INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 listopada 2010r. (data wpływu 8 grudnia 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturach otrzymanych z tytułu nabycia towarów nieznajdujących się w fizycznym posiadaniu Wnioskodawcy – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 grudnia 2010r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturach otrzymanych z tytułu nabycia towarów nieznajdujących się w fizycznym posiadaniu Wnioskodawcy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma zamiar uczestniczyć jako pośrednik w transakcji opisanej procedurą art. 7 ust. 8, tzn. towar będący przedmiotem sprzedaży hurtowej będzie wysłany transportem samochodowym od producenta do końcowego odbiorcy (przewoźnikiem będzie firma spedycyjna lub środek transportu należący do końcowego odbiorcy) natomiast faktury związane z ww. dostawą będą przechodzić przez kilka podmiotów gospodarczych, z których każdy doliczy swoją marżę. Wątpliwości Wnioskodawcy budzi fakt, że towar nie będzie w żadnym momencie znajdował się w magazynie Wnioskodawcy, w związku z powyższym nie będzie można ustalić, zdaniem Wnioskodawcy, kiedy i czy Wnioskodawca był właścicielem towaru będącego przedmiotem transakcji, w związku z powyższym trudno jest ustalić moment, w którym Wnioskodawca będzie miał prawo rozporządzać towarem jako jego właściciel.

Co za tym idzie, staje pod znakiem zapytania prawo do odliczenia podatku VAT zawartego w fakturze otrzymanej od dostawcy, gdyż w myśl art. 86 pkt 12 jest ono uzależnione od posiadania prawa do rozporządzania towarem jako właściciel, a w opisanej sytuacji nie daje się ustalić takiego momentu, gdyż towar znajduje się kolejno w dyspozycji pierwszego i ostatniego podmiotu oraz ewentualnie przewoźnika, któremu zlecono przewóz.

Co więcej, Wnioskodawca jako pośrednik nie ma możliwości osobistego sprawdzenia kiedy towar dotarł do końcowego odbiorcy, jak również sprawdzenia, czy towar jest zgodny ilościowo i jakościowo z otrzymanymi dokumentami, tj. fakturą zakupu. Jedynym potwierdzeniem, że towar dotarł do końcowego odbiorcy i jest zgodny z otrzymaną fakturą, jest informacja otrzymana od firmy, która nabywa ten produkt od Wnioskodawcy, że towar został dostarczony do odbiorcy, oraz że jego ilość i jakość odpowiada dokumentom.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

• Czy w przypadku takiego przebiegu transakcji Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w fakturze zakupu...
• Czy dla potwierdzenia faktu, że Wnioskodawca będzie miał prawo do rozporządzania towarem jako właściciel nie jest niezbędne aby upoważniony przedstawiciel Wnioskodawcy sprawdził osobiście przewożony towar oraz potwierdził fakt jego dostarczenia do końcowego odbiorcy...
  
  

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. W świetle art. 7 ust. 8 nie jest konieczne, aby fakt zaistnienia dostawy towaru do końcowego odbiorcy był osobiście sprawdzany przez upoważnionego pracownika Wnioskodawcy, jak również, aby przewożony towar był np. przeładowywany lub okresowo przechowywany w magazynie będącym w dyspozycji Wnioskodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie tut. organ pragnie zauważyć, iż niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii ustalenia miejsca dostawy dla poszczególnych dostaw składających się na opisaną we wniosku transakcję łańcuchową, bowiem Wnioskodawca zarówno nie sformułował pytania jak i nie przedstawił stanowiska własnego w tym zakresie.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W tym miejscu należy podkreślić, iż na gruncie ustawy o VAT, istotą transakcji polegającej na odpłatnej dostawie towarów jest przeniesienie władztwa ekonomicznego nad rzeczą za wynagrodzeniem.

Stosownie do art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

Transakcja łańcuchowa cechuje się zatem tym, że towar, będący przedmiotem więcej niż jednej transakcji, jest fizycznie wydawany tylko raz bezpośrednio ostatniemu nabywcy. W przypadku transakcji łańcuchowej każda z dostaw w traktowana jest odrębnie.

Stosownie do art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru jednej z tych osób.

Stwierdzenie, że dana czynność jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz że czynność ta jest wykonywana przez podatnika tego podatku, rodzi konieczność określenia, w którym momencie powstaje obowiązek podatkowy z tym związany a tym samym obowiązek naliczenia podatku należnego oraz ewentualnie obowiązek wystawienia faktury VAT dokumentującej daną dostawę i kwotę podatku należnego od tej dostawy.

Jak wynika z cyt. przepisów moment wydania towaru wyznacza moment powstania obowiązku podatkowego. Należy zauważyć, że z punktu widzenia powstania obowiązku podatkowego należy rozumieć jako czynność faktyczną.

W kontekście powyższego obowiązek podatkowy powstaje dopiero w momencie dostarczenia towaru nabywcy przez przewoźnika. Interpretację taką potwierdza brzmienie art. 19 ust. 2 ustawy, który stanowi, że jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru jednej z tych osób (chodzi o wydanie towaru jednej z „tych” osób – a więc wydanie albo nabywcy albo wskazanej przez nabywcę osobie trzeciej).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl powyższego przepisu, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z związku których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezsporny związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku, lub niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.

