INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 08 października 2010r. (data wpływu do Organu – 12 października 2010r.), uzupełnionym w dniach 01 i 02 grudnia 2010r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu uzyskanego z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym nabytych, w drodze spadku - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2010r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania przychodu uzyskanego z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, nabytych w drodze spadku.

Z uwagi na stwierdzone braki formalne pismem z dnia 24 listopada 2010r. Znak: IBPB II/2/415-1108/10/HSt wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniach 01 i 02 grudnia 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni po śmierci swojej matki nabyła w drodze spadku jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Jednostki te w całości odpłatnie zbyła na rzecz funduszu. Fundusz pobrał jej podatek od całości wartości odkupionych jednostek uczestnictwa. Kwota podatku jaka została potrącona przez fundusz to 2.085 zł, a zyski wypracowane przez fundusz stanowi kwota 972,67 zł. Koszty jakie zostały poniesione przez spadkodawcę to 10.000 zł.

W uzupełnieniu wnioskodawczyni wskazała, iż jej matka zmarła w dniu 28 maja 2010r. Po jej śmierci wnioskodawczyni odziedziczyła masę spadkową, która obejmowała również jednostki uczestnictwa (69,628) w funduszu inwestycyjnym. Jedyną możliwością odziedziczenia (pozyskania) było odpłatne zbycie przez fundusz. W dniu 19 lipca 2010r. jednostki te wnioskodawczyni w całości odpłatnie zbyła na rzecz funduszu. W otrzymanym zaświadczeniu od funduszu (21 września 2010r.) była informacja, że uwzględniając cenę jednostek (157,59 zł), podatek jaki został potrącony to kwota 2.085 zł, a kwota do wypłaty to 8.887,68 zł. Fundusz potrącił wnioskodawczyni podatek od całej kwoty czyli od 10.000 zł + zysk wypracowany przez fundusz stanowiący kwotę 972,68 zł.

Fakt dziedziczenia kwoty po odpłatnym zbyciu jednostek został zgłoszony przez wnioskodawczynię do właściwego Urzędu Skarbowego. W dniu 04 października 2010r. w złożonym oświadczeniu SD-Z2 zgłosiła ona kwotę 10.973 zł. Masa spadkowa po zmarłej matce wnioskodawczyni została odziedziczona przez nią na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od całości kwoty dziedziczonej, czy tylko od zysków wypracowanych przez Fundusz, czy może nie powinna w ogóle płacić podatku dochodowego z powodu dziedziczenia całej masy spadkowej jako spadkobierca w pierwszej grupie...

Zdaniem wnioskodawczyni, zgodnie z uregulowaniami art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Podobnie o tym mówią przepisy Kodeksu cywilnego. Zarówno Ordynacja podatkowa jak i Kodeks cywilny statuują, że na spadkobiercę przechodzą obowiązki spadkodawcy jak i prawa.

Spadkodawcy przysługiwało zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych prawo do podatkowego rozliczenia kosztów uzyskania przychodów w momencie odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa. Prawo to nie zostało przez spadkodawcę zrealizowane, a co za tym idzie, zgodnie z przepisami powyżej powołanymi przeszło na spadkobiercę.

Wnioskodawczyni uważa zatem, że potrącenie podatku od całej wartości odkupionych jednostek uczestnictwa jest niesłuszne i sprzeczne z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy oraz przytoczonym przepisem Kodeksu cywilnego.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2010r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, iż jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Pojęcie funduszy kapitałowych zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 14 ww. ustawy, w świetle którego ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zasady i terminy umarzania jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych w tych funduszach lub inny sposób unicestwienia tytułów udziału w funduszach kapitałowych określane są w statutach tychże funduszy kapitałowych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawczyni nabyła w drodze spadku po zmarłej matce, jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, które następnie przedstawiła do wykupu. Fundusz naliczył i potrącił 19% podatek od całej zainwestowanej kwoty wraz z wypracowanym zyskiem.

