INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2010r. (data wpływu do tut. Biura - 28 czerwca 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustanowienia hipotek - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 czerwca 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustanowienia hipotek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 11 maja 2010r. na podstawie oświadczenia ustanowiona została na rzecz Banku hipoteka łączna zwykła w kwocie 1.250.000,00 zł na zabezpieczenie kapitału oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty 600.000,00 zł na zabezpieczenie odsetek i innych należności Banku na:

• prawie wieczystego użytkowania gruntu oraz prawie własności budynku objętego księgą wieczysta X,
• prawie wieczystego użytkowania gruntu objętego księgą wieczystą Y,
• prawie wieczystego użytkowania gruntu oraz prawie własności budynku objętego księgą wieczystą Z.
  
  

Hipoteka łączna zwykła w kwocie 1.250.000,00 zł oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty 600.000,00 zł stanowią zabezpieczenie udzielonego przez Bank kredytu inwestycyjnego na podstawie umowy kredytu w wysokości 1.250.000,00 zł.

Do Urzędu Skarbowego zostały złożone trzy deklaracje PCC-3 dotyczące ustanowienia hipoteki zwykłej na poszczególną nieruchomość objętą księgą wieczystą w kwocie 1.250.000,00 zł każda oraz trzy deklaracje PCC-3 dotyczące ustanowienia hipoteki kaucyjnej na poszczególną nieruchomość objętą księgą wieczystą.

W taki sposób złożone deklaracje wpłynęły na wysokość zapłaconego podatku przez jednostkę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ustanowienie hipoteki łącznej zwykłej w kwocie 1.250.000,00 zł na zabezpieczenie kapitału kredytu oraz hipoteki łącznej kaucyjnej do kwoty 600.000,00 zł na zabezpieczenie odsetek i innych należności banku na trzech nieruchomościach objętych trzema księgami wieczystymi rodzi obowiązek złożenia do urzędu skarbowego trzech deklarcji PCC-3 w zakresie hipoteki łącznej zwykłej oraz trzech deklaracji PCC-3 w zakresie hipoteki łącznej kaucyjnej na poszczególną nieruchomość objętą księgą wieczystą odrębnie tak jak to zrobiła jednostka, czy też jednostka winna była złożyć tylko jedną deklarację PCC-3 w której to wykazana byłaby hipoteka łączna zwykła w kwocie 1.250.000,00 zł ustanowiona na trzech nieruchomościach objętych księgami wieczystymi oraz jedną deklarację PCC-3 dotyczącą hipoteki łącznej kaucyjnej ustanowionej na trzech nieruchomościach objętych księgami wieczystymi...

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż powinien złożyć tylko jedną deklarację PCC-3 dotyczącą hipoteki łącznej zwykłej oraz jedną deklarację PCC-3 dotyczącą hipoteki łącznej kaucyjnej. Swoje stanowisko jednostka opiera na art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy oraz art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ww. ustawy podatkowi temu podlega ustanowienie hipoteki, czyli zdaniem wnioskodawcy podlega czynność ustanowienia hipoteki, fakt jej ustanowienia. W dniu 11 maja 2010r. ustanowiono jedną hipotekę łączną zwykłą na trzech nieruchomościach oraz jedną hipotekę łączną kaucyjną na trzech nieruchomościach. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy podstawę opodatkowania stanowi - przy ustanowieniu hipoteki - kwota zabezpieczonej wierzytelności. Podstawa opodatkowania została ujęta wartościowo. Jest nią wartość /kwota/ przedmiotu opodatkowania, która to została ujęta w oświadczeniu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) przedmiotem tego podatku jest ustanowienie hipoteki.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia hipoteki powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o jej ustanowieniu lub z chwilą zawarcia umowy ustanowienia hipoteki - art. 3 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przy ustanowieniu hipoteki obowiązek podatkowy ciąży na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki – art. 4 pkt 8 ustawy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy podstawę opodatkowania przy ustanowieniu hipoteki stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy stawka podatku od ustanowienia hipoteki wynosi:

1. na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności - 0,1 %,
2. na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej - 19 zł.
   
   

Zastosowanie stawki podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest zatem uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje, jest oznaczona i jej wysokość jest znana, czy też wysokości tej wierzytelności ustalić nie można.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym uregulowanym w przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.). Hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelności pieniężne. Hipoteką można obciążyć nieruchomość, część ułamkową nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelność zabezpieczoną hipoteką.

W myśl art. 65 ust. 1 ww. ustawy w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Natomiast zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy wierzytelności o wysokości nieustalonej mogą być zabezpieczone hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej (hipoteka kaucyjna). Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą (art. 102 ust. 2 ustawy).

