Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-1.4012.547.2019.2.ŻR
z 21 listopada 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 sierpnia 2019 r. (data wpływu 10 września 2019 r.) uzupełnionym pismem z dnia 25 października 2019 r. (data wpływu 29 października 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• nieuznania świadczonych przez Wnioskodawcę prac służących realizacji wspólnych celów Projektu za usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy oraz sposobu dokumentowania tych czynności,
  

• nieuwzględnienia w podstawie opodatkowania środków finansowych przekazanych Wnioskodawcy przez Partnera
  

–jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 września 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• nieuznania świadczonych przez Wnioskodawcę prac służących realizacji wspólnych celów Projektu za usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy oraz sposobu dokumentowania tych czynności,
  

• nieuwzględnienia w podstawie opodatkowania środków finansowych przekazanych Wnioskodawcy przez Partnera.
  
  

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

Wnioskodawca jest uczelnią publiczną działającą na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. 2018 poz. 1668 z późn. zm.) Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT.

W 2015 r. Wnioskodawca zawarł umowę (dalej jako: Umowa …) z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (dalej jako: NCBR lub Centrum) - o wykonanie i finansowanie projektu, realizowanego w ramach wspólnego przedsięwzięcia NCBR i NCN.

Przedmiotem Umowy … jest wykonanie projektu, dofinansowanego przez Centrum w ramach wspólnego przedsięwzięcia oraz określenie praw i obowiązków wynikających z Umowy …, a projekt ten obejmuje realizację:

1. fazy koncepcyjnej - obejmującej realizację działań ukierunkowanych na wsparcie komercjalizacji uzyskanych wyników badań podstawowych oraz pozyskanie partnera przemysłowego zainteresowanego wdrożeniem tych wyników,
2. fazy badawczej - obejmującej realizację badań przemysłowych.
   
   

Okres realizacji projektu to 36 miesięcy.

Umowa … wskazuje także m.in., iż warunkiem przekazania dofinansowania na realizację fazy B+R jest łączne spełnienie następujących warunków:

1. pozytywna ocena wyników uzyskanych w fazie koncepcyjnej, potwierdzająca możliwość zastosowania wyników badań podstawowych w działalności gospodarczej, na podstawie raportu po zakończeniu fazy koncepcyjnej;
2. złożenie przez przedsiębiorcę, zainteresowanego wynikami badań przemysłowych, deklaracji udziału finansowego lub rzeczowego w kosztach realizacji fazy B+R w wysokości 15% kosztów kwalifikowanych tej fazy, przy czym udział przedsiębiorcy dopuszczalny jest w formie:
   • finansowej lub rzeczowej - w przypadku mikro- lub małego przedsiębiorcy;
   • finansowej - w przypadku średniego lub dużego przedsiębiorcy.
   
   

Zgodnie z treścią Umowy…, środki finansowe mają być przekazywane bezpośrednio z Centrum na rachunek bankowy Wnioskodawcy, na podstawie przedkładanych wniosków o płatność. Dofinansowanie przekazywane jest Wnioskodawcy w formie zaliczek wypłacanych w wysokości określonej w Harmonogramie płatności. Warunkiem otrzymania kolejnych zaliczek jest wykazanie poniesionych kosztów, a otrzymane przez Wnioskodawcę dofinansowanie z NCBR ma umożliwić mu realizację projektu.

Następnie w 2016r. Wnioskodawca zawarł ze spółką kapitałową, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi m.in. badania naukowe i prace rozwojowe (dalej jako: Przedsiębiorca lub Partner) - umowę o współpracy (dalej jako: Umowa) przy realizacji projektu pn. „…”, w oparciu o list intencyjny zawarty w dniu 24 czerwca 2016 r. (dalej jako: Projekt).

Przedmiotem Umowy jest współpraca pomiędzy Stronami (Partnerami) przy realizacji Projektu naukowo-badawczego, o łącznym budżecie 1.342.006 złotych. Przedmiotowa współpraca obejmuje w szczególności badania przemysłowe i prace rozwojowe oraz uzyskanie przez Partnerów prawa własności intelektualnej.

W przypadku osiągnięcia w ramach realizacji przedmiotowego Projektu rezultatu w postaci projektu wynalazczego (przedmiot prawa własności przemysłowej), bądź utworu (przedmiot prawa autorskiego), bądź jakichkolwiek innych dóbr niematerialnych (prawa własności intelektualnej), które nadają się do komercjalizacji, będą posiadać następujące udziały w tych prawach:

• Uniwersytet: 60 %;
  

• Partner: 40%.
  
  

Rozkład udziałów w przyszłych prawach własności intelektualnej odzwierciedla nakład pracy, wkład finansowy i rzeczowy oraz wzajemne interesy Partnerów. Ponadto, Umowa przewiduje, że Partnerzy mają prawo udzielić licencji do korzystania w całości lub części z praw własności intelektualnej, za zgodą drugiej Strony i na uzgodnionych warunkach. Pożytki i inne dochody, jakie przynosić będą przyszłe wspólne prawa własności intelektualnej - przypadają Partnerom w stosunku do wielkości ich udziałów. Zatem, Partnerzy ponoszą nakłady i inne ciężary związane ze wspólnymi przyszłymi prawami własności intelektualnej w stosunku do wielkości ich udziałów.

