Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.262.2018.1.LS
z 16 maja 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 kwietnia 2018 r. (data wpływu 23 kwietnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 kwietnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Po śmierci matki H. D. w 2008 r. Wnioskodawca otrzymał wezwanie do zapłaty wystawione przez Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową.
Wnioskodawca został wezwany jako ustawowy spadkobierca po zmarłym członku Kasy tj. matce H. D. do zapłaty kwoty niespłaconego, zaciągniętego przez matkę Wnioskodawcy kredytu w 2004 r., w kwocie 81.261,66 zł.

W ustawowym terminie Wnioskodawca przyjął (wraz z bratem i ojcem) po matce spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza.

Wyznaczony przez Sąd komornik nie stwierdził żadnych aktywów spadkowych (matka Wnioskodawcy po śmierci nie pozostawiła po sobie żadnego majątku ani oszczędności).

W rozumieniu artykułu 3464 Kodeksu cywilnego dług po spadkodawcy przejęty przez spadkobiercę zostaje ograniczony do wysokości stanu czynnego spadku ustalonego w inwentarzu.

Stosowna dokumentacja została wysłana do Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej. Pomimo tego w ciągu ostatnich 10-u lat, Wnioskodawca otrzymywał wezwanie do zapłaty zaciągniętego przez matkę kredytu.

Mimo, że z dokumentacji dostarczonej do SKOK wynikało, że Wnioskodawca nie jest zobowiązany do spłaty tego zadłużenia.

W lutym 2018 r. Wnioskodawca otrzymał od SKOK PIT-8C o uzyskanym przez Niego rzekomym przychodzie w kwocie 27.522,22 zł. z tytułu umorzenia umowy pożyczkowej zaciągniętej przez zmarłą matkę Wnioskodawcy.

Wnioskodawca domyśla się, że kwota ta jest 1/3 od kwoty niespłaconego zadłużenia zaciągniętego przez zmarłą matkę.

Dodatkowo Wnioskodawca informuje, że nigdy nie był członkiem tej Kasy i nigdy nie brał żadnego kredytu/pożyczki w SKOK.

W związku z otrzymanym PIT-8C Wnioskodawca został postawiony przed faktem dokonanym i zmuszony do zapłaty podatku od przychodu którego faktycznie nigdy nie uzyskał tj. 4953,99 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy słusznie SKOK wystawił Wnioskodawcy PIT-8C?
2. Pomimo nie otrzymania po zmarłej matce żadnego spadku, czy kwota wskazana w PIT-8C jest słusznie zaliczona do przychodu Wnioskodawcy?
3. Czy Wnioskodawca jest zobowiązany do odprowadzenia podatku od rzekomego przychodu (otrzymanego w PIT-8C)?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w rozumieniu artykułu 3464 Kodeksu cywilnego spadkobierca jest zobowiązany do spłaty długów po spadkodawcy do wysokości przyjętego spadku. W związku z tym, że Wnioskodawca nie odziedziczył po matce żadnego majątku oraz z tego tytułu nie uzyskał żadnej korzyści, Wnioskodawca uważa, że nie jest zobowiązany do odprowadzenia podatku od kwoty rzekomego przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Z treści wniosku wynika, że po śmierci matki H. D. w 2008 r. Wnioskodawca otrzymał wezwanie do zapłaty wystawione przez Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową. Wnioskodawca został wezwany jako ustawowy spadkobierca po zmarłym członku Kasy tj. matce H. D. do zapłaty kwoty niespłaconego, zaciągniętego przez matkę Wnioskodawcy kredytu w 2004 r., w kwocie 81.261,66 zł. W ustawowym terminie Wnioskodawca przyjął (wraz z bratem i ojcem) po matce spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Wyznaczony przez Sąd komornik nie stwierdził żadnych aktywów spadkowych (matka Wnioskodawcy po śmierci nie pozostawiła po sobie żadnego majątku ani oszczędności). W lutym 2018 r. Wnioskodawca otrzymał od SKOK PIT-8C o uzyskanym przez Niego rzekomym przychodzie w kwocie 27.522,22 zł. z tytułu umorzenia umowy pożyczkowej zaciągniętej przez zmarłą matkę Wnioskodawcy. Dodatkowo Wnioskodawca informuje, że nigdy nie był członkiem tej Kasy i nigdy nie brał żadnego kredytu/pożyczki w SKOK. W związku z otrzymanym PIT-8C Wnioskodawca został postawiony przed faktem dokonanym i zmuszony do zapłaty podatku od przychodu którego faktycznie nigdy nie uzyskał tj. 4953,99 zł.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „spadek”, zatem należy odwołać się do przepisów ustawy kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jego następców prawnych. Bezspornie umowa kredytu nie należy do żadnego ze wskazanych wyjątków art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego. Wobec czego, w świetle ogólnej reguły, wynikające z niej zadłużenie, jest obowiązkiem (długiem) przechodzącym na spadkobierców. Zaznaczyć przy czym należy, że art. 922 § 1 Kodeksu wyraża tzw. zasadę sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkobiercy. Dotyczy to zasadniczo każdego stosunku prawnego, w jakim pozostawała zmarła osoba, w tym również umów obligacyjnych, czyli m.in. umowy pożyczki czy kredytu.

W myśl natomiast art. 1012 Kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza – zgodnie z art. 1031 § 2 Kodeksu spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

Jednym ze skutków wejścia spadkobiercy w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy jest powstanie po jego stronie odpowiedzialności za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. W przytoczonym kontekście odpowiedzialność ta będzie rozumiana jako normatywna możliwość zaspokojenia się wierzyciela z majątku dłużnika w drodze postępowania egzekucyjnego, a zatem polega ona na tym, że wierzyciel spadkowy (tj. osoba, która była wierzycielem w stosunku do spadkodawcy) ma możliwość skierowania do majątku spadkobiercy egzekucji na wypadek, gdyby ten nie spełnił dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku świadczenia.

Zatem, w przypadku gdy spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, nie spełnia dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku spłaty pożyczki (kredytu) po zmarłym spadkodawcy, wierzyciel może jedynie w drodze egzekucji dochodzić swojej wierzytelności do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa (art. 508 Kodeksu cywilnego). Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 85), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód). Zasady oraz terminy spłaty pożyczki określone są w umowie kredytu.

Natomiast umorzenie kwoty niezapłaconego kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, którego termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2012 r. sygn. akt II FSK 2633/10, w którym sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

Z treści wniosku wynika, że SKOK dokonał umorzenia zobowiązania w wysokości 27.522,22 zł.

Zdaniem Wnioskodawcy umorzona kwota kredytu nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, że kwota umorzonego kredytu jest przychodem z innych źródeł, o którym mowa w ww. art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku SKOK obowiązany był do sporządzenia informacji (PIT-8C), o której mowa w art. 42a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, umorzona kwota kredytu stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, gdyż po stronie Wnioskodawcy, który zobowiązany był do spłaty kredytu powstało realne przysporzenie majątkowe w wyniku umorzenia przez SKOK części zobowiązania. U Wnioskodawcy nastąpiło zmniejszenie zobowiązania pieniężnego – nie musiał bowiem ponosić wydatków, które na nim ciążyły – skutkiem czego jest wystąpienie po jego stronie określonej korzyści. W konsekwencji po stronie Wnioskodawcy powstał przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym SKOK miał obowiązek wystawić Wnioskodawcy informację PIT-8C.

Tym samym, kwotę przychodu uzyskaną z tytułu umorzenia kredytu należy wykazać w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym nastąpiło umorzenie i opodatkować według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.