INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 08 marca 2011r. (data wpływu do tut. Biura – 14 marca 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków poniesionych na opłacenie przewodników przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 marca 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków poniesionych na opłacenie przewodników przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w dniu 02 września 2010r. przesłał do Biura Krajowej Informacji Podatkowej wniosek o udzielenie pisemnej informacji podatkowej w zakresie odliczenia od dochodu poniesionych kosztów na przewodnika. Jest inwalidą wzroku o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz inwalidą II grupy ogólnego stanu zdrowia. Pismem z dnia 03 listopada 2010r. został wezwany do usunięcia braków formalnych w postaci wyrażenia własnej opinii w zakresie obowiązków osoby uprawnionej do odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na opłacenie przewodników.

Wnioskodawca korzysta odpłatnie z pomocy przewodników w okresach uczęszczania na rehabilitację, która umożliwia mu w miarę sprawne funkcjonowanie i jest niezbędnym elementem utrzymania stabilnego stanu zdrowia.

Wnioskodawca jest osobą słabowidzącą (przyczyna niepełnosprawności w orzeczeniu oznaczona symbolem 04-0), w związku z tym przewodnik jest niezbędny wówczas kiedy korzysta z rehabilitacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy osoba uprawniona do odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na opłacenie przewodnika ma obowiązek te wydatki udokumentować poprzez wskazanie do Urzędu Skarbowego danych osobowych przewodnika (imię, nazwisko oraz miejsce zamieszkania)...

Zdaniem wnioskodawcy, osoba niepełnosprawna korzystająca z pomocy przewodnika winna wykazać wysokość poniesionych wydatków z tytułu opłacenia przewodników oraz wykazać, iż przewodnik był zaangażowany wyłącznie w czasie korzystania z rehabilitacji w stosownych ośrodkach.

Według wnioskodawcy żądanie od przewodników pokwitowań pieniędzy jest po prostu niewykonalne.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, iż jako że przedmiotowy wniosek odnosi się do stanu faktycznego wniosku złożonego w 2010r., to oceny stanowiska wnioskodawcy należy dokonać przede wszystkim wg uregulowań istniejących w stanie prawnym obowiązującym w 2010r.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. z 2010r. Dz. U. Nr 51, poz. 307 ze zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ww. ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych odliczeń określone zostały w ust. 7b – 7g tego artykułu.

Z przepisu art. 26 ust. 7b wynika, iż wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Przy czym z przepisu art. 26 ust. 7c ww. ustawy wynika, iż wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14.

W myśl art. 26 ust. 7d ww. ustawy warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
   
   

Z przepisu art. 26 ust. 7f ww. ustawy wynika, iż ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   2. znaczny stopień niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   1. całkowitą niezdolność do pracy albo
   2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.
   
   

Przepis art. 13a ww. ustawy stanowi, iż wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2006r. o podatku tonażowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca jest osobą słabowidzącą, inwalidą wzroku o znacznym stopniu niepełnosprawności, korzystającym odpłatnie z pomocy przewodników.

Odliczeniu od dochodu wolą ustawodawcy (art. 26 ust. 7a pkt 7 cyt. ustawy) podlegają wydatki poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł.

Aby jednak skorzystać z możliwości odliczenia ponoszonych z tego tytułu wydatków, osoba niepełnosprawna musi faktycznie korzystać z pomocy przewodnika i ponosić z tego tytułu koszty (wydatki).

Jak wynika z art. 26 ust. 7c ustawy, co do zasady, wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego jego poniesienie. Jednakże zasada ta, jak wskazano powyżej nie dotyczy m.in. wydatków związanych z opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

