Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP3/443-387/09/11-4/S/MM
z 29 czerwca 2011 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Interpretacje podatkowe
 

Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IPPP3/443-387/09/11-4/S/MM
Data
2011.06.29



Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie


Temat
Podatek od towarów i usług --> Rejestracja. Deklaracje i informacje podsumowujące. Zapłata podatku --> Deklaracje --> Deklaracje podatkowe

Podatek od towarów i usług --> Dokumentacja --> Faktury --> Wystawianie faktury


Słowa kluczowe
obrona z urzędu
radcowie prawni
usługi prawnicze
wspólnik


Istota interpretacji
W sytuacji, gdy pomoc prawną z urzędu na zlecenie sądu świadczy radca prawny wykonujący zawód w spółce, podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do wystawienia faktury VAT z tytułu wykonanej usługi jest spółka.



Wniosek ORD-IN 526 kB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23.06.2010r. sygn. akt III SA/Wa 1762/09 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 stycznia 2011r. sygn. akt I FSK 1312/10, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 08.05.2009r. (data wpływu 12.05.2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie braku posiadania przez Wnioskodawcę statusu podatnika podatku VAT z tytułu wykonywania przez niego czynności z zakresu pomocy prawnej z urzędu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12.05.2009r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku posiadania przez Wnioskodawcę statusu podatnika podatku VAT z tytułu wykonywania przez niego czynności z zakresu pomocy prawnej z urzędu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca wykonuje zawód radcy prawnego jako wspólnik w spółce osobowej („Kancelaria”). Jest to jedyna forma wykonywania zawodu przez Wnioskodawcę, w szczególności Wnioskodawca nie prowadzi samodzielnej działalności gospodarczej. Z tego względu, z uwagi na brak statusu podatnika VAT, Wnioskodawca w rubr. 13 wniosku ORD-IN zaznaczył kwadrat nr 5. Umowa spółki, na podstawie której prowadzona jest Kancelaria, zobowiązuje Wnioskodawcę oraz wszystkich pozostałych adwokatów i radców prawnych będących stronami tej umowy do „świadczenia pomocy prawnej oraz świadczenia wszelkich innych usług doradczych z zakresu działalności prawnej wyłącznie w Spółce”. W ramach obowiązków zawodowych nałożonych na Wnioskodawcę przepisami ustawy o radcach prawnych, może on być on wyznaczany przez właściwe organy samorządu radców prawnych do świadczenia pomocy prawnej jako pełnomocnik z urzędu w postępowaniach przed sądami oraz innymi organami władzy publicznej. Z tytułu pomocy prawnej z urzędu właściwe sądy i organy władzy publicznej będą wypłacały wynagrodzenie. Ani umowa spółki osobowej, której wspólnikiem jest Wnioskodawca ani jakiekolwiek inne postanowienie umowne nie przewiduje wyłączenia świadczonych przez Wnioskodawcę usług pomocy prawnej z urzędu spod zakazu wykonywania takiej działalności poza Kancelarią wynikającego z zacytowanego wyżej postanowienia umowy spółki.

Wykonując zawód w Kancelarii Wnioskodawca z zasady posługuje się zasobami Kancelarii przygotowując opracowania w zakresie świadczonej pomocy prawnej (opinie, pisma), korzysta z pomieszczeń i sprzętu Kancelarii, spotyka się z klientami w pomieszczeniach Kancelarii, kontaktuje się z klientami środkami komunikacji, którymi dysponuje Kancelaria, zleca część lub nawet całość czynności (np w ramach substytucji) osobom pozostającym w dyspozycji Kancelarii. Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przez Wnioskodawcę przy wykonywaniu pomocy prawnej „w Spółce” również obciąża Kancelarię zarówno pod względem ekonomicznym jak i prawnym. To Kancelaria, a nie Wnioskodawca, jest stroną umowy ubezpieczenia oc oraz uiszcza składkę za ubezpieczenie oc wszystkich radców prawnych i adwokatów świadczących pomoc prawną na rachunek Kancelarii, w tym Wnioskodawcy.

