INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm. ) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 28.04.2011 r. (data wpływu 04.05.2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zbycia wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 04.05.2011 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zbycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest polską spółką kapitałową udzielającą pożyczek gotówkowych klientom indywidualnym w Polsce. Pożyczki udzielane są w następujących kwotach: 200 zł, 310 zł, 620 zł, 930 zł, 1250 zł na piętnaście bądź trzydzieści dni z możliwością przedłużenia okresu spłaty. W przypadku braku zwrotu całkowitej kwoty pożyczki bądź przedłużenia okresu spłaty w terminie wymagalności Wnioskodawca rozpoczyna procedurę windykacyjną. Jeżeli postępowanie windykacyjne nie przyniesie rezultatu, wszczynane jest postępowanie sądowe. Po uzyskaniu przez Wnioskodawcę wyroku zasądzającego opatrzonego klauzulą wykonalności, komornik sądowy inicjuje postępowanie egzekucyjne. W przypadku braku możliwości wyegzekwowania dochodzonej kwoty, komornik wydaje postanowienie o bezskuteczności egzekucji. Wnioskodawca rozważa możliwość zaliczenia kwoty nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu. Jednoczenie Wnioskodawca rozważa także zbycie tych wierzytelności podmiotowi trzeciemu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zbycie wierzytelności przez Wnioskodawcę stanowi czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy zbycie wierzytelności przez Wnioskodawcę stanowi czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie, w myśl art. 2 pkt 6 Ustawy VAT towarami są rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii. Wierzytelność jest natomiast prawem podmiotowym (roszczeniem), czyli uprawnieniem danego podmiotu do domagania się od dłużnika spełnienia określonego zobowiązania. W konsekwencji, wierzytelność nie mieści się w kategorii towaru, zaś sprzedaż wierzytelności nie jest dostawą towaru w rozumieniu art. 5 Ustawy VAT.

Sprzedaży wierzytelności nie można także uznać za świadczenie usługi. Sprzedaż wierzytelności jest bowiem wykonywaniem własnych uprawnień wynikających z tych wierzytelności. Skutek sprzedaży wierzytelności jest tożsamy z realizacją własnej wierzytelności. Nie można więc uznać sprzedaży wierzytelności za wykonywanie usługi na rzecz nabywcy. Nie można bowiem wskazać świadczenia, które miałoby być wykonane na rzecz nabywcy wierzytelności.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 lutego 2007 r. sygn. III SA/Wa 2869/06 podkreślił, że „aby można mówić o świadczeniu usługi musi istnieć przedmiot świadczenia. Zdaniem Sądu, w przypadku sprzedaży wierzytelności własnej po stronie cedenta przedmiot świadczenia nie występuje. W związku z tym, zdaniem Sądu, sprzedaż wierzytelności własnych nie jest świadczeniem usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług”.

Analogiczne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w kolejnym wyroku (wyrok z dnia 15 października 2007 r. sygn. III SA/Wa 1201/07), w którym stwierdził, że : „ W świetle definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT z 2004 r. wierzytelność jako prawo majątkowe nie jest towarem. Pozostaje więc jedynie do rozstrzygnięcia, czy cesja wierzytelności może być potraktowana w kategorii odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT z 2004 r. (..). Sprzedaż „wierzytelności własnej” nie jest świadczeniem usług przez jej zbywcę, a zatem nie powstaje u niego z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług”.

Wnioskodawca wskazuje także na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (wyrok z dnia 03 kwietnia 2007 r. sygn. I SA/Wr 89/07). Z uzasadnienia powołanego wyroku wynika, iż „Sąd w pełni zgadza się z tezą, że sprzedaż wierzytelności własnej nie jest świadczeniem usług przez jej zbywcę. U zbywcy zatem nie powstaje z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług”. Aktualne jest również stanowisko wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny (np. wyrok z 18.12.1995 r. sygn. akt SA/Wr 729/95 oraz z 18.02.2003 r. sygn. akt SA/Bk 877/02), w myśl którego, przeniesienie własności własnych wierzytelności nie stanowi usługi pośrednictwa finansowego, gdyż wogóle nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Sprzedaż własnych wierzytelności jest uważana jedynie za wykonywanie prawa własności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z powyższego wynika zatem, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Przez świadczenie to należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). By zaistniałe świadczenie uznać za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezbędne jest występowanie odpłatności za to świadczenie.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta.

Jak wskazano wyżej, stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

W przypadku cesji wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Cesja taka, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, iż czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ żaden rodzaj działalności gospodarczej nie zmierza do celu jakim jest nieuzyskanie wymagalnej zapłaty za świadczone usługi lub dostarczone towary, a w konsekwencji do sprzedaży tak powstałej wierzytelności.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca udziela pożyczek gotówkowych. W przypadku braku zwrotu pożyczki bądź przedłużenia okresu spłaty w terminie wymagalności Wnioskodawca rozpoczyna procedurę windykacyjną, a gdy to nie przyniesie rezultatu wszczyna postępowanie sądowe. Po uzyskaniu przez Wnioskodawcę wyroku zasądzającego, komornik inicjuje postępowanie egzekucyjne, a w przypadku braku możliwości wyegzekwowania dochodzonej kwoty, wydaje postanowienie o bezskuteczności egzekucji. Wnioskodawca rozważa możliwość zbycia wierzytelności podmiotowi trzeciemu.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, iż czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do opisanych okoliczności sprawy należy stwierdzić, iż transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnej, nie stanowi dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Pozostaje ona zatem poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Organ podatkowy informuje ponadto, iż w zakresie pytania nr 4 w brzmieniu : „Czy zakup przez nabywcę od Wnioskodawcy wierzytelności z tytułu pożyczek stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy VAT” oraz w zakresie pyt. nr 1 i 2 dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych - sprawa zostanie rozpatrzona odrębnie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.