Na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) Minister Finansów, z urzędu, zmienia interpretację indywidualną Nr ILPB2/436-74/11-2/MK, wydaną w dniu 6 lipca 2011 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu działającego w imieniu Ministra Finansów na podstawie § 2 i 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), w ten sposób, iż stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 5 kwietnia 2011 r. (data wpływu 6 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 kwietnia 2011 r. wpłynął do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia przez Wnioskodawczynię środków pieniężnych tytułem darowizny.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 22 października 2010 r. Wnioskodawczyni zawarła z rodzicami umowę darowizny pieniędzy w kwocie 152.000 zł. Przedmiotową kwotę Wnioskodawczyni przyjęła w formie wpłaty na jej rzecz, lecz na rachunek dewelopera na poczet przyszłego mieszkania. Wnioskodawczyni zawarła wcześniej z firmą deweloperską umowę o prowadzenie wspólnej inwestycji dotyczącej lokalu przy ul. (…).

Jak wynika z wniosku, na kupno powyższego lokalu Wnioskodawczyni zaciągnęła wraz z rodzicami kredyt hipoteczny w banku, gdyż nie mogła wykazać się odpowiednim poziomem dochodów. Warunkiem uruchomienia kredytu było jak najszybsze przelanie deklarowanego wkładu własnego na rzecz dewelopera. Środki pieniężne będące przedmiotem darowizny zostały uzyskane ze sprzedaży kawalerki (własność rodziców), stąd zostały przekazane od razu na cel mieszkaniowy na konto dewelopera w przekonaniu, iż jest to działanie zgodne z prawem i wcześniej zawartą umową, a przede wszystkim logiczne. Podobnie kredyt z banku został przekazany nie na rachunek Wnioskodawczyni, lecz na rachunek dewelopera.

Potwierdzenie przekazania pieniędzy na rzecz Wnioskodawczyni zawarte zostało także w zawartej w formie aktu notarialnego umowie ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowie sprzedaży, przy sporządzeniu których w imieniu i na rzecz Wnioskodawczyni, jako kupującej, działała matka.

Darowizna została zgłoszona Naczelnikowi Urzędu Skarbowego (druki SD-Z2).

W oparciu o powyższy stan faktyczny Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy będzie mogła skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn z uwagi na przelew pieniędzy bezpośrednio na konto dewelopera.

Zdaniem Wnioskodawczyni, przedmiotowe nabycie w pełni podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn z 16 listopada 2006 r. Na potwierdzenie tego stanowiska Wnioskodawczyni cytuje stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku przedstawione w wyroku z dnia 1 marca 2011 r., zgodnie z którym „warunek o jakim mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, jest wymogiem wyłącznie technicznym, związanym z przewidzianą przez ustawodawcę potrzebą udokumentowania faktycznego przeprowadzenia darowizny; warunek ten nie może być utożsamiany z istotą zwolnienia podatkowego.”. Ponadto wskazuje, iż w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że w sytuacji, gdy wpłata jest dokonywana przez darczyńcę na konto dewelopera tytułem raty przysługującej mu od obdarowanego, to również jest to wpłata na rachunek bankowy nabywcy spełniająca wymogi zawarte w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ dokonywana jest w związku z umową łączącą dewelopera z obdarowanym, a nie dewelopera z darczyńcą. Dokonanie wpłaty przez darczyńcę (zamiast obdarowanego) jest zdaniem NSA „tylko ominięciem zbędnego pośrednika, przy pełnym zachowaniu celu ustanowionego przepisu.”.

Wnioskodawczyni wniosła o zastosowanie w interpretacji wykładni logicznej i celowościowej.

W interpretacji indywidualnej Nr ILPB2/436-74/11-2/MK, wydanej w dniu 6 lipca 2011 r. stanowisko Wnioskodawczyni zostało przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu uznane za nieprawidłowe. Na podstawie opisanego we wniosku stanu faktycznego organ ten stwierdził, iż odpowiedź na powyższe pytanie Wnioskodawczyni jest negatywna, bowiem analiza przepisów art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn prowadzi do wniosku, że przepis ten czyni zadość założeniom ustawodawcy jakie legły u podstaw jego wprowadzenia w życie, tj. zwolnienia od podatku najbliższej rodziny darczyńcy i uszczelnienia systemu podatkowego przez eliminację fikcyjnych umów darowizn. W opinii organu, za słusznością przyjętego stanowiska przemawia również fakt umiejscowienia spornego przepisu określającego warunki zwolnienia, w tej samej jednostce redakcyjnej, co wprowadzający omawiane zwolnienie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wspomniany zabieg legislacyjny ustawodawcy jednoznacznie przesądza o tym, że obowiązek udokumentowania przez obdarowanego otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na jego rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym jest immanentnie związany z samym zwolnieniem podatkowym określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, w każdej sytuacji, gdy nie dochodzi do spełnienia dyspozycji analizowanego przepisu omawiane zwolnienie nie przysługuje.

Organ ten podzielił powszechnie reprezentowany w orzecznictwie pogląd - wyrażony, m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 622/09, zgodnie z którym wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły.

Jednocześnie stwierdził, że powyższy postulat dotyczący zakazu uzupełnienia przepisów dotyczących ulg podatkowych w drodze wykładni celowościowej, należy także odnieść do organów podatkowych.

W związku z tym, iż środki pieniężne będące przedmiotem darowizny nie wpłynęły na rachunek bankowy Wnioskodawczyni, ale na rachunek bankowy dewelopera, zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni uznał za nieprawidłowe. W konsekwencji organ ten stwierdził, że otrzymana darowizna środków pieniężnych podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając w imieniu Ministra Finansów, jednocześnie stwierdził, że nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku, a jest związany wyłącznie stanem faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem.

