INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Towarzystwa Ubezpieczeń przedstawione we wniosku z dnia 15 września 2011r. (data wpływu 20 września 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku o towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania usług dotyczących likwidacji szkód przez nowoutworzoną spółkę – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 września 2011r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania usług dotyczących likwidacji szkód przez nowoutworzoną spółkę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. (dalej: „Spółka") jest zakładem ubezpieczeń działającym na polskim rynku ubezpieczeniowym. Do jego podstawowych zadań należy oferowanie i udzielanie ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Spółka jako zakład ubezpieczeń wykonuje czynności ubezpieczeniowe, w tym, w ramach zawieranych umów ubezpieczenia, czynności związane z likwidacją szkód.

Obecnie czynności ubezpieczeniowe związane z likwidacją szkód realizowane są w Spółce przez następujące wewnętrzne jednostki organizacyjne:

• Departament Odszkodowań i Świadczeń (dalej: „DOiŚ”),

• Regionalne Centrum Likwidacji Szkód (dalej: „RCLS") i Centrum Likwidacji Szkód (dalej: „CLS"),

• Punkty Obsługi Klienta ( dalej: „POK-i"),

• Centrum Pomocy (dalej: „CP").
  
  

Poniżej Spółka prezentuje podstawowe zadania wykonywane obecnie przez powyższe jednostki.

Do podstawowych zadań DOiŚ należą:

• nadzór nad jakością i kompletnością danych wprowadzanych do systemu technicznego w obszarze szkód (zgłoszenia szkód, oszacowania szkód, odwołania, sprawy sądowe, regresy, odzyski oraz bezpośrednie koszty likwidacji szkód),

• operacyjne zarządzanie i strategiczne kierowanie obszarem zarządzania likwidacją szkód,

• opracowanie i realizacja strategii w zakresie likwidacji szkód w oparciu o strategię określoną przez Zarząd, zgodnie z wytycznymi,

• bieżący nadzór i analiza likwidacji i oceny szkód dokonywanych przez jednostki terenowe, a w szczególności weryfikacja pełnomocnictw i kompetencji jednostek terenowych w zakresie likwidacji szkód,

• opracowywanie wytycznych dotyczących merytorycznej treści dokumentów szkodowych,

• rozpatrywanie skarg i zażaleń, wyjaśnianie ich przyczyn,

• koordynacja współpracy z zewnętrznymi rzeczoznawcami,

• kontrola i nadzór nad przebiegiem windykacji regresów prowadzonej przez CLS, a w szczególności:
  1. ustalanie zasad współpracy w zakresie windykacji regresu z firmami windykacyjnymi,
  2. dokonywanie rozliczeń finansowych z firmami windykacyjnym w zakresie regresów,
  3. analiza poziomu ściągalności regresów oraz przygotowywanie raportów w tym zakresie,
  4. typowanie spraw regresowych do skierowania na drogę postępowania sądowego,
  5. monitorowanie na bieżąco zmian w przepisach prawa w zakresie windykacji regresów,
  6. opracowywanie wzorów formularzy, druków i innych dokumentów stosowanych w postępowaniu windykacyjnym dotyczących regresów,

• przekazywanie do Departamentów Spółki odpowiedzialnych za tworzenie i modyfikację produktów ubezpieczeniowych informacji o wprowadzanych nowych formularzach szkodowych oraz o ich modyfikacjach,

• współpraca z departamentami merytorycznymi przy formułowaniu tekstów nowych oraz modyfikowanych ogólnych warunków ubezpieczeń (OWU).
  
