INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2010 r. (data wpływu 31 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie stosowania zwolnienia podmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie stosowania zwolnienia podmiotowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 14 grudnia 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała od rodziców darowiznę w wysokości 150 000 00 zł. Kwota została przelana na rachunek bankowy męża Wnioskodawczyni, do którego była Ona upoważniona oraz który z mocy wspólności majątkowej należy również do Niej. Własnego rachunku bankowego w Polsce w dniu 14 grudnia 2010 r. Wnioskodawczyni nie posiadała. Forma rachunku bankowego męża nie zezwalała na posiadanie współwłaściciela. W tytule przelewu podane było „Darowizna dla córki”. W dniu 21 grudnia 2010 r. podczas próby złożenia wniosku SD-Z2 w urzędzie skarbowym Wnioskodawczyni została poinformowana, że darowizna zostanie opodatkowana ze względu na fakt niespełnienia wymogu wynikającego z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. braku udokumentowania wpłaty środków pieniężnych na Jej rachunek bankowy.

Wnioskodawczyni informuje, że nie złożyła jeszcze formularza SD-Z2 ponieważ najpierw chce wyjaśnić ww. kwestię.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy urząd skarbowy ma prawo opodatkować darowiznę od rodziców dla córki argumentując, że fakt otrzymania środków nie został udokumentowany, co oznacza, że nie został spełniony warunek, pozwalający zastosować zwolnienie od podatku z tytułu otrzymanej darowizny...

Zdaniem Wnioskodawczyni, urząd skarbowy stosuje błędną wykładnię art. 4a ust. 1 pkt 2 kierując się dosłowną interpretacją tegoż przepisu. Tymczasem, w opinii Wnioskodawczyni, przepis ten należy interpretować w taki sposób, aby udokumentowanie, o którym mowa, czyniło zadość celowi przepisu, jakim jest wyeliminowanie z zakresu zwolnienia darowizn fikcyjnych, które nie miały miejsca w rzeczywistości. Jednocześnie przepis ten winien być rozumiany w taki sposób, aby podatnik, który dokonał zgłoszenia w wymaganym terminie i jest w stanie wykazać, że przepływ środków pieniężnych miał miejsce w rzeczywistości, nie został pozbawiony prawa do zwolnienia od podatku. W przypadku kiedy Wnioskodawczyni nie posiadała odrębnego konta bankowego, a przedłożyła potwierdzenie przekazania środków pieniężnych na konto swojego męża, z którym pozostaję w związku małżeńskim, objętym wspólnością majątkową, trzeba przyjąć, że został zrealizowany wymóg, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 6 maja 2010 r. – Sygn. akt I SA/Kr 355/10.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny i polecenia darczyńcy.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosownie do art. 7 ust. 1-2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. Jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9 637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal określonych w art. 15 ust. 1 ustawy. W przypadku nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej skala ta wynosi:

Jednakże zgodnie z art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla I grupy podatkowej 9 637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

Z kolei w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

W cytowanych przepisach nie zostały wyszczególnione ani rodzaj, czy charakter darowanych składników majątku objętych zwolnieniem, ani sposób, czy czas ich użytkowania jak również ich maksymalna wartość. Należy jednak mieć na uwadze, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zakwalifikowanie obdarowanego jako jednej z osób wymienionych w tym przepisie, oraz w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne w kwocie wyższej niż 9 637 zł, udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania jednym z trzech przewidzianych przez ustawodawcę sposobów.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Wówczas zastosowanie znajduje art. 17a ust. 1 ww. ustawy, na podstawie, którego podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2 (obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika), złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 14 grudnia 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała od rodziców darowiznę środków pieniężnych w wysokości 150 000 00 zł. Z uwagi na fakt, że w dacie dokonania darowizny Wnioskodawczyni nie posiadała własnego rachunku bankowego pieniądze zostały przekazane (polecenie przelewu) na rachunek bankowy męża Wnioskodawczyni, do którego to rachunku jest Ona upoważniona, nie jest natomiast jego współwłaścicielem. W małżeństwie Wnioskodawczyni obowiązuje ustrój wspólności majątkowej.

Na tle powyższego zauważyć należy, iż istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do kwestii, czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawczyni spełniła dyspozycję art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w konsekwencji, czy korzysta ze zwolnienie podmiotowego określonego w wymienionym przepisie.