Zgodnie z regulaminem Projektu, Partner zobowiązuje się wnieść wkład:

• finansowy - kwotę 192.006 zł (kwota brutto), przekazywany Wnioskodawcy w ratach – przelewanych na jego rachunek bankowy w terminie 30 dni od przyjęcia przez Partnera Raportu oraz
  

• rzeczowy - w postaci próbek żywic lub innych materiałów chemicznych produkowanych w Grupie kapitałowej, do której należy Partner (w ilości niezbędnej do przeprowadzenia badań w ramach Projektu).
  
  

Wnioskodawca z kolei dysponując niezbędnymi zasobami, tj. personelem (o odpowiednich kwalifikacjach i uprawnieniach), wiedzą i doświadczeniem, zobowiązał się do wykonania określonych prac i sporządzania okresowo raportów cząstkowych z realizacji poszczególnych etapów Projektu oraz sprawozdań roboczych dotyczących uzyskiwanych wyników i udostępniać je Partnerowi.

Ponadto do zadań Wnioskodawcy należy działanie zmierzające do:

• otrzymania w skali laboratoryjnej co najmniej jednego polimeru, a otrzymane wyniki dają podstawy do oceny czy dany proces nadaje się do zastosowania na jakiejkolwiek linii produkcyjnej Partnera;
  

• charakterystyki właściwości fizykochemicznych otrzymanej benzoksazyny oraz określenie jej potencjału komercyjnego na podstawie informacji rynkowych;
  

• otrzymania w skali laboratoryjnej modyfikowanej krzemionki powstałej na bazie szkła wodnego produkowanego przez Partnera, o założonej funkcjonalności;
  

• otrzymania w skali laboratoryjnej kompozytów mikro-krzemionki z chlorowcopochodnymi organicznymi. Na tej podstawie może zostać podjęta decyzja o kontynuacji prac i przejściu do kolejnego etapu - na podstawie odrębnej umowy współpracy, która może zostać zawarta dopiero po zakończeniu Projektu.
  
  

W związku z powyższym, Partnerzy uzgodnili w Umowie, że w przypadku osiągnięcia rezultatu w postaci projektu wynalazczego, bądź utworu bądź jakichkolwiek innych dóbr niematerialnych, które będą nadawały się do komercjalizacji, będą posiadać odpowiednio udziały w tych prawach i jednocześnie podział ten odzwierciedla nakład pracy, wkład finansowy i rzeczowy oraz wzajemne interesy Stron.

Pod tym warunkiem, zgodnie z postanowieniami zawartej Umowy, Wnioskodawca przewiduje udostępnienie efektów Projektu innym podmiotom, poprzez odpłatną sprzedaż lub udzielenie licencji po cenach rynkowych (pod warunkiem osiągnięcia rezultatów i pisemnego uregulowania z Partnerem obowiązków i uprawnień w odrębnej umowie). Wnioskodawca może także dokonać nieodpłatnego przeniesienia tych praw bezpłatnego oprogramowania lub oprogramowania z licencją otwartego dostępu.

Wyniki Projektu mogą być rozpowszechniane (także nieodpłatnie) za pośrednictwem:

• konferencji technicznych lub naukowych,
  

• czasopism naukowych lub technicznych lub powszechnie dostępnych baz danych.
  
  

W uzupełnieniu wniosku na pytanie nr 1 „Na podstawie jakiej umowy Wnioskodawca i Partner realizują Projekt naukowo-badawczy, o którym mowa we wniosku, np. umowa konsorcjum, o partnerstwie, itp.?” Wnioskodawca wskazał „Strony zawarły umowę o współpracy pn. „Umowa o współpracy przy realizacji projektu … (umowa nr … ) pod tytułem „… ” w oparciu o list intencyjny zawarty w dniu 24 czerwca 2016 r.” (dalej jako: Umowa).

Ponadto, przedmiotem niniejszej Umowy jest współpraca przy realizacji projektu naukowo-badawczego … NCBR, pod tytułem jak wyżej (dalej jako: Projekt), o łącznym budżecie 1.342.006 złotych. Współpraca ta obejmuje w szczególności badania przemysłowe i prace rozwojowe oraz uzyskanie przez Partnerów praw własności intelektualnej.

W ramach tak opisanej współpracy, Partner Projektu (będący przedsiębiorcą), zainteresowany wynikami badań przemysłowych lub prac rozwojowych, zobowiązuje się wnieść udział w formie:

1. finansowej - w kwocie 192.006 złotych, przekazywany Wnioskodawcy na cele realizacji wspólnego Projektu i kwota ta jest kwotą brutto (do której nie zostanie doliczony podatek VAT)

oraz

2. rzeczowej - w postaci próbek żywic oraz innych niezbędnych materiałów chemicznych, których jest producentem (w ilościach niezbędnych do przeprowadzenia badań, na podstawie pisemnego zgłoszenia zapotrzebowania przez Wnioskodawcę).
   