  

Do podstawowych zadań RCLS i CLS należą:

• zapewnienie sprawnej obsługi szkód powstałych na terenie podległym RCLS z umów ubezpieczenia zawartych,

• kompleksowe prowadzenie procesu likwidacji szkód i ich obsługa techniczna zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz posiadanymi kompetencjami,

• nadzór nad likwidatorami zewnętrznymi,

• podejmowanie decyzji w sprawach o odszkodowania lub świadczenia oraz prowadzenie postępowań odwoławczych w zakresie kompetencji RCLS,

• obsługa szkód w ramach wykonywania czynności komisarza awaryjnego oraz obsługa regresów przychodzących,

• prowadzenie obowiązujących ewidencji dotyczących szkód, kosztów likwidacji, regresów, etc.,

• dokumentowanie zgodnie z obowiązującymi w spółce zasadami:
  1. szkód i regresów,
  2. rozliczeń z wykonania planu budżetu RCLS,

• zapewnienie terminowej rejestracji zgłaszanych szkód i bieżąca weryfikacja likwidowanych szkód w systemie informatycznym,

• sporządzanie i archiwizowanie dokumentacji szkodowej,

• informowanie kierowników jednostek akwizycyjnych o nieprawidłowościach w zakresie akwizycji ubezpieczeń ujawnionych podczas likwidacji szkód,

• współpraca z innymi jednostkami organizacyjnymi spółki w zakresie realizacji zadań RCLS i zadań tych jednostek,

• dodatkowo CLS wykonuje obecnie następujące zadania:
  1. prowadzenie postępowań odwoławczych, ewentualnie kontrola skarg przeciwko decyzjom w zdarzeniach szkodowych, o ile nie jest możliwe opracowanie danego zdarzenia przez terenową jednostkę zajmującą się likwidacją szkód,
  2. współpraca z jednostkami terenowymi w zakresie likwidacji szkód,
  3. prowadzenie niezbędnych rejestrów (rejestr szkód, spraw sądowych, skarg, odzysków, rent, itp.).
     
     

Podstawowymi zadaniami POK-ów z zakresu likwidacji szkód są:

• zapewnienie technicznej obsługi szkód zgłoszonych na terenie kompetencyjnym danej jednostki likwidacyjnej,

• prowadzenie obowiązujących ewidencji,

• rejestracja wszelkich zgłoszeń szkód bezpośrednio zgłaszanych przez klientów w siedzibie jednostki (lub też kierowanych do POK telefonicznie, e-mailem, faxem),

• merytoryczna likwidacja szkód zgodnie z upoważnieniami nadanymi przez Dyrektora RCLS w ramach nadanych kompetencji i limitów kwotowych,

• zapewnienie terminowej rejestracji zgłaszanych szkód i bieżąca weryfikacja likwidowanych szkód w systemie informatycznym,

• sporządzanie dokumentacji szkodowej,

• informowanie kierowników jednostek akwizycyjnych o nieprawidłowościach w zakresie akwizycji ubezpieczeń ujawnionych podczas likwidacji szkód,

• współpraca z RCLS i innymi jednostkami organizacyjnymi spółki w zakresie realizacji zadań.
  
  

Spółka rozważa przeniesienie zadań RCLS i POK oraz większości zadań DOiŚ (wymienionych powyżej) do przyszłej, nowoutworzonej spółki dedykowanej tylko do wykonywania czynności ubezpieczeniowych w zakresie likwidacji szkód w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń (dalej: „SPV"). Obszar działalności CP nie będzie podlegał transferowi i pozostanie w Spółce.

W związku z tym do SPV nastąpi przeniesienie ponad 200 etatów dotychczas znajdujących się w Spółce (tj. w wyżej wymienionych jednostkach organizacyjnych związanych z obsługą procesu likwidacji szkód).

