Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-1.4012.441.2019.1.SS
z 10 stycznia 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 października 2019 r. (data wpływu 15 października 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości udokumentowania czynności obciążenia kosztami naprawy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 października 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w powyższym zakresie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Sp. z o.o. prowadzi działalność w zakresie produkcji i sprzedaży energii cieplnej. Spółka jest właścicielem sieci cieplnej, która dostarcza energię cieplną. W roku 2017 realizowała inwestycję w postaci nowej sieci cieplnej. Rok później na tym samym terenie swoją inwestycję realizowała firma energetyczna, która, jak się później okazało, robiąc wykop uszkodziła sieć Spółki, a konkretnie płaszcz ochronny rurociągu. Niestety Spółka nie otrzymała informacji o zdarzeniu i dopiero w momencie badań instalacji alarmowej sieci cieplnej wykryła uszkodzenie tej sieci.

Spółka, wiedząc o przeprowadzonej inwestycji przez firmę energetyczną, zwróciła się do niej o naprawienie szkody. Jednak firma energetyczna poprosiła najpierw o otwarcie asfaltu, wykonanie wykopu i odkrycia uszkodzenia w ich obecności, żeby sprawdzić, czy szkoda jest z ich winy. W rozmowach oświadczyli, że w takim przypadku pokryją koszty naprawy. Oczywiście Spółka się zgodziła. Naprawa tego typu awarii wiąże się z dużymi kosztami oraz z uzyskaniem pozwoleń na zajęcie pasa drogowego, w związku z tym, po odkryciu uszkodzonej sieci, Spółka od razu przystąpiła do naprawy szkody. Jednocześnie, Spółka poinformowała o tym sprawcę szkody, że przystępuje do jej naprawy i że po zakończeniu obciąży ich kosztami.

Spółka wystawiła fakturę VAT za wykonaną usługę. Niestety firma energetyczna kwestionuje zasadność jej wystawienia i prosi Spółkę o wystawienie noty obciążeniowej argumentując, że takie wydatki nie są świadczeniem usług tylko mają charakter odszkodowawczy. Po czym firma energetyczna skierowała sprawę szkody do swojego ubezpieczyciela i ten zapłacił Spółce za koszty jej naprawy w kwocie netto, na podstawie wystawionej faktury VAT na firmę energetyczną. Spółka domaga się zapłaty podatku VAT z faktury od firmy energetycznej, która odmawia zapłaty twierdząc, że faktura jest niezasadna.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Spółka postąpiła prawidłowo wystawiając fakturę VAT, czy powinna wystawić notę obciążającą?

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna wystawić fakturę VAT. Pomiędzy Spółką, a sprawcą szkody doszło do porozumienia, w którym ustalono, że jeżeli Spółka udowodni winę firmie energetycznej (i tak się stało) to ta zobowiązuje się pokryć koszty naprawy szkody. W związku z tym, Spółka uważa, że doszło do odpłatnego świadczenia usług i należało wystawić fakturę VAT dokumentującą sprzedaż, a nie jak twierdzi firma energetyczna, notę obciążeniową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko w przepisie art. 8 ust. 1 ustawy. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Definicja ta obejmuje bowiem nie tylko transakcje polegające na wykonaniu czynności przez usługodawcę, ale również szereg transakcji niewymagających aktywnego działania usługodawcy.

Wskazać należy, że świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek. W wyroku z dnia 29 października 2009 r. C-246/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43).

Zatem usługę uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione następujące warunki:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
  
  

