Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-310/12/MCZ
z 18 grudnia 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 04 września 2012 r. (data wpływu do tut. Biura – 10 września 2012 r.) uzupełnionym w dniu 15 i 22 listopada 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 września 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 12 listopada 2012 r. znak: IBPB II/1/436-310/12/MCZ i znak: IBPB II/1/415-902/12/MCZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 15 listopada 2012 r. (uiszczenie brakującej opłaty) i w dniu 22 listopada 2012 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości gruntowej (nieruchomość A). Drugi współwłaściciel, rodzeństwo Wnioskodawcy, jest drugim współwłaścicielem. Udziały obydwu współwłaścicieli są równe.

Ponadto ww. są współwłaścicielami innej nieruchomości gruntowej (nieruchomość B), w której posiadają udziały po 1/2 części.

Współwłaściciele zamierzają dokonać w 2012 r. czynności prawnych dotyczących nieruchomości A i B. Czynności te nie zostaną dokonane po upływie 5 lat od końca roku, w którym nieruchomości zostały nabyte.

Owymi czynnościami prawnymi, których strony zamierzają dokonać, są:

1. Nieodpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości A poprzez jej przyznanie na wyłączną własność Wnioskodawcy,
2. Nieodpłatne zniesienie współwłasności B poprzez jej przyznanie na wyłączną własność drugiego współwłaściciela.
   
   

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

• Strony zamierzają zawrzeć notarialną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności, o treści: „Właściciele dwóch nieruchomości gruntowych znoszą współwłasność w ten sposób, że jeden ze współwłaścicieli przejmuje na wyłączną własność jedną nieruchomość (bez spłat i dopłat), a drugi ze współwłaścicieli – przejmuje na wyłączną własność drugą nieruchomość (bez spłat i dopłat)”.
• Pierwszy ze współwłaścicieli nabył nieruchomości w drodze darowizny dokonanej w 2012 r.
• Drugi ze współwłaścicieli nabył część nieruchomości - w drodze darowizny w 2007 r. i część nieruchomości - w drodze umowy zamiany nieruchomości gruntowych z gminą w 2011 r.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ww. czynność, na gruncie prawa podatkowego, zostanie potraktowana (i opodatkowana) jako umowa zniesienia współwłasności, czy też jako umowa zamiany?

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że umowa, jaką ma zamiar zawrzeć – umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości, wywoła skutki w podatku od spadków i darowizn (choć podlegać będzie zwolnieniu od opodatkowania); będzie to czynność określona w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Umowa nie wywoła skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych (nie będzie to czynność, o której mowa w art. 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawcy kluczowym dla sprawy jest to, że współwłaściciele chcą wyjść ze stanu współwłasności. Wobec powyższego, umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości najwierniej oddaje rzeczywisty zamiar stron i najpełniej oddaje istotę przeprowadzonej operacji, także w kontekście potocznego i intuicyjnego rozumienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. z 2009 r. Dz. U. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „współwłasność” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez współwłasność należy rozumieć stan, gdy własność tej same rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

Polskie prawo rozróżnia dwa rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych i współwłasność łączną (art. 196 § 1 kc).

W myśl art. 210 zd. 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
   
   

Podatkowi od spadków i darowizn podlega zniesienie współwłasności dokonane poprzez przyznanie rzeczy (nieruchomości) jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat albo podział rzeczy bez dopłat polegający na przyznaniu każdemu (lub niektórym) ze współwłaścicieli wyodrębnionej jej części.

Zgodnie z art. 5 tej ustawy obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 tejże ustawy w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Natomiast podstawę opodatkowania w myśl art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 w myśl którego, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ww. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 powołanej ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla I grupy podatkowej 9.637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

W myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Z kolei zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Jak wynika z przedstawionego zdarzenia przyszłego Wnioskodawca jest współwłaścicielem dwóch nieruchomości gruntowych A i B. Drugim współwłaścicielem tychże nieruchomości jest rodzeństwo Wnioskodawcy. Udziały obydwu współwłaścicieli są równe. Współwłaściciele zamierzają w 2012 r. zawrzeć notarialną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności ww. nieruchomości w ten sposób, że Wnioskodawca otrzyma na wyłączną własność nieruchomość A, a drugi współwłaściciel otrzyma na wyłączną własność nieruchomość B. Czynności te zostaną dokonane przed upływem 5 lat od końca roku, w którym ww. działki zostały nabyte. Jeden ze współwłaścicieli nabył współwłasność nieruchomości A i B w drodze darowizny dokonanej w 2012 r. Drugi ze współwłaścicieli (rodzeństwo) nabył część nieruchomości - w drodze darowizny w 2007 r. i część nieruchomości - w drodze umowy zamiany nieruchomości gruntowych z gminą w 2011 r.

W kontekście przedstawionego we wniosku (i jego uzupełnieniu) zdarzenia przyszłego Wnioskodawca sformułował pytanie: czy ww. czynność, na gruncie prawa podatkowego, zostanie potraktowana (i opodatkowana) jako umowa zniesienia współwłasności, czy też jako umowa zamiany i zajął m.in. stanowisko, że umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości gruntowej, jaką ma zamiar zawrzeć, wywoła skutki w podatku od spadków i darowizn (choć podlegać będzie zwolnieniu od opodatkowania).

Z powyższym stanowiskiem należy się zgodzić; ustawa o podatku od spadków i darowizn w art. 4a przewiduje dla wskazanych osób - w tym rodzeństwa - zwolnienie z opodatkowania nabycia m.in. tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Zwolnienie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn może mieć jednak zastosowanie jedynie w przypadku spełnienia określonych w tym przepisie przesłanek.

Gdyby jednak wskazane w treści tego zwolnienia przesłanki nie zostały spełnione, wówczas przedmiotowe nabycie byłoby zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Organ jednocześnie zaznacza, iż interpretacja została wydana w oparciu o zdarzenie przyszłe przedstawione przez Wnioskodawcę. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Jeżeli jednak przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.