INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 marca 2011 r. (data wpływu 14 marca 2011 r.), uzupełniony pismem z dnia 7 czerwca 2011 r. (data wpływu 9 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu nienależnego świadczenia – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu nienależnego świadczenia.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca dnia 19 lipca 2007 r. zawarł umowę sprzedaży nieruchomości dotyczącą nieruchomości gruntowej o charakterze rolniczym (działki rolne stanowiące część gospodarstwa rolniczego będącego jego własnością) z terminem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości do dnia 19 lipca 2008 r.

Wnioskodawca w dniu zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości otrzymał zadatek w kwocie 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy zł) na poczet ceny sprzedawanej nieruchomości.

W umowie została zawarta klauzula, że w razie odstąpienia przez kupującego od zawarcia umowy w terminie do 19 lipca 2008 r. wpłacony przez kupującego zadatek w kwocie 50 000 zł przepada na rzecz sprzedającego.

W dniu 19 lipca 2008 r. podpisano aneks nr 1 do ww. przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości. W aneksie tym zmieniono cenę sprzedaży nieruchomości i podano nowy termin zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości nie zmieniając pozostałych punktów umowy (w tym m.in. punktów dotyczących zadatku).

Ustalono, że umowa sprzedaży nieruchomości zostanie zawarta do dnia 20 grudnia 2008 r.

Do dnia 30 kwietnia 2009 r. kupujący nie zawarł z Wnioskodawcą tej umowy. Zadatek zatrzymano.

Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 10 lipca 2009 r. wynikało, że otrzymany zadatek jest przychodem w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i należy go ująć w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2008.

W rozliczeniu PIT-37 za 2008 r. Wnioskodawca ujął po stronie przychodów powyższy zadatek w kwocie 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy zł).

W dniu 10 stycznia 2011 r. otrzymał jako dłużnik z Kancelarii Radcy Prawnego wezwanie do zwrotu nienależnego świadczenia (wezwanie datowane 21 grudnia 2010 r.). Jako wierzyciele reprezentowani przez radcę prawnego wymienieni byli kupujący.

W imieniu wierzycieli Wnioskodawca został wezwany do zapłaty nienależnego świadczenia pieniężnego jakie otrzymał przy zawieraniu przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 19 lipca 2007 r.

Według radcy prawnego zawarta przedwstępna umowa sprzedaży nieruchomości z dnia 19 lipca 2007 roku jest nieważna. Nieważność umowy „wynika z art. 37 § 1 p. 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ponieważ kupujący zawierając ww. umowę przedwstępną nie uzyskali zgody na jej zawarcie od swoich współmałżonek, z którymi pozostają w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, a środki przekazane tytułem zadatku pochodziły z majątków wspólnych małżonków."

Po zasięgnięciu rady prawników, biorąc pod uwagę niewielką szansę wygrania sprawy w sądzie oraz ewentualną generację kosztów i długość ciągnącego się procesu w dniu 9 marca 2011 r. Wnioskodawca zwrócił ten zadatek kupującym.

W związku z powyższym przychód Wnioskodawcy za rok 2008 zmniejszył się o 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy zł).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Jak ująć w zeznaniu podatkowym to zmniejszenie o 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy zł) przychodu za 2008 r....

Czy złożyć korektę zeznania PIT za 2008 r., czy ująć to w PIT/O poz. 19 za 2010 r. (kwota dochodu i podatku za 2010 r. pozwala na to)...

Zdaniem Wnioskodawcy należy złożyć korektę zeznania PIT za 2008 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 394 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) w przypadku braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Z art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony (art. 394 § 3 ww. ustawy).

W myśl art. 410 § 2 ww. ustawy świadczenie jest nienależne, jeśli ten, kto je spełnił, nie był do tego zobowiązany, gdy podstawa świadczenia odpadła lub jego zamierzony cel nie został osiągnięty, albo gdy czynność prawna do niego zobowiązująca była nieważna.

Przechodząc na grunt prawa podatkowego, wskazać należy, iż zgodnie z art. 11 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Z przytoczonych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychód jest w istocie przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Nie mogą być uznane za przychód, takie świadczenia, które mają charakter zwrotny.

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca miał obowiązek zwrotu zatrzymanego zadatku, który uprzednio zaliczył do przychodów z innych źródeł i ujął w zeznaniu PIT-37 za 2008 r.

Zasadnym jest zatem zmniejszenie przychodów do opodatkowania, w stosunku do tego okresu, w którym wykazane zostały przychody nienależne. Jeżeli bowiem Wnioskodawca wykazał i opodatkował nienależny dochód, to podatek dochodowy mógł zostać odprowadzony w kwocie wyższej od należnej, a złożone zeznanie podatkowe jest nieprawidłowe. Nieprawidłowość ta powinna zatem zostać skorygowana w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2008 r.

Możliwość złożenia korekty deklaracji (zeznania podatkowego) wynika z art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), który przyznaje podatnikom, płatnikom i inkasentom uprawnienie do skorygowania uprzednio złożonej deklaracji podatkowej, poza wyjątkowymi sytuacjami, określonymi w odrębnych przepisach. Zgodnie z § 2 tego artykułu, skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie deklaracji korygującej wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. Podatnik może skutecznie skorygować wysokość zobowiązania podatkowego o ile zobowiązanie to nie uległo przedawnieniu. Okres przedawnienia wynosi pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, podatnik ma zatem prawo skorygować deklaracje za okres pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin biegu płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy).

Wskazać również należy, iż w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1,2,4,4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.

Z treści powyższego przepisu wynika bowiem, że dotyczy on tych nienależnie pobranych świadczeń, które wpłacane są za pośrednictwem płatnika i od których pobierany jest podatek dochodowy (zaliczki na podatek. Natomiast w przedmiotowej sprawie dochód do opodatkowania z tytułu zatrzymanego zadatku, jest dochodem z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dla których ustawa nie przewiduje poboru zaliczek na podatek dochodowy.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego nie jest zgodny ze stanem rzeczywistym wydana interpretacja nie chroni Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.