Spodziewanym zdarzeniem przyszłym będącym przedmiotem niniejszego wniosku jest wykonywanie przez Wnioskodawcę czynności w zakresie pomocy prawnej z urzędu w warunkach wyżej opisanych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wykonywanie w przyszłości przez Wnioskodawcę czynności w zakresie pomocy prawnej z urzędu w warunkach opisanych w poz. 54 spowoduje, że Wnioskodawca stanie się podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy:

W przypadku wystąpienia zdarzenia przyszłego polegającego na wykonywaniu przez Wnioskodawcę czynności w zakresie pomocy prawnej z urzędu, w warunkach opisanych w poz. 54, Wnioskodawca nie stanie się podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Umowa spółki, której wspólnikiem jest Wnioskodawca, ogranicza wykonywanie przez niego zawodu radcy prawnego w ten sposób, że może on świadczyć pomoc prawną wyłącznie „w Spółce” co oznacza, że może on świadczyć usługi prawne wyłącznie w imieniu i na rachunek Kancelarii. Taki sposób prowadzenia działalności prawniczej jest przewidziany w art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Skutkiem takiego sposobu wykonywania zawodu przez Wnioskodawcę w zakresie podatku od towarów i usług jest to, że Wnioskodawca nie może być uznany za prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym nie jest podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Podatnikiem z tytułu usług prawniczych wykonywanych z osobistym udziałem Wnioskodawcy jest Kancelaria. Powyższe stanowisko co do zasady nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Wątpliwości dotyczą jedynie przyszłej „działalności” Wnioskodawcy w zakresie pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Można spotkać się z poglądem, że - niezależnie od tego, w jakiej formie radca prawny co do zasady wykonuje swój zawód - czynności w zakresie pomocy prawnej z urzędu należy kwalifikować jako „osobistą działalność gospodarczą radcy prawnego w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Pogląd taki jest jednak błędny.

Dla stwierdzenia, kto wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, nie jest istotne kto „fizycznie” wykonuje czynności składające się na usługę będącą przedmiotem opodatkowania VAT. Jest bowiem oczywiste, że „fizyczne” wykonywanie czynności jest zawsze udziałem konkretnych osób fizycznych.

Zawsze da się wskazać osobę fizyczną lub grupę takich osób, które np. są autorami ekspertyzy, chronią mienie, wykonały remont, zaserwowały danie w restauracji, kierowały pojazdem, za pomocą którego wykonano usługę transportową itp. Gdyby „fizyczne” wykonywanie czynności miało stanowić kryterium podmiotowości w VAT, podatnikami powinny być wyłącznie osoby fizyczne tymczasem przepis art. 15 ust 1 ustawy o VAT do grona podatników zalicza także osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Nie ulega wątpliwości, że świadczenie pomocy prawnej mieści się w definicji działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Pomoc prawna z urzędu, z punktu widzenia wskazanego przepisu, niczym się nie wyróżnia na tle pozostałych przypadków pomocy prawnej. Jeżeli zatem jest wykonywana przez radcę prawnego prowadzącego indywidualną kancelarię, ten radca prawny jest oczywiście podatnikiem VAT z tytułu wykonywania tej działalności, podobnie jak z tytułu pozostałej działalności w zakresie pomocy prawnej.

W przypadku natomiast, gdy jedyną formą wykonywania zawodu przez radcę prawnego jest spółka osobowa, ten radca prawny nie działa „na zewnątrz” lecz na rzecz spółki, natomiast podmiotem świadczącym usługi w rozumieniu przepisów o VAT jest spółka a nie radca prawny. Gdy umowa spółki wyraźnie stanowi, że radca prawny może świadczyć pomoc prawną wyłącznie „w Spółce”, nie wyłączając pomocy prawnej z urzędu, to należy uznać, że każda pomoc prawna świadczona przez takiego radcę prawnego jest wykonywana w ramach działalności spółki.

Nie stanowi argumentu przeciwko zaprezentowanemu rozumowaniu fakt, że pomoc prawna z urzędu jest wykonywana na podstawie osobistego umocowania danego radcy prawnego a nie spółki, w której wykonuje on zawód. Pełnomocnictwo procesowe zawsze jest pełnomocnictwem udzielonym osobiście konkretnemu radcy prawnemu, niezależnie od tego czy działa on indywidualnie, w spółce czy też reprezentuje swojego mocodawcę w ramach stosunku pracy. Fakt ten nie ma żadnego związku z kwalifikacją podmiotową czynności wykonywanych na podstawie pełnomocnictwa.

