INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2010r. (data wpływu do tut. Biura 22 grudnia 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości -jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wraz z żoną jest właścicielem działki rolnej objętej księgą wieczystą Sądu Rejonowego, którą małżonkowie nabyli na podstawie umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 18 lipca 2002r. Przedmiotowa działka jest współwłasnością prywatną wnioskodawcy i jego żony. Przez działkę przebiega sieć gazowa będąca własnością Spółki gazowniczej. Od wymienionej Spółki wnioskodawcy wraz z żoną zasądzono kwotę wynagrodzenia 24.892,15 zł z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości za okres od dnia zakupu działki. Zasądzona kwota została małżonkom wypłacona dnia 07 grudnia 2010r. przelewem na rachunek bankowy.

Wnioskodawca uzyskuje dochody z tytułu zatrudnienia oraz jako źródło uboczne, z prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie auto-komisu opodatkowanej na zasadach ogólnych. Wnioskodawca wskazał, że ww. działki nie wykorzystuje pod działalność gospodarczą.

Jedynym źródłem dochodu żony wnioskodawcy jest prywatna dzierżawa nieruchomości należącej do majątku osobistego żony, a dochód uzyskiwany z dzierżawy opodatkowany jest na zasadach ogólnych.

Wypłacone małżonkom wynagrodzenie od spółki gazowniczej wnioskodawca i jego żona opodatkują po połowie każde z nich, żona na zasadach ogólnych a wnioskodawca według ryczałtu stawką 8,5%. W związku z tym wnioskodawca złożył do Urzędu Skarbowego dnia 02 grudnia 2010r. oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przypadająca na wnioskodawcę połowa otrzymanego wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości może być opodatkowana zryczałtowanym podatkiem dochodowym 8,5%...

Zdaniem wnioskodawcy, na podstawie art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym i pozycji 10 załącznika nr 2 tej ustawy może on przypadającą na niego połowę otrzymanej kwoty opodatkować ryczałtowym podatkiem dochodowym 8,5%, ponieważ otrzymane wynagrodzenie to kompensata utraconych korzyści jakie uzyskałby, gdyby umowa dzierżawy nieruchomości była zawarta i należy je traktować jak otrzymany przychód z dzierżawy, najmu prywatnego i innych podobnych umów, o których mowa w powołanym wyżej art. 6 ust. 1a ustawy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 225 Kodeksu cywilnego obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Zgodnie zatem z art. 224 § 2 w związku z art. 225 ww. Kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści jakie wnioskodawca uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Przysługujące na mocy art. 224 § 2 i art. 225 ustawy Kodeks cywilny wynagrodzenie nie jest zatem naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem, zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego.

Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika jednoznacznie, iż na rzecz wnioskodawcy zostało zasądzone wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od dnia zakupu działki. Zatem wnioskodawca otrzymał przelewem na rachunek bankowy wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Spółkę, w związku z przebieganiem sieci gazowej przez jego nieruchomość.

Zgodnie zatem z twierdzeniem wnioskodawcy otrzymana przez niego kwota, ma na celu wyrównanie mu utraconych przez niego korzyści. Obejmuje ona wszystko, co uzyskałby wnioskodawca jako właściciel nieruchomości, gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Gdyby bowiem otrzymane kwoty miały inny charakter, to nie zostałyby wypłacone tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości.

Zatem otrzymane przez wnioskodawcę wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy, a więc stanowi podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu podatkowym.

Wnioskodawca twierdzi, że przypadającą na niego połowę otrzymanej kwoty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości może opodatkować zryczałtowanym podatkiem dochodowym, ponieważ należy ją traktować jak otrzymany przychód z dzierżawy, najmu prywatnego i innych podobnych umów, o których mowa w powołanym wyżej art. 6 ust. 1a ustawy.

