INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 18 lipca 2011 r. (data wpływu 21 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania armatorskiego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania armatorskiego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiony następujący stan faktyczny oraz następujące zdarzenie przyszłe.

Podatnik (marynarz), który uległ wypadkowi na statku zarządzanym przez armatora z faktycznym zarządem w Wielkiej Brytanii otrzymał w 2011 roku odszkodowanie od prywatnej instytucji ubezpieczeniowej za pośrednictwem armatora. Odszkodowanie to zostało uzyskane z tytułu ubezpieczenia armatorskiego armatora w związku z zaistnieniem ww. zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową.

Marynarz wykonywał pracę najemną na statku zarządzanym przez brytyjskiego armatora w oparciu o zawartą umowę o pracę. Armator ten był finalnym pracodawcą marynarza i wypłacał mu wynagrodzenie. Odszkodowanie (compensation) w związku z wypadkiem powodującym trwałą niezdolność do wykonywania pracy na morzu zostało wypłacone poszkodowanemu z ubezpieczenia armatorskiego, którym objęty był marynarz przez wzgląd na fakt wykonywania pracy najemnej na statkach u ww. armatora. Poszkodowany marynarz był ubezpieczony przez armatora na zasadach określonych w układzie zbiorowym pracy, którym objęty był statek, na którym wykonywał pracę.

Marynarz posiada stałe miejsce zamieszkania w Polsce oraz nie prowadzi działalności gospodarczej. Ubezpieczenie, którym był objęty marynarz, nie było ubezpieczeniem związanym z funduszami kapitałowymi, gdyż stanowiło zwykłe ubezpieczenie armatorskie dot. ryzyk związanych z wykonywaniem przez marynarzy pracy najemnej na statkach zarządzanych przez armatora brytyjskiego (następstw nieszczęśliwych wypadków tj. uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć w skutek nieszczęśliwego wypadku).

Wypłata odszkodowania z tytułu ww. ubezpieczenia nie obejmowała dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową zawartą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, gdyż ubezpieczenie to miało charakter stricte ochronny, a nie inwestycyjny.

Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że marynarz w roku 2011 nabędzie prawo do renty z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Polsce.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy marynarz jest obowiązany rozliczyć kwotę odszkodowania za całkowitą niezdolność do pracy na morzu w jakimkolwiek charakterze (compensation) uzyskaną z tytułu ubezpieczenia armatorskiego armatora brytyjskiego ...
2. Czy fakt, iż marynarz nabędzie prawo do renty w Polsce będzie miał wpływ na obowiązek rozliczenia kwoty odszkodowania uzyskanego z tytułu ubezpieczenia armatorskiego w związku z wypadkiem...

Zdaniem Wnioskodawcy w niniejszej sprawie osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce osiąga dochód w Wielkiej Brytanii. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródła przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Przy czym przepis ten stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczypospolita Polska (art. 4a wspomnianej ustawy). Wobec powyższego konieczne jest zastosowanie obowiązującej Umowy z dnia 20 lipca 2006 r. między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatku od dochodu i od zysków majątkowych (Dz.U. z 2006 r., Nr 250, poz. 1840).

W ocenie Wnioskodawcy przedmiotowe odszkodowanie wchodzi w skład układu zbiorowego pracy brytyjskiego armatora, ale nie wchodzi w skład ustawowego ubezpieczenia społecznego.

Określenie „ubezpieczenie armatorskie" wskazuje komercyjny charakter ubezpieczenia, czyli odszkodowanie wypłacane na podstawie umowy zawartej przez armatora z zewnętrzną firmą ubezpieczeniową. W takiej sytuacji ubezpieczenie ma charakter gospodarczy, a nie społeczny. Odnośnie tego typu świadczeń znajduje zastosowanie art. 21 ust. 1 ww. umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zgodnie z którym „Części dochodu, inne niż dochód wypłacany przez trust lub z majątku spadkowego w wyniku zarządzania tym majątkiem, bez względu na to gdzie powstają, osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, które nie zostały objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie". Wszelkie dochody, które nie są uzyskiwane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i które nie wchodzą w zakres żadnej z poszczególnych kategorii dochodu, uregulowanej w odrębnym artykule Umowy, podlegają opodatkowaniu w oparciu o postanowienia art. 21 ust. 1 tejże umowy. Dotyczy to też świadczeń z tytułu ubezpieczeń.

Zakresem art. 17 ww. umowy objęte są wszystkie te świadczenia, które są związane z wcześniejszą pracą najemną danej osoby, a które są wypłacane danej osobie periodycznie, od momentu uzyskania przez nią określonego wieku, utraty zdrowia aż do śmierci. Wszystkie inne tego rodzaju świadczenia, w tym właśnie wypłacane jednorazowo kwoty ubezpieczenia, podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 21 ust. 1 ww. Umowy („Inny dochód").

Odszkodowanie uzyskane z ubezpieczenia armatorskiego ma charakter gospodarczego ubezpieczenia osobowego. Na powyższe nie wpływa fakt, że ubezpieczenie to zostało przewidziane w układzie zbiorowym pracy. Pracodawca - armator celowo podpisał w imieniu pracownika umowę ubezpieczenia z prywatną instytucją ubezpieczeniową by zwolnić się z obowiązku wypłaty ewentualnej odprawy. Skoro świadczenie uzyskane przez marynarza ma charakter gospodarczego ubezpieczenia osobowego, to obowiązek podatkowy może powstać tylko w Polsce, zgodnie z art. 21 ust. 1 wspomnianej umowy.

