Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-1053/11-3/MR
z 4 października 2011 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Interpretacje podatkowe
 

Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
ILPP2/443-1053/11-3/MR
Data
2011.10.04



Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu


Temat
Podatek od towarów i usług --> Podstawa opodatkowania --> Podstawa opodatkowania

Podatek od towarów i usług --> Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe --> Odliczenie i zwrot podatku --> Odliczenie podatku


Słowa kluczowe
dotacja
fundacje
odliczanie podatku naliczonego
organizacje pozarządowe
podatek naliczony
programy


Istota interpretacji
Podatek od towarów i usług w zakresie opodatkowania dotacji.



Wniosek ORD-IN 447 kB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Fundacji ,przedstawione we wniosku z dnia 5 lipca 2011 r. (data wpływu 8 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dotacji – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dotacji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Fundacja jest organizacją pozarządową mającą na celu wspieranie przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego w Polsce. Do celów statutowych Fundacji należą m.in.:

  1. Wspieranie działalności społecznej, naukowej i oświatowej prowadzonej na rzecz rozwoju gospodarczego w Rzeczpospolitej Polskiej.
  2. Działalność na rzecz rozwoju świadomości obywatelskiej oraz rozwoju gospodarczego, w tym rozwoju idei powiązań klastrowych.
  3. Podejmowanie przedsięwzięć zmierzających do wzrostu zaangażowania polskiego społeczeństwa w działania, które sprzyjają szybkiemu i stabilnemu rozwojowi Rzeczpospolitej Polskiej.
  4. Upowszechnienie i ochrona praw konsumentów.
  5. Propagowanie idei pomocy prawnej dla ubogich.
  6. Podnoszenie świadomości prawnej obywateli oraz umiejętności korzystania z przysługujących im praw i wolności.
  7. Wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego poprzez podnoszenie świadomości prawnej obywateli.


Fundacja jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Obecnie Fundacja jest beneficjentem środków otrzymywanych w ramach EFS program operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013. Fundacja wraz z Partnerami (spółką z branży usług szkoleniowo-doradczych i promocyjnych finansowanych z EFS oraz Kancelarią Radców prawnych) realizuje Projekt: „Udzielenie wsparcia prawnego mieszkańcom powiatów: „a”, „b”, i miasta (dalej: Projekt). Zgodnie z zasadami Projektu Wnioskodawca jest odpowiedzialny za całokształt projektu, rekrutację i organizację przedsięwzięcia. Celem Projektu realizowanego w ramach działalności statutowej Fundacji jest ułatwienie dostępu do poradnictwa prawnego dla mieszkańców powiatów „a”, „b”, i miasta. Udzielane porady prawne będę bezpłatne dla mieszkańców ww. powiatów. W ramach Projektu Fundacja wynajmie pomieszczenia biurowe, zakupi niezbędny sprzęt i materiały biurowe, poniesie koszty opłat za energię elektryczną, cieplną, gazową, za rozmowy telefoniczne oraz obsługę księgową dotyczącą Projektu. Z tytułu nabycia powyższych towarów i usług Fundacji zostaną wystawione faktury VAT. Całość wydatków Fundacji, o których mowa wyżej i innych realizowanych na podstawie Projektu finansowana będzie z dotacji otrzymanej na realizację Projektu.

Projekt jest dofinansowany z funduszy Unii Europejskiej oraz budżetu Państwa w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL). Zgodnie z umową o dofinansowanie, zawartą z MPiPS na realizację Projektu. Wnioskodawca (Fundacja) otrzymuje dofinansowanie w następujących formach:

  1. w formie płatności ze środków europejskich (85%),
  2. w formie dotacji celowej z budżetu krajowego (15%).


Zarówno dotacje w formie płatności europejskich, jak i dotacje celowe z budżetu krajowego przeznaczane są na pokrycie kosztów służących realizacji Projektu. Ze środków tych ponoszone są wszelkie wydatki związane z Projektem, tj. wynagrodzenie personelu, koszty wynajmu, koszty zakupów (w tym oprogramowania, sprzętu, materiałów biurowych) itp.

