INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) po ponownym rozpatrzeniu, w związku z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 07 września 2009r. sygn. akt I SA/Gl 236/09, wniosku z dnia 25 lipca 2008r. (data wpływu do tut. Biura – 31 lipca 2008r.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione w ww. wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia akcji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 lipca 2008r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia akcji.

W dniu 31 października 2008r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów wydał indywidualną interpretację Znak: IBPB2/415-1336/08/MM, w której stwierdził, iż stanowisko, zgodnie z którym wnioskodawca nie ma statusu płatnika jest nieprawidłowe. Miał on bowiem zarówno możliwości prawne jak i techniczne aby dokonać konkretyzacji osób zbywających akcje, wystarczyło jedynie – mając na względzie konieczność wywiązania się z obowiązków płatnika wybrać metodę, która taką identyfikację umożliwi.

Pismem z dnia 26 stycznia 2009r. po uprzednim wezwaniu Organu do usunięcia naruszenia prawa wnioskodawca złożył skargę na powyższą interpretację indywidualną z dnia 31 października 2008r. Znak: IBPB2/415-1336/08/MM.

Pismem z dnia 02 marca 2009r. Znak: IBPB II/2/4160-10/09/MM Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów udzielił odpowiedzi na skargę przesyłając ją wraz z aktami sprawy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

W wyniku rozpatrzenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 07 września 2009r. Sygn. akt I SA/Gl 236/09 uchylił zaskarżoną interpretację. Po wycofaniu skargi kasacyjnej przez Organ, prawomocny wyrok wpłynął do tut. Biura w dniu 06 października 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 11 grudnia 2007r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy S.A. podjęło uchwałę w sprawie nabycia do 1.050.000 akcji własnych Spółki w celu ich umorzenia. Na mocy powyższej uchwały Zarząd Spółki został upoważniony do realizacji zakupu akcji. Zgodnie z powyższą uchwałą wykluczone było nabycie akcji w transakcjach pakietowych. Uchwała ta została ogłoszona zgodnie z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Nabycie akcji odbywa się, na rynku regulowanym, w ramach Giełdy Papierów Wartościowych. Spółka nabywając własne akcje celem ich umorzenia korzysta z pośrednictwa firmy inwestycyjnej, prowadzącej działalność maklerską. Firma ta na podstawie zawartej ze Spółką umowy, nabywając akcje, działa w imieniu własnym, lecz na rachunek Spółki. Zgodnie z uchwałą podjętą przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki skup akcji Spółki celem ich umorzenia mógł być dokonany jedynie za pośrednictwem firmy inwestycyjnej, prowadzącej działalność maklerską, działającą w imieniu własnym, lecz na rachunek Spółki. Płatności na rzecz zbywcy, za nabywane celem umorzenia akcje dokonywane były przez firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

1. Czy biorąc pod uwagę treść art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT, w przypadku, gdy dochodzi do zbycia, na rynku regulowanym - Giełdzie Papierów Wartościowych, akcji na rzecz Spółki celem ich umorzenia, zbywca (sprzedający akcje, które nabywa Spółka) uzyskuje dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych...
2. W przypadku uznania, że zbywca (sprzedający na rzecz Spółki akcje) uzyskuje dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, to czy na Spółce ciąży obowiązek płatnika tj. czy ma ona obliczyć, pobrać oraz odprowadzić na rachunek właściwego urzędu skarbowego kwotę należnego podatku...
3. W przypadku uznania, że zbywca (sprzedający na rzecz Spółki akcje) uzyskuje dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych i Spółka ma obowiązek działać w charakterze płatnika, to w jaki sposób Spółka ma określić podstawę opodatkowania celem obliczenia, pobrania i odprowadzenia na rachunek urzędu skarbowego kwoty należnego podatku...
4. W przypadku uznania, że zbywca (sprzedający na rzecz Spółki akcje) uzyskuje dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych i Spółka ma obowiązek działać w charakterze płatnika, to jakie Spółka powinna wypełnić deklaracje i informacje podatkowe i do których organów podatkowych złożyć deklaracje i informacje...
   
   

Ad. 1

Zdaniem wnioskodawcy, obrót akcjami na rynku regulowanym jest sformalizowany i oparty o zasady publicznego obrotu instrumentami finansowymi. Najistotniejsze z nich to: (i) zasada przymusu rynku regulowanego przy obrocie wtórnym akcjami dopuszczonymi do publicznego obrotu, oraz (ii) zasada obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego.

Konsekwencją powyższych zasad jest anonimowość stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brak bezpośredniego rozliczania tych transakcji pomiędzy ich stronami. Nabycie przez spółkę akcji własnych dopuszczonych do publicznego obrotu, następuje w wyniku zawarcia umowy o przeniesienie praw z akcji. Zgodnie z zasadą obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego przy nabyciu (zbyciu) akcji na rynku regulowanym, akcjonariusz spółki (sprzedający) oraz spółka (kupujący) składają u podmiotu uprawnionego do dokonywania transakcji odpowiednio: zlecenie sprzedaży oraz zlecenie kupna akcji.

Podmiotami uprawnionymi do dokonywania transakcji na rynku regulowanym są firmy inwestycyjne prowadzące działalność maklerską. Świadczą one usługi na rzecz sprzedawcy i kupującego na podstawie umowy o świadczenie usług brokerskich. Zlecenie akcjonariusza jest podstawą dla firmy inwestycyjnej do sporządzenia w imieniu własnym, lecz na rachunek klienta (akcjonariusza) zlecenia brokerskiego, czyli oferty sprzedaży akcji notowanych na giełdzie. Podobnie zlecenie Spółki jest podstawą dla firmy inwestycyjnej do sporządzenia w imieniu własnym na rachunek klienta (Spółki) zlecenia brokerskiego, czyli oferty kupna akcji notowanych na giełdzie. Zlecenie klienta jest przekazywane na odpowiedni rynek, gdzie dochodzi do jego realizacji (zawarcie transakcji). Dowodem zawarcia transakcji jest karta umowy wystawiana po zakończeniu sesji giełdowej i przekazywana następnie do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. („KDPW"), który na ich podstawie dokonuje rozliczenia transakcji.

