INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 31.03.2011 r. (data wpływu 04.04.2011 r.) uzupełnionym pismem na wezwanie z dnia 24.05.2011 r. Nr IPPB2/436-122/11-2/MZ (data nadania 25.05.2011 r., data doręczenia 27.05.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie sekurytyzacji wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 04.04.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie sekurytyzacji wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

R. sp. z o.o. („SPV”, „Wnioskodawca”) jest utworzoną w Polsce spółką celową, która zgodnie z zamierzeniami, weźmie udział w programie sekurytyzacji dotyczącym wierzytelności wynikających z udzielonych przez Bank S.A. („Bank”) kredytów samochodowych („Wierzytelności”). Biorąc pod uwagę, iż spłata kredytów udzielonych przez Bank oraz należnych odsetek ze swej natury rozłożona jest na kilka lat, celem planowanej transakcji sekurytyzacyjnej („Sekurytyzacja”) będzie uzyskiwanie przez Bank odpowiedniego finansowania w wyniku zbycia Wierzytelności na rzecz SPV.

W ramach Sekurytyzacji, SPV zawrze z Bankiem umowę sekurytyzacji własnych Wierzytelności Banku, w wykonaniu której SPV zapewni dostarczenie Bankowi środków finansowych przed terminem wymagalności przedmiotowych Wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Zapewnienie Bankowi finansowania przed wymagalnością Wierzytelności będzie zatem istotą i celem Sekurytyzacji. Transakcje sekurytyzacyjne stanowią specyficzny instrument pozyskiwania finansowania, na który składa się kilka charakterystycznych elementów . Dlatego też, całościowa transakcja sekurytyzacyjna przeprowadzona przez Bank z udziałem SPV wymagać będzie uczestnictwa określonych partnerów biznesowych oraz zróżnicowanych konstrukcji prawnych, które będą tworzyć przedmiotową transakcję.

Przedmiotowa Sekurytyzacja wyglądać będzie w następujący sposób:

• Na podstawie umowy o sekurytyzację Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem oraz SPV Bank dokonywać będzie odpłatnego zbycia na rzecz SPV określonych pakietów Wierzytelności kredytowych wynikających z udzielonych kredytów samochodowych. Zbycie Wierzytelności odbywać się będzie za odpowiednim wynagrodzeniem ustalonym przez strony w oparciu o określoną metodę wyceny. Wynagrodzenie za Wierzytelności należne Bankowi uwzględniać będzie wartość nominalną kwoty głównej Wierzytelności oraz kwotę odsetek należnych od kredytobiorców z tytułu przedmiotowych Wierzytelności, jak również odpowiednią metodę dyskonta.

• Pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, ich ekonomicznym „właścicielem” w dalszym ciągu pozostanie Bank. Oznacza to, iż przedmiotowe Wierzytelności w dalszym ciągu będą ujęte w bilansie Banku, jako jego aktywa.

• Mając na uwadze, iż Bank, w związku z udzieleniem kredytów samochodowych, z których wywodzą się Wierzytelności, posiada pełną wiedzę na temat przedmiotowych kredytów i kredytobiorców, terminów spłat, zasad wyliczania odsetek, etc, ze względów operacyjnych i praktycznych to Bank będzie w dalszym ciągu pełnił rolę podmiotu zajmującego się obsługą administracyjną zobowiązań kredytowych wynikających z Wierzytelności. W konsekwencji, kredytobiorcy spłacać będą kredyty wynikające z Wierzytelności, jak również należne odsetki na rachunek Banku. W określonych sytuacjach, kredytobiorcy mogą być zobowiązani do spłaty Wierzytelności oraz należnych odsetek bezpośrednio na rachunek SPV.

• Pełnienie przez Bank funkcji administracyjnych w stosunku do Wierzytelności przeniesionych formalnie na SPV odbywać się będzie na podstawie odpowiedniej umowy zawartej między Bankiem i SPV o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności („Umowa Serwisowa”). Na podstawie Umowy Serwisowej, Bank będzie obsługiwał sekurytyzowane Wierzytelności zajmując się, miedzy innymi, administracją kredytów, zbieraniem wpłat od kredytobiorców, prowadzeniem dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, monitorowaniem terminowości spłat Wierzytelności, wzywaniem kredytobiorców do zapłaty zaległych rat kredytowych, itd. Środki uzyskiwane przez Bank w wyniku spłaty kredytów oraz odsetek będą przekazywane na rachunek SPV na zasadach oraz w terminach ustalonych przez strony. W zamian za świadczenie usługi bank uzyskiwać będzie określone wynagrodzenie od SPV.