   

Wnioskodawca z kolei dysponując niezbędnymi zasobami, tj. personelem (o odpowiednich kwalifikacjach i uprawnieniach), wiedzą i doświadczeniem, zobowiązał się do wykonania określonych prac i sporządzania okresowo raportów cząstkowych z realizacji poszczególnych etapów Projektu oraz sprawozdań roboczych, dotyczących uzyskiwanych wyników i udostępniać je Partnerowi.”

Następnie na pytanie nr 2 „Jakie obowiązki ciążą na Wnioskodawcy, a jakie na Partnerze w związku z zawartą umową?” Zainteresowany odpowiedział „Analogicznie jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 1.

Ponadto, do zadań Wnioskodawcy należy działanie zmierzające do:

• otrzymania w skali laboratoryjnej co najmniej jednego polimeru, a otrzymane wyniki dają podstawy do oceny czy dany proces nadaje się do zastosowania na jakiejkolwiek linii produkcyjnej Partnera;
  

• charakterystyki właściwości fizykochemicznych otrzymanej benzoksazyny oraz określenie jej potencjału komercyjnego na podstawie informacji rynkowych;
  

• otrzymania w skali laboratoryjnej modyfikowanej krzemionki powstałej na bazie szkła wodnego produkowanego przez Partnera, o założonej funkcjonalności;
  

• otrzymania w skali laboratoryjnej kompozytów mikro-krzemionki z chlorowcopochodnymi organicznymi. Na tej podstawie może zostać podjęta decyzja o kontynuacji prac i przejściu o kolejnego etapu - na podstawie odrębnej umowy współpracy, która może zostać zawarta dopiero po zakończeniu projektu.
  
  

Do zadań Partnera należy przede wszystkim dostarczanie próbek żywic oraz innych niezbędnych materiałów chemicznych, których jest on producentem (w ilościach niezbędnych do przeprowadzenia badań).”

Na pytanie nr 3 „Czy, a jeśli tak, to jakie są wzajemne świadczenia pomiędzy Wnioskodawcą i Partnerem w związku z zawartą umową?” Wnioskodawca odpowiedział „Żadna ze Stron nie świadczy na rzecz drugiej Strony żadnego świadczenia (usługi). Partnerzy są zobowiązani do realizacji postanowień zawartej umowy współpracy (określonych czynności/ zadań), celem uzyskania wspólnego celu. Zatem, ani Wnioskodawca ani Partner nie są zobowiązani do wzajemnego świadczenia na swoją rzecz usług ani sprzedaży towarów.”

Następnie na pytanie nr 4 „Jakie czynności/usługi/dostawę towarów w ramach realizowanego projektu naukowo-badawczego Wnioskodawca świadczy na rzecz Partnera Projektu?” Wnioskodawca wskazał „Analogicznie jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 3 powyżej, Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Partnera Projektu czynności/usługi/dostawy towarów w ramach realizowanego projektu naukowo- badawczego”.

W dalszej kolejności na pytanie nr 5 „Czy wniesienie wkładu finansowego do Projektu przez Partnera jest obowiązkowe?” Zainteresowany odpowiedział „Tak. Ponadto, Wnioskodawca pragnie dodać, że zgodnie z umową zawartą pomiędzy Wnioskodawcą a NCBR (o dofinansowanie Projektu), warunkiem przekazania środków przez NCBR jest m.in. udział finansowy i rzeczowy Partnera - Przedsiębiorcy zainteresowanego wynikami badań przemysłowych, w kosztach realizacji B+R.

Umowa ta wskazuje m.in., iż warunkiem przekazania dofinansowania na realizację fazy B+R jest łączne spełnienie następujących warunków:

1. pozytywna ocena wyników uzyskanych w fazie koncepcyjnej, potwierdzająca możliwość zastosowania wyników badań podstawowych w działalności gospodarczej, na podstawie raportu po zakończeniu fazy koncepcyjnej;
2. złożenie przez przedsiębiorcę, zainteresowanego wynikami badań przemysłowych, deklaracji udziału finansowego lub rzeczowego w kosztach realizacji fazy B+R w wysokości 15% kosztów kwalifikowanych tej fazy, przy czym udział przedsiębiorcy dopuszczalny jest w formie:
   • finansowej lub rzeczowej - w przypadku mikro- lub małego przedsiębiorcy;
   • finansowej - w przypadku średniego lub dużego przedsiębiorcy.”
   
   

Następnie na pytanie nr 6 „Czy otrzymany wkład finansowy od Partnera Projektu stanowi wynagrodzenie za świadczone przez Wnioskodawcę w ramach realizacji Projektu czynności/usługi/dostawę towarów? Jeśli tak, to:

1. W zamian za jakie czynności/usługi/dostawę towarów Partner Projektu przekazuje Wnioskodawcy wkład finansowy?
2. Czy wkład finansowy otrzymany przez Wnioskodawcę od Partnera Projektu przeznaczony jest wyłącznie na pokrycie kosztów działalności Wnioskodawcy w związku z realizacją przedmiotowego Projektu?”
   
   

Zainteresowany wskazał „Nie, wkład finansowy od Partnera Projektu nie stanowi wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy.

Odpowiedź na pytanie 7 i 8 - jest bezprzedmiotowa, ponieważ Wnioskodawca wskazuje, że wkład finansowy Partnera nie stanowi dla niego wynagrodzenia za żadne usługi ani dostawę towarów.”