Biorąc pod uwagę powyższe, w doktrynie słusznie wskazano, że „obrót giełdowy jest obrotem anonimowym w tym znaczeniu, że nie jest możliwe na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie zidentyfikowanie zbywcy lub nabywcy. W ich imieniu działają uprawnione podmioty, tj. domy maklerskie lub banki prowadzące działalność maklerską, będące akcjonariuszami spółki prowadzącej giełdę, czyniąc to na cudzy lub własny rachunek. Stroną transakcji zawartej na giełdzie jest zawsze uprawniony podmiot, chociaż stroną umowy zawartej na giełdzie jest osoba trzecia - nabywca lub zbywca papierów wartościowych." (R. Czerniawski, w: R. Czerniawski, M. Wierzbowski, Ustawa Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz, Warszawa 2002r., s. 353). Podobnie zasadę anonimowości formułuje prof. M. Romanowski w „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz", Warszawa 2003r., s. 290, tak charakteryzując umowę o świadczenie usług brokerskich (na podstawie takiej umowy Spółka nabyła akcje własne w celu ich umorzenia, składając zlecenia kupna firmie inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską): „Po pierwsze, dom maklerski jest zastępcą pośrednim, gdyż działa w imieniu własnym, ale na rachunek innej osoby. Po drugie, osoba inwestora nie jest ujawniana na zewnątrz wobec kontrahenta domu maklerskiego (zasada anonimowości). Dom maklerski zobowiązuje się do kupna lub sprzedaży papierów wartościowych na rzecz inwestora na podstawie przyjętych do realizacji zleceń kupna lub nabycia złożonych przez inwestora."

Przenosząc te rozważania na grunt przepisów podatkowych, wskazać należy, że zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia udziałów (akcji). Za dochód z udziału w zyskach osób prawnych należy uznać dochód uzyskany przez podatnika w związku ze zbyciem akcji spółki na jej rzecz celem ich umorzenia. Dochód ten może podlegać opodatkowaniu zryczałtowaną stawką w wysokości 19%. Obowiązek obliczenia, pobrania i przekazania tego podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego spoczywa na płatniku, którym jest osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna, będąca przedsiębiorcą dokonującym wypłaty należności w związku z odpłatnym nabyciem udziałów (akcji) celem ich umorzenia (art. 41 ust. 4 ustawy o PIT).

Mając na względzie powyższe, Spółka pragnie wskazać, że podatnik uzyskuje dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT, gdy spełnione są dwa warunki: (i) zbycie akcji następuje na rzecz spółki (ii) zbycie to realizowane jest celem umorzenia tych akcji.

Zbycie akcji spółki na jej rzecz w celu ich umorzenia ma miejsce wówczas, gdy zbywca wie, że zbycie akcji następuje na rzecz spółki w celu ich umorzenia. W przypadku zbywcy akcji, który składa zlecenie ich sprzedaży za pośrednictwem działającej w imieniu własnym firmy inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską, nie wie on, kto będzie ich nabywcą. Tym samym nie ma on wiedzy dotyczącej tego, czy nabywcą akcji jest Spółka, której jest akcjonariuszem i czy nabycie nastąpiło w celu umorzenia tych akcji, czy też w innym celu. Składając zlecenie zbywca nie może bowiem w żaden sposób przewidzieć, czy nabywcą akcji będzie Spółka, czy też inny uczestnik obrotu. Nawet więc, jeżeli zostanie upubliczniona informacja o zamiarze nabywania przez Spółkę własnych akcji celem ich umorzenia, zbywca nie ma dostatecznych podstaw by mieć pewność, że nabywcą będzie Spółka, zważywszy w szczególności na ilość transakcji zawieranych na rynku. Tym samym nie jest w tej sytuacji spełniony podstawowy warunek zakwalifikowania dochodu jako dochodu z udziału w zyskach osób prawnych, tj. nie da się określić, z punktu widzenia zbywcy akcji, czy ich zbycie na rzecz Spółki następuje w celu ich późniejszego umorzenia.

Ponadto wskazać należy, że akcjonariusz dokonując zbycia na rynku regulowanym korzysta z obowiązkowego pośrednictwa firmy inwestycyjnej - tj. podmiotu prowadzącego działalność maklerską. Z obowiązkowego pośrednictwa firmy inwestycyjnej korzysta również spółka nabywająca własne akcje. Firmy inwestycyjne dokonują transakcji we własnym imieniu, lecz na rzecz zleceniodawców. Możliwe jest więc tylko ustalenie drugiej strony transakcji - firmy inwestycyjnej. Zarówno więc zbywca (akcjonariusz) jak i działająca na jego rzecz firma inwestycyjna prowadząca działalność maklerską nie mają możliwości ustalenia komu akcje te zostały zbyte, w szczególności nie mają możliwości ustalenia czy akcje te zostały zbyte na rzecz Spółki, celem ich umorzenia. Wynika to ze specyfiki obrotu giełdowego i zasady jego anonimowości. Wnioskodawca powołuje się na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 marca 2007r., sygn. 1401/BF-II/005-1281/AS/06 stwierdzającą, iż: „Aby można było mówić o uzyskaniu przez podatnika dochodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji, musi być spełniony warunek określony w tym przepisie - zbycia akcji przez konkretnego podatnika na rzecz spółki. Z powyższego wynika, iż stronami transakcji odpłatnego zbycia akcji w celu umorzenia są podatnik i nabywająca akcje spółka".

