INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 21 września 2010 r. (data wpływu: 27 września 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 grudnia 2010 r. (data wpływu: 7 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 września 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 2 grudnia 2010 r. (data wpływu: 7 grudnia 2010 r.) o podpisy osób upoważnionych do reprezentowania Spółki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zamierza zawrzeć umowę z wybranym bankiem krajowym (dalej: Bank) na świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową (cash pooling) w ramach grupy kapitałowej (…) (dalej: Umowa).

Stronami umowy będą również spółki wchodzące wraz ze Spółką w skład grupy kapitałowej (…) (dalej: Posiadacze Rachunków). Będą to polscy rezydenci podatkowi. W ramach Umowy jeden z Posiadaczy Rachunku, będący Posiadaczem Rachunku Głównego zostanie wybrany tzw. Agentem. Agent będzie reprezentował posiadaczy rachunków we wszelkich sprawach dotyczących Umowy.

Na mocy Umowy, Bank dla każdego z posiadaczy rachunków otworzy i będzie prowadził rachunek bankowy (dalej: Rachunek), w tym również dla Posiadacza Rachunku Głównego (dalej: Rachunek Główny). Dodatkowo, dla celów zarządzania płynnością finansową, Bank udzieli każdemu z Posiadaczy Rachunków, w tym Posiadaczowi Rachunku Głównego, kredytu w Rachunku/Rachunku Głównym. Udzielony kredyt (dalej: Kredyt), będzie kredytem odnawialnym. W przypadku, gdy na koniec dnia roboczego, w którym Kredyt zostanie zaciągnięty, Kredyt nie zostanie spłacony, Posiadacz Rachunku będzie zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz Banku.

Ponadto w ramach Umowy, Bank otworzy i będzie prowadził na rzecz Posiadacza Rachunku Głównego działającego jako Agent, odrębny rachunek bankowy, tj. Główny Rachunek Płynności. Na mocy umowy Agent będzie uprawniony do zaciągnięcia kredytu w Głównym Rachunku Płynności.

Spółka oraz pozostali Posiadacze Rachunków, w tym Posiadacz Rachunku Głównego udzielą Bankowi poręczenia do określonej kwoty za zadłużenie powstałe na skutek wykorzystania Kredytu na każdym z Rachunków z osobna, jak i na wszystkich Rachunkach razem. W ramach wykonania Umowy, na koniec każdego dnia roboczego Bank będzie ustalał salda na Rachunkach (w tym na Rachunku Głównym). W przypadku, gdy na Rachunku/Rachunku Głównym wystąpi saldo ujemne, czyli posiadacz rachunku bądź Posiadacz Rachunku Głównego nie spłaci Kredytu na koniec dnia roboczego, wierzytelność Banku z tego tytułu staje się natychmiast wymagalna. W takiej sytuacji Bank na podstawie upoważnienia udzielonego mu nieodwołalnie przez każdego Posiadacza Rachunku lub Agenta obciąży Rachunek Posiadacza Rachunku, bądź Główny Rachunek Płynności Agenta kwotą wierzytelności, która nie została spłacona Bankowi przez Posiadacza Rachunku. Z chwilą obciążenia Rachunku lub - w zależności od okoliczności – Głównego Rachunku Płynności, Posiadacz Rachunku, bądź też Agent automatycznie nabędzie wierzytelność Banku wobec Posiadacza Rachunku z tytułu niespłaconego Kredytu do wysokości dokonanej zapłaty (dalej: Roszczenie). Kwota Roszczenia będzie powiększana o odsetki, których wyliczenie będzie obowiązkiem Banku. Bank będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług cash poolingu, czyli dokonywania wszelkich czynności/operacji związanych z wykonaniem Umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy z uwagi na fakt, że w ramach Umowy kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (cash pooling) będzie świadczona przez Bank, brak jest podstaw do uznania, że udział Spółki, będącej Posiadaczem Rachunku, a nie Bankiem, w strukturze cash poolingu na podstawie Umowy stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Natomiast stosownie do art. 8 tej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Spółka wskazuje, że przedmiotem wniosku jest usługa cash poolingu, w której Spółka będzie uczestniczyła na podstawie Umowy. Spółka jako Posiadacz Rachunku, zgodnie z Umową, uzyska od Banku szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową. Wszystkie działania Banku podejmowane będą w celu realizacji podstawowej funkcji Umowy, jaką jest zarządzanie płynnością finansową spółek z grupy (…).

Mając powyższe na względzie, zdaniem Spółki, pojedyncze czynności podejmowane przez Spółkę w ramach Umowy (w tym udzielenie poręczeń) będą miały na celu jedynie umożliwienie wykonywania kompleksowej usługi przez Bank (zarządzanie płynnością finansową) i same w sobie nie będą stanowić odrębnych usług. Oznacza to, iż czynności podejmowane przez Spółkę nie będą stanowić świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym Spółka nie będzie w tym zakresie podatnikiem podatku od towarów i usług, czyli nie znajdzie zastosowania art. 15 ww. ustawy.