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy na tle tak przedstawionego stanu faktycznego prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że prace wykonane przez Wnioskodawcę, służące realizacji wspólnych celów Projektu, nie stanowią usługi w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i w związku z tym otrzymane środki finansowe – przekazane Wnioskodawcy przez Partnera jako wkład - zgodnie z zapisami zawartej Umowy współpracy pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?
2. W przypadku uznania za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy do pytania nr 1 powyżej, czy prawidłowym będzie uznanie, że na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek wystawiania faktur na rzecz Partnera Projektu, mając na uwadze tak przedstawiony stan faktyczny?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do sformułowanych pytań łącznie, zdaniem Wnioskodawcy, prace wykonywane przez Wnioskodawcę, służące realizacji celów Projektu, nie stanowią usługi w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji powyższego, środki finansowe przekazane Wnioskodawcy na podstawie zawartej umowy współpracy pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem, nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym, na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek wystawienia faktur za realizację przypisanych mu zadań w ramach wspólnego przedsięwzięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, wszystkie działania wynikające z Umowy z Partnerem ukierunkowane są na osiągnięcie wspólnego celu Projektu. Wnioskodawca (ani Partner) nie świadczy żadnej usługi na rzecz drugiej strony, a przekazany wkład finansowy Partnera nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Natomiast zgodnie z art. 8 ust 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Biorąc pod uwagę powyższe, pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które może składać się zarówno działalnie (wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nieczynienie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa o VAT zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy.

Umowa o współpracy, w której Wnioskodawca jest stroną, przedstawia m.in. zadania Partnerów, zasady współdziałania przy realizacji Projektu oraz sposób finansowania Projektu i przekazywania środków finansowych na pokrycie niezbędnych kosztów ponoszonych przez Partnerów na realizację zadań. Zatem, umowa o współpracy rozumiana jest jako umowa regulująca zasady współpracy Partnerów, w której Partnerzy zobowiązują się do wspólnego działania celem urzeczywistnienia określonego przedsięwzięcia, na zasadzie wspólnego odnoszenia korzyści i wspólnego ponoszenia związanych z tym kosztów i ryzyka.

Zawarcie umowy o współpracę oznacza w praktyce, że strony dążą do osiągania wspólnych celów i współdziałania w zakresie określonym w postanowieniach danej umowy. Ponadto, umowę o współpracy charakteryzuje także stosunek oparty na zaufaniu i lojalności, w szczególności do zachowania tajemnicy przedsiębiorstw, ciągłej współpracy oraz wykonywania zobowiązania w sposób fachowy i rzetelny (por. Prawo zobowiązań - umowy nienazwane. System Prawa Prywatnego Tom 9). W przypadku tak zawartych porozumień, kwestią istotną dla stron umowy jest przede wszystkim rozstrzygnięcie – czy strony takiego porozumienia świadczą sobie wzajemnie usługi, podlegające opodatkowaniu VAT, czy świadczenia takiego nie ma. Przede wszystkim, w ocenie Wnioskodawcy, wątpliwości mogą dotyczyć rozliczeń przychodów i kosztów w ramach wzajemnego partnerstwa, pojawiające się w prezentowanych stanowiskach organów podatkowych. W takich okolicznościach Sądy wskazują, że dychotomiczny podział w ustawie o VAT na dostawy towarów i usługi nie może być interpretowany w ten sposób, że każde przesunięcie finansowe czy rozliczenie między dwoma podmiotami może zostać uznane za świadczenie usług - jeżeli nie stanowi dostawy towarów. W przypadku wspólnych przedsięwzięć czy konsorcjów lider działa w imieniu stron umowy. Obciążenie partnera częścią kosztów nie jest „odsprzedażą usług” i nie podlega VAT. Rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, jeśli nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

Jak wynika przykładowo z wyroku NSA z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. I FSK 1788/07 oraz z dnia 29 lutego 2012 r. sygn. I FSK 562/11 - na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przy ustalaniu jako przedmiotu opodatkowania świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne lub konsorcjalne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe, w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego, poszczególnych czynności służących realizacji tego celu. Co istotne, umowy o realizację wspólnego przedsięwzięcia muszą być badane z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość i nie jest możliwe wyraźne zakreślenie podziału kosztów między partnerami i uznanie, że przekazanie wkładu własnego (bez względu czy jest to wkład rzeczowy, czy finansowy), stanowi zapłatę za usługi odsprzedawane przez Partnera.

Wobec powyższego, Wnioskodawca pragnie podkreślić, że pojęcie świadczenia nie oznacza automatycznie, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania drugiej strony. Zatem, niezbędna jest identyfikacja celu zawartej umowy pomiędzy stronami, bez dokonywania sztucznego wyodrębniania na potrzeby podatkowe poszczególnych czynności i w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego, a zatem obiektywnych okoliczności wynikających z relacji pomiędzy stronami.

Wnioskodawca pragnie także wskazać, że instytucja „partnerstwa” nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne w ramach swobody umów. Istotą zawierania umów o współpracy w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia (analogicznie jak przy umowach konsorcjum) jest wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub rzeczowy, przekracza możliwość jednego podmiotu. Wobec tego, strony ponoszą solidarną odpowiedzialność i ryzyko oraz partycypują w kosztach i przychodach realizowanych przedsięwzięć, czego nie można utożsamiać z wykonywaniem usług względem siebie.

Powyższe wnioski wynikają przykładowo z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np.: sprawy C-498/99, C-16/93, C-89/81, C-154/80, które potwierdzają, że rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, jeżeli nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być traktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Tym samym, możliwe jest dokumentowanie ich za pomocą innych dokumentów księgowych niż faktura (np. not obciążeniowych).

Ponadto, na gruncie krajowego orzecznictwa, przykładowo w wyroku NSA z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. I FSK 1012/13, Sąd uznał, że podział kosztów i przychodów pomiędzy partnerami konsorcjum nie podlega opodatkowaniu VAT. W przeciwnym razie prowadziłoby to do podwójnego opodatkowania.

W powołanych orzeczeniach wyraźnie zaznacza się pogląd, że celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można, do celów podatku od towarów i usług, wydzielać i oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość, którego końcowym efektem, jest zrealizowanie wspólnego przedsięwzięcia.

W wyroku NSA z dnia 8 lutego 2018, sygn. I FSK 546/16, Sąd wskazał także, że: „(…) Istotne jest to, że odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) ma pozostawać w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem, a także istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości świadczenia wzajemnego.

„(…) W ocenie składu orzekającego, trudno doszukać się w przekazaniu przez Partnera Liderowi projektu wkładu własnego, większości wskazanych wyżej cech, co uzasadniałoby opodatkowanie tego zdarzenia. Podmioty te realizowały wspólnie inwestycje. (…) Trafnie Sąd pierwszej instancji uznał, że nie można dopatrzeć się bezpośredniego związku pomiędzy wniesionym przez Partnera wkładem, a jakimkolwiek świadczeniem ze strony Lidera projektu, a więc trudno w konsekwencji mówić o wzajemnym świadczeniu.”

Zatem, z powołanego orzecznictwa TSUE i NSA wynika, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, czyli czynności opodatkowane VAT, uważane mogą być sytuacje, w których:

1. istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje wzajemne świadczenie;
2. wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;
3. istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi.
   
   

Ad. A. świadczenie wzajemne

O świadczeniu wzajemnym można mówić w sytuacji, kiedy można stwierdzić, że każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W związku z tym, obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy.

Wnioskodawca ani Partner nie są zobowiązani do wzajemnego świadczenia na swoją rzecz usług ani sprzedaży towarów. Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia, które jakakolwiek ze stron byłaby zobowiązana zapłacić drugiej.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, pomiędzy Partnerami nie dochodzi do wzajemnego przeniesienia własności rzeczy i nie dochodzi do wzajemnego świadczenia usług w ramach Umowy. W analizowanych okolicznościach, Strony realizują zobowiązania wynikające z Umowy w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia (Projektu).

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej IS w Warszawie z dnia 21 maja 2013 r., sygn. IPPP1/443-452/10/13-7/S/AS, w której organ podatkowy stwierdził, że: „(…) Skutkiem działania kooperantów jest wytworzenie utworu audiowizualnego, do którego prawa będą posiadały współfinansujące go podmioty, adekwatnie do włożonych środków. Analiza przedstawionego stanu faktycznego wskazuje, iż istotę działań podjętych przez Spółkę stanowi wspólne przedsięwzięcie, w ramach którego strony dzielą się kosztami i obowiązkami oraz wspólnie uczestniczą w płynących z tego przedsięwzięcia korzyściach. Spółka nie otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenia, a jedynie kontrahent wnosi określony umową wkład finansowy. Reasumując wskazać należy, że czynności wykonywane przez strony w ramach wspólnej realizacji (...) nie stanowią świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, przez Wnioskodawcę na rzecz (...), w konsekwencji wkład finansowy wnoszony przez stronę umowy w celu realizacji audycji/transmisji nie stanowi odpłatności za świadczenie usług.”

Ad. B. wynagrodzenie

Z jednolitej linii orzeczniczej wynika, że celem współpracy jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można do celów podatku od towarów i usług oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 13 czerwca 2018 r., sygn. akt I SA/Gd 476/18.

Z powyższego wynika, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Powyższe znajduje potwierdzenie także w interpretacji indywidualnej DIS w Warszawie z dnia 3 lipca 2014 r., sygn. IPPP3/443-313/14-2/JK.

Jak zauważył TSUE w wyroku z dnia 8 maja 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council: „(…) czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Wnioskodawca wskazuje, że powyższe przesłanki nie znajdują zastosowania w zaistniałym stanie faktycznym. Partnerzy wykonują różnego rodzaju czynności, żeby osiągnąć wspólną korzyść - zrealizować cele Projektu, a w rezultacie mogą również zbywać efekty tych prac. Strony Umowy zastrzegły sobie prawo komercjalizacji wyników swoich działań związanych z realizacją Umowy. Tym samym z podejmowanych przez Partnerów działań korzysta zarówno Uczelnia, jak i Partner. Jednakże należy podkreślić, że końcowym odbiorcą może być również inny podmiot, który finalnie skorzysta z tychże działań Stron, nabywając np. prawa własności intelektualnej od Partnerów.