W konsekwencji zdaniem wnioskodawcy stanąć należy na stanowisku, że w przypadku, gdy w nabyciu akcji celem ich umorzenia pośredniczy firma inwestycyjna prowadząca działalność maklerską, działająca w imieniu własnym, lecz na rachunek zbywcy/nabywcy nie dochodzi do uzyskania przez zbywcę dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT.

Wnioskodawca podkreśla przy tym, że niemożność kwalifikacji uzyskanego przez akcjonariusza dochodu jako dochodu z udziału w zyskach osób prawnych nie oznacza, że dochód ten nie zostanie opodatkowany. Dochód ten zostanie zakwalifikowany jako dochód z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych i opodatkowany co do zasady stawką 19%. Nie wpłynie to więc negatywnie na realizację należności podatkowych wobec budżetu państwa.

Ad.2

Wnioskodawca wskazuje, że nawet, gdyby uznać, że w przypadku, gdy Spółka nabywa akcje własne celem ich umorzenia na rynku regulowanym, to zbywca uzyskuje dochód z udziału w zyskach osób prawnych, płatnikiem nie będzie Spółka, lecz ewentualnie podmiot, który „dokonuje wypłat należności", „wypłat świadczeń" lub „stawia do dyspozycji podatnika pieniądze lub wartości pieniężne" na rzecz zbywcy - akcjonariusza. Transakcje zbycia/nabycia akcji w obrocie giełdowym dochodzą do skutku poprzez dokonanie zapisu na rachunku papierów wartościowych, a następnie rozliczane są przez KDPW. Rachunki takie mogą jednak prowadzić wyłącznie podmioty uprawnione - firmy inwestycyjne prowadzące działalność maklerską. Firmy te dokonują zbycia/nabycia akcji, co do zasady, w imieniu własnym. Konsekwencją powyższego jest, że to firma inwestycyjna działająca w imieniu zbywcy dokonuje na jego rzecz wypłat należności w związku ze zbyciem akcji na rzecz Spółki. Na firmie inwestycyjnej działającej na rzecz zbywcy akcji ciążyłby potencjalnie obowiązek działania w charakterze płatnika. Na potwierdzenie powyższego wnioskodawca ponownie powołuje decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 marca 2007r. sygn. 1401/BF-II/005-1281/AS/06.

Wnioskodawca wskazuje ponadto, że specyfika obrotu papierami wartościowymi na rynku regulowanym, w praktyce uniemożliwia spełnianie obowiązków płatnika przez spółkę skupującą własne akcje celem ich umorzenia. Związane jest to z faktem, iż nabywca akcji własnych w trybie transakcji na giełdzie nie dysponuje realną możliwością ustalenia, od kogo je nabył. Według informacji uzyskanych z KDPW, w przypadku nabycia własnych akcji celem ich umorzenia, identyfikacja osób będących podatnikami nawet na poziomie uczestników prowadzących indywidualne rachunki papierów wartościowych jest niemożliwa. Nie mają oni możliwości dokonania bezbłędnej identyfikacji osób, które dokonały zbycia akcji na rzecz spółki i odróżnienia ich od osób, które w danym dniu dokonały zbycia takich samych akcji na rzecz innych osób.

Należy także podkreślić, że przepisy wewnętrzne regulujące działanie KDPW przewidują możliwość udostępnienia informacji potrzebnych do wykonania zobowiązań emitenta związanych z pełnieniem funkcji płatnika. Wymaga to zawarcia stosownej umowy z KDPW. Udostępnienie tego rodzaju informacji dokonywane jest jednak wyłącznie w oparciu o stany własności akcji w określonym dniu. Dotyczy to więc jedynie wypłaty dywidendy, dopłat gotówkowych dochodów uzyskiwanych przez akcjonariuszy w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, a nie ustalenia osoby zbywcy w związku ze zbyciem akcji na rzecz Spółki, celem ich umorzenia.

Wnioskodawca podkreśla, że jeżeli zobowiązanie podatkowe podatnika wygasa wskutek pobrania podatku przez płatnika, to przed poborem płatnik powinien obliczyć podatek, jaki ciąży na tym podatniku. Płatnik przygotowuje zatem kalkulację podatku (w celu skonkretyzowania obowiązku podatkowego podatnika) na podstawie i z uwzględnieniem danych dotyczących tego podatnika w konkretnym stanie faktycznym. Wymaga to ustalenia co najmniej: (i) osoby podatnika, (ii) podstawy opodatkowania, (iii) stawki podatku (w tym wykluczenie zastosowania zwolnień oraz stawki obniżonej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania). Wnioskodawca wskazuje, że według posiadanych przez Spółkę informacji, w przypadku nabycia własnych akcji celem ich umorzenia, nie jest możliwe dokonanie identyfikacji osób będących podatnikami. Dodatkowo wskazać także należy, że o ile nawet byłoby możliwe uzyskanie danych pozwalających na identyfikację osoby podatnika, dla celów poboru podatku istotne jest również określenie podstawy opodatkowania.

W przypadku ustawy o PIT przychód pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu równe kosztom na nabycie lub objęcie akcji (art. 24 ust. 5d ustawy o PIT), zbywanych na rzecz spółki, celem ich umorzenia. Spółka nie ma możliwości uzyskania informacji o kosztach nabycia lub objęcia akcji, co uniemożliwia pobór podatku w prawidłowej wysokości. Wskazać także należy, że niemożność ustalenia podatnika powoduje w konsekwencji niemożność ustalenia kwoty podatku, w tym zastosowania zwolnienia podmiotowego bądź przedmiotowego.