Kluczowe znaczenie ma natomiast to, na czyj rachunek, czyimi zasobami i na czyje ryzyko radca prawny wykonuje pomoc prawną. W opisanym stanie faktycznym Wnioskodawca, wykonując zawód w Kancelarii, z zasady posługuje się zasobami Kancelarii, jak to zostało opisane wyżej (korzystanie z pomieszczeń i innych zasobów rzeczowych oraz z zasobów osobowych Kancelarii). W świetle zasady, iż Wnioskodawca jest zobowiązany świadczyć pomoc prawną wyłącznie „w Spółce”, nawet osobisty wkład Wnioskodawcy w świadczenie tej pomocy należy uznać za posługiwanie się swego rodzaju „zasobami Kancelarii”. Świadcząc taką pomoc Wnioskodawca wykonuje bowiem swoje zobowiązanie o charakterze osobistym wobec Kancelarii wynikające z umowy spółki.

Nie inaczej rzecz się ma ze świadczeniem pomocy prawnej z urzędu. Wnioskodawca, świadcząc w przyszłości taką pomoc, również będzie się posługiwał zasobami Kancelarii, a ewentualna szkoda wyrządzona przez Wnioskodawcę mocodawcy, na rzecz którego wykonuje pomoc prawną z urzędu, będzie pokrywana z ubezpieczenia finansowanego przez Kancelarię. Zasądzone koszty pomocy prawnej z urzędu nie będą przysługiwały osobiście Wnioskodawcy, lecz będą podlegały rozliczeniu w ramach jego udziału w Kancelarii.

W takim stanie rzeczy nie sposób uznać, że Wnioskodawca wykonuje „samodzielnie” działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Skoro Wnioskodawca wykonuje zawód radcy prawnego wyłącznie w Kancelarii, stwierdzenie powyższe będzie dotyczyło w równym stopniu wszystkich przejawów wykonywania zawodu przez Wnioskodawcę, w tym także pomocy prawnej z urzędu. Z tego względu Wnioskodawcy nie będzie można uznać za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku, gdy w przyszłości, w okolicznościach opisanych w zdarzeniu przyszłym, będzie on świadczył pomoc prawną z urzędu.

Podatnikiem z tego tytułu, podobnie jak z tytułu całego zakresu pomocy prawnej wykonywanej przez Wnioskodawcę w okolicznościach opisanych w zdarzeniu przyszłym, będzie Kancelaria, jako podmiot „samodzielnie” wykonujący działalność gospodarczą posługujący się w tym celu m.in. osobistymi świadczeniami Wnioskodawcy na rzecz Kancelarii.

W dniu 03.06.2009r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał interpretację indywidualną nr IPPP3/443-387/09-2/MM stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 08.05.2009r. (data wpływu 12.05.2009r.) jest nieprawidłowe. W wydanej interpretacji tut. Organ podatkowy stanął na stanowisku, że świadczenie pomocy prawnej z urzędu przez Wnioskodawcę w przedmiotowej sprawie, stanowi działalność wykonywaną osobiście i jest on z tytułu wykonywania tej działalności podatnikiem podatku od towarów i usług w myśl wyżej powołanego art. 15 ustawy o VAT. Stosownie do treści art. 106 ust. 1 i art. 99 ustawy o VAT radca prawny jako indywidualny podmiot ma obowiązek wystawienia faktury VAT oraz złożenia deklaracji VAT-7 uwzględniających obrót z tytułu wynagrodzenia za świadczenie usług pomocy prawnej z urzędu.

Interpretacja powyższa była przedmiotem skargi wniesionej przez Spółkę.

Wyrokiem Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 czerwca 2010r. sygn. akt III SA/Wa 1762/09 uchylono zaskarżoną interpretację indywidualną.

W wyroku Sąd wskazał, iż usługi świadczone przez radców prawnych z racji wykonywania tego zawodu, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dotyczy to również pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u., przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Nie ulega wątpliwości, że sądy i trybunały również należą do organów władzy publicznej w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 grudnia 2001 r. sygn. akt SK 18100; OTK 2001/8/256).