W tym miejscu Wnioskodawca pragnie jednoznacznie podkreślić, że dopiero w przypadku (i pod warunkiem) osiągnięcia rezultatu w postaci projektu wynalazczego (jako przedmiot prawa własności przemysłowej), bądź utworu (jako przedmiot prawa autorskiego) bądź jakichkolwiek innych dóbr niematerialnych (prawo własności intelektualnej), które będą nadawały się do komercjalizacji - to tylko wówczas efekty te będą komercjalizowane.

W przypadku zatem osiągnięcia oczekiwanych efektów, Wnioskodawca będzie mógł udzielać odpłatnej licencji do korzystania w całości lub części z praw własności intelektualnej na rzecz osób trzecich oraz osiągać z tego tytułu pożytki/dochody - w stosunku do wielkości swojego udziału w tym Projekcie.

Ponadto, wyniki Projektu mogą być rozpowszechniane (także nieodpłatnie) za pośrednictwem:

• konferencji technicznych lub naukowych,
  

• czasopism naukowych lub technicznych lub powszechnie dostępnych baz danych,
  

• bezpłatnego oprogramowania lub oprogramowania z licencją otwartego dostępu.
  
  

Umowa o współpracy, w której Wnioskodawca jest stroną, przedstawia m.in. zadania Partnerów, zasady współdziałania przy realizacji Projektu oraz sposób finansowania Projektu i przekazywania środków finansowych na pokrycie niezbędnych kosztów ponoszonych przez Partnerów na realizację zadań. Zatem Umowa ta reguluje zasady współpracy Partnerów, w której zobowiązują się do wspólnego działania celem urzeczywistnienia określonego przedsięwzięcia, na zasadzie wspólnego odnoszenia korzyści i wspólnego ponoszenia związanych z tym kosztów i ryzyka.

Współpraca ta obejmuje przede wszystkim badania przemysłowe i prace rozwojowe oraz uzyskanie przez Partnerów praw własności intelektualnej, stanowiących także ich wspólny cel. Zatem Umowa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem reguluje w szczególności: podział zadań, wielkość wniesionego w Projekt wkładu (rzeczowego, finansowego i niematerialnego) przez każdą ze Stron Umowy, zobowiązanie do wzajemnego informowania się o postępach i wynikach prac o przebiegu poszczególnych etapów i sygnalizowaniu ewentualnych trudności lub opóźnień, Strony Umowy zobowiązują się także wykonać przedmiot Umowy zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, obowiązującymi normami oraz przepisami tak, aby zrealizować swoje cele i przeznaczenie, biorąc na siebie pełną odpowiedzialność za należyte wykonanie przedmiotu Umowy.

Ani Wnioskodawca ani Partner nie są zobowiązani do wzajemnego świadczenia na swoją rzecz usług ani sprzedaży towarów. Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia, które jakakolwiek ze Stron byłaby zobowiązana zapłacić drugiej.

Jak już wskazywał Wnioskodawca, wkład finansowy Partnera Projektu nie stanowi wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy za zrealizowane zadania, ale jest jego wkładem we wspólnie realizowany Projekt.

W rezultacie, zdaniem Wnioskodawcy, czynności dokonywane przez niego nie powinny być dokumentowane fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym, np. notą księgową. Takie stanowisko Wnioskodawcy znajduje także potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 18 sierpnia 2017 r., Nr 0115-KDIT1-3.4012.375.2017.1.AT.

Należy również wskazać, że partycypacja w kosztach ustalona między Stronami Umowy nie stanowi wynagrodzenia za usługę i nie powinna być dokumentowana fakturą, a notą księgową. Powyższe stanowisko jest prezentowane m.in. przez DKIS w interpretacji indywidualnej z dnia 10 października 2018 r, sygn. 0112-KDIL2-1.4012.452.2018.1.AS.

Ad. C. bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru bądź usługi

Usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyści o charakterze majątkowym. W związku z tym czynność powinna podlegać opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy wykonywana jest w ramach umowy mającej charakter zobowiązaniowy, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W zawartej umowie między Stronami nie określono wynagrodzenia przysługującego Partnerom za wykonywanie przez nich poszczególnych czynności. Strony Umowy odpowiednio partycypują w kosztach i w związku z tym posiadają odpowiednio prawa do korzystania z rezultatów zawartej Umowy w odpowiednich proporcjach.

W przedmiotowym stanie faktycznym Umowa o współpracy przy realizacji wspólnego Projektu – nie stanowi stosunku prawnego, w którym podział przychodów i kosztów pomiędzy Partnerów Projektu, stanowiłby wynagrodzenie za realizowane zadania.

Nie istnieje zatem możliwość zakwalifikowania ponoszonych kosztów i potencjalnych przychodów, jako ceny wyrażonej w pieniądzu za świadczenie usług. W tak skonstruowanej umowie o współpracy - Partnerzy wykonując swoje obowiązki wynikające z zapisów Umowy nie świadczą sobie nawzajem odpłatnych usług. Opisany w stanie faktycznym podział kosztów i przychodów nie wiąże się także z przekazywaniem władztwa ekonomicznego nad jakimikolwiek towarami pomiędzy Partnerami. W ramach tak opisanej współpracy, Partner Projektu (będący przedsiębiorcą), zainteresowany wynikami badań przemysłowych lub prac rozwojowych, zobowiązuje się wnieść wkład w formie finansowej - przekazywany Wnioskodawcy na cele realizacji wspólnego Projektu oraz rzeczowej – w postaci próbek żywic oraz innych niezbędnych materiałów chemicznych, których jest producentem (w ilościach niezbędnych do przeprowadzenia badań, na podstawie pisemnego zgłoszenia zapotrzebowania przez Wnioskodawcę).