Minister Finansów po dokonaniu analizy akt sprawy stwierdza co następuje.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni zawarła z rodzicami umowę darowizny pieniędzy w powyższej kwocie, którą Wnioskodawczyni (zstępna) przyjęła w formie wpłaty na jej rzecz, lecz na rachunek dewelopera na poczet nabycia lokalu mieszkalnego od tego podmiotu.

Zgodnie z art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.), zwanej dalej „upsd”, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy tytułem darowizny, m.in. przez wstępnych, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Jak wynika z tych przepisów, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dodatkowym warunkiem zwolnienia od podatku, poza zgłoszeniem nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego, jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

W świetle powyższego, rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy warunek określony w art. 4a upsd jest spełniony także w przypadku, gdy środki pieniężne będące przedmiotem darowizny zostały przekazane na rachunek bankowy dewelopera, zgodnie z zawartą umową.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, że wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Zgodnie z ukształtowanym poglądem doktryny i stanowiskiem judykatury wykładnia językowa jest podstawowym i stosowanym w pierwszej kolejności rodzajem wykładni. Wykładnia celowościowa w prawie podatkowym powinna być więc stosowana jedynie w ścisłym powiązaniu z wykładnią systemową i językową. W konsekwencji takiego poglądu, nabycie środków pieniężnych tytułem darowizny podlega zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, jeżeli środki te zostaną przekazane na rachunek obdarowanego.

W sytuacji jednak, jak w niniejszej sprawie, gdy środki pieniężne będące przedmiotem darowizny zostały przekazane bezpośrednio na rachunek bankowy dewelopera, lecz na rzecz obdarowanej, należy uwzględnić linię orzeczniczą w takich sprawach wyznaczoną przez Naczelny Sąd Administracyjny, m.in. w wyrokach z dnia 7 kwietnia 2010 r. sygn. akt II FSK 1952/08 oraz II FSK 2028/08, z dnia 22 września 2010 r. sygn. akt II FSK 818/09 oraz z dnia 14 października 2010 r. sygn. akt II FSK 981/09. Zgodnie z poglądem tego Sądu, przedstawionym w tych wyrokach podlega zwolnieniu od podatku nabycie tytułem darowizny środków pieniężnych, jeżeli nabycie to zostało zgłoszone organowi podatkowemu we właściwym czasie i udokumentowane dowodem przekazania na rachunek bankowy prowadzony dla innego, niż obdarowany, podmiotu, ale na rzecz osoby obdarowanej.

W wyroku z dnia 14 października 2010 r. sygn. akt II FSK 981/09 NSA stwierdził, iż „Naczelny Sąd Administracyjny w swoich orzeczeniach wskazywał już, że celem ustawodawcy wprowadzającego powyższą regulację prawną było dążenie do uszczelnienia systemu podatkowego oraz uzyskanie pewności prawnopodatkowej odnośnie nabywanego przez podatników majątku (por. wyroki NSA z 7 kwietnia 2010 roku sygn. akt II FSK 2028/08 oraz II FSK 1952/08). Wprowadzony powyższym przepisem wymóg udokumentowania dokonanej darowizny należy traktować jedynie jako wymóg natury technicznej mający na celu potwierdzenie faktycznego, rzeczywistego charakteru dokonanej darowizny. Dlatego w sytuacji, gdy wpłata kwoty objętej umową darowizny pomiędzy krewnymi dokonana została przez darczyńcę na rachunek bankowy dewelopera, w związku z konkretną umową zawartą z obdarowanym, tytułem zapłaty przypadającej od niego należności pieniężnej na pokrycie inwestycji mieszkaniowej, warunek udokumentowania wpłaty na rachunek bankowy nabywcy uznać należy za spełniony. Wpłata taka w sposób wyraźny i niewątpliwy dokumentuje kto, komu i ile darował, potwierdzając rzeczywisty charakter dokonanej umowy darowizny.”.

Jak stwierdził NSA w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 roku sygn. akt II FSK 2028/08 należy zaakcentować, że w sytuacji, gdy wpłata jest dokonywana przez darczyńcę na konto dewelopera tytułem raty przysługującej mu od obdarowanego, to również jest to wpłata „na rachunek bankowy nabywcy”. W ramach rachunku bankowego dewelopera prowadzącego inwestycje na rzecz wielu osób, wyodrębnione są subkonta poszczególnych osób, na które wpływają kolejne raty, co spełnia wymogi zawarte w art. 4a ust. 1 pkt 2 upsd, gdyż przelew dokonywany jest w związku z umową łączącą dewelopera z obdarowanym, a nie dewelopera z darczyńcą.

Mając powyższe na względzie, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 5 kwietnia 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie Nr ILPB2/436-74/11-2/MK, wydana w dniu 6 lipca 2011 r., jest zatem nieprawidłowa.

Mając powyższe na względzie, istnieje podstawa do zmiany rozstrzygnięcia podjętego przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, w imieniu Ministra Finansów.

Zmiana tej interpretacji dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienionej interpretacji.

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) stronie służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów (ul. Świętokrzyska 12; 00-916 Warszawa) - w terminie czternastu dni od dnia doręczenia zmiany interpretacji - do usunięcia naruszenia prawa.

Skargę wnosi się (w dwóch egzemplarzach) za pośrednictwem Ministra Finansów w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi tego organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ ten nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.