INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 kwietnia 2010 r. (data wpływu 19 kwietnia 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 16 lipca 2010 r. (data wpływu 19 lipca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 kwietnia 2010 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 8 lipca 2010 r. nr ILPB2/415-515/10-2/ES, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia tego wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 8 lipca 2010 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 12 lipca 2010 r.), natomiast w dniu 19 lipca 2010 r. (data nadania 16 lipca 2010 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Zainteresowany uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia x 2008 r. sąd rejonowy zasądził od pracodawcy Wnioskodawcy na Jego rzecz odszkodowanie tytułem pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. W okresie od 1 grudnia 2005 r. do 31 grudnia 2006 r. na skutek błędnego zakwalifikowania przez pracodawcę wykonywanej przez Zainteresowanego w okresie zatrudnienia pracy, pobierał On zaniżone świadczenie emerytalne. Zakład pracy w wystawionym świadectwie pracy nie wykazał, iż wykonywana przez Wnioskodawcę praca miała charakter pracy górniczej, wskutek czego organ rentowy przyznając prawo do emerytury górniczej, do jej wysokości nie zastosował przeliczenia 1.8, lecz przelicznik 1.2 i w konsekwencji Zainteresowany pobierał niższą emeryturę niż w rzeczywistości powinien. Powyższe okoliczności zostały dowiedzione w postępowaniu przed sądem okręgowym, gdzie w wyroku z dnia x 2007 r. sąd postanowił o przeliczeniu przyznanej Wnioskodawcy emerytury z zastosowaniem współczynnika 1.8. Decyzją z dnia x 2008 r. organ rentowy ponownie przeliczył wysokość przyznanej Zainteresowanemu emerytury, tym razem z zastosowaniem przelicznika 1.8. W konsekwencji, po ponownym przeliczeniu, przyznana Wnioskodawcy emerytura była wyższa od tej pierwotnie przyznanej. Z uwagi zatem na fakt, iż w okresie od 1 grudnia 2005 r. do 31 grudnia 2006 r. Zainteresowany otrzymywał zaniżone świadczenie emerytalne, wystąpił do sądu rejonowego z powództwem przeciwko pracodawcy o zapłatę stosowanego odszkodowania za okres pobierania zaniżonej emerytury.

Podstawą dochodzonego przez Wnioskodawcę roszczenia był art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z treścią art. 300 Kodeksu pracy, zgodnie z którymi: „.Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależyte wykonanie zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”. Zasady ustalania odszkodowania wynikają zatem wprost z art. 471 Kodeksu cywilnego, zaś wysokość należnego odszkodowania stanowiącego różnicę między emeryturą, którą faktycznie On otrzymał, a tą którą powinien był otrzymywać, gdyby pracodawca wystawił Mu prawidłowe dokumenty, ustaliła opinia biegłego sądowego dopuszczona przez sąd rejonowy. Biegły sądowy wyliczył, iż Wnioskodawca powinien otrzymać odszkodowanie w kwocie 7 888,00 zł brutto.

Ponadto Zainteresowany wyjaśnił, iż roszczenie Jego miało charakter cywilnoprawny, niemniej jednak wynikało z nienależytego wykonania obowiązków przez pracodawcę, w związku z tym związane było ze stosunkiem pracy, dlatego też stosownie do art. 300 Kodeksu pracy zastosowanie miał właśnie art. 471 Kodeksu cywilnego.

Również zdaniem sądu rejonowego pracodawca nie wykonał ciążących na nim obowiązków w sposób należyty, bowiem w wystawionym świadectwie pracy nie wskazał, iż Zainteresowany wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego poniósł On szkodę w postaci obniżonej wysokości emerytury.

W konsekwencji zakład pracy był zobligowany do wypłaty na Jego rzecz odszkodowania w kwocie 7 888,00 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi w kwocie 851,80 zł.

W dniu x 2010 r. Zainteresowany otrzymał od pracodawcy informację o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w roku 2009, czyli PIT-8C wraz z informacją, iż otrzymane od pracodawcy na podstawie ww. wyroku sądowego odszkodowanie wraz z odsetkami z tytułu zniżenia emerytury, nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i w ocenie spółki stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 20 ust 1ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Konsekwencją takiego stanowiska jest obowiązek rozliczenia przez Wnioskodawcę przedmiotowych kwot wraz z innymi dochodami w zeznaniu rocznym za 2009 r. i tym samym obowiązek uregulowania należnego podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest - zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych...
2. Czy przedmiotowe odszkodowanie stanowi przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy...

Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone wyrokiem z dnia x 2008 r. przez sąd rejonowy na Jego rzecz odszkodowanie w kwocie 7 888 zł brutto zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i wbrew stanowisku pracodawcy nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy. W związku z tym, w przekonaniu Zainteresowanego, pracodawca nie powinien wystawiać deklaracji PlT-8C i obciążać Go obowiązkiem rozliczenia przedmiotowego odszkodowania wraz z innymi dochodami osiągniętymi przez Niego w 2009 r. i tym samym nie ma On obowiązku zapłaty podatku od przedmiotowego odszkodowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r., Nr 51 poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r., stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.) stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, iż aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie:

1. szkody, która jest albo źródłem zobowiązania przy tzw. odpowiedzialności ex delicto (art. 415 Kodeksu cywilnego), albo stanowi następstwo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przy odpowiedzialności ex contractu (art. 471 k.c.),
2. szkoda musi być spowodowana przez jakiś fakt (działanie lub inne zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy,
3. między szkodą a faktem, który ją spowodował musi istnieć związek przyczynowy.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego na podstawie wyroku sądowego, w związku z zaniżeniem świadczenia emerytalnego spowodowanego błędnym zakwalifikowaniem przez pracodawcę wykonywanej przez Wnioskodawcę pracy w okresie zatrudnienia od 1 grudnia 2005 r. do 31 grudnia 2006 r., zasądzono od niego na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w kwocie 7 888,00 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi w kwocie 851,80 zł.

Pracodawca nie wykonał ciążących na nim obowiązków w sposób należyty, bowiem w wystawionym świadectwie pracy nie wskazał, iż Zainteresowany wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego poniósł On szkodę w postaci obniżonej wysokości emerytury.

Otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie wraz z należnymi odsetkami znalazło swój wyraz w sporządzonej i przekazanej Mu, w lutym 2010 r. informacji o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w roku 2009, tj. informacji PIT-8C.

Podstawą do dochodzenia przez Wnioskodawcę przedmiotowego roszczenia były przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w szczególności art. 471 w związku z treścią art. 300 Kodeksu pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Przepis art. 471 Kodeksu cywilnego stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z kolei art. 300 Kodeksu pracy mówi, iż w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Powyżej wymieniony przepis Kodeksu cywilnego nie zawiera jednak regulacji dotyczącej wysokości tego odszkodowania bądź zasad jego ustalania. Zwolnieniu zaś na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą podlegać jedynie takie odszkodowania, co do których wprost w przepisie ustalona została wysokość lub zasady ustalania tejże wysokości. Przepisy natomiast o naprawieniu szkody nie zawierają takich regulacji, co jest równoznaczne z tym, że wypłacone na tej podstawie odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

Należy jednak w tym miejscu ponownie zwrócić uwagę na brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw i aktów wykonawczych) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Żeby rozstrzygnąć kwestię opodatkowania kwoty, będącej odszkodowaniem, a zasądzonej wyrokiem Sądu należy ustalić jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem. Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów Kodeksu cywilnego postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Wyjątek, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) dotyczy tylko odszkodowania w zakresie utraconych korzyści i podlega ono opodatkowaniu.

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z zaistniałego stanu faktycznego wynika, że roszczenie Zainteresowanego wynikało z zaniżenia świadczenia emerytalnego spowodowanego błędnie sporządzonym dokumentem dla organu rentowego. Pracodawca jednak naprawił szkodę w postaci odszkodowania z należnymi odsetkami.

Wobec powyższego wypłacone z tego tytułu świadczenie pieniężne nie podlega zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadzie wyłączenia wynikającego z lit. b) tegoż przepisu.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, przedmiotową należność na gruncie powoływanej ustawy podatkowej należy zakwalifikować do przychodów w rozumieniu ww. art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. „innych źródeł”, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” oznacza, iż definicja źródeł przychodów ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Przychód podatkowy z innych źródeł powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie natomiast do art. 42a ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C), i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne oraz opisany we wniosku stan faktyczny, stwierdzić należy, iż przychód otrzymany przez Wnioskodawcę w postaci odszkodowania, na podstawie wyroku sądu - nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem przedmiotowa należność stanowi korzyść, którą Zainteresowany mógłby osiągnąć gdyby Mu szkody nie wyrządzono.

Tak więc zakład pracy, nie będąc zobowiązanym do naliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy - prawidłowo postąpił wystawiając Wnioskodawcy informację PIT-8C wskazując, że przedmiotowe odszkodowanie stanowi przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.