W myśl art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia przez wnioskodawczynię jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym jest dzień śmierci spadkodawcy, czyli 28 maja 2010r. Jednocześnie oznacza to, że przedmiotem dziedziczenia po spadkodawczyni były jednostki uczestnictwa w funduszu a nie kwota pieniężna z tytułu odpłatnego zbycia tych jednostek. Wykup jednostek nastąpił bowiem już po śmierci spadkodawczyni, zatem to nie ona przedstawiła jednostki do wykupu. Skoro tak, to w momencie jej śmierci dziedziczeniu podlegały jednostki uczestnictwa a nie pieniądze i to jednostki uczestnictwa a nie pieniądze z ich wykupu nabyła w spadku wnioskodawczyni. Pieniądze wnioskodawczyni uzyskała dopiero po złożeniu jednostek do wykupu.

Zasady opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w świetle którego od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.

Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów uzyskania przychodów, określoną w art. 22 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.

Stosownie zaś do treści art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Powyższy przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy podatkowej, stanowi szczególną zasadę ustalenia dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych. Zgodnie z nią, wydatki na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa są kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa. Jako koszt nabycia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego, traktuje się wydatki poniesione przez uczestnika funduszu na ten cel.

Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z definicją zawartą w Internetowym Słowniku Języka Polskiego, PWN - (www.sjp.pwn.pl), „ponieść” znaczy „zostać obarczonym, obciążonym czymś”, natomiast koszt to „suma pieniędzy wydatkowana na kupno lub opłacenie czegoś”. Z zestawienia powyższych definicji wynika, iż „ponieść koszt” znaczy tyle co zostać obciążonym sumą pieniędzy wydatkowaną na kupno lub opłacenie czegoś. Innymi słowy trzeba wydać określoną kwotę pieniędzy na dany przedmiot, prawo lub usługę, co doprowadzi do pomniejszenia (obciążenia) stanu środków finansowych będących we władaniu podatnika. Tak więc, przez poniesienie należy rozumieć pokrycie kosztów z własnych zasobów majątkowych podatnika.

W myśl art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Z przytoczonych przepisów wynika, że prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa ma charakter potencjalny, nie przysługuje ono bowiem w chwili nabycia jednostek uczestnictwa, lecz dopiero wówczas, gdy (jeśli) nastąpi ich zbycie. Oznacza to, że spadkodawczyni nie nabyła prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w momencie ich nabycia, nie można więc mówić o dziedziczeniu prawa, którym spadkodawczyni nie dysponowała. Prawo to spadkodawczyni nabyłaby dopiero w momencie złożenia jednostek do wykupu i uzyskania z tego tytułu przychodu czego jak wiadomo nie uczyniła, gdyż uczyniła to dopiero wnioskodawczyni a nie jej matka.

Koszty nabycia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego z uwagi na ich poniesienie przez uczestnika funduszu na ten cel w momencie pierwotnego nabycia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego przez matkę wnioskodawczyni było ściśle związane z jej osobą. Zbycie natomiast jednostek uczestnictwa przez wnioskodawczynię (córkę zmarłej uczestniczki funduszu) jest zdarzeniem, które mogło nastąpić w przyszłości. Uprawnienie do zaliczenia do kosztów (w momencie odkupienia jednostek uczestnictwa) wydatków na nabycie jednostek nie powstało w chwili ich nabycia, ani też nie istniało w chwili otwarcia spadku. Zbycie jednostek przez spadkobierczynię miało charakter następczy, a więc spadkobierczyni nie otrzymała wraz ze spadkiem prawa do odliczenia kosztów nabycia jednostek.

W przedstawionym stanie faktycznym, wnioskodawczyni jako uczestniczka, odkupywane przez fundusz jednostki uczestnictwa, nabyła w drodze spadku, tym samym nie poniosła ona wydatków na ich nabycie. Nie będzie jej zatem przysługiwało prawo do pomniejszenia przychodu uzyskanego z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym nabytych w drodze spadku o koszty poniesione na ich nabycie przez spadkodawczynię.

Zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie sądowym kosztem uzyskania przychodów może być tylko taki koszt, którego ekonomiczny ciężar ponosi podatnik uzyskujący przychód. Skoro przychody osiąga podatnik, to tylko on może ponieść koszty w tym celu. W żadnym zaś razie nie można uznać za koszt uzyskania przychodów wydatku poniesionego przez inną osobę, nawet jeśli osobą tą jest spadkodawca.

Dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) – czyli według skali podatkowej.

