INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 20 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 86/09 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1783/09 – stwierdza, że stanowisko Sp. z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2008 r. (data wpływu 7 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania oprocentowanych pożyczek z ZFŚS – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 lipca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania oprocentowanych pożyczek z ZFŚS. W dniach 24 i 29 września 2008 r. wniosek uzupełniono o prawidłowe podpisy na dokumencie ORD-IN oraz uzasadnienie do pytania 2 i 3 zawartego we wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zobowiązany jest – na podstawie ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t. j. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.) – do utworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Środki finansowe przekazywane są na wyodrębnione konto funduszu w terminach określonych przepisami prawa. W ramach funduszu socjalnego pracodawca udziela pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe – których oprocentowanie zgodnie z obowiązującym w Spółce regulaminem – wynosi 1% w stosunku rocznym.

Jak wskazuje Wnioskodawca, usługi pośrednictwa finansowego – określone w akcie założycielskim Spółki – sklasyfikowane są pod symbolem PKWiU 65.23.10-00.00.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy udzielanie pracownikom Wnioskodawcy oprocentowanych pożyczek z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych podlega na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...
2. Czy udzielone przez Wnioskodawcę pożyczki z ZFŚS powinny być potwierdzone fakturą wewnętrzną...
3. Czy ewentualny obrót z tytułu naliczonych odsetek od pożyczek należy ująć do wyliczenia udziału sprzedaży opodatkowanej w sprzedaży ogółem, o której mowa w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, działania podejmowane w ramach z ZFŚS polegające m. in. na udzielaniu pożyczek mieszkaniowych nie mają na celu osiągnięcia zysku, nie są - w opinii Zainteresowanego - przejawem działalności gospodarczej. Spółka realizuje działalność socjalną do której obligują odrębne przepisy, tj. ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Wnioskodawca, występując w roli administratora środków zgromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym ZFŚS, nie nabywa prawa własności do kwot zwróconych pożyczek, ani kwoty odsetek, te zwiększają bowiem środki funduszu.

Zainteresowany uważa, ze udzielanie pożyczek mieszkaniowych z ZFŚS nie jest świadczeniem usług, lecz stanowi, regulowaną odrębną ustawą pomoc materialną. W związku z tym udzielanie pożyczek z ZFŚS nie podlega regulacji ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem nie stanowi czynności określonych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w dniu 6 października 2008 r. interpretację indywidualną nr ILPP1/443-669/08-4/MK, w której stanowisko Wnioskodawcy uznał za nieprawidłowe.

W interpretacji wskazano, iż udzielanie oprocentowanych pożyczek ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ze względu jednak na przewidziane w ustawie zwolnienia przedmiotowe usługi takie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług. Czynność taka winna być udokumentowana fakturą stosownie do treści art. 106 ust. 1 ustawy o VAT. Jednakże świadcząc usługę na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, udzielający pożyczki ma obowiązek wystawienia przedmiotowego dokumentu – w świetle art. 106 ust. 4 ustawy o VAT – jedynie na żądanie. Ponadto, skutkiem uznania przedmiotowych pożyczek za czynność podlegającą opodatkowaniu jest ich wpływ na ustalenie proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT.

Pismem z dnia 20 października 2008 r. Sp. z o.o. wezwała tut. Organ podatkowy do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 18 listopada 2008 r. nr ILPP1/443/W-88/08-2/HMW Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wyniku ponownej analizy sprawy, z uwzględnieniem zarzutów przytoczonych w wezwaniu, stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji indywidualnej w przedmiotowej sprawie.

W związku z powyższym, Sp. z o.o. wniosła w dniu 29 grudnia 2008 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Sąd, po rozpoznaniu sprawy, wydał wyrok w dniu 20 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 86/09, w którym uchylił zaskarżoną interpretację.

Minister Finansów złożył skargę kasacyjną z dnia 13 lipca 2009 r. od wyżej powołanego wyroku WSA.