Zdaniem tut. Organu dla prawidłowego wyjaśnienia badanej sprawy niezbędne jest odwołanie się do zapisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) oraz zapisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. Nr 72, poz. 665 ze zm.).

Zatem, w myśl art. 725 Kodeksu cywilnego, przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Doprecyzowanie i rozwinięcie powyższego przepisu stanowią postanowienia Rozdziału III (Rachunki bankowe) ustawy Prawo bankowe.

Zgodnie z art. 51 ww. ustawy, rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób fizycznych albo kilku jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku rachunku wspólnego prowadzonego dla osób fizycznych, o ile umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej:

1. każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku,
2. każdy ze współposiadaczy rachunku może w każdy czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych współposiadaczy (art. 51a ustawy).

Jak stanowi art. 52 ust. 1 ww. ustawy, umowa rachunku bankowego jest zawierana na piśmie. Umowa rachunku bankowego powinna również określać strony umowy (art. 52 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Ze stanu faktycznego sprawy wynika, iż w dacie dokonania darowizny Wnioskodawczyni nie była ani posiadaczem ani współposiadaczem rachunku bankowego, na który wpłynęły środki pieniężne. Jedynym posiadaczem tego rachunku był mąż Wnioskodawczyni, z którym pozostaje ona we wspólności majątkowej. W dacie otrzymania pieniędzy Wnioskodawczyni była jedynie upoważniona do ww. rachunku.

Wyjaśnić zatem należy, że udzielenie pełnomocnictwa w banku to - mówiąc najbardziej ogólnie - upoważnienie innych osób do korzystania z konta lub lokaty. A w przypadku kart płatniczych udzielenie pełnomocnictwa należy rozumieć, jako wydanie dodatkowej karty. Warto tu jednak podkreślić, że, mimo pewnych podobieństw - pełnomocnictwo absolutnie nie jest równoznaczne ze wspólnym rachunkiem i bankowe regulaminy bardzo wyraźnie rozgraniczają te pojęcia.

Współposiadacze rachunku bankowego bowiem, składając wspólnie podpisy pod umową, stają się tzw. wierzycielami solidarnymi - czyli wspólnie ponoszą skutki swoich dyspozycji, a także dyspozycji pełnomocników, wspólnie i bez ograniczeń mogą dysponować zgromadzonymi finansami, samodzielnie mogą dokonywać wszystkich operacji, które przewiduje umowa rachunku bankowego. Pełnomocnik tymczasem ma ograniczony dostęp do lokaty czy konta.

W analizowanej sprawie tut. Organ podziela powszechnie reprezentowany w orzecznictwie pogląd - wyrażony, m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 622/09, zgodnie z którym wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Wynika to z utrwalonego w orzecznictwie sądowym poglądu (zob. wyrok NSA z 13 stycznia 1994 r., sygn. akt SA/Po 1598/93, MoPod 1994 r. nr 10 s. 313 oraz wyrok NSA z 13 lipca 2001 r., I SA/Gd 112/99, niepubl.; wyroki WSA w Warszawie: z 21 listopada 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 721/07; z 17 września 2008 r., VIII SA/Wa 164/08 i przywołane w ich uzasadnieniach orzeczenia). Powyższe oznacza, że przy interpretacji postanowień art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jako wprowadzających wyjątek od ogólnych zasad opodatkowania - nie można dokonywać wykładni w sposób rozszerzający.

Poczynione do tej pory rozważania prowadzą do wniosku, że analizowany przepis - art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn - czyni zadość założeniom ustawodawcy jakie legły u podstaw wprowadzenia w życie ww. przepisu, tj. zwolnienia od podatku najbliższej rodziny darczyńcy i uszczelnienia systemu podatkowego poprzez eliminację fikcyjnych umów darowizn.

Zatem, w związku z tym, iż środki pieniężne będące przedmiotem darowizny nie wpłynęły na rachunek bankowy Wnioskodawczyni, ale na rachunek bankowy Jej męża, nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe. W konsekwencji, otrzymana darowizna środków pieniężnych podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Jednocześnie należy wskazać, iż powołane w treści wniosku orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie jak i powołane w nim orzeczenia innych sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, iż zdaniem organu podatkowego tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu, nawet przy zaistniałym podobieństwie stanu faktycznego oraz rozważań prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.