Tym samym, Spółka dokonując skupu własnych akcji celem ich umorzenia na rynku regulowanym nie ma możliwości ustalenia osoby podatnika (zbywcy akcji), podstawy opodatkowania, kwoty podatku. Na potwierdzenie powyższego wnioskodawca powołał stanowisko zawarte w postanowieniu Podlaskiego Urzędu Skarbowego z dnia 27 maja 2004r. sygn. P-I/423/40/MW/04.

Wnioskodawca pragnie ponadto wskazać, że w związku z działaniem w charakterze płatnika, na płatniku ciążą określone obowiązki ewidencyjno-informacyjne.

Po pierwsze, w przypadku, gdy podatnikiem jest osoba prawna, płatnicy zobowiązani są przekazać kwoty pobranego podatku na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby podatnika w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, W przypadku podatników będących osobami fizycznymi, płatnicy zobowiązani są przekazać kwoty pobranego podatku na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania płatnika, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek. Spółka, po raz kolejny wskazuje, że nie jest w stanie ustalić, kto dokonuje na jej rzecz zbycia akcji. Konsekwencją powyższego jest, że Spółka nie wie, jaką kwotę płaci tytułem wynagrodzenia za nabywane celem umorzenia akcje, na rzecz osób fizycznych, a jaką na rzecz osób prawnych. Oznacza to, że Spółka nie jest w stanie dokonać alokacji odpowiednich kwot, które wpłaci na rachunek bankowy urzędu skarbowego właściwego dla siedziby płatnika (w przypadku podatników będących osobami fizycznymi) oraz kwot, które wpłaci na rachunek bankowy urzędu skarbowego właściwego dla siedziby podatnika (w przypadku podatników będących osobami prawnymi). Jako, że Spółka nie wie, kto dokonuje zbycia akcji celem ich umorzenia, Spółka nie wie także, na jakie rachunki wpłacić należny podatek. Zbycia akcji na pewno bowiem dokonali różni akcjonariusze. Nie można również wykluczyć, że wśród nich znajdowali się podatnicy „zagraniczni".

Po drugie płatnicy obowiązani są do sporządzania deklaracji. W przypadku podatników będących osobami prawnymi płatnicy obowiązani są, w terminie do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby podatnika (w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o CIT), albo którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych (w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT) roczną deklarację CIT 6R.

W przypadku podatników będących osobami fizycznymi, płatnicy obowiązani są, w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania płatnika roczną deklarację PIT 8AR. Z przyczyn wskazanych powyżej, Spółka nie wie, jaką kwotę podatku uwzględnić w deklaracji CIT 6R, a jaką w PIT 8AR. Spółka nie wie też, naczelnikom których urzędów skarbowych przesłać odpowiednie deklaracje.

Po trzecie płatnicy zobowiązani są do sporządzania informacji. Płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o CIT, w terminie przekazania kwoty podatku, informację o wysokości pobranego podatku (CIT - 7), a podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT w terminie do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat informację o wysokości pobranego podatku (IFT - 2R). IFT - 2R płatnicy obowiązani są również przesłać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. W przypadku osób fizycznych, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o PIT i urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje IFT - 1R. Również w tym przypadku Spółka nie wie, jaką kwotę podatku uwzględnić w odpowiedniej informacji oraz naczelnikom, których urzędów skarbowych przesłać te informacje. Spółka z oczywistych względów nie wie również, komu (tj. skonkretyzowanej osobie fizycznej lub prawnej) przesłać te informacje. Podsumowując, spełnienie wskazanych obowiązków ewidencyjno-informacyjnych jest niemożliwe w praktyce. Tym samym, Spółka nie może być obciążana z tego powodu prawnymi konsekwencjami.

Wnioskodawca wskazuje także, że według uzyskanych przez Spółkę informacji, z punktu widzenia zasad rozliczania transakcji nabycia akcji w publicznym obrocie papierami wartościowymi, dokonywanym na rynku regulowanym, nie jest możliwe, aby Spółka nabyła akcje za kwotę stanowiącą 81 % ich wartości rynkowej (według kursu rynkowego z dnia zakupu), zaś 19% ich wartości stanowiłby podatek.

Przykładowo, gdy cena za nabywane akcje wynosi 100 PLN, Spółka nie ma możliwości przekazać 81 PLN firmie inwestycyjnej, celem ich wypłaty zbywcy, a 19 PLN pobrać na należny podatek. Spółka zobowiązana jest bowiem do przekazania na rzecz firmy inwestycyjnej ustalonej ceny czyli 100 PLN. Oznacza to, że obiektywnie Spółka nie ma możliwości pobrania podatku od kwoty, która ostatecznie trafi do podatnika (podmiotu zbywającego akcje w celu umorzenia). W konsekwencji, nieuprawnione byłoby żądanie od Spółki wpłaty - z własnych środków - kwoty hipotetycznie obliczonego podatku. Naruszałoby to art. 8 Ordynacji podatkowej (płatnik ma obowiązek „pobrania podatku od podatnika") oraz art. 41 ust. 1 w związku z art. 41 ust. 4 ustawy o PIT, skoro płatnik dokonujący wypłat dochodu dywidendowego ma obowiązek pobierać, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Takie rozwiązanie prowadziłoby w rzeczywistości do opodatkowania Spółki. Ponieważ niepobranie podatku nie następuje z winy podatnika, płatnik ponosiłby odpowiedzialność podatkową, od której mógłby się uwolnić tylko przez wpłatę hipotetycznego podatku sfinansowanego z własnych środków. Oznaczałoby to, że gdyby przykładowo Spółka zobowiązana była do zapłaty akcjonariuszowi wynagrodzenia w kwocie 100 PLN, dodatkowo musiałaby pobrać podatek w kwocie 19 PLN. Oznaczałoby to podwyższenie kosztu zakupu akcji do 119 PLN. Sprzeciwiałoby się to istocie funkcji płatnika, przy równoczesnym podwójnym opodatkowaniu tej samej transakcji (zbywca akcji, co do zasady, dokona bowiem zapłaty podatku z tytułu osiągniętego dochodu na zbyciu akcji).