Wyrokiem z dnia 22 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1783/09 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 20 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 86/09 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1783/09 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług – w myśl art. 8 ust. 1 ustawy – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przepisu art. 8 ust. 3 ustawy wynika, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Brzmienie powołanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy wskazuje, że zawarta w nim definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – według ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wobec powyższego, w przedmiotowej sprawie należy przeanalizować czy Wnioskodawca udzielając pracownikom pożyczek ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych występuje w roli podatnika i czy czynnościom tym można przypisać cechy działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t. j. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.), przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ww. ustawy zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

W myśl art. 10 cyt. ustawy, środkami Funduszu administruje pracodawca.

Według definicji przedstawionej w Słowniku języka polskiego PWN administrować oznacza zarządzać, zawiadywać czymś (Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2005, pod red. Elżbiety Sobol, str. 3).

W związku z powyższym, Wnioskodawca jest jedynie administratorem funduszu i nie może dowolnie dysponować środkami socjalnymi, które są prawnie i rachunkowo wyodrębnione z innych jego środków finansowych. Zatem, właścicielem środków zgromadzonych na rachunku bankowym Funduszu jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, a nie Spółka, bowiem oprocentowania należnego z tytułu pożyczki udzielonej ze środków funduszu nie można uznać za wynagrodzenie pracodawcy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, środki Funduszu zwiększa się o wpływy z oprocentowanych pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe.

Jak wynika z powołanego przepisu, także odsetki od udzielonych pożyczek nie stają się własnością zakładu pracy, czy też pracodawcy bowiem zasilają Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

W myśl natomiast z art. 106 ust. 7 ustawy, w przypadku czynności wymienionych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz importu usług wystawiane są faktury wewnętrzne; za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie. Faktury wewnętrzne są wystawiane także dla udokumentowania zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.

Stosownie do treści art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Powołany przepis stanowi, iż podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku w związku z czynnościami względem których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługiwało. Z powyższego wynika zatem, iż obowiązek taki powstaje w stosunku do czynności określonych w art. 7 oraz art. 8 ustawy, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawca zobowiązany został do utworzenia w prowadzonym przedsiębiorstwie do Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Środki finansowe przekazywane są na wyodrębnione konto funduszu w terminach określonych przepisami prawa. W ramach funduszu socjalnego pracodawca udziela pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe - których oprocentowanie zgodnie z obowiązującym w Spółce regulaminem – wynosi 1% w stosunku rocznym. Zainteresowany wskazał, że w Akcie założycielskim Spółki posiada w zakresie działalności, usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane są pod symbolem PKWiU 65.23.10-00.00.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, iż działania Wnioskodawcy podejmowane w ramach ZFŚS są przejawem działalności socjalnej zakładu pracy, a nie działalności gospodarczej podatnika VAT. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym, i aby w jego ramach udzielać pracownikom pożyczek mieszkaniowych. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych. W konsekwencji administrowanie zakładowym funduszem świadczeń socjalnych nie jest usługą, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Ponadto, nie jest także czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT określoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, skutkiem czego czynność ta pozostaje poza zakresem regulacji ustawy o podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, Wnioskodawca nie ma obowiązku dokumentowania udzielonych z ZFŚS pożyczek fakturą wewnętrzną, te bowiem wystawiane są jedynie przy nieodpłatnym świadczeniu usług o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, nieodpłatnej dostawie towarów z art. 7 ust. 2 ustawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz importu usług. Brak w opisanej sprawie czynności podlegających opodatkowaniu (ustawie o podatku od towarów i usług) skutkuje także brakiem uwzględniania ich w obliczaniu udziału sprzedaży opodatkowanej w sprzedaży ogółem zawartej w art. 90 ustawy.

Reasumując, udzielanie oprocentowanych pożyczek z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie jest świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawiania faktury wewnętrznej oraz uwzględniania pożyczek przy obliczaniu udziału sprzedaży opodatkowanej w sprzedaży ogółem zawartej w art. 90 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.