Zatem, Partnerzy ponoszą nakłady i inne ciężary związane ze wspólnymi przyszłymi prawami własności Intelektualnej w stosunku do wielkości ich udziałów.

Jednak dopiero wdrożenie wyników Projektu może przyjąć formę sprzedaży praw do wyników lub udzielenia licencji na korzystanie z praw do wyników, po osiągnięciu rezultatów w postaci przedmiotu prawa własności intelektualnej.

W szczególności kwestia ta dotyczy prawa do udzielania licencji do korzystania z praw własności intelektualnej na rzecz osób trzecich i osiągania dochodów z tytułu przekazywania lub sprzedaży tych praw.

Reasumując, w odniesieniu do opisanych w stanie faktycznym okoliczności, zdaniem Wnioskodawcy, prace wykonywane przez Wnioskodawcę, służące realizacji celów Projektu, nie stanowią usługi w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji powyższego, środki finansowe przekazane Wnioskodawcy przez Partnera na podstawie zawartej umowy współpracy pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem, nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Rozliczenie kosztów w ramach określonych w umowie obowiązków Stron, następuje poprzez odpowiednią partycypację w kosztach Partnerów. Strony, będąc uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, nie są ich usługodawcami ani usługobiorcami względem siebie.

W związku z powyższym, rozliczeniu między Stronami Umowy wspólnego przedsięwzięcia nie towarzyszy wzajemne świadczenie. Wobec tego, Wnioskodawca nie świadczy usługi na rzecz Partnera, nie ma zatem podstaw do wystawienia faktury za otrzymane środki finansowe, będące wkładem finansowym Partnera we wspólne przedsięwzięcie.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż w związku z uzupełnieniem wniosku o wskazane powyżej odpowiedzi na zadane pytania, stanowisko Wnioskodawcy i jego uzasadnienie nie uległy zmianie.

Reasumując, Umowa o współpracy Wnioskodawcy z Partnerem przedstawia m.in. zadania Partnerów, zasady współdziałania przy realizacji Projektu oraz sposób finansowania Projektu i przekazywania środków finansowych na pokrycie niezbędnych kosztów ponoszonych przez Partnerów na realizację zadań.

Ponadto, Umowa ta reguluje zasady współpracy Partnerów, w której zobowiązują się do wspólnego działania celem urzeczywistnienia określonego przedsięwzięcia, na zasadzie wspólnego odnoszenia korzyści i wspólnego ponoszenia związanych z tym kosztów i ryzyka. Współpraca ta obejmuje przede wszystkim badania przemysłowe i prace rozwojowe oraz uzyskanie przez Partnerów praw własności intelektualnej, stanowiących także ich wspólny cel.

Konkludując, Umowa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem reguluje w szczególności: podział zadań, wielkość wniesionego w Projekt wkładu (rzeczowego, finansowego i niematerialnego) przez każdą ze Stron Umowy, zobowiązanie do wzajemnego informowania się o postępach i wynikach prac, o przebiegu poszczególnych etapów i sygnalizowaniu ewentualnych trudności lub opóźnień. Strony Umowy zobowiązują się także wykonać przedmiot Umowy zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, obowiązującymi normami oraz przepisami tak, aby zrealizować swoje cele i przeznaczenie, biorąc na siebie pełną odpowiedzialność za należyte wykonanie przedmiotu Umowy.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, prace wykonywane przez Wnioskodawcę, służące realizacji celów Projektu, nie stanowią usługi w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji powyższego, środki finansowe przekazane Wnioskodawcy przez Partnera Projektu jako jego wkład, na podstawie zawartej Umowy współpracy pomiędzy Wnioskodawcą a Partnerem, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Rozliczenie kosztów w ramach określonych w umowie obowiązków Stron, następuje poprzez odpowiednią partycypację w kosztach każdego z Partnerów. Strony, będąc uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, nie są usługodawcami ani usługobiorcami względem siebie. W związku z powyższym, rozliczeniu między Stronami Umowy wspólnego przedsięwzięcia nie towarzyszy wzajemne świadczenie. Wobec tego, Wnioskodawca nie świadczy usługi na rzecz Partnera i nie ma zatem podstaw do wystawienia faktury za otrzymane środki finansowe, będące wkładem finansowym Partnera we wspólne przedsięwzięcie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.

Przez sprzedaż – według art. 2 pkt 22 ustawy – rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości 1. niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów, w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financien przeciwko Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA ETS, które zapadło na tle przepisów Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług uważane mogą być takie sytuacje, w których:

1. istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
2. wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
3. istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
4. odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
5. istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
   
   

Nie każda jednak czynność stanowiąca świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.
   