Biorąc pod uwagę, iż Spółka nie wypłaca należności za nabywane celem umorzenia akcje na rzecz zbywcy jej akcji (wypłat dokonuje firma inwestycyjna, działająca w imieniu własnym, lecz na rzecz zbywcy), Spółka nie ma możliwości ustalenia, kto jest podatnikiem, jaka jest podstawa opodatkowania i kwota podatku (zwolnienie z opodatkowania), istnieją trudności techniczne w wykonaniu obowiązku płatnika tj. w dokonaniu wpłaty podatku na rachunek bankowy odpowiedniego urzędu skarbowego, przesłaniu deklaracji do właściwych urzędów skarbowych, przesłaniu odpowiednich informacji do podatników, a także nie jest możliwe, aby Spółka nabyła akcje za kwotę stanowiącą 81% ich wartości rynkowej (według kursu rynkowego z dnia zakupu), Spółka nie ma obowiązku działać w charakterze płatnika w związku z nabyciem na rynku regulowanym, za pośrednictwem działającej w imieniu własnym, lecz na rzecz Spółki firmy inwestycyjnej akcji własnych celem ich umorzenia.

Ad. 3

Zdaniem wnioskodawcy, jeżeli zobowiązanie podatkowe podatnika wygasa wskutek pobrania podatku przez płatnika, to przed poborem płatnik powinien obliczyć podatek, jaki ciąży na tym podatniku. Płatnik przygotowuje zatem kalkulację podatku (w celu skonkretyzowania obowiązku podatkowego podatnika) na podstawie i z uwzględnieniem danych dotyczących tego podatnika w konkretnym stanie faktycznym. Wymaga to ustalenia co najmniej: (i) osoby podatnika, (ii) podstawy opodatkowania, (iii) stawki podatku (w tym wykluczenie zastosowania zwolnień oraz stawki obniżonej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania).

Spółka wskazuje, że nie ma możliwości prawidłowego określenia podstawy opodatkowania. W przypadku ustawy o PIT przychodem z tytułu zbycia akcji własnych na rzecz Spółki celem ich umorzenia są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika, z tego tytułu pieniądze lub wartości pieniężne. Przychód ten pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu. Koszty te, zgodnie z art. 24 ust. 5d ustawy, ustala się na podstawie art. 22 ust. 1f lub art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT.

Spółka, jak to już wielokrotnie wskazywano, nie wie kto jest jej akcjonariuszem, dokonującym zbycia akcji na jej rzecz, celem ich umorzenia. Nie ma więc wiedzy, czy zbycia dokonuje akcjonariusz, który objął akcje spółki czy też akcjonariusz, który nabył akcje w obrocie wtórnym. W tym drugim przypadku, z oczywistych względów nie jest wiadome, za jaką cenę akcje te zostały nabyte. Spółka nie ma więc możliwości ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Nie zna bowiem kwoty kosztów uzyskania przychodów, jaką należałoby uwzględnić w kalkulacji podstawy opodatkowania.

W związku z powyższym, zdaniem wnioskodawcy, w przedmiotowym stanie faktycznym, Spółka nie ma możliwości ustalenia podstawy opodatkowania w związku ze zbyciem akcji, na rzecz Spółki, celem ich umorzenia. W konsekwencji Spółka nie jest zobowiązana do poboru podatku jako płatnik w związku z nabyciem własnych akcji celem ich umorzenia.

Ad. 4

Wnioskodawca pragnie wskazać, że na płatniku ciążą określone obowiązki ewidencyjno - informacyjne, polegające m.in. na złożeniu odpowiednich deklaracji podatkowych do naczelników właściwych urzędów skarbowych, i przesłaniu informacji podatkowych podatnikom.

Należy zauważyć, iż w przypadku podatników będących osobami prawnymi płatnicy obowiązani są, w terminie do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby podatnika (w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o CIT), albo którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych (w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT) roczną deklarację CIT 6R.

W przypadku podatników będących osobami fizycznymi, płatnicy obowiązani są, w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania płatnika roczną deklarację PIT 8AR. W związku z brakiem możliwości ustalenia osoby podatnika i podstawy opodatkowania, Spółka nie wie, jaką kwotę podatku uwzględnić w deklaracji CIT 6R, a jaką w PIT 8AR. Spółka nie wie też, którym naczelnikom urzędów skarbowych przesłać odpowiednio deklaracje.

Dodatkowo należy wskazać, że płatnicy zobowiązani są również do sporządzania informacji. Płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o CIT, w terminie przekazania kwoty podatku, informację o wysokości pobranego podatku (CIT - 7), a podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT w terminie do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat informację o wysokości pobranego podatku (IFT - 2R). IFT - 2R płatnicy obowiązani są również przesłać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. W przypadku osób fizycznych, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o PIT i urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje IFT - 1R. Również w tym przypadku Spółka nie wie, jaką kwotę podatku uwzględnić w odpowiedniej informacji oraz naczelnikom, których urzędów skarbowych przesłać te informacje. Spółka z oczywistych względów nie wie również, komu przesłać te informacje. Nie wie bowiem, kto jest podatnikiem.

