INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 1 czerwca 2011 r. (data wpływu 10 czerwca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 września 2011 r. (data wpływu 15 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania hipoteki - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 czerwca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania hipoteki.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), w związku z powyższym Dyrektor Izby Skarbowej działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 31 sierpnia 2011 r., Nr IPTPB2/436-20/11-2/KK, wezwał Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 31 sierpnia 2011 r., (skutecznie doręczono dnia 6 września 2011 r.) Pismem z dnia 12 września 2011 r. (data wpływu 15 września 2011 r.) uzupełniono przedmiotowy wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 20 maja 2011 r. Wnioskodawczyni zawarła wraz z synem (prowadząc wspólnie działalność gospodarczą – s. c. od 1998 r.) umowę Bankiem na kredyt inwestycyjny w wysokości 1.280.000 zł oraz kredyt obrotowy w wysokości 294.400 zł.

Inwestycja będzie realizowana na działkach stanowiących własność Wnioskodawczyni oraz syna, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgi wieczyste:

1. LD 1/1
2. LD 1/2
3. LD 1/3
   
   

Na zabezpieczenie wierzytelności Bank ustanowił hipotekę łączną „o sumie 1.920.000 zł” dotyczącą kredytu inwestycyjnego oraz hipotekę łączną „o sumie 441.400 zł” dotyczącą kredytu obrotowego. Hipoteka łączna „o sumie 1.920.000 zł” została ustanowiona na trzech ww. nieruchomościach oraz hipoteka „o sumie 441.400 zł” została ustanowiona na trzech nieruchomościach. „Oprocentowanie kredytu jest zmienne i ustalone w oparciu o stopę referencyjną WIBOR 3M, zaokrągloną do drugiego miejsca po przecinku” .

W deklaracji wekslowej Wnioskodawczyni i syn oświadczyli o poddaniu się egzekucji do kwoty 1.920.000 zł i do kwoty 441.400 zł.

W dniu 27 maja 2011 r. w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu złożono wnioski o wpis i dokonano opłaty za każdą hipotekę po 200 zł.

W dniu 27 maja 2011 r. w trakcie składania deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych tj. ww. hipotek, urzędniczka US wyraziła wątpliwość do stawki podatku, który Wnioskodawczyni zamierzała wpłacić. Ponieważ sugerowane opłaty były bardzo różne, Wnioskodawczyni prosi o wyjaśnienie poruszanych kwestii.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy zapłacić należy za każdą z dwóch hipotek po 19 zł...
2. Czy zapłacić należy za każdą hipotekę potrójną stawkę czyli 3x19 zł (bo są trzy księgi wieczyste)...
3. Czy zapłacić należy stawkę 0,1 % od sumy na każdej hipotece czyli 1.920.000 zł i 441.400 zł,
4. Czy stawkę 0,1 % zapłacić należy 3 razy (bo są trzy księgi wieczyste).
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek powinien być zapłacony w wysokości jednej stawki tj. 19 zł od każdej hipoteki łącznej, niezależnie od ilości ksiąg wieczystych. Według Wnioskodawczyni, dotyczy jednej czynności, jednej sumy i nie powinien być wielokrotnością.

Jeżeli chodzi o wysokość stawki 19 zł lub 0,1 % - to Wnioskodawczyni uważa, że zabezpieczona wierzytelność nie ma wartości ustalonej ze względu na zmienność składników. Oprócz wysokości kredytu tj. oprocentowanie, koszty postępowania, opłaty, prowizje i inne zmienne. Bank określił wysokość zabezpieczenia podlegającego egzekucji „do kwoty”.

Departament Prawny, z którym Bank prowadzi konsultacje, stoi na stanowisku, że zapis „o sumie” nie oznacza ustalenia wysokości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego, uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), przedmiotem opodatkowania tym podatkiem jest ustanowienie hipoteki.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia hipoteki powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o jej ustanowieniu lub z chwilą zawarcia umowy ustanowienia hipoteki - art. 3 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Przy ustanowieniu hipoteki obowiązek podatkowy ciąży na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki - art. 4 pkt 8 ustawy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy, podstawę opodatkowania przy ustanowieniu hipoteki stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 7 cytowanej ustawy, stawka podatku od ustanowienia hipoteki wynosi:

1. na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności - 0,1 %,
2. na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej - 19 zł.
   
   

Zastosowanie stawki podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest zatem uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje, jest oznaczona i jej wysokość jest znana, czy też wysokości tej wierzytelności ustalić nie można.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym w przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zm.). Hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelności pieniężne. Hipoteką można obciążyć nieruchomość, część ułamkową nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelność zabezpieczoną hipoteką.