Powyższe nie oznacza jednak, iż organ podatkowy weryfikujący np. w trakcie czynności sprawdzających lub postępowania podatkowego zeznanie roczne w zakresie poprawności dokonanych odliczeń, nie ma prawa domagać się od podatnika przedstawienia okoliczności związanych z ponoszonymi wydatkami, np. danych osoby świadczącej odpłatnie usługę przewodnika.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią, że wydatki ponoszone przez osoby niewidome z I lub II grupą inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa nie wymagają sformalizowanego dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku np. rachunku, faktury, co oznacza, że w toku weryfikacji organowi podatkowemu można przedstawić każdy dowód świadczący o tym, że osoba niepełnosprawna istotnie poniosła wydatki na opłacenie przewodnika (może to być więc np. każda umowa cywilnoprawna zawarta z przewodnikiem czy też pokwitowanie odebrania płatności za wykonaną usługę lub też wskazanie danych osób, którym została przekazana opłata za wykonanie usługi przewodnika). Organ podatkowy jest uprawniony na podstawie Ordynacji podatkowej do żądania przedstawienia okoliczności poniesienia wydatku, w tym wskazania danych identyfikujących osoby świadczące pomoc w charakterze przewodników osób niepełnosprawnych oraz wysokości wypłaconego im wynagrodzenia, a podatnik celem zweryfikowania zasadności dokonanego odliczenia winien informacji powyższych udzielić.

Z cytowanego przepisu art. 26 ust. 7a pkt 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika bowiem, że aby wydatki te mogły być odliczone m.in. przez osoby niewidome I lub II grupą inwalidztwa, muszą zostać faktycznie poniesione na opłacenie przewodników. Przy czym kwota w wysokości 2.280 zł stanowi górny limit przysługującej ulgi – nie jest to natomiast kwota odliczenia przysługująca podatnikowi bezwarunkowo – niezależnie od wysokości faktycznie poniesionych wydatków.

To oznacza, że z woli ustawodawcy do skorzystanie z ww. ulgi w wysokości 2.280 zł niewystarczającym jest sam fakt bycia osobą niewidomą z I lub II grupą inwalidztwa oraz osobą z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczoną do I grupy inwalidztwa, koniecznym jest faktyczne korzystanie z usług przewodników i poniesienie związanych z tym wydatków oraz co najmniej uprawdopodobnienie poniesienia tych wydatków (wskazanie kto świadczył pomoc i w jakiej wysokości przyjął wynagrodzenie).

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż kwota 2.280 zł nie jest odliczeniem z tytułu posiadania przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa, lecz wyłącznie limitem, powyżej którego wydatki nie podlegają odliczeniu. Wydatki takie muszą być jednak poniesione co oznacza, że jeśli dana osoba nie potrafi wskazać, że wydatek poniosła, nie może go odliczyć w ramach tejże ulgi. Tym samym samo wskazanie wysokości poniesionego wydatku nie będzie wystarczające, bowiem nie daje ono gwarancji (nie uprawdopodabnia), że wydatek został poniesiony.

Podkreślić przy tym należy, iż osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zgodnie bowiem z jego treścią przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jeżeli zatem Wnioskodawca, będący osobą słabowidzącą, inwalidą wzroku o znacznym stopniu niepełnosprawności, poniósł wydatki na opłacenie przewodników (osób z pomocy których korzysta), to przysługuje mu prawo do odliczenia od dochodu poniesionych wydatków, lecz tylko i wyłącznie tych, które zostały faktycznie poniesione na opłacenie tych osób w kwocie rzeczywiście poniesionej i tylko do wartości kwoty limitowanej, pod warunkiem, że jest w stanie uprawdopodobnić ich poniesienie.

Odnosząc się do kwestii udokumentowania wydatków poniesionych na przewodnika poprzez wskazanie do Urzędu Skarbowego danych osobowych przewodnika (imię, nazwisko oraz miejsce zamieszkania) należy zauważyć, że wszelkiego rodzaju ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady równości i powszechności opodatkowania, dlatego winny być interpretowane ściśle z literą prawa. Korzystanie z ulg nie jest obowiązkiem podatników, lecz przywilejem z którego mogą, lecz nie muszą korzystać. Decyzja o skorzystaniu z ulgi wiąże się jednak ze spełnieniem określonych warunków, których spełnienie bez względu na stopień uciążliwości jest obowiązkiem podatnika chcącego z tej ulgi skorzystać.

Końcowo należy wskazać, iż w stanie prawnym obowiązującym od dnia 01 stycznia 2011r. ustawodawca wprost zapisał w treści art. 26 ust. 7c pkt 1 cytowanej ustawy, iż w przypadku wydatków dotyczących opłacenia przewodnika podatnik, na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, obowiązany jest przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nich funkcji przewodnika.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy podkreślić, że jeżeli elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej, wówczas wydana interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.