W świetle art. 76 ust. 1 ustawy w razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca dotychczas nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział (hipoteka łączna). Wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka łączna, może według swego uznania żądać zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie. Może również według swego uznania dokonać jej podziału pomiędzy poszczególne nieruchomości (art. 76 ust. 2 ustawy). Na podstawie art. 76 ust. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności można, w drodze czynności prawnej, obciążyć więcej niż jedną nieruchomość (hipoteka łączna umowna). Prawo rzeczowe nie przewiduje żadnych ograniczeń co do przedmiotu hipoteki łącznej. Mogą więc być nią obciążone nieruchomości gruntowe, budynkowe oraz lokalowe, użytkowanie wieczyste, udział we współwłasności nieruchomości, udział w użytkowaniu wieczystym, jak też łączne obciążenie przedmiotów różnego rodzaju, np. nieruchomości i wierzytelności hipotecznej.

Z opisu stanu faktycznego wynika, iż w dniu 11 maja 2010r. na podstawie oświadczenia ustanowiona została na rzecz Banku hipoteka łączna zwykła w kwocie 1.250.000,00 zł na zabezpieczenie kapitału oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty 600.000,00 zł na zabezpieczenie odsetek i innych należności Banku na:

• prawie wieczystego użytkowania gruntu oraz prawie własności budynku objętego księgą wieczysta X,
• prawie wieczystego użytkowania gruntu objętego księgą wieczysta Y,
• prawie wieczystego użytkowania gruntu oraz prawie własności budynku objętego księga wieczystą Z.
  
  

Wbrew twierdzeniu wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym nie została ustanowiona jedna hipoteka łączna zwykła na trzech nieruchomościach oraz jedna hipoteka łączna kaucyjna na trzech nieruchomościach lecz zostały ustanowione trzy hipoteki zwykłe na trzech nieruchomościach oraz trzy hipoteki kaucyjne na trzech nieruchomościach.

Hipoteka ma charakter hipoteki łącznej, jeżeli kilka nieruchomości jest obciążonych w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności w taki sposób, że każda nieruchomość gwarantuje zapłatę całej wierzytelności, a wierzyciel ma swobodę wyboru nieruchomości, z których będzie dochodził zaspokojenia. Nazwa tej hipoteki nie powinna wprowadzać w błąd, ponieważ wbrew jej brzmieniu nie oznacza, że mamy do czynienia z jedną hipoteką. W takim przypadku mamy bowiem do czynienia z tyloma hipotekami, ile jest przedmiotów (np. nieruchomości), na których dokonano zabezpieczenia (które obciążono hipoteką). Prawo polskie nie przyjęło konstrukcji jednej hipoteki obciążającej kilka nieruchomości, lecz wielość hipotek, tj. tyle, ile jest nieruchomości obciążonych, zabezpieczających jedną wierzytelność. (Bałan-Gonciarz Ewa, Ciepła Helena – Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz, Oficyna, 2007).

Podstawę opodatkowania, w przypadku ustanowienia hipoteki, stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności. Ustalając podstawę opodatkowania należy mieć na uwadze systematykę ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co oznacza, że przed ustaleniem podstawy opodatkowania w oparciu o art. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy najpierw prawidłowo określić przedmiot opodatkowania podatkiem, na podstawie art. 1 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W przedstawionym zdarzeniu zostało ustanowionych sześć hipotek (trzy hipoteki zwykłe obciążające trzy nieruchomości objęte księgami wieczystymi oraz trzy hipoteki kaucyjne obciążające trzy nieruchomości objęte księgami wieczystymi), czyli występuje sześć przedmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem. Nie ma znaczenia że ustanowienie hipoteki służy zabezpieczeniu tej samej wierzytelności. W efekcie podstawę opodatkowania podatkiem stanowić będzie, ustalona odrębnie dla każdej z tych hipotek, kwota wierzytelności zabezpieczonej ustanowioną hipoteką.

Reasumując wskazać należy, iż skoro przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowi czynność ustanowienia hipoteki, to mimo, iż ustanowiono trzy hipoteki zwykłe oraz trzy hipoteki kaucyjne na zabezpieczenie tej samej wierzytelności, podstawę opodatkowania przy każdej z tych czynności stanowi pełna kwota zabezpieczonej wierzytelności i od tej kwoty na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy należy wyliczyć wysokość podatku – osobno dla każdej hipoteki.

W przedmiotowym zdarzeniu należało zatem istotnie złożyć trzy deklaracje PCC-3 dotyczące ustanowienia trzech hipotek zwykłych (podstawa opodatkowania dla każdej z tych hipotek to kwota 1 250 000 zł; stawka podatku - 0,1 % kwoty zabezpieczonej wierzytelności) oraz trzy deklaracje PCC-3 dotyczące ustanowienia trzech hipotek kaucyjnych (stawka podatku 19 zł dla każdej z tych hipotek zabezpieczających wierzytelności o wysokości nieustalonej).

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.