Wszelkie usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach projektu są świadczone nieodpłatnie dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Wnioskodawca nie wystawia żadnych faktur i nie pobiera żadnych opłat. Dotacja pozyskana w ramach EFS przeznaczona jest na pokrycie kosztów służących realizacji projektu i ma charakter zakupowy, nie ma związku ze sprzedażą, nie jest przyznawana jako dopłata do ceny usługi i nie ma na celu sfinansowania ceny sprzedaży. Mając na uwadze powyższe, dotacja, o której mowa we wniosku nie ma żadnego wpływu na cenę (kwotę należną) świadczonych usług. Towary i usługi zakupione w ramach Projektu z otrzymanej dotacji wykorzystywane są wyłącznie do realizacji projektu – w związku z powyższym jeżeli otrzymana dotacja nie podlega opodatkowaniu od towarów i usług, stwierdzić należy, iż zakupy mają związek z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług). Stwierdzić natomiast należy, iż towary i usługi zakupione w ramach projektu nie mają związku z innymi czynnościami wykonywanymi poza projektem (opodatkowanymi, zwolnionymi czy niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymana przez Wnioskodawcę dotacja na realizację Projektu stanowi obrót, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę, a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę (tak m.in. w interpretacji indywidualnej M.F. w sprawie o sygn. IBPP4/443-1023/10/AŚ z dnia 27 lipca 2010 r.).

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie ustawy o VAT nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, czy ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Zgodnie z treścią art. 29 ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Cytowany powyżej przepis art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, stanowi odzwierciedlenie art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1), z treści którego wynika, iż w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszytko co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Dla określenia, czy dane dotacje są, czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania. Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, iż w sytuacji gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.

Kryterium uznania dotacji za zwiększającą obrót stanowi zatem stwierdzenie, iż dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią obrotu w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, czyli nie zwiększają podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług (tak w interpretacji podatkowej z dnia 27 lipca 2010 r.). Reasumując – podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane zdaną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności (czy też kosztów realizacji konkretnego zadania) nie podlega opodatkowaniu.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowej sprawie przyznana dotacja przeznaczona będzie na pokrycie kosztów służących realizacji Projektu. Osoby korzystające z pomocy prawnej nie będą wnosiły żadnych opłat, będą z nich korzystać całkowicie nieodpłatnie, tym samym przyznane środki nie będą stanowiły dopłaty do ceny świadczonych usług. W wyniku realizacji Projektu nie wystąpi więc obrót podlegający opodatkowaniu podatkiem VAT (odpłatne świadczenie usług), zatem przedmiotowa dotacja nie zwiększy podstawy opodatkowania.

Pozyskana dotacja (ze środków unijnych oraz dotacji z budżetu państwa) nie będzie miała bezpośredniego związku ze sprzedażą, nie będzie przyznawana jako dopłata do ceny usługi, a przeznaczona będzie na pokrycie poniesionych kosztów, w ramach realizowanego Projektu. Oznacza to, że przedmiotowa dotacja ma charakter zakupowy, nie ma na celu sfinansowania ceny sprzedaży. W konsekwencji, w związku z realizacją projektu Wnioskodawca nie otrzyma sfinansowanego otrzymaną dotacją wynagrodzenia za świadczone usługi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a jedynie zwrot poniesionych kosztów.