Podsumowując, zdaniem wnioskodawcy, brak jest możliwości uzyskania informacji o osobie podatnika, podstawie opodatkowania oraz o stawce podatku. Dlatego też spełnienie obowiązków polegających na sporządzeniu odpowiednich deklaracji i przekazaniu ich naczelnikom właściwych urzędów skarbowych oraz sporządzeniu informacji podatkowych i doręczeniu ich naczelnikom odpowiednich urzędów skarbowych oraz podatnikom, nie jest w możliwe. W związku z tym, zdaniem wnioskodawcy, nie mogą ciążyć na spółce obowiązki przygotowania deklaracji bądź informacji podatkowych w tym zakresie. W konsekwencji Spółka nie jest zobowiązana do poboru podatku jako płatnik, w związku z nabyciem własnych akcji celem ich umorzenia.

Dodatkowo w uzupełnieniu, które wpłynęło w dniu 26 września 2008r. spółka wskazała na stanowisko Krajowego Departamentu Papierów Wartościowych S.A. w przedmiotowej sprawie, dołączając odpowiedzi KDPW S.A.

W dniu 31 października 2008r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający z upoważnienia Ministra Finansów wydał indywidualną interpretację Znak: IBPB2/415-1336/MM. Uznając stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe stwierdził, że obowiązek poboru podatku ciąży na Spółce jako podmiocie dokonującym wypłat należności z tytułu nabytych celem umorzenia akcji. Obowiązek ten nie jest w żaden sposób uzależniony od tego czy transakcja nabycia akcji i wypłata należności z tytułu tej transakcji są dokonywane za pośrednictwem innych podmiotów, bez znaczenia dla obowiązków spółki jako płatnika pozostaje fakt, iż zgodnie z odrębnymi przepisami spółka przeprowadza nabycie akcji własnych celem umorzenia poprzez wskazanych w przepisach pośredników. Ustawa nie przewiduje żadnych okoliczności, w których Spółka mogłaby być zwolniona z obowiązków płatnika.

Wnioskodawca zaskarżył, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zarzucając, iż jest ona niezgodna z prawem.

Sąd uchylając przedmiotową interpretację stwierdził, iż w rozpoznawanej sprawie kluczowe znaczenie miało rozstrzygnięcie czy dochód uzyskany przez zbywców akcji w wyniku odpłatnego zbycia akcji na rynku regulowanym, w obrocie giełdowym, za pośrednictwem firmy inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską, stanowi udział w zyskach osób prawnych, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Sąd podkreślił, że przepis art. 24 ust. 5 pkt 2 tej ustawy stanowi bowiem, że dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji).

Sąd zgodził się, że zbycie akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia stanowi dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych. Jednakże Sąd stwierdził, że przytoczenie przez Organ podatkowy treści art. 24 ust. 5 pkt 2 ww. ustawy, nie stanowi oceny stanowiska strony skarżącej w zakresie pytania przedstawionego we wniosku o interpretację, gdyż pytanie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy warunki określone w tym przepisie są spełnione w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku o interpretację.

Sąd wskazał, że z treści przepisu art. 24. ust. 5 pkt 2 ww. ustawy wynika, że dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji, jest kwalifikowany jako dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych, gdy spełniony jest warunek, że zbycie następuje na rzecz spółki - a ponadto - zbycie następuje w celu umorzenia tych akcji. Zdaniem Sądu nie może ulegać wątpliwości, że zbycie akcji na rzecz spółki w celu umorzenia akcji, ma miejsce wtedy, gdy treść oświadczenia woli zbywcy obejmuje – przeniesienie własności akcji na rzecz spółki – i to właśnie w celu umorzenia tych akcji.

Sąd podkreślił, że na rynku regulowanym, w obrocie giełdowym, firma inwestycyjna prowadząca działalność maklerską, dokonuje (jako zastępca pośredni) zbycia (nabycia) akcji, działając w imieniu własnym, ale na rachunek podmiotu dającego zlecenie nabycia lub zbycia akcji. Wobec kontrahenta firmy inwestycyjnej, podmiot dający zlecenie zbycia (nabycia) akcji pozostaje nieujawniony.

W powyższym stanie faktycznym, zdaniem Sądu, aktualna jest zatem teza, że "z punktu widzenia podatnika zbywającego akcje w obrocie giełdowym, drugą stronę transakcji reprezentuje biuro maklerskie, które dokonuje jej faktycznego rozliczenia (poprzez system KDPW). Nabywca składający zlecenie kupna pozostaje nieujawniony." (Robert Krasnodębski "Obowiązki spółki jako płatnika z tytułu wykupu akcji własnych w celu umorzenia w obrocie giełdowym", Jurysdykcja Podatkowa 2007, nr 4, str. 23-24).

W związku z tym, zdaniem Sądu - w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku - zbyciu akcji nie może towarzyszyć zamiar przeniesienia ich własności na rzecz spółki, czy w ogóle na rzecz jakiegokolwiek skonkretyzowanego podmiotu - nabywca pozostaje przecież nieujawniony wobec zbywcy. Z tego samego powodu nie może być mowy o dokonaniu zbycia akcji na rzecz spółki celem umorzenia tych akcji. Oczywiste jest bowiem, że nieujawniony pozostaje zarówno nabywca akcji, jak i cel nabycia tych akcji.

Wobec tego Sąd stwierdził, że dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji - za pośrednictwem firmy inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską, na rynku regulowanym w obrocie giełdowym - nie może być kwalifikowany jako dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych, w rozumieniu art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd podkreślił, że nabywanie przez spółkę akcji własnych w celu ich umorzenia nie jest równoznaczne z tym, że zbycie akcji przez akcjonariusza następuje na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Właśnie w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku o interpretację, obydwie wymienione transakcje (zbycia i nabycia akcji) nie pozostają w powiązaniu tego rodzaju, że akcjonariusz dokonując zbycia akcji działa z zamiarem przeniesienia ich własności na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji.