• Po nabyciu Wierzytelności od Banku SPV wyemituje obligacje komercyjne. Oferta zakupu obligacji zostanie skierowana do podmiotów instytucjonalnych, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Źródłem spłaty obligacji emitowanych przez SPV będą Wierzytelności nabyte przez SPV od Banku. Środki finansowe uzyskane przez SPV z emisji obligacji zostaną następnie przekazane na rzecz Banku, jako zapłata ceny za nabyte Wierzytelności. Celem pozyskania odpowiednich środków finansowych, oprócz emisji obligacji, SPV może również zaciągać pożyczki.
  
  

Pismem z dnia 24.05.2011 r. Nr IPPB2/436-122/11-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia niniejszego wezwania poprzez:

- Wskazanie, na podstawie jakiej czynności prawnej odbywać się będzie przelew wierzytelności (np. sprzedaż, zamian lub inna – proszę wskazać jaka).

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie informując, iż:

• Zgodnie ze szczegółowym opisem planowanej transakcji przedstawionym we wniosku o interpretację, odpłatne zbycie wierzytelności przez bank S.A. (dalej: „Bank”) na rzecz Spółki dokonywane będzie na podstawie umowy sekurytyzacji wierzytelności. Umowa o sekurytyzację wierzytelności jest umowa nienazwaną, która jest podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej. W skład takiej usługi wchodzi kilka kluczowych elementów, takich jak przeniesienie wierzytelności, zapewnienie finansowania przez nabywcę, emisja obligacji lub zaciągnięcie pożyczki przez nabywcę, itd.

• Zgodnie z art. 510 Kodeksu cywilnego: „ § 1 Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. § 2 Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania”.

• Zacytowany powyżej § 2 art. 510 Kodeksu cywilnego statuuje zasadę kauzalności materialnej umowy przelewu wierzytelności. Zasada ta oznacza, iż uzasadnieniem i prawną przyczyną dokonania przelewu wierzytelności jest wykonanie istniejącego między stronami zobowiązania. Jest to tzw. causa solvendi. W konsekwencji omawianej regulacji, ważność umowy przelewu wierzytelności zależy od istnienia takiego właśnie zobowiązania pomiędzy stronami do dokonania przeniesienia wierzytelności.

• Przedmiotowym zobowiązaniem do dokonania przelewu, a tym samym kauzą transakcji, która zostanie przeprowadzona, będzie umowa o sekurytyzację wierzytelności zawarta pomiędzy Bankiem a Spółką. Zobowiązanie do odpłatnego zbycia Wierzytelności przez bank na rzecz Spółki będzie wynikało właśnie z przedmiotowej umowy o sekurytyzację. Jak wskazano we wniosku o interpretację, w opinii Spółki , przeniesienie wierzytelności na podstawie umowy o sekurytyzację nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Katalog ten zawiera wyczerpującą listę czynności podlegających tej daninie (zasada numerus clausus), a lista ta nie wymienia umowy o sekurytyzację wierzytelności.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odpłatne zbycie Wierzytelności kredytowych przez Bank na rzecz SPV dokonywane w ramach transakcji sekurytyzacji Wierzytelności będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, odpłatne zbycie przez Bank Wierzytelności na rzecz SPV dokonywane w ramach transakcji Sekurytyzacji Wierzytelności nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 4) ustawy PCC, co do zasady, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług (z zastrzeżeniem przepisów art. 2 pkt 4 lit. b) tiret pierwsze i trzecie, które jednak w opisanym stanie faktycznym nie będą mieć zastosowania).