Tym samym, dotacja ze środków unijnych, z której finansowane są poniesione koszty, nie będzie stanowiła czynności opodatkowanej VAT, ponieważ czynność ta (zwrot lub finansowanie poniesionych kosztów) nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, zawartych w art. 5 ust. 1 ustawy. Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, dotacja ze środków unijnych, którą otrzyma Wnioskodawca celem pokrycia kosztów związanych z realizacją ww. projektu nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…) – art. 8 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Dla określenia, czy dane dotacje są, czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, iż w sytuacji gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotacje, subwencje), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług. Kryterium uznania dotacji za zwiększającą obrót stanowi zatem stwierdzenie, iż dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią obrotu w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1 ustawy, czyli nie zwiększają podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności (czy tez kosztów realizacji konkretnego zadania) nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest organizacją pozarządową mającą na celu wspieranie przedsiębiorczości i rozwoju gospodarczego w Polsce. Fundacja jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Obecnie jest beneficjentem środków otrzymywanych w ramach EFS program operacyjny „Kapitał Ludzki” lata 2007-2013. Wraz z Partnerami (spółką z branży usług szkoleniowo-doradczych i promocyjnych finansowanych z EFS oraz Kancelarią Radców prawnych) realizuje Projekt: „Udzielenie wsparcia prawnego mieszkańcom powiatów: „a”, „b” i miasta (dalej: Projekt). Zgodnie z zasadami Projektu Wnioskodawca jest odpowiedzialny za całokształt projektu, rekrutację i organizację przedsięwzięcia. Celem Projektu realizowanego w ramach działalności statutowej Fundacji jest ułatwienie dostępu do poradnictwa prawnego dla mieszkańców powiatów „a”, „b”, i miasta. Udzielane porady prawne będę bezpłatne dla mieszkańców ww. powiatów. W ramach Projektu Fundacja wynajmie pomieszczenia biurowe, zakupi niezbędny sprzęt i materiały biurowe. poniesie koszty opłat za energię elektryczną, cieplną, gazową, za rozmowy telefoniczne oraz obsługę księgową dotyczącą Projektu. Z tytułu nabycia powyższych towarów i usług Fundacji zostaną wystawione faktury VAT. Całość wydatków Fundacji, o których mowa wyżej i innych realizowanych na podstawie Projektu finansowana będzie z dotacji otrzymanej na realizację Projektu.

Projekt jest dofinansowany z funduszy Unii Europejskiej oraz budżetu Państwa w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL). Zgodnie z umową o dofinansowanie, zawartą z MPiPS na realizację Projektu. Fundacja otrzymuje dofinansowanie w następujących formach:

  1. w formie płatności ze środków europejskich (85%),
  2. w formie dotacji celowej z budżetu krajowego (15%).


Zarówno dotacje w formie płatności europejskich, jak i dotacje celowe z budżetu krajowego przeznaczane są na pokrycie kosztów służących realizacji Projektu. Ze środków tych ponoszone są wszelkie wydatki związane z Projektem, tj. wynagrodzenie personelu, koszty wynajmu, koszty zakupów (w tym oprogramowania, sprzętu, materiałów biurowych) itp. Wszelkie usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach projektu są świadczone nieodpłatnie dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Wnioskodawca nie wystawia żadnych faktur i nie pobiera żadnych opłat. Dotacja pozyskana w ramach EFS przeznaczona jest na pokrycie kosztów służących realizacji projektu i ma charakter zakupowy, nie ma związku ze sprzedażą, nie jest przyznawana jako dopłata do ceny usługi i nie ma na celu sfinansowania ceny sprzedaży.

Reasumując, otrzymana dotacja pokrywająca 100% kosztów poniesionych w związku z realizacją Projektu, przyznawana ze środków unijnych oraz z budżetu krajowego, nie ma związku ze sprzedażą, nie jest przyznawana jako dopłata do ceny usługi, a przeznaczona jest na pokrycie poniesionych kosztów w ramach realizowanego Projektu. Oznacza to, że w opisanej sytuacji występuje dofinansowanie (dotacja) o charakterze zakupowym, a nie dofinansowanie (dotacja) mające na celu sfinansowanie ceny sprzedaży. Zatem otrzymana dotacja, nie ma wpływu na cenę świadczonych usług, nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega opodatkowaniu jako czynność niewymieniona w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dotacji. Natomiast w kwestii dotyczącej stanu fatycznego w podatku od towarów i usług w zakresie odliczenia podatku naliczonego wydano odrębne rozstrzygnięcie z dnia 4 października 2011 r. nr ILPP2/443-1053/11-3/MR.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcy i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.



doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj