INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 maja 2010 r. (data wpływu 21 maja 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania po dniu 1 maja 2004 r. opłat rocznych z tytułu służebności gruntowej przejazdu i przechodu ustanowionych umową zawartą przed 1 maja 2004 r. - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania po dniu 1 maja 2004 r. opłat rocznych z tytułu służebności gruntowej przejazdu i przechodu ustanowionych umową zawartą przed 1 maja 2004 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

W dniu 14 października 2003r. aktem notarialnym została zawarta umowa sprzedaży pomiędzy Gminą a Spółką cywilną. Przedmiotem sprzedaży były działki oznaczone numerami: nr 1618/70, 1618/44 o powierzchni 0,5406 ha. Jednocześnie została ustanowiona za wynagrodzeniem służebność gruntowa przejazdu i przechodu na sąsiedniej działce, stanowiącej własność Gminy w kwocie 240zł opłacana corocznie. Z protokołu uzgodnień z dnia 7 października 2003r. wynika, iż termin płatności wynagrodzenia ustalony został na 31 stycznia każdego roku kalendarzowego za dany rok z góry.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy z tytułu zawartej przed dniem 1 maja 2004r. (tj. dniem wejścia w życie ustawy o podatku od towarów i usług) umowy o ustanowienie służebności gruntowej przejazdu i przechodu, opłata coroczna uiszczono po tej dacie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, opłata z tytułu służebności gruntowej jest zobowiązaniem cywilno prawnym płatnym bez wezwania na rzecz właściciela gruntu, a do ich zmian mają zastosowanie zasady cywilnoprawne. Zawarcie umowy powyższej opłaty miało miejsce przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w momencie, gdy służebność gruntowa nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tak więc opłaty pobierane w latach kolejnych nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast w świetle art. 8 ust. 1 pkt 2 podatku od towarów i usług świadczenie usług jest opodatkowane podatkiem VAT. Ze względu na podobieństwo, Wnioskodawca powołuje się na uchwałę NSA z 8 stycznia 2007r. dot. opłaty rocznej ustalonej przed dniem 1 maja 2004r. z tytułu ustalenia prawa wieczystego użytkowania „opłata roczna z tytułu wieczystego użytkowania, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) ani nie zawiera w sobie należnego podatku ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów ustawy”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony ważności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Z punktu widzenia treści wyróżnia się:

• służebności gruntowe czynne – „właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej” (art. 285 § 1 in principio k.c.);
• służebności gruntowe bierne – „właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań” (art. 285 § 1 in medio k.c.) lub „właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności” (art. 285 § 1 in fine k.c.).
  
  

Natomiast z dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, wynika, iż opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa powyżej, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Do czynności stanowiących świadczenie usług z tytułu zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji można zaliczyć m. in. służebności gruntowe bierne i czynne, które mogą powstać np. w wyniku umowy. Ustanowienie służebności czynnej (zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji) lub biernej (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności) za wynagrodzeniem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli świadczący usługę posiada status podatnika w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy zaznaczyć, iż nie każde zaniechanie czynności lub znoszenie stanów uważane jest za usługę w myśl cytowanego powyżej przepisu.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko takie powstrzymanie się od dokonania czynności lub tolerowanie czynności lub sytuacji, które wynika z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego, istnieje konkretny podmiot będący bezpośrednim konsumentem tego zobowiązania, a zobowiązanie to jest odpłatne. W przypadku gdy którykolwiek z wymienionych warunków nie zostanie spełniony, przedmiotowe zobowiązanie nie będzie podlegało opodatkowaniu.

Analiza powyższych przepisów jednoznacznie wskazuje zatem, że do czynności stanowiących świadczenie usług zalicza się m.in. służebności gruntowe czynne (zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji) oraz służebności gruntowe bierne (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności), w których osoby wierzyciela oraz dłużnika wyznacza stosunek prawnorzeczowy.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Podatnikami, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności.

Działalność gospodarcza na mocy art. 15 ust. 2 cyt. ustawy obejmuje:

• wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy;
• czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jednostki samorządu terytorialnego takie jak gminy, powiaty czy województwa, są innymi niż organy władzy publicznej uczestnikami sektora finansów publicznych, zatem nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, lecz są objęte zwolnieniem wskazanym w § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 244, poz. 1799 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z okoliczności sprawy wynika, iż na działce będącej własnością Gminy w 2003r. została ustanowiona aktem notarialnym służebność gruntowa polegająca na prawie przejazdu i przechodu, na rzecz właściciela nieruchomości sąsiedniej (właścicieli działek nr 1618/70, nr 1618/44) za wynagrodzeniem w kwocie 240zł opłacana corocznie. Z protokołu uzgodnień z dnia 7 października 2003r. wynika, iż termin płatności wynagrodzenia ustalony został na 31 stycznia każdego roku kalendarzowego za dany rok z góry.

Przenosząc przedstawiony stan faktyczny na grunt ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, iż opłaty roczne uiszczane po 1 maja 2004r. z tytułu ustanowionej służebności gruntowej stanowią dla Wnioskodawcy wynagrodzenie za świadczenie usług w rozumieniu cytowanego art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż ma ono charakter odpłatny - jak wskazano we wniosku Wnioskodawca będzie otrzymywał z tego tytułu wynagrodzenie oraz istnieje konkretny podmiot, będący konsumentem tego zobowiązania. Tym samym pobierane po 1 maja 2004r. przez Gminę wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

W odniesieniu natomiast do powołanej przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku uchwały NSA z dnia 8 stycznia 2007r. dotyczącej opłat rocznych z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego ustalonych przed 1 maja 2004r. należy podkreślić, iż powołana uchwała w przedmiotowej sprawie nie będzie miała zastosowania, bowiem dotyczy ona jak sam Wnioskodawca wskazał ustanowienia prawa użytkowania wieczystego, które na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi po 1 maja 2004r. dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy. W przypadku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego przed dniem 1 maja 2004r. dostawa gruntu nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Z kolei ustanowienie służebności gruntowej za wynagrodzeniem w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy. Usługa ta jest świadczona w sposób ciągły na rzecz właścicieli działek za wynagrodzeniem, dla której termin płatności upływa z dniem 31 stycznia każdego roku kalendarzowego. Tym samym przedmiotowa usługa świadczona po 1 maja 2004r. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

Mając zatem powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia przedstawionego stanu faktycznego.

Dodatkowo tut. organ informuje, iż w niniejszej interpretacji nie odniósł się do kwestii opodatkowania opłat rocznych z tytułu służebności gruntowych opłacanych przed dniem 1 maja 2004r. bowiem nie było to przedmiotem zapytania niniejszego wniosku.

Ocena prawna w zakresie określenia czy kwota wskazana w akcie notarialnym stanowi kwotę brutto czy netto została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.