami rozumie się najczęściej zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu ich dalszej sprzedaży. W tym zakresie mieściłaby się również cesja wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej pomiędzy zbywcą wierzytelności (cedentem) a nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem). Z punktu widzenia jednak przepisów ustawy o podatku od towarów i usług istotne jest rozpoznanie kiedy tę instytucję (cesji wierzytelności) rozpatruje się jako „usługę” w rozumieniu VAT. W tym zakresie nacisk położony jest na „nabycie wierzytelności” (czyli jej zakup), a nie na jej sprzedaż, gdyż w tym przypadku usługę świadczy nabywca (kupujący), a jej beneficjentem jest zbywający (sprzedawca),
2. faktoringu – właściciel (zwany faktorantem) przelewa swoje wierzytelności na faktora, a w zamian za to uzyskuje od faktora kwotę pieniężną odpowiadającą rozmiarom wierzytelności – pomniejszoną o prowizję faktora.
   
   

Rozpatrując zatem instytucję faktoringu należy stwierdzić, że zawiera ona także elementy charakterystyczne dla przelewu (cesji).

Jednakże, w przeciwieństwie do cesji, factoring zawiera szereg innych czynności, które już nie wiążą się bezpośrednio z samym przelewem. Oznacza to, że factoring jest umową bardziej złożoną, gdzie obok przeniesienia wierzytelności występują także elementy świadczenia usług przez faktora na rzecz faktoranta (zbywcy wierzytelności).

Takimi dodatkowymi usługami faktora są np.: monitoring sytuacji prawno-ekonomicznej dłużnika, świadczenie usług marketingowych, informacje w zakresie wywiadu gospodarczego czy doradztwo finansowe. Nie można zatem instytucji faktoringu utożsamiać z instytucją cesji, ponieważ z prawnego punktu widzenia nie są to co do zakresu i znaczenia gospodarczego (a w konsekwencji także skutków prawnych) tożsame pojęcia.

Analizując przedmiotowy stan faktyczny Zainteresowany stwierdza, że w przedmiotowych umowach przelewu wierzytelności nie ma wskazanych powyżej złożonych elementów charakterystycznych dla faktoringu (takich jak świadczenie usług przez faktora na rzecz faktoranta – zbywcy wierzytelności). Nie występują tutaj takie dodatkowe usługi (które są elementem faktoringu) jak np.: monitoring sytuacji prawno-ekonomicznej, czy też świadczenie usług marketingowych, wywiad gospodarczy czy doradztwo finansowe itp.

Ponadto należy zauważyć, że zwykła cesja wierzytelności obejmuje wszelkie wierzytelności, zaś faktoring dotyczy przede wszystkim wierzytelności wynikających z umów dostawy, sprzedaży i umów o usługi. Zatem w przypadku faktoringu mamy do czynienia ze stosunkami zobowiązaniowymi o charakterze ciągłym.

W przedmiotowej sprawie, umowa przelewu wierzytelności miała charakter jednorazowy i nie była związana z wierzytelnościami wynikającymi z umów dostawy, sprzedaży, umów o usługi. Nie mamy tutaj również związku ze stosunkami zobowiązaniowymi o charakterze ciągłym.

Opierając się na porównaniu zawartym powyżej, usługami factoringowymi (sensu stricte) są jedynie te usługi obrotu wierzytelnościami, które wyróżniają się stałymi (ciągłymi) powiązaniami pomiędzy faktorantem (zbywcą wierzytelności) a faktorem.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, usługę obrotu wierzytelnościami rozumianą jako zakup wierzytelności w celu jej windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej jej sprzedaży, nie opierającej się na umowie wskazującej na długotrwały i stały charakter współpracy w tym przedmiocie pomiędzy stronami, należałoby kwalifikować – w zależności od celu działania nabywcy – do grupowania „Usługi pośrednictwa finansowego pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane” (PKWiU 65.23.10), które korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. Wobec nie występowania cech charakterystycznych dla umowy faktoringu nie może też być zastosowany pkt 5 z poz. 3 w załączniku nr 4 ustawy o podatku od towarów i usług, który to zapis powoduje wyłączenie od zwolnienia z opodatkowania.