   

W myśl art. 106b ust. 3 ww. ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów - jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1,
2. sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

-jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Przywołany wyżej przepis art. 106b ust. 1 ustawy wskazuje więc, w jakich sytuacjach podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury. Obowiązek ten występuje w sytuacji dokonania sprzedaży, jak również innych czynności wskazanych w tym przepisie.

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Według art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
   
   

Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że w 2016 r. Wnioskodawca zawarł ze spółką kapitałową, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi m.in. badania naukowe i prace rozwojowe - umowę o współpracy przy realizacji projektu pn. „…”. Przedmiotem Umowy jest współpraca pomiędzy Stronami (Partnerami) przy realizacji Projektu naukowo-badawczego, o łącznym budżecie 1.342.006 złotych. Przedmiotowa współpraca obejmuje w szczególności badania przemysłowe i prace rozwojowe oraz uzyskanie przez Partnerów prawa własności intelektualnej.

Zgodnie z regulaminem Projektu, Partner zobowiązuje się wnieść wkład:

• finansowy - kwotę 192.006 zł (kwota brutto), przekazywany Wnioskodawcy w ratach – przelewanych na jego rachunek bankowy w terminie 30 dni od przyjęcia przez Partnera Raportu oraz
  

• rzeczowy - w postaci próbek żywic lub innych materiałów chemicznych produkowanych w Grupie kapitałowej, do której należy Partner (w ilości niezbędnej do przeprowadzenia badań w ramach Projektu).
  
  

Żadna ze Stron nie świadczy na rzecz drugiej Strony żadnego świadczenia (usługi). Partnerzy są zobowiązani do realizacji postanowień zawartej umowy współpracy (określonych czynności/ zadań), celem uzyskania wspólnego celu. Ani Wnioskodawca ani Partner nie są zobowiązani do wzajemnego świadczenia na swoją rzecz usług ani sprzedaży towarów. Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Partnera Projektu czynności/usługi/dostawy towarów w ramach realizowanego projektu naukowo- badawczego. Wkład finansowy od Partnera Projektu nie stanowi wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy.

Zauważyć należy, że zawieranie porozumień w postaci umowy o współpracę jest dopuszczalne, w ramach swobody umów. Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz.1145), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do wniosku, że umowa o wspólne przedsięwzięcie, co do zasady, wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, dla którego została zawarta. Podmioty podejmujące współpracę w ramach wspólnego przedsięwzięcia realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem, a podjęte przez takie podmioty działania nie tworzą podmiotu gospodarczego, który byłby odrębnym podmiotem gospodarczym podlegającym rejestracji. Zatem przedsiębiorcy działający w ramach wspólnego przedsięwzięcia są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług. W sytuacji zatem, kiedy przedmiotem umowy stron jest wspólna realizacja określonego celu, należy przyjąć, że w zakresie działań każdej ze stron, wynikających z ich obowiązków umownych, nie dochodzi do wzajemnego odpłatnego świadczenia usług. Należy podkreślić, że w tego rodzaju przypadkach wszystkie strony umowy osiągają zamierzone cele, z tym że osiągnięcie tych celów nie jest bezpośrednio związane ze świadczeniem innego podmiotu w ramach zawartej umowy. W analizowanej sytuacji nie ma możliwości wyodrębnienia podmiotu, który świadczy usługę (usługodawcę) i tego, który świadczenie odbiera (usługobiorcę), czyli konsumenta usługi. Zatem relacji występujących pomiędzy uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia w ramach zawartej umowy nie można traktować jako odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy Partner – zgodnie z umową współpracy – zobowiązany jest do przekazania na rzecz Wnioskodawcy wkładu finansowego na realizację projektu, a czynność ta - jak wyżej wskazano - jest jedynie elementem współdziałania w ramach wspólnego przedsięwzięcia w celu osiągnięcia wspólnej korzyści, to otrzymane przez Wnioskodawcę środki finansowe, nie stanowią wynagrodzenia za usługę, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

Tym samym, środki finansowe przekazane Wnioskodawcy przez Partnera na realizację Projektu nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy. W konsekwencji Wnioskodawca nie jest również zobligowany do wystawienia z tego tytułu faktury.

Tym samym oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Wydając niniejszą interpretację Organ przyjął jako element zaistniałego stanu faktycznego wskazaną przez Wnioskodawcę okoliczność, iż ani Wnioskodawca ani Partner nie są zobowiązani do wzajemnego świadczenia na swoją rzecz usług ani sprzedaży towarów. Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Partnera Projektu czynności/usługi/dostawy towarów w ramach realizowanego projektu naukowo- badawczego. Wkład finansowy od Partnera Projektu nie stanowi wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Odnosząc się do powołanych przez Zainteresowanego we wniosku wyroków sądów administracyjnych tut. Organ wyjaśnia, że wskazane wyroki zostały potraktowane jako element argumentacji Wnioskodawcy, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w konkretnych, indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem powołane orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii.

Natomiast, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji należy wskazać, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach, w których indywidualnie oceniano stan faktyczny/zdarzenie przyszłe i stanowisko Wnioskodawcy. Powołane interpretacje nie stanowią źródła prawa i tutejszy organ nie jest nimi związany.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.