Spór stron sprowadzał się zatem do kwestii, kto jest podatnikiem z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu: spółka osobowa, czy też radca prawny wykonujący zawód w jej ramach.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.t.u. podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza na potrzeby podatku od towarów i usług zdefiniowana została w art. 15 ust. 2 ww. ustawy. Obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zdaniem Sądu świadczenie przez radcę prawnego usług przypisanych temu zawodowi (art. 4 ust. 1 u.r.p.) wpisuje się w tak rozumianą działalność gospodarczą.

Będzie ona podlegała opodatkowaniu niezależnie od tego, do jakiego źródła przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych zastanie zakwalifikowany osiągnięty z tytułu tej działalności przychód.

Ocena kto, w sytuacji opisanej przez Skarżącego, uzyska status podatnika podatku od towarów i usług, powinna uwzględniać z jednej strony sposób, w jaki dochodzi do ustanowienia radcy prawnego pełnomocnikiem z urzędu, z drugiej zaś specyfikę samego wykonywania zawodu radcy prawnego, obejmującego również świadczenie pomocy prawnej z urzędu.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że radca prawny ma obowiązek prowadzenia sprawy z urzędu, jeżeli zostanie wyznaczony przez właściwą izbę radców prawnych. Obowiązek ten, o charakterze korporacyjnym i zawodowym, obciąża radcę prawnego bez względu na sposób wykonywania zawodu (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 29 sierpnia 2006 r. sygn. SK 23/06, OTK-A 2006/8/94).

W wyroku tym, wydanym na tle przepisów rozporządzenia z 28 września 2002 r., Trybunał Konstytucyjny wskazał również, że nie ma wyodrębnionej kategorii radców prawnych, wykonujących swój zawód tylko w zakresie pełnomocnictwa z urzędu.

Powyższe potwierdza, że świadczenie pomocy prawnej z urzędu jest jednym z przejawów wykonywania zawodu radcy prawnego. Poza określeniem sposobu wyznaczenia radcy prawnego do świadczenia tej pomocy w konkretnej sprawie oraz wskazania podmiotu ponoszącego koszt działania pełnomocnika z urzędu, ustawodawca nie stworzył na jej potrzeby odrębnych unormowań prawnych.

Zważyć przy tym należało, że ten sam ustawodawca przyznał radcom prawnym prawo wyboru formy wykonywania zawodu, aczkolwiek równocześnie formy te reglamentując.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 u.r.p. (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej interpretacji) radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej.

Ustawodawca określił również przedmiot działalności tych spółek, ograniczając go do świadczenia pomocy prawnej oraz wskazał podmioty, które mogą być wspólnikami tego rodzaju spółek.

Wbrew twierdzeniom Ministra Finansów forma wykonywania zawodu nie jest środkiem pomocniczym do wykonywania zawodu. Jej wybór określa formę organizacyjno-prawną, w jakiej działalność ta będzie wykonywana, wyznaczając tym samym relacje radcy prawnego z potencjalnymi odbiorcami jego usług. W zależności od formy wykonywania zawodu będą to klienci radcy prawnego lub spółki.

Innymi słowy formy wykonywania zawodu określają sposób, w jaki radca prawny funkcjonuje na rynku usług prawniczych. Gwarantując swobodę wyboru tej formy spośród uznanych za dopuszczalne, ustawodawca zgodził się, że tym samym radca prawny będzie miał wpływ na swój status w sferze prawnopodatkowej.

Zasadnie Skarżący podnosił, że przypisane zawodowi radcy prawnego „osobiste” wykonywanie zawodowych czynności nie może przesądzać o jego statusie jako podatnika.

Pełnomocnictwo procesowe zawsze ma charakter osobisty w tym znaczeniu, że wskazuje ono konkretną osobę fizyczną (radcę prawnego). Wynika to jednakże z przepisów regulujących poszczególne procedury sądowe. W ocenie Sądu tak rozumiany osobisty charakter pełnomocnictwa procesowego (także substytucyjnego), który nie ma wpływu na wybór formy wykonywania zawodu, sam w sobie nie może również mieć znaczenia z punktu widzenia podatku od towarów i usług.

