INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. u. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. u. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Starostwa Powiatowego, przedstawione we wniosku z dnia 25 marca 2010 r. (data wpływu do: Izby Skarbowej w Poznaniu: 30 marca 2010 r., Biura KIP w Lesznie: 2 kwietnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania przysługującego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania przysługującego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Starosta (…) działając w imieniu Skarbu Państwa, wykonując zadania z zakresu administracji rządowej zawarł umowy w sprawie:

• wyrażenia zgody na założenie i przeprowadzenie elektroenergetycznej napowietrznej linii 400 kv,

• wyrażenia zgody na każdorazowe udostępnienie nieruchomości w celu wykonania niezbędnych robót związanych z budową, eksploatacją, konserwacją, modernizacją, naprawą oraz wszelkimi remontami linii elektroenergetycznej oraz wejścia i dojazdu przez przedmiotową nieruchomość,

• wyrażenia zgody na wykonanie przebudów linii elektroenergetycznej,

• nie korzystania z nieruchomości pod linią 400 kv w sposób naruszający przepisy dotyczące eksploatacji linii elektroenergetycznej,

• nie zezwalania na korzystanie z nieruchomości pod linią przez osoby trzecie.

Zgodnie z postanowieniami umowy, Starosta (…) wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej zobowiązał się złożyć w terminie 14 dni od daty wezwania przez wykonawcę oświadczenia woli w formie aktu notarialnego o ustanowienie służebności gruntowej.

Odszkodowanie ustalone w niniejszej umowie zalicza się na poczet wynagrodzenia za ustanowienie służebności gruntowej w formie aktu notarialnego. Ustalona w umowie wartość odszkodowania nie obejmuje podatku VAT.

Odszkodowanie wymienione w umowie wpłacone powinno zostać w dwóch ratach:

• I rata w wysokości 40% ustalonego odszkodowania przelana zostanie na rachunek Starostwa Powiatowego w terminie 14 dni od daty uzyskania ostatecznego pozwolenia na budowę dla odcinka linii,

• lI rata w wysokości 60% ustalonego odszkodowania powinna zostać wpłacona w terminie 30 dni od daty podpisania przez strony aktu notarialnego o ustanowieniu służebności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług odszkodowanie przysługujące z tytułu ustanowienia służebności gruntowej w związku z zawartą w tym zakresie umową podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonanie usług objętych przedmiotem umowy prowadzi do częściowej utraty wartości nieruchomości Skarbu Państwa. w celu wyrównania straty przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązały się do wpłaty jednorazowego odszkodowania na rzecz Starostwa Powiatowego działającego w imieniu Skarbu Państwa.

Wybudowanie napowietrznej linii elektroenergetycznej o wysokiej mocy powoduje utratę wartości nieruchomości należących do Skarbu Państwa. Wynika to z faktu, iż część nieruchomości znajdująca się pod linią musi pozostać niezabudowana, a pozostałe nieruchomości ze względu na bliskość linii nie będą już tak atrakcyjne dla przyszłych nabywców.

Ponadto, w umowie przewidziano, iż kolejny właściciel będzie związany z postanowieniami umowy, tzn. każdy nabywca nieruchomości będzie zobowiązany do udostępnienia terenu w celu konserwacji i napraw, w mocy pozostanie także ustanowiona służebność gruntowa.

W ocenie Wnioskodawcy, otrzymanie kwoty pieniężnej tytułem odszkodowania za utratę wartości działek nie stanowi świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a jedynie stanowi rekompensatę za utratę wartości nieruchomości (naprawienie szkody).

Na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 54, poz. 535 ze zm.), przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Istotą takiego świadczenia jest zaniechanie polegające na nieczynieniu, bądź też na znoszeniu określonej sytuacji.

W przypadku, gdy Starostwo wydaje zezwolenie na przeprowadzenie linii przesyłowych na gruncie Skarbu Państwa, jego celem nie jest uzyskanie kwoty pieniężnej od przedsiębiorstwa, tylko umożliwienie urbanizacji terenu i przeznaczenie gruntu pod inwestycje. w związku z tym Wnioskodawca uważa, iż nie dochodzi do świadczenia usług w myśl ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 54 , poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu VAT podlegają:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

• eksport towarów;

• import towarów;

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług, stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy – każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. u. UE l Nr 347). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów. To pozwala stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Według art. 285 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. u. Nr 16, poz. 93 ze zm.), nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Z punktu widzenia treści wyróżnia się:

• służebności gruntowe czynne – „właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej” (art. 285 § 1 in principio k.c.);

• służebności gruntowe bierne – „właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań” (art. 285 § 1 in medio k.c.) lub „właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (art. 285 § 1 in fine k.c.).