SPV będzie wykonywała usługi związane z likwidacją szkód w szczególności w imieniu i na rzecz spółek z Grupy. SPV będzie odpowiedzialna za przyjęcie zgłoszenia, weryfikację szkody, wycenę i zlecenie płatności oraz likwidację rent i obsługę regresów. SPV będzie zobowiązana do obsługi procesu likwidacji szkód przy wykorzystaniu własnych systemów jak i systemów wymaganych przez Spółkę. Wypłaty odszkodowań następować będą na zlecenie SPV, a płatności będą realizowane w sposób bezpośredni przez spółkę z Grupy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Spółka zwraca się z wnioskiem o potwierdzenie, iż w związku z przedstawionym wyżej zdarzeniem przyszłym czynności ubezpieczeniowe wykonywane dotychczas przez jednostki organizacyjne Spółki, a przeniesione w przyszłości na SPV i wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń stanowić będą usługi zwolnione z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności ubezpieczeniowe wykonywane przez SPV będą podlegać zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, jako element usługi ubezpieczeniowej, stanowiący odrębną całość, właściwy oraz niezbędny do świadczenia usług ubezpieczeniowych. Czynności te, wykonywane dotychczas przez Spółkę podlegały zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. l pkt 37 ustawy o VAT, jako nieodłączny element usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez Spółkę. W wyniku planowanego przeniesienia części czynności ubezpieczeniowych wykonywanych dotychczas przez Spółkę, jako ubezpieczyciela, nastąpi ich fizyczne wydzielenie i przeniesienie na SPV. Operacja ta będzie miała charakter techniczny, służący jedynie poprawie jakości usług świadczonych przez Spółkę. Sam zakres, charakter i natura świadczenia pozostanie natomiast niezmienna. Wynikiem przeniesienia określonych zadań będzie kontynuacja pracy jednostek organizacyjnych w ramach odrębnego niż dotychczas podmiotu. Zmianie nie ulegnie ani zakres, ani sposób świadczenia usług likwidacji szkód. Mając na uwadze, że zadania wykonywane przez SPV będą tożsame z zadaniami podlegającymi zwolnieniu, wchodzącymi w obecny zakres działalności Spółki, należy uznać, że czynności wyodrębnione i wykonywane przez SPV korzystać będą ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT zwolnieniu z podatku VAT podlegają usługi ubezpieczeniowe. Jako, że ustawa o VAT nie zawiera definicji usług ubezpieczeniowych, należy zatem sięgnąć do przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 z późn. zm., dalej: „ustawa o działalności ubezpieczeniowej"). Nie ulega wątpliwości, że czynności świadczone przez Spółkę jako zakład ubezpieczeń mieszczą się w katalogu wymienionym w ww. ustawie.

Powyższe stwierdzenie dotyczy także postępowania likwidacyjnego, które stanowi element składowy działalności ubezpieczeniowej i jest terminem używanym dla określenia czynności ubezpieczyciela zmierzających do ustalenia odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia. Ustawa o działalności ubezpieczeniowej definiuje te czynności jako postępowanie dotyczące ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia (art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej).

W związku z powyższym Spółka stoi na stanowisku, iż jeżeli usługi świadczone przez nią do tej pory korzystały ze zwolnienia zgodnie z art. 43 ust. l pkt 37, to usługa likwidacji szkód, jako ich część składowa, niezbędna i właściwa dla usługi ubezpieczenia kwalifikuje się do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Należy wskazać, iż usługi likwidacji szkód stanowią element usługi ubezpieczenia - są to usługi, do których zobowiązał się zakład ubezpieczeń i stanowią kolejny etap związany z objęciem ubezpieczeniem. Zgodnie z art. 3 ust. 6 ustawy o działalności ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeniowy może zlecać wykonywanie określonych w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5 czynności innym podmiotom. Usługi likwidacji szkód, stanowią zatem element usługi ubezpieczeniowej, której wykonanie zakład ubezpieczeń może zlecić innym podmiotom.

Co więcej, usługi te wykonywane przez odrębny podmiot będą miały charakter samodzielny i będą stanowiły odrębną całość, istnieje bowiem możliwość wyodrębnienia ich własnego zakresu. Likwidacja szkody jest procesem stanowiącym odrębną całość - jej początku należy upatrywać w zgłoszeniu szkody, zakończenia zaś w realizacji świadczenia ubezpieczeniowego, jego odmowie i/lub prowadzeniu postępowania regresowego. Jako wyodrębniony w czasie i uregulowany przepisami powszechnie obowiązującego prawa zespół działań odpowiada treści art. 43 ust. 13 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 roku.