Transakcja sekurytyzacyjna dotycząca Wierzytelności Banku stanowić będzie kompleksową usługę świadczoną przez SPV, mającą na celu zapewnienie odpowiedniego finansowania działalności Banku. Poprzez Sekurytyzację, aktywa Banku o niskim stopniu płynności (tj. Wierzytelności) trafiają na rynek kapitałowy w zmienionej formie w postaci aktywów o wyższym stopniu płynności (tj. obligacji). W rezultacie takiej operacji, Bank poprawi swoją płynność finansową. Tym samym, Wierzytelności nabyte od Banku przez SPV będą jednym z czynników niezbędnych w celu zapewnienia Bankowi finansowania.

Opisana wyżej usługa sekurytyzacyjna, w opinii Wnioskodawcy, stanowić będzie usługę finansową zwolnioną z podatku od towarów i usług. W konsekwencji, SPV, jako usługodawca, w odniesieniu do przedmiotowej usługi będzie podmiotem zwolnionym z podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, odpłatne zbywanie przez Bank sekurytyzowanych Wierzytelności na rzecz SPV nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4) Ustawy PCC.

Niezależnie od powyższego, należy również wskazać, iż zbywanie Wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacyjnej nie będzie podlegać opodatkowaniu PCC również w oparciu o art. 1 ust. 1 Ustawy PCC interpretowany a contrario. Przepis ten zawiera katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu przedmiotowym podatkiem. Podkreślić przy tym należy, iż katalog ten ma charakter zamknięty, co oznacza, iż czynności cywilnoprawne wyraźnie w nim nie wymienione, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (zasada numerus clausus).

Analiza art. 1 ust. 1 Ustawy PCC prowadzi do wniosku, iż przepis ten nie wymienia sekurytyzacji wierzytelności, jako transakcji podlegającej opodatkowaniu PCC. Prowadzi to do wniosku, iż sekurytyzacja, jako specyficzny instrument finansowania działalności gospodarczej nie podlega opodatkowaniu PCC.

Jak wskazano powyżej, głównym celem i istotą Sekurytyzacji, jako nowoczesnej metody finansowania, jest zapewnienie środków finansowych przez SPV dla celów działalności gospodarczej prowadzonej przez Bank, przed terminem wymagalności Wierzytelności kredytowych będących przedmiotem Sekurytyzacji. W skład całej transakcji sekurytyzacji wchodzić będzie szereg czynności. Podstawowy element stanowić będzie przeniesienie Wierzytelności przez Bank na SPV, niemniej jednak, nie będzie to element wyłączny. Nie mniej ważnymi składnikami całej transakcji będzie emisja obligacji przez SPV, która pozwoli na wygenerowanie środków finansowych dla banku, jak również późniejsza obsługa sekurytyzowanych Wierzytelności przez Bank i przekazywanie środków uzyskanych od kredytobiorców na rachunek SPV.

Z uwagi na powyższe, transakcję sekurytyzacyjną należy traktować jako jedną całość, bez odrębnej klasyfikacji prawnej i podatkowej poszczególnych elementów wchodzących w jej skład. Mając to na względnie, należy stwierdzić, iż Sekurytyzacja, jako kompleksowa usługa finansowa, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przedstawione wyżej stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym nabywanie Wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacyjnych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych znajduje również potwierdzenie w interpretacjach podatkowych oraz orzecznictwie sadowym. Tytułem przykładu można wskazać na:

• wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r. (sygn. III SA/Wa 3887/06),

• interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 16 czerwca 2009 r. (nr IPPB2/436-93/09-2/AF),

• interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 lutego 2011 r. (nr IPPB2/436-493/10-5/MZ).
  
  

Mając na uwadze wyżej powołane argumenty, SPV wnosi o potwierdzenie stanowiska przedstawionego we wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • (uchylone),
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
     
     

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z powyższym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania powyższej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy czynność ta będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż usługa sekurytyzacji nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem, nie będzie podlegała opodatkowaniu powyższym podatkiem, o ile nie przybierze postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy. Natomiast, jeżeli czynność ta przybierze postać jakiejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ust. 1 ustawy, opierając się na oświadczeniu Wnioskodawcy, iż czynność ta będzie zwolniona z podatku od towarów i usług, zastosowanie znajdzie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych: interpretacji oraz wyroku w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiążą one w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.