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka prowadzi działalność w zakresie produkcji i sprzedaży energii cieplnej. Spółka jest właścicielem sieci cieplnej, która dostarcza energię cieplną. W roku 2017 realizowała inwestycję w postaci nowej sieci cieplnej. Rok później na tym samym terenie swoją inwestycję realizowała firma energetyczna, która, jak się później okazało, robiąc wykop uszkodziła sieć Spółki, a konkretnie płaszcz ochronny rurociągu. Niestety Spółka nie otrzymała informacji o zdarzeniu i dopiero w momencie badań instalacji alarmowej sieci cieplnej wykryła uszkodzenie tej sieci. Spółka, wiedząc o przeprowadzonej inwestycji przez firmę energetyczną, zwróciła się do niej o naprawienie szkody. Jednak firma energetyczna poprosiła najpierw o otwarcie asfaltu, wykonanie wykopu i odkrycia uszkodzenia w ich obecności, żeby sprawdzić, czy szkoda jest z ich winy. W rozmowach oświadczyli, że w takim przypadku pokryją koszty naprawy. Oczywiście Spółka się zgodziła. Naprawa tego typu awarii wiąże się z dużymi kosztami oraz z uzyskaniem pozwoleń na zajęcie pasa drogowego, w związku z tym, po odkryciu uszkodzonej sieci, Spółka od razu przystąpiła do naprawy szkody. Jednocześnie, Spółka poinformowała o tym sprawcę szkody, że przystępuje do jej naprawy i że po zakończeniu obciąży ich kosztami. Spółka wystawiła fakturę VAT za wykonaną usługę. Niestety firma energetyczna kwestionuje zasadność jej wystawienia i prosi Spółkę o wystawienie noty obciążeniowej argumentując, że takie wydatki nie są świadczeniem usług tylko mają charakter odszkodowawczy. Po czym firma energetyczna skierowała sprawę szkody do swojego ubezpieczyciela i ten zapłacił Spółce za koszty jej naprawy w kwocie netto, na podstawie wystawionej faktury VAT na firmę energetyczną. Spółka domaga się zapłaty podatku VAT z faktury od firmy energetycznej, która odmawia zapłaty twierdząc, że faktura jest niezasadna.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia, czy Spółka postąpiła prawidłowo wystawiając fakturę VAT, czy powinna wystawić notę obciążeniową.

Wskazać należy, że zapłata za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty jest – w świetle regulacji Kodeksu cywilnego – odszkodowaniem. Przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Według art. 361 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym – zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl art. 363 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego – naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

W tym miejscu podkreślić należy, że ustawa Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

W myśl postanowień art. 415 k.c., kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Zatem ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

W przedmiotowej sprawie Spółka obciążyła firmę energetyczną kosztami poniesionymi w związku z naprawą uszkodzonej sieci (płaszcza ochrony rurociągu). Dokonując obciążenia ww. kosztami Spółka nie wykonuje – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług – żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem. Spółka ponosząc te koszty i obciążając nimi firmę energetyczną nie czyni tego w celach zarobkowych, lecz w celu usunięcia awarii i przywrócenia stanu pierwotnego uszkodzonej sieci. W rozpatrywanej sprawie nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie. Otrzymanie przez Wnioskodawcę zwrotu poniesionych kosztów nie wiąże się bowiem z żadnym świadczeniem na rzecz firmy energetycznej i ma charakter odszkodowawczy. Odszkodowanie to jest efektem powstałej szkody. Zatem w niniejszej sprawie wypłata odszkodowania stanowi rekompensatę finansową za poniesioną szkodę. Tym samym, obciążenie firmy energetycznej przez Spółkę ww. kosztami nie stanowi żadnej czynności wymienionej w art. 5 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zasady wystawiania faktur uregulowane zostały w ustawie o VAT w Dziale XI. Dokumentacja Rozdział 1. Faktury.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy – podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Przepis art. 2 pkt 31 ustawy stanowi, że ilekroć jest mowa o fakturze, rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Przez sprzedaż należy rozumieć – w myśl art. 2 pkt 22 ustawy – odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z powyższych przepisów wynika, że faktury są dokumentami sformalizowanymi i muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego w tym względzie. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona w sposób prawidłowy zdarzenie gospodarcze. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy mają znaczenie dowodowe.

Przy czym do wystawienia faktury zobowiązany jest podmiot, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zaś czynności, która nie jest świadczeniem usługi i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie dokumentuje się fakturą VAT.

W konsekwencji wcześniejszych rozważań i stwierdzenia, że obciążenie firmy energetycznej opisanymi kosztami nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy wskazać, że brak jest podstaw do wystawienia faktury dokumentującej tą czynność, ponieważ – jak wynika z powołanego wyżej przepisu art. 106b ust. 1 ustawy – faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż.

Jednocześnie należy zauważyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i nie jest objęta regulacją powyższych przepisów. Niemniej jednak stwierdzić należy, że brak jest przeciwwskazań na gruncie ustawy dla dokumentowania opisanych czynności notą księgową.

Reasumując należy stwierdzić, że Spółka nie postąpiła prawidłowo wystawiając fakturę dokumentującą obciążenie firmy energetycznej kosztami poniesionymi w związku z naprawą uszkodzonej sieci. Spółka może natomiast wystawić notę księgową na udokumentowanie obciążenia ww. kosztami firmy energetycznej.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.