INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2010r. (data wpływu 22 października 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 października 2010r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

W 2007r. K. S.A. prowadziła postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na remont konstrukcji nośnej obiektu budowlanego nr 4.17 - most transportowy nr 7.10 i 7.11 – KWK Wnioskodawca złożył K.S.A. ofertę wykonania tego zamówienia. Oferta Wnioskodawcy została uznana za najkorzystniejszą w związku z czym dnia 25 stycznia 2007r. strony procesu zawarły umowę, uzupełnioną następnie aneksami z dnia 30 października i 6 listopada 2007r., na podstawie której K. S.A. zleciła Wnioskodawcy wykonanie remontu konstrukcji nośnej obiektu budowlanego nr 4.17 - mostu transportowego nr 7.10 i 7.11 – KWK. W trakcie realizacji umowy uwidoczniły się niewidoczne wcześniej uszkodzenia konstrukcji stalowej podpór. Po przystąpieniu do czyszczenia podpory przed malowaniem stwierdzono, że konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych robót w postaci remontu podpór mostu, gdyż z powodu nadmiernej korozji w konstrukcji pomostów powstały prześwity wskazujące na rozległe i poważne uszkodzenia w konstrukcji podpór. Powyższe uszkodzenia groziły katastrofą budowlaną. W dniu 6 września 2007r. została sporządzona przez kierownika budowy, montera prowadzącego oraz projektanta i inspektora nadzoru ze strony K. S.A. notatka służbowa, w której zapisano, że istnieje bezwzględna konieczność wzmocnienia podpór mostu transportowego nr 7.10 i 7.11 z powodu znacznej korozji, której nie można było stwierdzić na etapie prac projektowych ze względu na całkowity brak dostępu do konstrukcji. Zapisano, że są to roboty dodatkowe, nie ujęte w projekcie. 28 grudnia 2007r. został sporządzony protokół odbioru remontu konstrukcji nośnej obiektu budowlanego nr 4.17, gdzie stwierdzono, że zakres robót został wykonany zgodnie z umową. Komisja odbiorowa uznała obiekt za zdatny do użytkowania. W protokole odbioru nie umieszczono wzmianki o robotach dodatkowych, których koszt wyceniony został przez Wnioskodawcę na kwotę 51.663,95 zł brutto. Na wartość tą nie została również wystawiona faktura VAT. W marcu 2008r. Wnioskodawca wezwał K. S.A. do uregulowania należności z tytułu poniesionych kosztów robót dodatkowych, ale K.S.A. odmówiła zapłaty twierdząc, że wykonane przez Wnioskodawcę prace dodatkowe zrealizowane zostały na podstawie umowy z dnia 25 stycznia 2007r. i mieszczą się we wskazanym w umowie pojęciu robót nieprzewidzianych. Wobec braku płatności Wnioskodawca skierował w październiku 2009r. sprawę na drogę postępowania sądowego. Sąd Rejonowy po rozpatrzeniu sprawy uznał roszczenia Wnioskodawcy za zasadne i wydał wyrok w oparciu o dwie podstawy prawne (z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia - art. 405 k.c. oraz z tytułu odszkodowania - art. 438 k.c.) nakazujący zapłacić K. S.A. na rzecz Wnioskodawcy kwotę 32.706,13 zł. Od wydanego wyroku K.S.A. wniosła apelację. Następstwem tego był wyrok Sądu Okręgowego, który zawierał nakaz zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 23.389,68 zł. uznający, że Wnioskodawca w sprawie wykazał wszelkie podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej K. art. 438 k.c. Zgodnie z tym przepisem kto w celu odwrócenia grożącej drugiemu szkody albo w celu odwrócenia wspólnego niebezpieczeństwa przymusowo lub nawet dobrowolnie poniósł szkodę majątkową może żądać naprawienia poniesionych strat w odpowiednim stosunku od osób, które z tego odniosły korzyść. Prawny sens tego unormowania polega na zapewnieniu kompensaty podmiotowi, który podjął działania mające zapobiec grożącej komukolwiek szkodzie i poniósł w związku z tym zachowaniem uszczerbek na mieniu. Działanie zatem podmiotu, który poniósł szkodę nie jest działaniem na własne ryzyko, ponieważ o ile zostaną spełnione przesłanki z tego przepisu, to od osoby zobowiązanej może domagać się odszkodowania. Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego Wnioskodawca obciążył K.S.A. notą księgową na zasądzoną wyrokiem kwotę 23.389,68 zł. uznając, że odszkodowanie z art. 438 k.c. nie podlega przepisom ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymana od K. kwota 23.389,68 zł tytułem odszkodowania zasądzonego przez Sąd Okręgowy z art. 438 k.c. podlega opodatkowaniu podatkiem VAT zgodnie z ustawą z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymanie lub przekazanie odszkodowania nie zostało wymienione w art. 5 ustawy o VAT jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT. W przepisie art. 7 ust 1 ustawy o VAT zawarta została definicja pojęcia odpłatna dostawa towarów. W myśl tego przepisu za dostawę towarów uznaje się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast definicja towaru w rozumieniu przepisów ustawy o VAT określona została w art. 2 pkt 6 ustawy. Ustawodawca w przepisie tym wskazał, że za towary uznaje się: rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu VAT, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z uwagi na to, że wypłacone odszkodowanie stanowi zadośćuczynienie za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi lub za utracone przez niego korzyści, czynność tego rodzaju nie może zatem być uznana za wykonanie usługi.