Zauważyć jednak należy, że zgodnie z art. 659 § 1 ustawy Kodeks cywilny przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Z kolei art. 693 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Natomiast w myśl art. 2 ust. 1a ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 ze zm.), osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Stosownie do zapisu art. 6 ust. 1a ww. ustawy, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.

Warunkiem skorzystania z tej formy opodatkowania jest złożenie oświadczenia o wyborze formy opodatkowania w formie ryczałtu w ustawowym terminie, który został określony dla podatników osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a ustawy (z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze) w art. 9 ust. 4 w zw. z art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ww. ustawy, ryczałt od przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a, wynosi 8,5%.

Z przytoczonych powyżej uregulowań prawnych wyraźnie wynika, iż podstawą generowania przychodów z najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze jest fakt zawarcia stosownej umowy między stronami. Określona w umowie wysokość czynszu stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym opodatkowany w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Tymczasem w przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie osiągnął przychodu w postaci czynszu za wynajem czy dzierżawę nieruchomości, a przychód w postaci wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, które to wynagrodzenie w żadnym wypadku nie może być utożsamiane z czynszem za najem, dzierżawę czy inną umowę o podobnym charakterze. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości to zapłata za korzystanie z cudzej własności, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej. Przez wynagrodzenie za używanie rzeczy należy rozumieć nie tylko uiszczenie opłaty za efektywne korzystanie z rzeczy (nieruchomości), lecz także zwrot przez posiadacza w złej wierze wszelkich wydatków i ciężarów, do których zaliczyć trzeba między innymi podatki i daniny publiczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 maja 2003r., sygn. akt I ACa 204/03). Z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Z kolei czynsz za najem, dzierżawę czy inną umowę o podobnym charakterze wynika z umownego stosunku prawnego. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca oraz Spółka nie podpisali stosownej umowy, na mocy której Spółka wypłacałaby wnioskodawcy czynsz z tytułu przebiegania przez działkę wnioskodawcy sieci gazowej. Wnioskodawca otrzymał natomiast zasądzone wyrokiem Sądu wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy (nieruchomości) w okresie kiedy pomiędzy nim a Spółką nie było podpisanej żadnej umowy. Oznacza to, że charakter wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wskazuje, iż nie można wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości utożsamiać z czynszem za najem, dzierżawę, czy inną umowę o podobnym charakterze. Tym samym przedstawiona przez wnioskodawcę wykładnia przepisu art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, jest błędna, albowiem w przepisie tym nie zawierają się zasądzone wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Opodatkowanie przedmiotowego wynagrodzenia jako czynszu za najem, dzierżawę, czy umowę o podobnym charakterze 8,5% zryczałtowanym podatkiem dochodowym byłoby przykładem wykładni rozszerzającej, która jest niedopuszczalna w demokratycznym państwie prawnym.

Tym samy stanowisko wnioskodawcy, iż połowę przypadającego na niego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości może opodatkować zryczałtowanym podatkiem dochodowym należało uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie wskazać należy, iż połowa zasądzonego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stosownie do udziału wnioskodawcy w majątku wspólnym małżonków stanowi przychód wnioskodawcy z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są „inne źródła”.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż otrzymane od Spółki wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowić będzie przychód „z innych źródeł”, o którym mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, podlegający opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym zostało ono wypłacone.

Reasumując, na wnioskodawcy ciążył będzie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanego w 2010r. jednorazowego wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości. Uzyskany z powyższego tytułu przychód w wysokości #189; czyli odpowiadającej udziałowi w majątku wspólnym małżonków wnioskodawca winien wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym kwotę przychodu otrzymał, a w przypadku uzyskiwania również innych dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych (np. z tytułu zatrudnienia) dochody należy zsumować i obliczyć od sumy dochodów podatek dochodowy według skali podatkowej zawartej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl przepisów art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zeznanie, według ustalonego wzoru o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, winno zostać złożone w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Przedmiotowego wynagrodzenia wnioskodawca nie może opodatkować 8,5% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Tym samym stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.