INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 5 sierpnia 2011r. (data wpływu 12 sierpnia 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

• prawidłowe w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych,
• nieprawidłowe w zakresie ustalenia czy pobierana opłata powinna być traktowana jako wartość netto.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 12 sierpnia 2011r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych oraz ustalenia czy pobierana opłata powinna być traktowana jako wartość netto.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 7 stycznia 2011r. w Dzienniku Ustaw Nr 5, poz. 13 ogłoszona została ustawa z dnia 16 grudnia 2010r. o publicznym transporcie zbiorowym. W art. 15 ust. 2 tejże ustawy ustawodawca zamieścił delegację do wydania przez organ gminy uchwały w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych i dworców oraz warunków i zasad korzystania z nich. Z kolei art. 16 ust. 4 tejże ustawy przewiduje, że za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad.

Zgodnie z art. 16 ust. 5 tejże ustawy stawka opłaty, o której mowa w ust. 4, nie może być wyższa niż:

1. 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym;
2. 1 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu.
   
   

Na mocy wskazanej wyżej delegacji Rada Miejska w dniu 24 lutego 2011r. podjęła uchwałę w sprawie ustalenia stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem albo zarządzającym jest Gmina Miasta. Na podstawie tej uchwały Zarząd Komunikacji Miejskiej (samorządowy zakład budżetowy nieposiadający osobowości prawnej) zamierza pobierać od przewoźników opłaty, a wpływy z tego tytułu stanowić będą dochód Gminy Miasta przeznaczony na realizację zadań określonych w art. 16 ust. 7 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

Przepis ten postanawia co następuje: opłaty, o których mowa w ust. 4, stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na:

1. utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, o których mowa w ust 4, oraz
2. realizację zadań określonych w art. 18 - w przypadku gdy organizatorem jest gmina.
   
   

W związku z powyższym Zarząd Komunikacji Miejskiej jako organizator transportu w świetle tejże ustawy zamierza w imieniu Gminy Miasta dysponującej osobowością prawną zawrzeć z przewoźnikami umowy cywilnoprawne (nienazwane) określające szczegółowe zasady odpłatności za korzystanie z przystanków, traktować opłaty jako należności cywilnoprawne należne właścicielowi podobne do czynszu pobierane na podstawie umowy oraz konsekwentnie traktować umożliwienie zatrzymania jako usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług skutkującą koniecznością naliczania podatku VAT od opłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy od opłat, o których mowa w art. 16 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o publicznym transporcie zbiorowym, które pobierane będą w przyszłości od przewoźników i operatów w stawkach określonych w uchwale Rady Miejskiej w sprawie ustalenia stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem albo zarządzającym jest Gmina Miasta, konieczne jest naliczanie podatku VAT...
2. Czy stawka opłaty określona w uchwale Rady Miejskiej w sprawie ustalenia stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem albo zarządzającym jest Gmina Miasta, w wysokości 0,05 zł powinna być traktowana jako wartość netto (stanowić podstawę opodatkowania podatkiem VAT)...
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy:

Od opłat, o których mowa w art. 16 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o publicznym transporcie zbiorowym, które pobierane będą w przyszłości od przewoźników i operatów w stawkach określonych w uchwale Rady Miejskiej w sprawie ustalenia stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem albo zarządzającym jest Gmina Miasta, konieczne jest naliczanie podatku VAT.

Uzasadnieniem tego stanowiska jest okoliczność, że pomimo mało klarownego stanowiska ustawodawcy w kwestii charakteru prawnego opłat za korzystanie z przystanków przeważają argumenty świadczące o cywilnoprawnym charakterze tych opłat. W szczególności należy wskazać, że zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym opłaty te pobierane są za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego. Istnieje zatem związek pomiędzy faktem bycia właścicielem albo zarządzającym a pobieraniem z tego tytułu opłat.

Ponadto zgodnie z art. 16 ust. 7 tejże ustawy opłaty, stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na:

1. utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, o których mowa w ust. 4, oraz
2. realizację zadań określonych w art. 18 - w przypadku gdy organizatorem jest gmina.
   