Ponadto Spółka wskazuje, że cash pooling, będąc usługą finansową oferowaną przez banki, nie doczekał się w Polsce kompleksowego uregulowania prawnego. Istnieje co prawda art. 93a ustawy Prawo bankowe, jednakże ma on ograniczone zastosowanie, gdyż dotyczy wyłącznie:

• tzw. wirtualnego („notional”) cash poolingu, w którym nie dochodzi do rzeczywistych przepływów środków pomiędzy rachunkami uczestników a rachunkiem Pool Leadera;

• podatkowych grup kapitałowych.
  
  

Taki stan rzeczy powoduje, że w przypadku tzw. rzeczywistego („cash concentration”) cash poolingu (a więc takiego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku) należy posiłkować się przepisami ogólnymi prawa cywilnego, bankowego i dewizowego, a więc w szczególności przepisami o rachunkach bankowych, przelewach, poręczeniach, subrogacji i tajemnicy bankowej.

Brak uregulowania instytucji cash poolingu w prawie polskim powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepis ten statuuje zasadę swobody umów zwaną zasadą swobody kontraktowania. Zgodnie z tą zasadą strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zakazom zawartym w ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

Ponadto Spółka zauważa, że w opinii organów statystycznych, w przypadku czynności wykonywanych w ramach cash poolingu usługa świadczona jest przez ten podmiot, który organizuje operacje przepływów środków pieniężnych, zaś pozostałe podmioty uczestniczące w dokonywanych operacjach finansowych za pośrednictwem podmiotu organizującego przepływy, są jedynie odbiorcami usługi.

Powyższe znajduje potwierdzanie m. in. w interpretacji indywidualnej z dnia 7 września 2009 r. nr lPPP1/443-676/09-2/AW wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, w której stwierdzono, co następuje: „Czynności wykonywane przez Spółkę na podstawie umowy, umożliwiające Bankowi dokonanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Uwzględniając przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w odniesieniu do usługi cash poolingu podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy nie będzie Spółka”.

W ocenie Spółki, uznać należy, że w kontekście świadczenia na jej rzecz usługi zarządzania płynnością finansową przez Bank na podstawie Umowy, czynność związana z udostępnianiem środków pieniężnych przez Spółkę nie będzie stanowić odrębnego świadczenia usługi na rzecz Banku, ani pozostałych spółek z grupy (…) uczestniczących w strukturze. Czynność ta będzie podejmowana jedynie ze względu na fakt, iż będzie niezbędna do umożliwienia Bankowi świadczenia kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową. Oznacza to, że Spółka z tytułu dokonywania tej czynności nie będzie kwalifikowana jako podatnik świadczący usługę. Wnioskodawca wskazuje ponadto, że prawidłowość wskazanego stanowiska potwierdzają liczne interpretacje wydawane przez Dyrektorów Izb Skarbowych, działających z upoważniania Ministra Finansów., jak np. z dnia 18 sierpnia 2010 r. nr IPPP2/443-341/10-5/AK, czy też z dnia 4 maja 2009 r. nr IBPP2/443-136/09/RSz.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Podatnikami – stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 cyt. ustawy).

Jak stanowi art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka zamierza zawrzeć umowę z wybranym Bankiem na świadczenie usług polegających na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową (cash pooling) w ramach grupy kapitałowej (…). Stronami umowy będą również spółki wchodzące wraz ze Spółką w skład grupy kapitałowej (…). W ramach Umowy jeden z Posiadaczy Rachunku, będący Posiadaczem Rachunku Głównego zostanie wybrany tzw. Agentem, który będzie reprezentował posiadaczy rachunków we wszelkich sprawach dotyczących Umowy. Na mocy Umowy, Bank dla każdego z posiadaczy rachunków otworzy i będzie prowadził rachunek bankowy, w tym również dla Posiadacza Rachunku Głównego.

Bank będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług cash poolingu, czyli dokonywania wszelkich czynności/operacji związanych z wykonaniem Umowy.

Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne umowy cash poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie w roli świadczącego usługę będzie występował bank, który wykonywał będzie wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest cash pooling i z tytułu wykonywania tej usługi będzie otrzymywał wynagrodzenie.

Natomiast czynności wykonywane przez uczestników usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową na podstawie zawartych umów, umożliwiających bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że Spółka uczestnicząca w cash poolingu organizowanym przez Bank na podstawie Umowy, nie będzie świadczyć usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a będzie jedynie usługobiorcą usługi świadczonej przez Bank.

Ponadto należy podkreślić, że stosownie do treści przepisu art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego – rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych. Poprzez ustawy podatkowe, zgodnie z art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej należy rozumieć ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że organ podatkowy nie jest organem uprawnionym do klasyfikowania danych usług lub towarów do odpowiednich symboli PKWiU. W świetle zasad metodycznych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zaliczenie danego towaru lub usługi do odpowiedniego grupowania tej klasyfikacji należy do obowiązków zainteresowanego podmiotu (producenta, importera, usługodawcy). W przypadku trudności w ustaleniu przez podmiot właściwego grupowania według PKWiU w odniesieniu do sprzedawanych towarów i świadczonych usług jednostką uprawnioną do wydawania opinii klasyfikacyjnych jest Urząd Statystyczny. Opinie są wydawane na wniosek zainteresowanego podmiotu.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż niniejsza interpretacja indywidualna swym zakresem obejmuje tylko i wyłącznie rozstrzygnięcie na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, a nie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.