Zgodnie z art. 86 ust. 11 ww. ustawy, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

W myśl art. 86 ust. 12 ustawy o VAT, w przypadku otrzymania faktury, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a lub lit. c, przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.

Stosownie do art. 86 ust. 12a pkt 2 ww. ustawy, przepisu ust. 12 nie stosuje się do przypadków, gdy nabycie prawa do dysponowania towarem jak właściciel lub wykonanie usługi nastąpiło przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej, w której podatnik dokonał obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury.

Pamiętać jednak należy, że faktury dotyczące towarów są fakturami dokumentującymi dostawę Ta z kolei jest przeniesieniem prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W związku z powyższym przez fakturę z tytułu nabycia towarów należy rozumieć fakturę z tytułu nabycia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (czyli potwierdzającą dokonaną na rzecz podatnika dostawę).

Zatem w przypadku transakcji łańcuchowych, o których mowa w art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy u podmiotów uczestniczących w tej transakcji będzie powstawał z chwilą wydania towaru albo nabywcy albo wskazanej przez niego osobie trzeciej, co oznacza iż w tym samym momencie nastąpi nabycie prawa do rozporządzania towarami.

Z opisu przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma zamiar uczestniczyć jako pośrednik w transakcji opisanej procedurą art. 7 ust. 8, tzn. towar będący przedmiotem sprzedaży hurtowej będzie wysłany transportem samochodowym od producenta do końcowego odbiorcy (przewoźnikiem będzie firma spedycyjna lub środek transportu należący do końcowego odbiorcy) natomiast faktury związane z ww. dostawą będą przechodzić przez kilka podmiotów gospodarczych, z których każdy doliczy swoją marżę. Towar nie będzie w żadnym momencie znajdował się w magazynie Wnioskodawcy.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż ograniczenia wynikające z art. 86 ust. 12 ustawy o VAT polegają na tym, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi. Chodzi więc o prawo do rozporządzania towarem jak właściciel. Definicja, jaką posługuje się ustawodawca operując pojęciem „rozporządzania jak właściciel” kładzie nacisk na ekonomiczny, a nie wyłącznie prawny aspekt transakcji, w ramach której dostawca przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami, jak w przypadku własności (prawo to należy rozumieć szeroko jako prawo do wyzbycia się, obciążania jak i korzystania z nabytych towarów). Zatem, jeśli towar został wydany nabywcy, zyskuje on de facto możliwość z korzystania z rzeczy tak jak właściciel, a tym samym nabywa z chwilą otrzymania towaru prawo do rozporządzania jak właściciel. Z tym momentem, zgodnie z dyspozycją art. 86 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 lit.a w związku z art. 86 ust. 12 poprzez art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, konstytuuje się prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

Z uwagi na fakt, iż ustawodawca nie zdefiniował w ustawie o VAT pojęcia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel i biorąc pod uwagę, że prawo to wiąże się z czynnością wydania towaru, jako zdarzenia rodzącego powstanie obowiązku podatkowego u dostawcy, stwierdzić można, iż przepis art. 86 ust. 12 ustawy o VAT ma na celu zastrzeżenie, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego u nabywcy nie może powstać przed zaistnieniem obowiązku podatkowego u dostawcy.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, stwierdzić należy, iż w opisanej we wniosku sytuacji, Wnioskodawca będzie uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturach otrzymanych z tytułu nabycia towarów, o których mowa we wniosku, w terminach określonych w art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy o VAT, o ile jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zajmuje się wyłącznie działalnością opodatkowaną podatkiem VAT, zaś przedmiotowe towary, wykorzystywane będą wyłącznie do czynności opodatkowanych pozytywną stawką podatku VAT - jeśli nie wystąpią okoliczności wskazane w art. 88 ustawy o VAT.

Tym samym przedstawione we wniosku stanowisko, iż Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, należy uznać za prawidłowe.

Natomiast odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy co do konieczności sprawdzania towaru przez Wnioskodawcę, tut. organ pragnie zauważyć, iż przepisy podatkowe nie regulują zasad zawierania pomiędzy stronami umów, ani nie mają wpływu na ich treść, chyba że postanowienia umów naruszają przepisy podatkowe, a to może być stwierdzone jedynie w drodze postępowania podatkowego.

W myśl art. 3531 Kodeksu cywilnego, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Do najważniejszych zasad prawa cywilnego należy bowiem zasada autonomii woli stron, wyrażająca kompetencje podmiotów prawa cywilnego do swobodnego kształtowania stosunków cywilnoprawnych poprzez czynności prawne, a wśród nich głównie umowy. Strona decyduje swobodnie nie tylko o tym, czy i z kim zawrzeć umowę, ale nadto kontrahenci ustalają treść umowy według swego uznania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Niniejsza interpretacja stanowi ocenę przedstawionego we wniosku stanowiska prawnego Wnioskodawcy w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturach otrzymanych z tytułu nabycia towarów nieznajdujących się w fizycznym posiadaniu Wnioskodawcy. Ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie uznania opisanej transakcji za transakcję niefikcyjną, mającą miejsce w rzeczywistości została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.