Usługi likwidacji szkód są również niewątpliwie niezbędne do świadczenia usługi ubezpieczenia. Nie powinno budzić żadnych wątpliwości, iż prawidłowa realizacja usługi ubezpieczeniowej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego nie jest możliwa. W każdym przypadku zaistnienia ubezpieczanego zdarzenia losowego zakład ubezpieczeń ma bowiem, po otrzymaniu zgłoszenia szkody, ustawowy (i wynikający ponadto z samej umowy ubezpieczenia) obowiązek przeprowadzenia takiego postępowania. Postępowanie likwidacyjne stanowi najważniejszy element procesu wykonywania przez zakład ubezpieczeń zawartej umowy ubezpieczenia, gdyż to właśnie w ramach tego postępowania realizowana jest podstawowa funkcja tej umowy, to jest efektywna ochrona ubezpieczeniowa (w postaci wypłaty odszkodowania).

Tym samym, usługa polegająca na wykonaniu, w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, czynności ubezpieczeniowych w ramach postępowania likwidacyjnego, jest bez wątpienia niezbędna do prawidłowego (zgodnego z wymogami ustawy o działalności ubezpieczeniowej) wykonania usługi ubezpieczeniowej.

Pozostaje zatem do rozważenia kwestia spełnienia przez przedmiotowe usługi warunku „bycia właściwym" dla usług ubezpieczeniowych. Przepisy podatkowe nie definiują tego pojęcia.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (PWN), pojęcie „właściwy" ma następujące znaczenia:

1. „taki, jaki być powinien"
2. „charakterystyczny dla kogoś lub czegoś"
3. „zgodny z prawdą"
4. „stanowiący najważniejszą część czegoś"
5. „mający typowe cechy danego gatunku, grupy przedmiotów czy zjawisk"
6. prawniczo: „uprawniony do działania".
   
   

W świetle powyższego, aby usługa mogła być uznana za „właściwą" dla prawidłowego wykonania usługi ubezpieczeniowej, powinna stanowić „naturalny" element szeroko rozumianego procesu wykonywania usługi ubezpieczeniowej. Usługi likwidacyjne są „właściwe" w rozumieniu analizowanego przepisu, gdyż stanowią część (niezbędną) postępowania likwidacyjnego w rozumieniu art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, a jednocześnie są specyficzne dla usług ubezpieczeniowych (postępowanie likwidacyjne – w takim zakresie i w takim rozumieniu - nie stanowi i nie może stanowić elementu żadnej innej usługi). Jednocześnie, usługi likwidacji szkód, wykonywane przez SPV, stanowią czynności ubezpieczeniowe w rozumieniu art. 3 ust. 5 w związku z ust. 6.

Spółka pragnie w tym miejscu zaznaczyć, iż w przedmiotowej sytuacji nie ma znaczenia, iż wykonującym czynności ubezpieczeniowe w zakresie likwidacji szkód będzie SPV, nie zaś Spółka. Dla klasyfikacji danej usługi jako zwolnionej nie ma bowiem znaczenia status wykonującego ją podmiotu, lecz ekonomiczny charakter usługi. Spółka pragnie podkreślić, iż również intencją Ustawodawcy, który od 1 stycznia 2011 r. dokonał zmian przepisów ustawy VAT, było (jak wynika z uzasadnienia zmian) oparcie zakresu zwolnień i ekonomiczny charakter danej usługi. Stanowisko Spółki znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie europejskim.

ETS w wyroku z dnia 5 czerwca 1997 r. sprawie C-2/95 SDC stwierdził, że w przypadku relacji zachodzącej między świadczeniem głównym a świadczeniem pomocniczym, zwolnienie nie jest uzależnione od tego, czy usługa była świadczona przez instytucję pozostającą w prawnym związku z końcowym odbiorcą, a znaczenie ma jedynie fakt, by usługa ta miała odrębny charakter i była niezbędna oraz charakterystyczna dla wspomnianych usług. Potwierdza to przedstawioną przez Spółkę powyżej argumentację. W tym zakresie Spółka pragnie także powołać się na orzeczenie ETS w sprawie J.C.M. Beheer (C-124/07). W wyroku tym ETS wykazał, iż z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania. Tym samym, orzeczenie to potwierdza, iż okoliczność świadczenia usługi likwidacji szkód poprzez inny podmiot nie może wpływać sama z siebie na zwolnienie z VAT.