W myśl art. 65 ust. 1 ww. ustawy w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z kolei zgodnie art. 65 ust. 1 w brzmieniu obowiązującym od 20 lutego 2011 r. nadanym ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 131, poz. 1075), w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw uchylony został art. 102 ust. 1 i 2 ustawy stanowiący, iż wierzytelności o wysokości nieustalonej mogą być zabezpieczone hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej (hipoteka kaucyjna). Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą.

Na podstawie art. 76 ust. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności można, w drodze czynności prawnej, obciążyć więcej niż jedną nieruchomość (hipoteka łączna umowna). Wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka łączna, może według swego uznania żądać zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie. Może również według swego uznania dokonać jej podziału pomiędzy poszczególne nieruchomości (art. 76 ust. 2 ustawy).

Prawo rzeczowe nie przewiduje żadnych ograniczeń co do przedmiotu hipoteki łącznej. Mogą więc być nią obciążone nieruchomości gruntowe, budynkowe oraz lokalowe, użytkowanie wieczyste, udział we współwłasności nieruchomości, udział w użytkowaniu wieczystym, jak też łączne obciążenie przedmiotów różnego rodzaju, np. nieruchomości i wierzytelności hipotecznej.

Hipoteka ma charakter hipoteki łącznej, jeżeli kilka nieruchomości jest obciążonych w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności w taki sposób, że każda nieruchomość gwarantuje zapłatę całej wierzytelności, a wierzyciel ma swobodę wyboru nieruchomości, z których będzie dochodził zaspokojenia. Nazwa tej hipoteki nie powinna wprowadzać w błąd, ponieważ wbrew jej brzmieniu nie oznacza, że mamy do czynienia z jedną hipoteką. W takim przypadku mamy bowiem do czynienia z tyloma hipotekami, ile jest przedmiotów (np. nieruchomości), na których dokonano zabezpieczenia (które obciążono hipoteką). Prawo polskie nie przyjęło konstrukcji jednej hipoteki obciążającej kilka nieruchomości, lecz wielość hipotek, tj. tyle, ile jest nieruchomości obciążonych, zabezpieczających jedną wierzytelność (Bałan-Gonciarz Ewa, Ciepła Helena - Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz, Oficyna, 2007).

Podstawę opodatkowania, w przypadku ustanowienia hipoteki, stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności. Ustalając podstawę opodatkowania należy mieć na uwadze systematykę ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co oznacza, że przed ustaleniem podstawy opodatkowania w oparciu o art. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy najpierw prawidłowo określić przedmiot opodatkowania podatkiem, na podstawie art. 1 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie ma znaczenia że ustanowienie hipoteki służy zabezpieczeniu tej samej wierzytelności. W efekcie podstawę opodatkowania podatkiem stanowić będzie, ustalona odrębnie dla każdej z tych hipotek, kwota wierzytelności zabezpieczonej ustanowioną hipoteką.

Z treści cytowanego art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że zastosowanie stawki podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje, jest oznaczona i jej wysokość jest znana, czy też wysokości tej wierzytelności ustalić nie można.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że została ustanowiona hipoteka łączna na trzech nieruchomościach, zabezpieczająca wierzytelność o sumie 1.920.000 zł, jak też została ustanowiona hipoteka łączna na trzech nieruchomościach, zabezpieczająca wierzytelność o sumie 441.400 zł, co oznacza, iż wysokość wierzytelności zabezpieczonej hipoteką jest znana. Ustanowiono łącznie sześć hipotek, trzy dotyczące kwoty 1.920.000 zł i trzy dotyczące kwoty 441.400 zł. Podstawę opodatkowania przy każdej z tych czynności stanowi pełna kwota zabezpieczonej wierzytelności i od tej kwoty, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy wyliczyć wysokość podatku - osobno dla każdej hipoteki, według stawki 0,1 %.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni w deklaracji wekslowej o poddaniu się egzekucji wskazała, że podano się egzekucji do kwoty 1.920.000 zł i do kwoty 441.400 zł.

Postępowanie dotyczące wystawienia weksli jest postępowaniem odrębnym od ustanowienia hipoteki, uregulowanym w ustawie z dnia 28 kwietnia 1936 r. (Dz. U. z 1936 r., Nr 37, poz. 282 z późn. zm.). W związku z tym, okoliczność, że w deklaracji wekslowej wskazano, iż egzekucja będzie prowadzona do kwoty 1.920.000 zł i do kwoty 441.400 zł, nie ma wpływu na wymiar podatku od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki.

Do wniosku zostały dołączone dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynie i Jej stanowiskiem.

Końcowo należy wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawczyni, jako występującej z wnioskiem. Nie dotyczy jednak syna Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.