Na gruncie polskich przepisów podatkowych zastosowanie znajdzie ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przytoczonego stanu faktycznego wynika bowiem, że Podatnik jest osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej w Polsce, ani na terenie UE. Istotne znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego ma wspomniany już wyżej charakter świadczenia otrzymanego przez Podatnika. Ze względu na sferę działania ubezpieczenia można podzielić na ubezpieczenia społeczne i gospodarcze. Ubezpieczenia społeczne stanowią urządzenia zabezpieczenia społecznego stworzone przez ustawodawcę i są ściśle związane z pracowniczym stosunkiem pracy. Ich celem jest zapewnienie pomocy w przypadku śmierci, choroby pracownika lub członka rodziny itp. Do ubezpieczeń gospodarczych zalicza się natomiast pozostałe rodzaje ubezpieczeń, poza ubezpieczeniami społecznymi. Kryterium dalszego podziału ubezpieczeń gospodarczych na majątkowe i osobowe stanowi przedmiot ubezpieczenia. W przypadku ubezpieczeń osobowych przedmiotem są skutki określonych zdarzeń losowych związanych z osobą ubezpieczającego (ubezpieczonego), a w tym od ujemnych skutków śmierci lub dożycia przez nią określonego wieku, oraz uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Zwolnione od podatku są tylko i wyłącznie kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń gospodarczych. Opodatkowaniu podlegają natomiast zasadnicze świadczenia wypłacane z tytułu ubezpieczenia społecznego, a przede wszystkim emerytura i renty pracownicze. W opinii Podatnika przedmiotowe świadczenie uznać należy za odszkodowanie z umowy ubezpieczenia, gdyż armator zawarł z instytucją ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia, w której zobowiązano się do wypłaty świadczenia w razie ziszczenia się zdarzenia objętego tą umową, tj. uszkodzenia ciała wskutek nieszczęśliwego wypadku. Zwolnienie od opodatkowania w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy wszelkich kwot otrzymywanych z tytułu ubezpieczenia osobowego, w tym wszelkich odszkodowań uzyskanych z tytułu nieszczęśliwego wypadku. Armator poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia osobowego wyłączył swoje zobowiązanie do wypłaty odszkodowania w zakresie wypłaconego przez prywatną instytucję ubezpieczeniową odszkodowania. W zamian pracownik lub osoba uposażona uzyskała odszkodowanie z tytułu zawartej z instytucją ubezpieczeniową umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczenie poszkodowanego marynarza, nie było ubezpieczeniem związanym z funduszami kapitałowymi, gdyż stanowiło zwykłe ubezpieczenie armatorskie dot. ryzyk związanych z wykonywaniem przez marynarzy pracy najemnej na statkach zarządzanych przez armatora brytyjskiego. Z kolei wypłata odszkodowania z tytułu ww. ubezpieczenia nie obejmowała dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową zawartą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, gdyż ubezpieczenie to miało charakter stricte ochronny, a nie inwestycyjny.

Mając na uwadze, iż odszkodowanie uzyskane z ubezpieczenia armatorskiego jest ubezpieczeniem gospodarczym majątkowym, należy zastosować art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. W rezultacie należy stwierdzić, iż w omawianym stanie faktycznym nie powstaje obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanego przez Podatnika świadczenia z umowy ubezpieczenia armatorskiego. Ubezpieczenie to miało charakter gospodarczy majątkowy i dlatego otrzymane świadczenie korzysta ze zwolnienia przewidzianego w przytoczonym powyżej art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opinii Wnioskodawcy, jeżeli nabędzie on prawo do renty z FUS w Polsce, to dochód (przychód) uzyskany z tytułu odszkodowania armatorskiego nie powinien być brany pod uwagę przy obliczeniu kwoty podatku należnego w Polsce w związku z pobieraniem renty. Wobec powyższego, jeżeli dochód (przychód) jest zwolniony w Polsce z opodatkowania to nie ma on wpływu na podstawę opodatkowania innego dochodu (przychodu) otrzymanego w Polsce w danym roku podatkowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Na podstawie art. 3 ust. 1a ww. ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Stosownie do art. 4a ww. ustawy przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

W myśl art. 21 ust. 1 konwencji z dnia 20 lipca 2006 r. między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych (Dz.U. Nr 250, poz.1840) części dochodu, inne niż dochód wypłacany przez trust lub z majątku spadkowego w wyniku zarządzania tym majątkiem, bez względu na to gdzie powstają, osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, które nie zostały objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.

W sytuacji przedstawionej we wniosku Wnioskodawca, który ma miejsce zamieszkania w Polsce, otrzymał w 2011 r. odszkodowanie od prywatnej instytucji ubezpieczeniowej za pośrednictwem armatora z faktycznym zarządem w Wielkiej Brytanii. Odszkodowanie zostało wypłacone z ubezpieczenia armatorskiego, którym marynarz był objęty z uwagi na fakt wykonywania pracy najemnej na statkach zarządzanych przez brytyjskiego armatora.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny należy zatem stwierdzić, iż zgodnie z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia w prywatnej instytucji ubezpieczeniowej w Wielkiej Brytanii wypłacone osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce podlega opodatkowaniu tylko w Polsce.

Jednocześnie jednak, przedmiotowe odszkodowanie jest zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bez wpływu na powyższe pozostanie okoliczność, iż Wnioskodawca nabędzie prawo do renty w Polsce. Jednocześnie, ww. dochody z tytułu odszkodowania z Wielkiej Brytanii nie będą miały również wpływu na wysokość podatku dochodowego należnego od dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.

W przypadku zdarzenia przyszłego interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.