Sąd stwierdził, że wnioski z powyższej analizy przepisów powodują, że zbędna jest ocena zgodności z prawem pozostałej części interpretacji podatkowej – a mianowicie kwestie dotyczące sposobu wykonania przez spółkę obowiązków płatnika, a w szczególności, w jaki sposób spółka ma określić podstawę opodatkowania celem obliczenia, pobrania i odprowadzenia kwoty podatku.

Ponadto zdaniem Sądu uwzględnić należało podniesione w skardze zarzuty naruszenia przez Organ podatkowy przepisów postępowania w zakresie warunków, jakim ma odpowiadać interpretacja, określonych w art. 14c § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej.

Sąd stwierdził bowiem, że zaskarżona interpretacja - poza wyżej wskazanym błędnym rozumowaniem w zakresie wykładni art. 24 ust. 5 pkt 2 w związku z art. 41 ust. 4 i art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zawiera – w końcowej części - odniesienie do innego stanu faktycznego niż przedstawiony we wniosku.

Sąd wskazał, że Organ podatkowy odniósł się do kwestii związanych z wykupem przez spółkę akcji własnych poza rynkiem regulowanym, podczas gdy stan faktyczny przedstawiony we wniosku dotyczył skupu akcji na rynku regulowanym i tego właśnie miała dotyczyć interpretacja.

Według Sądu istota zagadnienia sprowadzała się zatem do tego, czy w przedstawionym stanie faktycznym, dochód zbywców akcji stanowi dochód z udziału w zyskach osób prawnych, a wobec tego czy skarżącą obciążają obowiązki płatnika. Konieczna była więc ocena prawna stanowiska strony skarżącej w zakresie tych kwestii. Oceną taką nie jest wskazanie alternatywnego sposobu przeprowadzenia przez Spółkę skupu własnych akcji celem ich umorzenia. Organ podatkowy powinien bowiem dokonać oceny prawnej przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i nie ma w związku z tym żadnego znaczenia, czy Spółka miałaby możliwość wypełnienia obowiązków płatnika zryczałtowanego podatku, dokonując transakcji poza rynkiem regulowanym.

Sąd uznał, że trafny jest zatem zarzut skargi, że nie jest rolą organów podatkowych, w trybie udzielania indywidualnej interpretacji, proponowanie alternatywnych rozwiązań przeprowadzenia transakcji biznesowych. Organ podatkowy powinien bowiem dokonać oceny konsekwencji podatkowych danej transakcji w przedstawionym stanie faktycznym.

W związku z powyższym, w przekonaniu Sądu, w wydanej interpretacji doszło do naruszenia zarówno przepisów prawa materialnego jak i przepisów postępowania.

Wobec odstąpienia od skargi kasacyjnej przez Organ, wyrok stał się prawomocny z dniem 17 sierpnia 2010r.

Mając na uwadze powyższe, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza co następuje.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 21 października 2009r., obrót papierami wartościowymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na rynku regulowanym (w tym giełdowym) wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej (w rozumieniu art. 3 pkt 33 jest nią również dom maklerski). Stosownie do treści art. 69 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 ustawy działalność maklerska, z zastrzeżeniem art. 70 i 71, obejmuje wykonywanie czynności polegających m.in. na: przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych, wykonywaniu zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie oraz prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, z wyłączeniem rachunków prowadzonych przez bank powierniczy. Z kolei zgodnie z art. 73 ust. 1 ww. ustawy firma inwestycyjna (m.in. dom maklerski) wykonuje zlecenia nabycia lub zbycia papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego na podstawie umowy o świadczenie usług brokerskich, przy czym – co do zasady – w umowie firma inwestycyjna zobowiązuje się do przyjmowania i wykonywania, na warunkach określonych w tej umowie, zleceń nabycia lub zbycia we własnym imieniu na rachunek dającego zlecenie papierów wartościowych (ust. 2 pkt 1). W myśl art. 73 ust. 3 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, firma inwestycyjna przyjmując do wykonania zlecenie nabycia lub zbycia papierów wartościowych, zobowiązuje się wobec dającego zlecenie do nabycia lub zbycia oznaczonych papierów wartościowych w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie. Natomiast stronami transakcji giełdowych są wyłącznie firmy inwestycyjne oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych w przypadku wykorzystania zarządzanego przez niego systemu gwarantującego prawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z transakcji (art. 31 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 3 ustawy). Do zadań wspomnianego Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych należy zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi prowadzenie depozytu papierów wartościowych, prowadzenie rozliczeń i rozrachunku transakcji w papierach wartościowych, prowadzenie systemu zabezpieczania płynności rozliczeń oraz wykonywanie czynności w zakresie prowadzenia systemu rejestracji, rozliczeń i rozrachunku instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi.

Zatem, obrót akcjami na rynku regulowanym cechuje zasada przymusu rynku regulowanego przy obrocie wtórnym akcjami dopuszczonymi do publicznego obrotu oraz zasada obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego. Powyższe zasady skutkują także anonimowością stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brakiem bezpośredniego rozliczenia przedmiotowych transakcji pomiędzy stronami tych transakcji. Nadto należy wskazać, iż w myśl art. 147 ustawy maklerzy i doradcy uczestniczący w obrocie instrumentami finansowymi są obowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej, która obejmuje informację uzyskaną w związku z podejmowanymi czynnościami służbowymi w ramach zatrudnienia, stosunku zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze, dotyczącą chronionych prawem interesów podmiotów dokonujących czynności związanych z obrotem instrumentami finansowymi, lub innych czynności w ramach regulowanej ustawą działalności objętej nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego lub zagranicznego organu nadzoru, jak również dotyczącą czynności podejmowanych w ramach wykonywania tego nadzoru, w szczególności informację zawierającą:

1. dane osobowe strony umowy lub innej czynności prawnej;
2. treść umowy lub przedmiot czynności prawnej;
3. dane o sytuacji majątkowej strony umowy, w tym oznaczenie rachunku papierów wartościowych, innego rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi, lub rachunku pieniężnego służącego do obsługi tych rachunków, liczbę i oznaczenie instrumentów finansowych, oraz wartość środków zgromadzonych na tych rachunkach.
   