   

Zapisy obu tych przepisów świadczą niezbicie o tym, że ustawodawca przypisał Gminom prawo pobierania opłat z uwagi na fakt, że są one właścicielem lub w najgorszym wypadku zarządzającym terenem. Prawo pobierania opłat nie zostało powiązane z żadną czynnością administracyjną organu administracji w szczególności nie jest to należność za administracyjną zgodę na korzystanie z przystanków lub za określenie warunków korzystania z przystanków, które obecnie ustalone są w uchwale Rady Miejskiej z dnia 24 lutego 2011r. w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest Gmina Miasta, udostępnionych dla operatorów i przewoźników oraz warunków i zasad korzystania z tych obiektów.

Ani ustawa z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym ani ustawa z dnia 16 grudnia 2010r. o publicznym transporcie zbiorowym nie przewidują wydawania aktów administracyjnych w postaci decyzji (zezwoleń, pozwoleń itp.), za które pobierana byłaby ta opłata administracyjna. Wypada też w tym miejscu nadmienić, iż sama nazwa „opłata” choć sugeruje związek należności ze sferą prawa administracyjnego nie przesądza o jej cywilnoprawnym bądź administracyjno-prawnym charakterze albowiem prawo polskie zna szereg przykładów opłat, których cywilnoprawny charakter jest bezdyskusyjny (por. np. opłaty za użytkowanie wieczyste). Również powierzenie ustalania stawek opłaty Radzie Miejskiej nie jest czynnikiem, który byłby decydujący przy ustalaniu charakteru opłaty, choć w istocie zazwyczaj w samorządach lokalnych organ stanowiący ustala stawki opłat o charakterze administracyjno-prawnym. Niewątpliwie ustawodawca nie stanął na wysokości zadania regulując problematykę opłat za korzystanie z przystanków i poprzez brak jasnego określenia ich charakteru wprowadził w tej sferze niepotrzebne zamieszanie. Wydaje się jednak, że do czasu ewentualnej zmiany ustawy o publicznym transporcie zbiorowym opłaty za korzystanie z przystanków mogą być traktowane wyłącznie jako należność cywilnoprawna podobna do czynszu, a co za tym idzie umożliwienie zatrzymania na podstawie umowy cywilnoprawnej należy konsekwentnie traktować jako usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 tejże ustawy) skutkującą koniecznością naliczania podatku VAT.

W odniesieniu do drugiego pytania Wnioskodawca uważa, że stawka opłaty określona w uchwale Rady Miejskiej w sprawie ustalenia stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem albo zarządzającym jest Gmina Miasta, w wysokości 0,05 zł powinna być traktowana jako wartość netto.

Uzasadnieniem tego stanowiska jest okoliczność, że w art. 16 ust. 5 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym ustawodawca przewidział, że stawka opłaty, o której mowa w ust. 4, nie może być wyższa niż:

1. 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym;
2. 1 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na dworcu.
   
   

Jednocześnie w art. 16 ust. 7 tejże ustawy przewidziano, że opłaty, o których mowa w ust. 4, stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na:

1. utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, o których mowa w ust. 4, oraz
2. realizację zadań określonych w art. 18 - w przypadku gdy organizatorem jest gmina.
   
   

Tym samym ustawodawca zagwarantował maksymalną stawkę chroniąc przewoźników przed pobieraniem nadmiernie wygórowanych opłat przez samorządy ale też zabezpieczył samorządy gwarantując im możliwość pobierania maksymalnej stawki w wysokości 0,05 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym. W zapisach tych nie było mowy o pomniejszaniu należności przez samorządy o podatek VAT.

Traktowanie stawki w wysokości 0,05 zł inaczej niż jako wartość netto, prowadziłoby do naruszenia tych unormowań ze szkodą dla samorządów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

• prawidłowe w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych,
• nieprawidłowe w zakresie ustalenia czy pobierana opłata powinna być traktowana jako wartość netto.
  
  

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepisy art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług definiują pojęcie dostawy towarów i świadczenia usług za wynagrodzeniem.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania VAT – jeżeli nawet wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów to i tak z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług. Powoduje to, iż czynność polegająca na pobieraniu przez Zarząd Komunikacji Miejskiej ustalonej przez Radę Miejską opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych jest co do zasady czynnością podlegającą regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał, iż jest samorządowym zakładem budżetowym nieposiadającym osobowości prawnej. Wnioskodawca zamierza pobierać od przewoźników opłaty, a wpływy z tego tytułu stanowić będą dochód Gminy Miasta przeznaczony na realizację zadań określonych w art. 16 ust. 7 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

W związku z powyższym Wnioskodawca jako organizator transportu w świetle tejże ustawy zamierza w imieniu Gminy dysponującej osobowością prawną zawrzeć z przewoźnikami umowy cywilnoprawne (nienazwane) określające szczegółowe zasady odpłatności za korzystanie z przystanków, traktować opłaty jako należności cywilnoprawne należne właścicielowi podobne do czynszu pobierane na podstawie umowy oraz konsekwentnie traktować umożliwienie zatrzymania jako usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług skutkującą koniecznością naliczania podatku VAT od opłaty.