Zdaniem Sądu świadcząc pomoc prawną z urzędu radca prawny działa na zlecenie Sądu, które to zlecenie na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług odczytywać należy jako skierowany do radcy prawnego nakaz reprezentowania osoby wskazanej w postanowieniu przyznającym prawo pomocy.

Okoliczność, że określonego z imienia i nazwiska radcę prawnego wskazuje samorząd radcowski jest kwestią techniczną, racjonalnym rozwiązaniem, pozwalającym na wybór konkretnego radcy prawnego przez podmiot działający niejako w imieniu radców prawnych, będący ich zrzeszeniem, a zatem dysponujący wiedzą niezbędną do wyznaczenia osoby właściwej w danej sprawie.

Istotą, przedmiotem, powyższego zlecenia (nakazu) sądu jest właśnie owo reprezentowanie określonej osoby w postępowaniu sądowym, nie zaś poszczególne czynności składające się na tę reprezentację. Sposób reprezentacji, czynności podejmowane w jej ramach, zależą już od woli podmiotu reprezentowanego i radcy prawnego. Osoba, która uzyskała prawo pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego z urzędu, nie musi zaakceptować wskazanego jej radcy prawnego. Natomiast radca prawny — jak wskazano wyżej — nie może odmówić bycia pełnomocnikiem tej osoby.

Bez stosownego postanowienia sądu w przedmiocie prawa pomocy, nie mógłby powstać stosunek umocowania między radcą prawnym i osobą, na rzecz której ma on działać. Tym niemniej radca prawny nie jest podporządkowany sądowi w znaczeniu organizacyjnym.

Sąd za zasadne uznał wyjaśnienie powyższej relacji między sądem a radcą prawnym świadczącym pomoc prawną z urzędu, także z uwagi na argumentację Organu odwołującą się art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f., wskazanego w art. 15 ust. 3 pkt 3 u. p.t. u.

Argumenty Organu, nawiązujące do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych w istocie bardziej przystawałyby do sporu w kwestii, czy usługi prawne świadczone z urzędu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. To jednak nie było zagadnieniem budzącym wątpliwości Skarżącego.

Zdaniem Sądu brak jest powodów, aby przychody zaliczane w podatku dochodowym do działalności wykonywanej osobiście uznawać niejako automatycznie za czynności nie będące działalnością gospodarczą w rozumieniu u.p.t.u. z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy i dopiero poprzez brak możliwości zastosowania tego wyłączenia w konkretnym przypadku, uznawać te czynności za działalność gospodarczą.

Jest to nieuzasadnione również z tego względu, że w u.p.d.o.f. pozarolnicza działalność gospodarcza oraz działalność wykonywana osobiście, to odrębne źródła przychodów, natomiast w u.p.t. u. podlegająca opodatkowaniu działalność wykonywana osobiście traktowana jest jak działalność gospodarcza. Każda z tych ustaw zawiera własną definicję działalności gospodarczej. Zdaniem Sądu odwołanie się w u.p.t.u. do art. 13 u.p.d.o.f. miało jedynie stworzyć możliwość wyeliminowania z opodatkowania czynności — generalnie rzecz ujmując — świadczonych w warunkach zbliżonych do stosunku pracy, nie zaś determinować skutki działań, które u.p.t.u. uznaje za działalność gospodarczą, w szczególności zaś status podatnika tego podatku.

Świadczenie pomocy prawnej z urzędu jest więc działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u., tak samo jak pomoc prawna świadczona „z wyboru”.

Oznacza to, że do obu tych przypadków świadczenia pomocy prawnej — jako działalności gospodarczej — zastosowanie mają formy wykonywania zawodu radcy prawnego wskazane przez ustawodawcę w art. 8 ust. 1 u.r.p. Zgodzić się należy ze Skarżącym, że świadczenie pomocy prawnej z urzędu może zatem odbywać się w formie spółki osobowej. W takim przypadku — mimo że faktycznym wykonawcą tej pomocy będzie ustanowiony radca prawny — usługodawcą, a tym samym podatnikiem podatku od towarów i usług będzie spółka osobowa.

