Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/415-667/12-2/TR
z 12 października 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 30 maja 2012 r. (data wpływu: 12 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z praw majątkowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 lipca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z praw majątkowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W grudniu 2007 r. małżonek Wnioskodawczyni został przyjęty w poczet członków Spółdzielczego Banku. Wkład w Spółdzielni wniesiony został z majątku wspólnego małżonków w wysokości 44 000 zł. W ich małżeństwie panował ustrój wspólnoty majątkowej, który trwał od 1969 roku do dnia śmierci małżonka Zainteresowanej (tj. do dnia 10 września 2010 r.).

Na dzień 10 września 2010 r. wartość wniesionych udziałów w Spółdzielni wynosiła 44 500 zł.

W Deklaracji Przystąpienia do Banku Spółdzielczego mąż Wnioskodawczyni wskazał Ją jako osobę, której po jego śmierci udziały członkowskie miały zostać wypłacone w trybie art. 16 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.).

W 2011 r. Bank, realizując dyspozycję członka Spółdzielni, zwrócił wniesiony wkład. Jednocześnie od dokonanej wypłaty Bank, jako płatnik, pobrał zaliczkę na podatek dochodowy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego zrodziła się u Zainteresowanej wątpliwość, czy słusznie Bank pobrał podatek, w sytuacji gdy wniesione udziały pochodziły z majątku wspólnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zwrot wkładów członkowskich w Spółdzielni małżonkowi wskazanemu w Deklaracji Przystąpienia do Spółdzielni, złożonej przez małżonka będącego członkiem tej Spółdzielni, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w świetle przedstawionego stanu faktycznego, należy zauważyć, iż zgodnie z przepisem art. 3 Prawa spółdzielczego, majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków. Zgodnie z art. 16 § 1 ww. ustawy, warunkiem przyjęcia na członka jest złożenie deklaracji. Deklaracja powinna być złożona pod nieważnością w formie pisemnej. Podpisana przez przystępującego do spółdzielni deklaracja powinna zawierać jego imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania, a jeżeli przystępujący jest osobą prawną – jej nazwę i siedzibę, ilość zadeklarowanych udziałów, dane dotyczące wkładów, jeżeli statut ich wnoszenie przewiduje, a także inne dane przewidziane w statucie. Zgodnie z art. 16 § 2 Prawa spółdzielczego, w formie pisemnej deklaruje się także dalsze udziały, jak i wszelkie zmiany danych zawartych w deklaracji. Natomiast w świetle art. 16 § 3 ww. ustawy, członek może w deklaracji lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu złożonym spółdzielni wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie należy do spadku.

W przedmiotowej sprawie nie można też pominąć okoliczności istnienia małżeńskiej wspólnoty majątkowej. Zgodnie z przepisem art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W świetle art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego należą w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego jak również z majątku osobistego każdego z małżonków.

„Pojęcie „przedmioty majątkowe” obejmuje majątkowe prawa bezwzględne, prawa majątkowe względne, w tym wierzytelności, jak też tzw. oczekiwanie prawne nabycia prawa majątkowego w przyszłości, czyli ekspektatywę. Konstrukcja ekspektatywy (praw podmiotowych tymczasowych) służy ochronie sytuacji prawnej adresata normy prawnej, która nie jest jeszcze w pełni ukształtowana, ale pewna i wyraża się w oczekiwaniu na nabycie określonego prawa (np. własności, lub roszczenia), gdy nie nabył on jeszcze tego prawa z uwagi na częściowe jedynie zrealizowania się zdarzenia objętego hipotezą tej normy.

O przynależności przedmiotów do majątku wspólnego decyduje czas ich nabycia. Przedmioty nabyte po ustaniu wspólności nie należą do dorobku małżonków z wyjątkiem jednak przedmiotów nabytych w wyniku realizacji ekspektatywy powstałej w czasie trwania małżeństwa. W orzecznictwie przyjmuje się, że w sytuacji gdy zdarzenie, z którym ustawa wiąże nabycie prawa nastąpi po ustaniu wspólności ustawowej, to prawo to, także jeżeli uzyskało je tylko jedno z małżonków, powstaje na rzecz obojga małżonków, podlega podziałowi jako składnik majątku wspólnego (wyrok SN z dnia 12 lutego 1970 r., I CR 444/69, OSNCP 1970, nr 11, poz. 203, uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 12 stycznia 1978 r., III CZP 86,77, OSNCP 1978, nr 10, poz. 171). Zawartym w k.r.o. przepisom o stosunkach majątkowych między małżonkami podlegają prawa majątkowe wynikające z członkostwa w spółdzielni, w szczególności prawo do wkładu, udziału, prawo do części majątku spółdzielni w razie jej likwidacji, prawa wynikające ze spółdzielczego stosunku pracy. Mogą one należeć do majątku wspólnego małżonków, także gdy związane są z członkostwem jednego małżonka.” (por. postanowienie Sądu Najwyższego, sygn. akt IV CSK 97/05, z dnia 10 marca 2006 r.).