Przeprowadzona powyżej analiza doprowadza do wniosku, że sama wypłata odszkodowania, podobnie jak i jego otrzymanie, co do zasady, nie może być uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Twierdzenie to wynika z tego, że otrzymanie odszkodowania nie zostało wymienione w ustawie jako czynność podlegająca VAT, otrzymane z tytułu odszkodowania pieniądze nie są towarem w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a zatem przekazanie prawa do rozporządzania nimi nie stanowi dostawy towarów i wreszcie otrzymane z tytułu odszkodowania pieniądze są zadośćuczynieniem za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi lub za utracone korzyści i czynność taka nie może być uznana za świadczenie usługi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010r., przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu.

Zatem przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Mając powyższe na uwadze, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za odszkodowanie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynność ta skutkuje uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Zgodnie z art. 438 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) kto w celu odwrócenia grożącej drugiemu szkody albo w celu odwrócenia wspólnego niebezpieczeństwa przymusowo lub nawet dobrowolnie poniósł szkodę majątkową, może żądać naprawienia poniesionych strat w odpowiednim stosunku od osób, które z tego odniosły korzyść.

Odpowiedzialność odszkodowawcza określona ww. przepisem wiąże się z poniesieniem uszczerbku wskutek działań podjętych w celu odwrócenia grożącej drugiemu szkody albo w celu odwrócenia wspólnego niebezpieczeństwa. Z uwagi na ten właśnie cel, zachowanie prewencyjne poszkodowanego zasługuje na ochronę prawną, a nie może być kwalifikowane jako podjęte na własne ryzyko. Nie ma przy tym znaczenia, czy zachowanie poszkodowanego nastąpiło dobrowolnie, z jego inicjatywy, czy wskutek działań podjętych przez inne podmioty lub obowiązujące przepisy zostało wymuszone na poszkodowanym.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wezwał K. S.A. do uregulowania należności z tytułu poniesionych kosztów robót dodatkowych, ale K. S.A. odmówiła zapłaty twierdząc, że wykonane przez Wnioskodawcę prace dodatkowe zrealizowane zostały na podstawie umowy z dnia 25 stycznia 2007r. i mieszczą się we wskazanym w umowie pojęciu robót nieprzewidzianych. Wobec braku płatności Wnioskodawca skierował w październiku 2009r. sprawę na drogę postępowania sądowego. Sąd Rejonowy po rozpatrzeniu sprawy uznał roszczenia Wnioskodawcy za zasadne i wydał wyrok w oparciu o dwie podstawy prawne (z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia - art. 405 k.c. oraz z tytułu odszkodowania - art. 438 k.c.) nakazujący zapłacić K. S.A. na rzecz Wnioskodawcy kwotę 32.706,13 zł. Od wydanego wyroku K. S.A. wniosła apelację. Następstwem tego był wyrok Sądu Okręgowego, który zawierał nakaz zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 23.389,68 zł. uznający, że Wnioskodawca w sprawie wykazał wszelkie podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej K. z art. 438 k.c.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ podatkowy stwierdza, że otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania, co do którego Sąd Okręgowy uznał jako podstawę jego dochodzenia art. 438 k.c. nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z opisanego stanu faktycznego nie wynika, aby zachodziła relacja zobowiązaniowa, którą należy traktować jako wzajemne świadczenie usługi za wynagrodzeniem.

Istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę.

W związku z powyższym tut. Organ podatkowy stwierdza, że otrzymana kwota odszkodowania nie mieści się w katalogu czynności wymienionych art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.