Na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności (świadczeń) z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 tej ustawy są obowiązane pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych, tj. m.in. dochodów z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, iż skoro wnioskodawczyni otrzymała jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych w spadku, tym samym nie poniosła ona wydatków na nabycie tychże jednostek – wydatki te poniosła spadkodawczyni w momencie ich pierwotnego nabycia. Innymi słowy nie doszło do uszczuplenia majątku wnioskodawczyni o kwotę stanowiącą równowartość jednostek uczestnictwa w funduszu. Brak jest więc jakichkolwiek podstaw prawnych do twierdzenia, iż fundusze niesłusznie pobrały podatek od całości kwoty otrzymanej z tytułu wykupu jednostek. Prawo do odliczenia wydatków przysługiwało jedynie matce wnioskodawczyni. W prawie podatkowym przy nabyciu jednostek uczestnictwa w drodze spadku element wydatku czy kosztu nabycia nie występuje.

Tym samym sposób pobrania podatku dochodowego od osób fizycznych przez fundusz inwestycyjny, co wykazano w niniejszej interpretacji, jest prawidłowy. Skoro bowiem wnioskodawczyni nie wpłaciła do funduszu żadnej kwoty na nabycie jednostek uczestnictwa, bo nabyła je w spadku, a więc w sposób z natury swej nieodpłatny, to nie było podstaw do pomniejszania przychodu o wartości tych jednostek.

W odniesieniu do stwierdzenia wnioskodawczyni, że być może nie powinna ona płacić wcale podatku z powodu dziedziczenia całej masy spadkowej jako spadkobierca w pierwszej grupie, tut. Organ zaznacza, że w przypadku opisanym przez wnioskodawczynię we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej mamy do czynienia z innym zdarzeniem niż nabycie spadku, a mianowicie z odkupieniem jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Czynność ta podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy bowiem innego rodzaju przychodu niż uprzednie nabycie tych jednostek w spadku.

Obie operacje, zarówno nabycie jednostek w funduszach kapitałowych w spadku jak i ich późniejsze odkupienie, są odrębnymi, kolejnymi czynnościami, które należy ocenić niezależnie od siebie pod względem skutków prawno-podatkowych jakie wywołały. Stąd też podlegają opodatkowaniu różnymi podatkami. W podobnej sytuacji są wszyscy podatnicy, którzy w spadku otrzymali prawa lub rzeczy inne niż gotówka, np. nieruchomości, akcje, prawa majątkowe itp.

Odnosząc się wreszcie do ostatniego z argumentów powołanych przez wnioskodawczynię, że zastosowanie znajdzie w niniejszej sprawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej należy stwierdzić jego nietrafność. Prawo do zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów jest elementem konstrukcji podatku. Jak wskazano wcześniej nie istnieje w momencie nabycia jednostek, lecz w momencie ich odpłatnego zbycia. Spadkodawczyni nie przysługiwało takie prawo w chwili jej śmierci, gdyż nie zbyła ona jednostek uczestnictwa. Skoro w chwili śmierci zaś prawo nie przysługiwało matce wnioskodawczyni, to nie mogło ono być przedmiotem dziedziczenia. Przepis art. 97 § 1 Ordynacji nie znajduje zatem zastosowania.

Reasumując, skoro wnioskodawczyni przedstawiła do wykupu otrzymane w drodze spadku jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, należy uwzględnić fakt, że w przypadku ich nabycia w formie dziedziczenia wnioskodawczyni nie poniosła żadnych wydatków na ich nabycie, a więc jednostki uczestnictwa otrzymała tytułem darmym.

Dodatkowo prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa ma charakter potencjalny, gdyż nie przysługuje ono w chwili nabycia jednostek uczestnictwa, ale dopiero wówczas, gdy nastąpi ich zbycie. Z tego też powodu jest to prawo, które nie podlega dziedziczeniu. Oznacza to, że spadkodawczyni nie nabyła prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w momencie ich nabycia, nie można więc mówić o dziedziczeniu prawa, którym spadkodawczyni nie dysponowała.

Zatem od czynności tej musiał zostać pobrany podatek dochodowy od osób fizycznych, a fundusz w sposób właściwy ustalił podstawę opodatkowania przyjmując, iż przychód osiągnięty przez podatniczkę równy będzie dochodowi.

Powyższe stanowisko organu znalazło potwierdzenie w najnowszym orzecznictwie sądów administracyjnych.

Stosownie do powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.