Mając na uwadze powyższe, należy mieć na uwadze okoliczność, iż wkład do Spółdzielni wniesiony przez małżonka Zainteresowanej pochodził z majątku wspólnego małżonków. Wkład ten, po jego śmierci, zgodnie ze złożoną przez niego deklaracją, miał zostać zwrócony do majątku małżonków.

Podkreślić też należy, że wyżej opisane prawo majątkowe nie zmieniło swojego charakteru, tylko dlatego, że po śmierci małżonka będącego członkiem Spółdzielni, fundusz udziałowy został zwrócony zgodnie z jego dyspozycją drugiemu małżonkowi.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, opodatkowaniu podlegają, co do zasady, wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów określonych m.in. w art. 21 ustawy. Zgodnie natomiast z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

W świetle przedstawionych okoliczności sprawy Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż zwrot wniesionego wkładu do Spółdzielni przez jednego z małżonków, a pochodzącego z majątku dorobkowego korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Prawo to nie będzie innym prawem majątkowym tylko dlatego, że zostanie zwrócony małżonkowi niebędącemu członkiem Spółdzielni. Zauważyć też należy, że wartość wniesionego wkładu pochodziła z majątku wspólnego małżonków, który już raz został opodatkowany podatkiem dochodowym w momencie jego uzyskania, zatem nie może być ponownie opodatkowany. W opinii Wnioskodawczyni, zwrot wkładu w przedstawionej sytuacji nie stanowi dla Niej żadnego przysporzenia majątkowego, bowiem pochodził z wypracowanego również przez Nią dochodu, wchodzącego w skład wspólnoty majątkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast z treści art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy wynika, że źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ponadto, stosownie do treści art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Zacytowany powyżej przepis nie podaje normatywnej definicji przychodów z praw majątkowych i nie stanowi katalogu zamkniętego, na co wskazuje wyrażenie „w szczególności”. Tą kategorią został objęty każdy przychód osiągnięty przez podatnika w związku z posiadaniem przez niego praw o charakterze majątkowym.

Zgodnie z kolei z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), z chwilą śmierci prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców. Nabycie przez osoby fizyczne w drodze spadku co do zasady podlega opodatkowaniu zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.).

Nie należą jednak do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego). Powyższa reguła dotyczy praw majątkowych z tytułu udziałów członkowskich w banku.

Stosownie do art. 16 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. (t. j. Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) Prawo spółdzielcze, członek może w deklaracji lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu złożonym spółdzielni wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie należy do spadku.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż na podstawie art. 16 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze, Wnioskodawczyni otrzymała należności z tytułu udziałów Jej małżonka w banku spółdzielczym na podstawie dyspozycji przez Niego udzielonej.

Zatem, przychód z tytułu wypłacenia Zainteresowanej na podstawie art. 16 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze przedmiotowej należności, wynikającej z praw majątkowych należy zakwalifikować jako przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro bowiem Wnioskodawczyni przysługiwało prawo do zadeklarowanego udziału (prawo majątkowe) po śmierci udziałowca, to jego realizacja, tj. wypłata należności, stanowiła realizację tego prawa majątkowego, a w konsekwencji po stronie Zainteresowanej powstał przychód z praw majątkowych.

Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

W niniejszej sprawie mamy jednak do czynienia z realizacją ww. dyspozycji, tj. wypłaty udziałów członkowskich męża Zainteresowanej po śmierci tegoż męża, a nie ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni należnych Wnioskodawczyni. To bowiem nie Zainteresowana, ale mąż Zainteresowanej był członkiem spółdzielni, któremu przysługiwały należne zeń uprawnienia, a przysporzenie majątkowe, które otrzymała Wnioskodawczyni po śmierci męża, zostało nabyte przez Nią dopiero na skutek realizacji dyspozycji wynikającej z cyt. art. 16 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze – po śmierci męża, a nie wcześniej.

Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy, iż zwolnienie od podatku, o którym mowa w ww. art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w opisanym stanie faktycznym nie ma zastosowania.

Reasumując, stwierdzić należy, iż rzeczona kwota – otrzymana przez Zainteresowaną w związku ze zrealizowaniem przez bank art. 16 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze – nie korzysta z ww. zwolnienia od podatku i w całości podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych – według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 cyt. ustawy – jako przychód z praw majątkowych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.