Na koniec należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 14 projektu rozporządzenia Rady z 20 lutego 2008 r., ustanawiającego przepisy wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych, za usługi posiadające specyficzne oraz istotne cechy ubezpieczenia i reasekuracji podlegające zwolnieniu uważa się m.in. likwidację szkód, a więc czynności, które będą świadczone przez SPV.

Podsumowując, przedstawione powyżej argumenty oraz fakt, że objęte niniejszym wnioskiem usługi likwidacji szkód, dotychczas świadczone przez Spółkę, stanowiły istotny element zwolnionej usługi ubezpieczenia, przemawiają za utrzymaniem zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy VAT, w stosunku do tożsamych czynności przekazanych do wykonywania SPV.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Stosownie do art. 5a ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, w myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2010r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476). Przepisy nowelizacji uchyliły załącznik nr 4 do ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku i przeniosły uregulowania dotyczące tej tematyki do treści ustawy. Zasadnicze znaczenie w rozpatrywanej sprawie ma dodanie do art. 43 ustawy punktu 37, regulującego zwolnienia od podatku usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Ponadto, przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Według art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

W świetle art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Zatem, w pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347.1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Należy zauważyć, że terminy używane do określenia zwolnień podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być ściśle interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa C -348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties <1989> ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany <2002> ECR I-5811, paragraf 43).

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie C-8/01 orzekł jednak, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie „transakcje ubezpieczeniowe” nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, iż tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B(a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym, a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

W związku z powyższym należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej (tj. Dz. U z 2010 r. Nr 11 poz. 66 ze zm.).

Na podstawie art. 3 ust. 1 ww. ustawy przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

W przepisach art. 3 ust. 3-5 tej ustawy, wymienione zostały czynności ubezpieczeniowe, o których mowa w ust. 1.

Zgodnie z art. 3 ust. 3 czynnościami ubezpieczeniowymi, o których mowa w ust. 1, są:

1. zawieranie umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm.), a także wykonywanie tych umów;
   1. zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a także wykonywanie tych umów, w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna);
2. składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów, o których mowa w pkt 1 i 1a;
3. ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu zawieranych umów, o których mowa w pkt 1 i 1a;
4. ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów, o których mowa w pkt 1 i 1a.
   
   

W myśl art. 3 ust. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, czynnościami ubezpieczeniowymi są również:

1. ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych;
2. wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 1a;
3. przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej;
4. prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń, obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową;
5. prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem:
   1. umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych,
   2. umów reasekuracji w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych;
6. lokowanie środków zakładu ubezpieczeń;
7. wykonywanie innych czynności określonych w przepisach innych ustaw.
   
   

Ponadto stosownie do art. 3 ust. 5 ww. ustawy czynnościami ubezpieczeniowymi są także następujące czynności, jeżeli są wykonywane przez zakład ubezpieczeń:

1. ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych;
2. ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych;
3. ustalanie wartości przedmiotu ubezpieczenia;
4. czynności zapobiegania powstawaniu albo zmniejszeniu skutków wypadków ubezpieczeniowych lub finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego.
   