W myśl art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011r. Nr 5 poz. 13) organizowanie publicznego transportu zbiorowego polega w szczególności na zapewnieniu odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, w szczególności w zakresie standardów dotyczących przystanków komunikacyjnych oraz dworców.

Przepisy ww. ustawy o publicznym transporcie zbiorowym wprowadzają pojęcie operatora publicznego transportu zbiorowego, przez którego w myśl art. 4 ust. 1 pkt 8 tejże ustawy rozumie się samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorcę uprawnionego do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie. Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym - w transporcie drogowym za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców mogą być pobierane opłaty. Stawki opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców oraz standardy, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a są ustalane w drodze negocjacji między gminą, na obszarze której jest usytuowany przystanek komunikacyjny lub dworzec, i właścicielem albo zarządzającym przystankiem komunikacyjnym lub dworcem.

W przepisie art. 16 ust. 4 cyt. ustawy przewidziano również możliwość pobierania przez jednostkę samorządu terytorialnego opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których jest właścicielem albo zarządzającym. Z tym, że stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem niedyskryminujących zasad.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego Rada Miejska w dniu 24 lutego 2011r. podjęła uchwałę w sprawie ustalenia stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem albo zarządzającym jest Gmina Miasta.

Zgodnie z ww. uchwałą Wnioskodawca zamierza pobierać od przewoźników opłaty, a wpływy z tego tytułu stanowić będą dochód Gminy przeznaczony na realizację zadań określonych w art. 16 ust. 7 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

Przedstawiony opis zdarzenia przyszłego w konfrontacji z powoływanymi przepisami prowadzi do wniosku, że mamy tu do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, gdyż do ponoszenia opłat zobowiązany będzie korzystający z przystanków komunikacyjnych w wysokości ustalonej uchwałą Rady Miejskiej .

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ww. ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Należy zauważyć, iż przedmiotem określonej czynności jest konkretna usługa, a nie zbiór dowolnie wyodrębnionych w jej ramach usług czy też części. Zatem w świetle powołanego powyżej przepisu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT kwota należna obejmuje wszystkie elementy kosztów związanych z dostawą towarów czy świadczeniem usługi kształtujące cenę, której usługodawca żąda od nabywcy. Tak skalkulowana kwota należności powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług według stawki właściwej dla danego towaru czy świadczonej usługi. Istotny z punktu widzenia określenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest przepis art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.), który stanowi, że ceną jest wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.

Przytoczony przepis oznacza, że wszędzie tam, gdzie strony nie określiły wprost, czy umówiona przez nie cena jest kwotą brutto czy netto, przyjmuje się, że jest to cena brutto, a zatem cena obejmująca podatek od towarów i usług. Zasadą zatem jest, że w ramach ustalonych cen zawarty jest już podatek od towarów i usług, jeżeli dana transakcja podlega temu podatkowi, chyba że strony w umowie wyraźnie wskażą inaczej. W tak skonstruowanej cenie zawiera się zatem podstawa opodatkowania (tzw. wartość netto) oraz podatek. Jeżeli zatem strony opodatkowanej transakcji określiły jej cenę, bez wskazania, że jest to wartość netto, do której należy doliczyć VAT, uznać zawsze należy, że jest to cena zawierająca w sobie tenże podatek (tzw. wartość brutto), w ramach której należny podatek można ustalić tzw. rachunkiem „w stu”.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że stanowisko Wnioskodawcy jest:

• prawidłowe w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych,
• nieprawidłowe w zakresie ustalenia czy pobierana opłata powinna być traktowana jako wartość netto.
  
  

Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego.

Niniejsza interpretacja skierowana jest tylko do Wnioskodawcy i nie odnosi się do Gminy Miasta, bowiem każdą czynność, z którą mogą być związane skutki podatkowo-prawne należy rozstrzygać indywidualnie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.