W zakresie opodatkowania usług związanych ze sprzedażą i nabywaniem wierzytelności należy także zwrócić uwagę na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 1239/06), w którym Sąd stwierdza, że: „(...) spółka nabywając cudzą wierzytelność za własne środki finansowe weszła w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Zatem istniejący dług podatnik będzie ściągał już dla siebie nie dla innego podmiotu. Spółka na tym etapie nie jest już podmiotem świadczącym usługę ściągania długów (brak spełnienia warunków: istnienia dwóch podmiotów – usługodawcy i konsumenta usługi, brak wynagrodzenia za usługę, brak bezpośredniego czytelnego i dostrzegalnego związku pomiędzy odpłatną czynnością, a otrzymanym za wykonaną usługę wynagrodzeniem). Spółka ściągając uprzednio nabyty dług nie występuje już bowiem jako usługodawca, który zobowiązał się do ściągania długu na rzecz innego podmiotu i nie pobiera z tego tytułu wynagrodzenia”.

Na tle przedstawionego opisu sprawy oraz własnego stanowiska Zainteresowanego, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w dniu 12 września 2008 r. interpretację indywidualną nr ILPP2/443-536/08-2/MN, w której stanowisko Wnioskodawcy uznał za nieprawidłowe.

W ocenie tut. Organu, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, zwalnia się od podatku usługi pośrednictwa finansowego – sklasyfikowane według PKWiU w sekcji J ex (65-67). Z powyższego zwolnienia wyłączone zostały enumeratywnie wymienione rodzaje usług pośrednictwa finansowego – m.in. usługi ściągania długów i factoringu (poz. 3 pkt 5 załącznika nr 4). Wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisami Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. oraz Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. W wydanej interpretacji wskazano, iż przedmiotowa transakcja bez wątpienia powoduje „uwolnienie” banku (cedenta) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Ponadto stwierdzono, że z opisu stanu faktycznego wynika, iż Spółka nabyła wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie. Okoliczność, że podmiot dopuszcza możliwość zwolnienia z długu w zamian za przejęcie nieruchomości nie zmienia faktu, iż celem tej transakcji (zamiarem Wnioskodawcy) jest właśnie ściąganie długów. To zaś skutkuje, w tym konkretnym przypadku, wyłączeniem transakcji ze zwolnienia od opodatkowania.

Pismem z dnia 26 września 2008 r. Spółka cywilna wezwała Organ podatkowy do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 24 października 2008 r. nr ILPP2/443/W-69/08-2/SJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wyniku ponownej analizy sprawy, z uwzględnieniem zarzutów przytoczonych w wezwaniu, stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji indywidualnej w przedmiotowej sprawie.

W związku z powyższym, Spółka cywilna reprezentowana przez Pełnomocnika wniosła w dniu 4 grudnia 2008 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Sąd, po rozpoznaniu sprawy, wydał wyrok w dniu 27 kwietnia 2009 r. sygn. akt I SA/Po 8/09, w którym uchylił zaskarżoną interpretację.

Pismem z dnia 18 czerwca 2009 r. Minister Finansów złożył skargę kasacyjną od wyżej powołanego wyroku WSA.

Wyrokiem z dnia 19 października 2010 r. sygn. akt I FSK 1413/09 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, po ponownym rozpoznaniu sprawy, wydał wyrok w dniu 13 września 2012 r. sygn. akt I SA/Po 384/12, w którym uchylił zaskarżoną interpretację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2010 r. sygn. akt I FSK 1413/09 oraz w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 13 września 2012 r. sygn. akt I SA/Po 384/12 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Według art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Na mocy art. 8 ust. 3 ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU jako klasyfikacji, o której mowa w art. 8 ust. 3 ustawy.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie nie będące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Reasumując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z brzmieniem art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 cyt. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że w dniu 5 września 2007 r. na podstawie umowy cywilnoprawnej Spółka zakupiła od Banku wierzytelności: (a) Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego, kwota wierzytelności 3.814.846,47 zł, na którą składają się: Należność główna – 1.861.913,47 zł, Odsetki – 1.865.272,30 zł, Koszty – 87.660,70 zł; (b) S.A., kwota wierzytelności 4.801.174,12 zł, na którą składają się: Należność główna – 2.000.000,00 zł, Odsetki – 2.797.124,12 zł, Koszty – 4.050,00 zł. Z tytułu nabycia tych wierzytelności Spółka zobowiązała się zapłacić do Banku kwotę 2.500.000,00 zł. Postanowieniem z dnia 19 listopada 2007 r. Sąd Rejonowy dokonał zmiany na liście wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym „A”, prowadzącego Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe, poprzez zmianę osoby wierzyciela z Banku na wierzycieli prowadzących działalność gospodarczą s.c. W dniu 1 lutego 2008 r. Spółka zakupiła, za kwotę 400.000,00 zł wierzytelność banku w stosunku do dłużników, wynikającą z kredytu udzielonego „A” na działalność gospodarczą p.n. Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego. Bank oświadczył, że wierzytelność została uznana na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym w kwocie 476.218,28 zł. Wspólnicy Spółki, jako wierzyciele, wystąpili z wnioskiem o umorzenie postępowania upadłościowego. Na dzień dzisiejszy postępowanie to jest umorzone. Zamiarem wierzycieli jest zwolnienie dłużnika z długu w zamian za przejęcie nieruchomości.

Odnosząc się do powyższego, WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 13 września 2012 r. sygn. akt I SA/Po 384/12 stwierdził, iż: „Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 października 2010 r. sygn. akt I FSK 1413/09, który uchylił wyrok WSA w Poznaniu do ponownego rozpoznania, wskazał, że dokonując wykładni art. 43 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Sąd I instancji powinien mieć na uwadze, że przed TSUE zawisła sprawa C-93/10 dotycząca spornej w sprawie materii, w związku z tym uznał, że orzeczenie to jest istotne dla oceny zaskarżonej interpretacji.

TSUE w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w powołanej wyżej sprawie orzekł, że art. 2 pkt 1 i art. 4 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnej usługi i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica miedzy wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży. TSUE zauważył, że art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy postanawia, że opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej podlegają dostawa towarów i świadczenie usług wykonywane za wynagrodzeniem na terytorium kraju przez podatnika występującego w takim charakterze, zaś art. 4 VI Dyrektywy stanowi, że podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą określoną w ust. 2 bez względu na cel czy rezultat takiej działalności (ust. 1), a działalność gospodarcza określona w ust. 1 obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców, osób świadczących usługi, w tym działalność górniczą i rolniczą oraz działalność w ramach wolnych zawodów. Za działalność gospodarczą uznaje się również wykorzystywanie majątku rzeczowego i wartości niematerialnych i prawnych w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu. Czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17), zatem świadczenie usługi odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy, a więc podlegające opodatkowaniu, następuje tylko wtedy, jeżeli pomiędzy usługodawcą, a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych (pkt 18), dla uznania, że świadczenie usług dokonywane jest odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy wymagany jest bezpośredni związek między wyświadczoną usługą, a otrzymanym wynagrodzeniem (pkt 19). TSUE stwierdził, że cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje od cedenta żadnego wynagrodzenia, w związku z czym nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tego aktu (pkt 22). TSUE zauważył, że istnieje różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży, jednakże stwierdził, że różnica pomiędzy wartością nominalną, a ceną sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników (pkt 23 i 25).

W wyroku NSA z dnia 19 marca 2012 r. (sygn. akt I FPS 5/11), Sąd odwołał się do cyt. wyżej orzeczenia TSUE, odnosząc tezy orzeczenia TSUE do przepisów prawa polskiego. NSA stwierdził, że transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 u.p.t.u., ze względu na fakt, że w takim przypadku nie mamy do czynienia ze zobowiązaniem się przez usługodawcę do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. NSA stwierdził, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący – cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy – cedenta usługę. W sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, nie można uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego stwierdzono, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1”.

Jak wynika z powołanego wyroku TSUE w sprawie C-93/10, o ile więc ustalona przez strony umowy cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W konsekwencji powyższego, a także zgodnie z uzasadnieniem wyroku WSA w Poznaniu z dnia 13 września 2012 r. sygn. akt I SA/Po 384/12 należy stwierdzić, iż z opisu stanu faktycznego nie wynika, że obok transakcji kupna wierzytelności wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności (Wnioskodawcę) na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym przez Wnioskodawcę. W przedmiotowej sytuacji doszło wyłącznie do zapłaty ceny za wierzytelność. W konsekwencji, skoro w przedmiotowej sprawie nie występuje sytuacja, w której usługodawca zobowiązuje się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie – Wnioskodawca nie świadczy usługi, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisany stan faktyczny wskazać należy, iż nabycie wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.