   

W świetle art. 3 ust. 6 tej ustawy zakład ubezpieczeń może zlecać wykonanie czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5, innym podmiotom. Czynności, o których mowa w ust. 4 pkt 1-6 oraz ust. 5, wykonywane przez te podmioty są traktowane jak czynności ubezpieczeniowe, w zakresie, w jakim są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zakładem ubezpieczeń działającym na polskim rynku ubezpieczeniowym. Do jego podstawowych zadań należy oferowanie i udzielanie ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Spółka jako zakład ubezpieczeń wykonuje czynności ubezpieczeniowe, w tym, w ramach zawieranych umów ubezpieczenia, czynności związane z likwidacją szkód. Obecnie czynności ubezpieczeniowe związane z likwidacją szkód realizowane są w Spółce przez następujące wewnętrzne jednostki organizacyjne: Departament Odszkodowań i Świadczeń, Regionalne Centrum Likwidacji Szkód, Centrum Likwidacji Szkód,

Punkty Obsługi Klienta oraz Centrum Pomocy. Spółka rozważa przeniesienie zadań RCLS i POK oraz większości zadań DOiŚ do przyszłej, nowoutworzonej spółki dedykowanej tylko do wykonywania czynności ubezpieczeniowych w zakresie likwidacji szkód w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń (dalej: „SPV"). W związku z tym do SPV nastąpi przeniesienie ponad 200 etatów dotychczas znajdujących się w Spółce (tj. w wyżej wymienionych jednostkach organizacyjnych związanych z obsługą procesu likwidacji szkód). SPV będzie wykonywała usługi związane z likwidacją szkód w szczególności w imieniu i na rzecz spółek z Grupy. SPV będzie odpowiedzialna za przyjęcie zgłoszenia, weryfikację szkody, wycenę i zlecenie płatności oraz likwidację rent i obsługę regresów. SPV będzie zobowiązana do obsługi procesu likwidacji szkód przy wykorzystaniu własnych systemów jak i systemów wymaganych przez Spółkę. Wypłaty odszkodowań następować będą na zlecenie SPV, a płatności będą realizowane w sposób bezpośredni przez spółkę z Grupy.

Biorąc pod uwagę opis sprawy stwierdzić należy, iż nowoutworzona Spółka SPV nie będzie wykonywać czynności ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się, w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia, do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Nowopowstała Spółka SPV nie wystąpi w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego klienta.

Zauważyć należy, iż „czynność ubezpieczeniowa”, w każdym wypadku związana będzie z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisu sprawy wynika, iż między Spółką SPV, a zleceniodawcami nie będzie istniał żaden stosunek prawny ubezpieczenia. SPV będzie odpowiedzialna za przyjęcie zgłoszenia, weryfikację szkody, wycenę i zlecenie płatności oraz likwidację rent i obsługę regresów. SPV będzie zobowiązana do obsługi procesu likwidacji szkód przy wykorzystaniu własnych systemów jak i systemów wymaganych przez Spółkę. Wypłaty odszkodowań następować będą na zlecenie SPV, a płatności będą realizowane w sposób bezpośredni przez spółkę z Grupy.

Mając na uwadze powołane przepisy prawne należy wskazać, iż wykonywane przez Spółkę SPV czynności nie będą stanowić usług w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, a będą czynnościami technicznymi. Powyższe czynności nie będą bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia, a ich niewykonanie przez Spółkę SPV, ale przez inny podmiot w żaden sposób nie wpłynie na treść i jakość umowy ubezpieczenia.

Nowoutworzona Spółka nie będzie świadczyła również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

W konsekwencji, czynności, które będą wykonywane przez Spółkę SPV będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika, iż prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Przy czym czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego dotyczą czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie).

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Z okoliczności zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, iż Spółka SPV w przedmiotowej sprawie nie będzie podmiotem wykonującym czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agentem), które będą umożliwiały zawarcie umowy prze ubezpieczyciela, a jedynie podmiotem wykonującym czynności techniczne na rzecz ubezpieczyciela.

Biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane przez SPV będące przedmiotem wniosku, nie stanowią również usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika również, iż ustawodawca zwolnił z opodatkowania podatkiem od towarów i usług usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Podkreślić należy, iż zwolnienie od podatku od towarów i usług pewnych czynności stanowi wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą dostawa towarów i świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej. Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, winien być on interpretowany ściśle, co oznacza, że przywołany powyżej fragment przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ma zastosowanie wyłącznie do zawarcia umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego, a nie do wykonywania innych czynności mających jedynie pośredni związek z zawartą umową ubezpieczenia na rachunek klienta.

Z treści wniosku wynika bowiem, iż nowopowstała Spółka będzie wykonywała usługi związane z likwidacją szkód w szczególności w imieniu i na rzecz spółek z Grupy. SPV będzie odpowiedzialna za przyjęcie zgłoszenia, weryfikację szkody, wycenę i zlecenie płatności oraz likwidację rent i obsługę regresów. SPV będzie zobowiązana do obsługi procesu likwidacji szkód przy wykorzystaniu własnych systemów jak i systemów wymaganych przez Spółkę. Z powyższego wynika, iż wykonywane przez Spółkę czynności nie będą stanowić usług w zakresie zawieranych przez Wnioskodawcę umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, a będą czynnościami technicznymi, pomocniczymi wykonywanymi na rzecz osoby ubezpieczonej lub poszkodowanej, aby mogła od towarzystw ubezpieczeniowych otrzymać odszkodowanie. Powyższe czynności nie będą bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia. Ich wykonanie prze nowoutworzona Spółkę lub inny podmiot w żaden sposób nie wpłynie na treść i jakość umowy ubezpieczenia.

Świadczone przez Spółkę usługi nie będą również usługami wskazanymi w art. 43 ust. 13 ustawy, gdyż nie będą stanowić one elementu usługi wskazanej w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i będzie właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.

Usługi wykonywane przez Spółkę SPV, zdaniem tut. Organu będą stanowić odrębną całość, będą niezbędne do wykonania usługi ubezpieczeniowej przez zakład ubezpieczeń. Jednakże przepis ust. 13 art. 43 ustawy dotyczący zwolnienia wyraźnie wskazuje, że usługi te muszą być również właściwe do wykonania usługi podstawowej tj. usługi ubezpieczeniowej, co znaczy zatem, że usługa musi być właściwa. Aby uznać usługę za właściwą musi ona z ogólnego punktu widzenia stanowić osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi zwolnionej. Tym samym w przedmiotowej sprawie usług wykonywanych przez SPV na rzecz ubezpieczyciela nie można uznać za usługi właściwe, gdyż owszem stanowią one osobną całość obok usługi ubezpieczeniowej, jednakże nie obejmują one funkcji charakterystycznych dla usługi ubezpieczeniowej zwolnionej od podatku VAT, świadczonej przez zakład ubezpieczeniowy, który dostarcza swoim klientom ochrony ubezpieczeniowej w ramach polisy ubezpieczeniowej.

Problem usług pokrewnych do usług ubezpieczeniowych był przedmiotem wyroku TSUE z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Assurandor-Societetet, działającym w imieniu Taksatorringen przeciwko Skatteministeriet, w którym rozstrzygnięto, że wyceny szkód pojazdów silnikowych dokonane przez stowarzyszenie w imieniu swoich członków będących firmami ubezpieczeniowymi nie są ani transakcjami ubezpieczeniowymi, ani usługami pokrewnymi transakcjom ubezpieczeniowym, które świadczą maklerzy lub przedstawiciele ubezpieczeniowi w znaczeniu tego postanowienia.

Zatem stwierdzić należy, iż usługi, które będą świadczone przez nowoutworzoną Spółkę SPV nie będą usługami właściwymi do usług ubezpieczeniowych świadczonych przez firmy ubezpieczeniowe.

Reasumując, usługi wymienione we wniosku, które mają być wykonywane przez odrębny podmiot: Spółkę SPV, nie będą stanowić usług właściwych do wykonania usługi podstawowej tj. usługi ubezpieczeniowej zwolnionej od podatku VAT w związku z art. 43 ust. 13 ustawy, bowiem nie będą obejmować one funkcji charakterystycznych dla usługi ubezpieczeniowej. Zatem nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług lecz podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stawką podstawową, która od 1 stycznia 2011r. wynosi 23%.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.