Przy definiowaniu świadczenia należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego, w szczególności do art. 353 § 2 k.c. stanowiącego, że świadczenie może polegać na działaniu (facere) albo na zaniechaniu (non facere). Świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług powinno wynikać z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego oraz powinien występować bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść majątkową (K. Kossakowski K. Sachs (red.), „VI Dyrektywa VAT”, C.H. Beck 2004, s. 132). Do czynności stanowiących świadczenie usług zalicza się m. in. służebności gruntowe czynne (zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji) oraz służebności gruntowe bierne (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności), w których osoby wierzyciela oraz dłużnika wyznacza stosunek prawnorzeczowy.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Podatnikami, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności.

Działalność gospodarcza na mocy art. 15 ust. 2 cyt. ustawy obejmuje:

• wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy;

• czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ww. ustawy).

Jednostki samorządu terytorialnego takie jak gminy, powiaty czy województwa, są innymi niż organy władzy publicznej uczestnikami sektora finansów publicznych, zatem nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, lecz są objęte zwolnieniem wskazanym w § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 224, poz. 1799 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. u. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), organami powiatu są rada powiatu i zarząd. Zarząd jest organem wykonawczym powiatu (art. 26 ust. 1 powołanej ustawy), który w myśl art. 33 tej ustawy wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy.

Jak wynika z powyższego, starostwo powiatowe jest jednostką pomocniczą, służącą zarządowi do wykonania zadań powiatu oraz obsługi techniczno - organizacyjnej powiatu. Tak rozumiane starostwo powiatowe jest wyspecjalizowanym biurem o pewnym zespole pracowników oraz zasobie środków materialnych, danych do pomocy organowi w celu realizacji jego zadań i kompetencji.

Z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. u. Nr 142, poz. 1020 ze zm.) wynika, że starostwo powiatowe nie ma możliwości prowadzenia odrębnej ewidencji księgowej, dotyczącej rozliczeń podatku od towarów i usług.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Starosta (…) działając w imieniu Skarbu Państwa, wykonując zadania z zakresu administracji rządowej zawarł umowy w sprawie:

• wyrażenia zgody na założenie i przeprowadzenie elektroenergetycznej napowietrznej linii 400kV,

• wyrażenia zgody na każdorazowe udostępnienie nieruchomości w celu wykonania niezbędnych robót związanych z budową, eksploatacją, konserwacją, modernizacją, naprawą oraz wszelkimi remontami linii elektroenergetycznej oraz wejścia i dojazdu przez przedmiotową nieruchomość,

• wyrażenia zgody na wykonanie przebudów linii elektroenergetycznej,

• nie korzystania z nieruchomości pod linią 400 kv w sposób naruszający przepisy dotyczące eksploatacji linii elektroenergetycznej,

• nie zezwalania na korzystanie z nieruchomości pod linią przez osoby trzecie.

Zgodnie z postanowieniami umowy, Starosta (…) zobowiązał się złożyć oświadczenie woli w formie aktu notarialnego o ustanowienie służebności gruntowej, za które zostanie ustalone odszkodowanie zaliczane na poczet wynagrodzenia, wpłacone w dwóch ratach.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz odnosząc się do opisu stanu faktycznego należy stwierdzić, że zgoda na korzystanie z nieruchomości i ustanowienie służebności gruntowej podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług polegające na „zobowiązaniu do tolerowania czynności lub sytuacji” za wynagrodzeniem. Zatem otrzymana kwota odszkodowania podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na ogólnych zasadach.

Tut. Organ informuje ponadto, iż w niniejszej interpretacji odniesiono się wyłącznie do kwestii objętych zapytaniem, nie ustosunkowano się natomiast do oceny, kto – Starostwo Powiatowe czy Powiat – jest zobowiązany do opodatkowania przedmiotowej czynności podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.