   

Na gruncie przepisów podatkowych, zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Źródłem przychodów, które wymienione zostały w art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy są kapitały pieniężne i prawa majątkowe. Pełen katalog przychodów należących do kapitałów pieniężnych wymieniony został w art. 17 ustawy, w myśl którego, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m. in.:

• dywidendy i inne przychody z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną (17 ust. 1 pkt 4 ustawy),
• należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych oraz realizacji praw wynikających z papierów wartościowych (art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy).
  
  

Treść powyższych przepisów wskazuje, iż opodatkowanie ww. rodzaju przychodu zależy od sposobu dokonania zbycia akcji. Stąd należy rozróżnić dwa przypadki:

1. akcje są zbywane przez podatnika w odpowiedzi na wezwanie spółki w celu umorzenia, gdzie podatnik deklaruje chęć zbycia spółce konkretnych papierów,
2. odpłatne zbycie akcji następuje na giełdzie papierów wartościowych.
   
   

Zbycie akcji na rzecz spółki w celu umorzenia ma miejsce wtedy, gdy treść oświadczenia woli zbywcy obejmuje przeniesienie własności akcji na rzecz spółki i to właśnie w celu umorzenia tych akcji. Dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże nabywanie przez spółkę akcji własnych w celu ich umorzenia nie jest jeszcze równoznaczne z tym, że zbycie akcji przez akcjonariusza następuje na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Zatem dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji - za pośrednictwem firmy inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską, na rynku regulowanym w obrocie giełdowym - nie może być kwalifikowany jako dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych, w rozumieniu art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku bowiem, gdy akcje sprzedawane są na giełdzie, nie można zidentyfikować bezpośrednio stron transakcji. Jak bowiem wynika z przytoczonych przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, zlecenie sprzedaży akcji na giełdzie złożone przez akcjonariusza jest dla firmy inwestycyjnej podstawą do sporządzenia w imieniu własnym (choć na rachunek akcjonariusza) zlecenia brokerskiego (oferty sprzedaży). Również zlecenie spółki akcyjnej jest dla firmy inwestycyjnej podstawą do sporządzenia w imieniu własnym, na rachunek spółki zlecenia brokerskiego, czyli oferty kupna akcji na giełdzie. Tym samym nie można stwierdzić, że akcje zbywane przez konkretnego podatnika nabywa spółka w celu ich umorzenia. Ponadto podatnikiem jest osoba zbywająca papiery wartościowe, a zatem wszelkie następstwa podatkowe należy wywodzić z jej działania. Stwierdzić należy, iż z istoty działania giełdy papierów wartościowych wynika, że zbycie papierów wartościowych następuje w odpowiedzi na zlecenie sprzedaży. Nie można sprzedającego narażać na ryzyko innego od zamierzonego efektu realizacji jego zlecenia, jakim jest uzyskanie dochodu z odpłatnego zbycia waloru będącego w posiadaniu podatnika. Sytuacja taka ma bez wątpienia miejsce, gdy zlecający składa zlecenie sprzedaży, z której oczekuje przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, a z przyczyn od niego niezależnych zawiera umowę sprzedaży o cechach skutkujących powstaniem przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych wraz z konsekwencjami podatkowymi takiej kwalifikacji przychodów. Trzeba zauważyć, iż składający zlecenie sprzedaży na giełdzie papierów wartościowych nie ma możliwości dokonania zastrzeżeń co do zakresu podmiotów, z którymi będzie zawarta transakcja, a więc nie ma możliwości wyrażenia swojej woli, dotyczącej ograniczeń w zbyciu akcji spółki, która nabywa je w celu ich umorzenia. Zatem uzyskany w ten sposób przychód należy traktować jako przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Przy czym na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 cytowanej ustawy, dochodem z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica pomiędzy przychodami z tego zbycia a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 – osiągnięta w roku podatkowym.

Jednocześnie wskazać należy, iż w przypadku gdy akcje sprzedawane są na giełdzie, na spółce, która zakupiła akcje na giełdzie nie ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku biuro maklerskie, za pośrednictwem którego odbywa się obrót papierami wartościowymi na giełdzie, zobowiązane jest na podstawie art. 39 ust. 3 ww. ustawy do sporządzenia sprzedawcy imiennej informacji o wysokości uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym dochodu (PIT-8C). Albowiem zgodnie z dyspozycją ust. 3 art. 39 cytowanej ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca – na skutek uchwały Walnego Zgromadzenia – nabywał własne akcje (celem umorzenia) notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zatem, na podstawie przedstawionej powyżej analizy uznać należy, iż w tej sytuacji zbyciu akcji nie towarzyszył zamiar przeniesienia ich własności na rzecz Spółki, czy w ogóle na rzecz jakiegokolwiek skonkretyzowanego podmiotu. Nabywca pozostaje bowiem nieujawniony wobec zbywcy. Wobec powyższego, w takim przypadku nie można mówić o dokonaniu przez akcjonariuszy zbycia akcji na rzecz spółki celem umorzenia tych akcji, gdyż jak wskazano powyżej nieujawniony pozostaje zarówno nabywca akcji, jak i cel nabycia tych akcji. Przychód uzyskany przez akcjonariuszy z tytułu zbycia akcji za pośrednictwem firmy inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską, należy traktować jako przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, mając na uwadze stan faktyczny oraz przytoczone powyżej przepisy, stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym w sytuacji nabycia akcji własnych na giełdzie (w celu umorzenia), na spółce nie ciążą obowiązki płatnika, należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.