Jeżeli bowiem radca prawny zdecyduje się na wykonywanie zawodu w formie spółki osobowej, jako jej wspólnik, brak jest powodu, dla którego należałoby przyjąć, że pomoc prawna świadczona z urzędu stanowi odrębną działalność gospodarczą tego radcy prawnego. Byłoby to nie tylko nieuzasadnione w świetle art. 15 ust. 1 u.p.t.u. uznającego za podatników również osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, ale także nieracjonalne. Analogiczny pogląd w tym zakresie wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt I SA/Gd 981/07.

Zdaniem Sądu nie sposób przyjąć, że zamysłem ustawodawcy było stworzenie sytuacji, gdy w zakresie jednego podatku takie same czynności, wykonywane przez tę samą osobę w ramach tego samego zawodu, opodatkowane są jako różnego rodzaju działalność gospodarcza, a dokładnie jako działalność dwóch różnych podmiotów.

Innymi słowy, skoro ustawodawca w art. 8 ust. 1 u.r.p. dopuszcza wybór formy wykonywania zawodu przez radcę prawnego i nie wyłącza z tego wyboru pomocy prawnej świadczonej z urzędu, za uprawiony Sąd uznał wniosek, że wybrana forma wykonywania zawodu dotyczy również świadczenia pomocy prawnej z urzędu.

Jest przy tym logicznym, że decydując się na wykonywanie zawodu w spółce osobowej, radca prawny w ramach tej spółki będzie świadczył wszystkie usługi składające się na wykonywany zawód.

Sąd rozważył, czy następstwem powyższego nie mógłby być skutek taki oto, że wybierając jako formę wykonywania zawodu stosunek pracy, radca prawny mógłby traktować pomoc prawną świadczoną z urzędu jako realizowaną w ramach stosunku pracy.

Zdaniem Sądu nie byłoby to możliwe w uwagi na specyfikę samego stosunku pracy. Z istoty tego stosunku wynika bowiem, że praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, który płaci za nią stosowne wynagrodzenie, zwykle w stałej miesięcznej kwocie. Sąd nie może nakazać pracownikowi innej firmy (radcy prawnemu) wykonania jakichkolwiek czynności w ramach łączącej go z tą firmą umowy o pracę. Nie może tego uczynić również okręgowa izba radców prawnych. Czynności wykonywane w ramach stosunku pracy określa i zleca pracodawca.

Z tego między innymi względu wykonywanie czynności w ramach stosunku pracy wyłączone jest z zakresu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie może być uznane za samodzielną działalność gospodarczą.

Zatem prawidłowe było stanowisko Skarżącego przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji, zgodnie z którym jako radca prawny wykonujący zawód w formie spółki osobowej, nie stanie się on podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu. Podatnikiem zobowiązanym do wystawienia faktury VAT jest w takim przypadku spółka.

Wyrok ten był również przedmiotem rozpoznania Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 27 stycznia 2011r. sygn. akt I FSK 1312/10 oddalił skargę kasacyjną wniesioną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie. Skarga kasacyjna została oparta na zarzucie naruszenia prawa materialnego – tj. art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Z uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika, że według Ministra Finansów, radca prawny wykonujący zawód w ramach spółki osobowej musi na potrzeby występowania jako pełnomocnik z urzędu, dodatkowo zarejestrować działalność gospodarczą i odrębnie ją opodatkować. Wynikać ma to z treści art. 15 ust. 1 u.p.t.u.

Naczelny Sąd Administracyjny w wydanym przez siebie wyroku powyższego poglądu nie podziela zgadzając się z stwierdzeniem WSA w Warszawie, iż w sytuacji, gdy pomoc prawną z urzędu na zlecenie sądu świadczy radca prawny wykonujący zawód w spółce, podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do wystawienia faktury VAT z tytułu wykonanej usługi jest spółka.

W świetle obowiązującego stanu prawnego biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 czerwca 2010r. sygn. akt III SA/Wa 1762/09 oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 stycznia 2011r. sygn. akt I FSK 1312/10 - stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego na dzień wydania pierwotnej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.



doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj