Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP2-1.4010.504.2019.3.AJ/SP
z 3 marca 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 listopada 2019 r. (data wpływu 3 grudnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

• obowiązku rozpoznania przychodu (pytanie nr 1)
  • w odniesieniu do Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, – jest nieprawidłowe,
  • w pozostałym zakresie – jest prawidłowe,

• obowiązku pobrania podatku u źródła (pytanie nr 2)
  • w odniesieniu do wypłacanych odsetek od kaucji uiszczanych na rzecz A. oraz wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji – jest nieprawidłowe,
  • w pozostałym zakresie – jest prawidłowe,

• zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości Wynagrodzenia A. (pytanie nr 5) – jest nieprawidłowe,
  

• obowiązku opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłaconych od 1 lipca 2019 r., z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji (pytanie nr 7) – jest nieprawidłowe,
  

• obowiązków płatnika w przypadku opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłaconych od 1 lipca 2019 r. (pytanie nr 8) – jest nieprawidłowe,
  

• zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości Wynagrodzenia Inwestorów:
  • z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, wypłacanego przez Bank po dokonaniu Substytucji w odniesieniu do obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A. (pytanie nr 9) – jest prawidłowe.
  • w odniesieniu do Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, – jest nieprawidłowe,
  
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 3 grudnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych Substytucji, wygaśnięcia Gwarancji oraz dokonania Wzajemnych z francuską spółką powiązaną w związku z emisją euroobligacji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka S.A. (dalej „Wnioskodawca” lub „Bank”) jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową, która obejmuje m.in. udzielanie finansowania w formie kredytów i pożyczek. Bank jest polskim rezydentem podatkowym oraz czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce, posiadającym w Polsce siedzibę działalności gospodarczej.

Wnioskodawca jest zobowiązany do zapewnienia finansowania własnych aktywów bankowych, zgodnie z przepisami prawa. W tym celu Bank pozyskuje finansowanie na rynkach zagranicznych, co wynika przede wszystkim z rachunku ekonomicznego i przesłanek biznesowych (m.in. wielkości i płynności zagranicznych rynków dłużnych papierów wartościowych).

Programy E.

W celu wykonania obowiązków wynikających z ww. regulacji, Bank na przestrzeni ostatnich lat podejmował decyzje o pozyskiwaniu finansowania w ramach programów cyklicznych emisji euroobligacji tzw. Euro Medium Term Notes (dalej „Programy E.”).

Celem Programów E. jest emisja średnioterminowych papierów dłużnych w wielu transzach, denominowanych w różnych walutach (nie tylko w walucie euro), o różnej strukturze odsetkowej, w tym w szczególności niezabezpieczonych euroobligacji typu senior, tzw. senior notes (dalej łącznie „Euroobligacje”). Zaletą Programów E. jest duża swoboda w kształtowaniu docelowych parametrów emisji jak termin wykupu (zapadalność), waluta programu lub kwota zadłużenia, w zależności od zapotrzebowania uczestników rynku. Miejscem rejestracji Programów E. jest zawsze zagraniczna giełda papierów wartościowych np. w Luksemburgu. Rejestracja takiego programu z wykorzystaniem wystandaryzowanej dokumentacji pozwala na przeprowadzanie emisji Euroobligacji bez konieczności przygotowywania nowej dokumentacji przy każdej kolejnej emisji. Dzięki takiemu rozwiązaniu emitenci mogą w krótkim czasie przeprowadzać kolejne emisje w dowolnym terminie, wykorzystując już istniejącą dokumentację.

Euroobligacje oferowane były na rynkach międzynarodowych na podstawie prospektów emisyjnych (sporządzanych w języku angielskim) inwestorom niebędącym rezydentami podatkowymi w Polsce (dalej „Inwestorzy”). Rynek docelowy dla Euroobligacji został tak zdefiniowany, że obligacje mają z założenia w szczególności trafiać do Inwestorów instytucjonalnych, zaś udział Inwestorów indywidualnych (zagranicznych lub krajowych) jest zgodnie z praktyką rynkową marginalny lub nawet nie występuje. Inwestorzy nabywali Euroobligacje, co do zasady, po cenie emisyjnej równej ich wartości nominalnej, zaś należne im wynagrodzenie z tego tytułu obejmuje odsetki (dalej „Wynagrodzenie Inwestorów”), przy czym Wynagrodzenie Inwestorów może w niektórych przypadkach, w szczególności w odniesieniu do wcześniejszych emisji Euroobligacji, obejmować również dyskonto od Euroobligacji.

Transakcje w zakresie Euroobligacji są rozliczane za pośrednictwem B. S.A. w Luksemburgu, C. SA/NV w Belgii lub innego podmiotu upoważnionego w danej jurysdykcji do rejestrowania papierów wartościowych na potrzeby rozliczania ich obrotu na rynku kapitałowym, tj. przez centralny depozyt papierów wartościowych (dalej łącznie określane jako „Izby Clearingowe”).

Izby Clearingowe to instytucje pełniące rolę depozytariusza oraz izby rozliczeniowej, których zadaniem jest świadczenie usług rozliczeniowych, rozrachunkowych i przechowania papierów wartościowych m.in. wyliczanie i dokonywanie płatności odsetkowych i kwoty wykupu oraz załatwianie formalności związanych ze skierowaniem Euroobligacji do notowań giełdowych i zarejestrowaniu ich w depozycie. Są to międzynarodowe centralne depozyty papierów wartościowych (tzw. ICSD), które nie posiadają rezydencji podatkowej w Polsce.

W ujęciu technicznym Euroobligacje są zapisywane na rachunkach papierów wartościowych lub w innych ewidencjach i rejestrach prowadzonych przez daną Izbę Clearingową. Ewidencje lub rejestry mogą mieć charakter indywidualny lub zbiorczy (tzw. omnibus accounts). Co do zasady Izba Clearingowa nie zna jednak tożsamości Inwestorów, którzy nabyli Euroobligacje w ramach Programów E.

Emisje Euroobligacji i rola A. SA

Pozyskiwanie finansowania przez Bank w ramach Programów E. przybierało do tej pory dwie formy:

1. emisji Euroobligacji (od 2018 r.) bezpośrednio przez Bank albo
2. emisji Euroobligacji (do 2017 r. włącznie) we współpracy ze spółką A. SA z siedzibą we Francji (dalej „A.”), spółką zależną, której większościowym akcjonariuszem jest Bank (dalej „Emisje A.”).
   
   

A. jest spółką, której głównym celem jest prowadzenie, bezpośrednio lub pośrednio, zarówno we Francji, jak i poza jej granicami, na własny rachunek lub na rzecz osób trzecich lub w porozumieniu z osobą trzecią, działalności w zakresie pozyskiwania finansowania i zarządzania środkami pieniężnymi w celu zapewniania rozwoju Grupy oraz zaspokajania jej potrzeb, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Zgodnie z tym celem główną działalnością A. jest emitowanie dłużnych papierów wartościowych inwestorom na rynkach zagranicznych.

A. jest podmiotem nieposiadającym w Polsce siedziby działalności gospodarczej albo stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT. A. jest francuskim rezydentem podatkowym oraz zarejestrowanym podatnikiem VAT we Francji.

Emisje A. były dokonywane przez A., jako emitenta, w wykonaniu umów zawartych przez A. z Bankiem na organizację emisji obligacji (dalej „Umowy Organizacji Emisji”), które poddane były prawu polskiemu (Wnioskodawca zaznacza jednak, że same Emisje A. były przeprowadzone na podstawie prawa angielskiego). Zgodnie z Umowami Organizacji Emisji Bank zlecał A. organizację emisji obligacji, zaś A. przyjmowała zlecenie przeprowadzenia skonkretyzowanych (w odniesieniu do kwoty, waluty, terminu wykupu) emisji obligacji w zgodzie z Programami E.

W tym miejscu należy również wyjaśnić, że kwoty uzyskane przez A. od Inwestorów w ramach danej Emisji A. (dalej „Wartość Emisji”) – do zwrotu których A. jest zobowiązana na rzecz Inwestorów w dniu wykupu obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A. – przed wypłatą ich na rzecz A. przez daną Izbę Clearingową, rozliczającą daną Emisję A., zostały pomniejszone o koszty transakcyjne (dalej „Koszty Transakcyjne”). W ramach Umów Organizacji Emisji, A. oraz Bank uzgodniły, że Wartość Emisji pomniejszona o Koszty Transakcyjne, czyli kwoty faktycznie pozyskane przez A. w ramach Emisji A. (dalej „Środki z Emisji”) będą zdeponowane w Banku tytułem kaucji bankowych, na podstawie dodatkowych umów zawartych pomiędzy A. oraz Bankiem (o czym szerzej w dalszej części wniosku).

Obecnie nie są przeprowadzane nowe emisje we współpracy z A., niemniej nadal są i będą dokonywane w najbliższej przyszłości rozliczenia pomiędzy A. a Bankiem, wynikające z Umów Organizacji Emisji. Na podstawie bowiem Umów Organizacji Emisji, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz A. wynagrodzenia z tytułu usług związanych z organizacją emisji Euroobligacji w ramach Emisji A. (dalej „Wynagrodzenie za Organizację Emisji”). Wynagrodzenie za Organizację Emisji jest ustalane na poziomie rynkowym, zgodnie z metodologią określoną w Umowach Organizacji Emisji i w aneksach do tych Umów. Wynagrodzenie za Organizację Emisji ustalane jest jako procent wartości nominalnej wyemitowanych Euroobligacji, jednak począwszy od rozliczeń za okres od 1 stycznia 2018 r., z uwagi na brak nowych emisji, kwota Wynagrodzenia za Organizację Emisji kalkulowana jest zgodnie z formułą „koszt plus”. Płatność Wynagrodzenia za Organizację Emisji w odniesieniu do każdej z Umów Organizacji Emisji, została podzielona na dwie części, w taki sposób, że połowa Wynagrodzenia za Organizację Emisji była płatna w odniesieniu do usług świadczonych w pierwszym roku obowiązywania danej Umowy Organizacji Emisji. Z kolei płatność drugiej części Wynagrodzenia za Organizację Emisji miała następować w równej proporcji w odniesieniu do usług świadczonych w kolejnych latach obowiązywania danej Umowy Organizacji Emisji. Począwszy od rozliczeń za okres od 1 stycznia 2018 r. harmonogram fakturowania i płatności Wynagrodzenia za Organizację Emisji na rzecz A. został zmodyfikowany w ten sposób, że wynagrodzenie za okres od 1 stycznia 2018 r. do 30 czerwca 2019 r. zostanie obliczone i ujęte w fakturze wystawionej przez A. do dnia 9 sierpnia 2019 r., natomiast wynagrodzenie za okresy kwartalne od 1 lipca 2019 r. będzie obliczone i ujmowane w fakturach wystawianych przez A. po zakończeniu danego kwartału.

Bank, indywidualnie w odniesieniu do każdej z Emisji A., na podstawie dokumentów pod prawem angielskim, tzw. „Deed of Covenant and Guarantee”, udzielił gwarancji Inwestorom nabywającym Euroobligacje danej Emisji A. należytą i terminową zapłatę wszelkich kwot płatnych przez A. z chwilą, gdy staną się one wymagalne, w przypadku, gdy A. nie wypełni swoich zobowiązań płatniczych względem posiadaczy tych Euroobligacji (dalej „Gwarancje”). Wnioskodawca wskazuje przy tym, że do tej pory nie było potrzeby zrealizowania Gwarancji.

Ponadto – jak już Wnioskodawca sygnalizował powyżej – indywidualnie w odniesieniu do każdej z Emisji A., Bank zawarł z A. umowy, poddane prawu polskiemu, w efekcie których – na podstawie art. 102 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe – Środki z Emisji zostały zdeponowane w Banku jako kaucje, w celu zabezpieczenia wykonania Gwarancji (dalej „Kaucje”). Kaucje są własnością Banku i zostały ustanowione do dnia wykupu Euroobligacji wyemitowanych w ramach danej Emisji A. (termin zwrotu danej Kaucji na rzecz A. jest zatem powiązany z terminem wykupu Euroobligacji, który jest dłuższy niż rok). Z kolei A., w sytuacji wykupu Euroobligacji wyemitowanych w ramach danej Emisji A. i tym samym wygaśnięcia Gwarancji zabezpieczającej tę emisję, przysługuje wierzytelność o zwrot Kaucji. A. otrzymuje od Banku odsetki z tytułu zdeponowania Kaucji (dalej „Odsetki od Kaucji”), w wysokości równej odsetkom, które A. zobowiązana jest zapłacić z tytułu Euroobligacji na rzecz Inwestorów.

Odsetki od Kaucji są naliczane tego samego dnia, co Wynagrodzenie Inwestorów, tj. odsetki płatne przez A. na rzecz posiadaczy Euroobligacji. Co do zasady, w dniu wykupu Euroobligacji i wygaśnięcia Gwarancji Bank zobowiązany jest zwrócić kwotę danej Kaucji do A. wraz z odsetkami, w celu umożliwienia zapłaty przez A. wszelkich kwot przysługujących posiadaczom Euroobligacji wyemitowanych w ramach danej Emisji A. (przy czym, jeżeli Bank dokona płatności z wynikających z danej Gwarancji na rzecz posiadaczy Euroobligacji, to będzie mu przysługiwać prawo do odpowiedniego zmniejszenia kwoty zwrotu danej Kaucji).

Ponadto, z uwagi na to, że A. jest zobowiązane do zwrotu na rzecz Inwestorów pełnej Wartości Emisji, czyli Środków z Emisji, powiększonych o wartość Kosztów Transakcyjnych, Bank w ramach ustanowionych Kaucji zobowiązany jest w dniu wykupu Euroobligacji do przekazania na rzecz A., oprócz Środków z Emisji, również wartość Kosztów Transakcyjnych. Wynika to z faktu, że zgodnie z ustaleniami ekonomiczny ciężar Kosztów Transakcyjnych powinien ostatecznie ponieść Bank, jako podmiot na rzecz którego świadczone były usługi organizacji emisji obligacji na podstawie Umów Organizacji Emisji. Dodatkowo, w przypadku, gdy Euroobligacje były emitowane z dyskontem (tj. gdy Wartość Emisji była niższa od wartości nominalnej Euroobligacji, zaś Wynagrodzenie Inwestorów przyjęło także, poza odsetkami, formę dyskonta realizowanego przy wykupie Euroobligacji), Bank jest zobowiązany do przekazania na rzecz A., oprócz Środków z Emisji i wartości Kosztów Transakcyjnych, także równowartości dyskonta. Umożliwi to, przy wykupie Euroobligacji, zwrot na rzecz Inwestorów pełnej Wartości Emisji oraz Wynagrodzenia Inwestorów w postaci dyskonta. Dla uproszczenia, w dalszej części niniejszego wniosku, zdefiniowanie powyżej pojęcie „Kosztów Transakcyjnych” będzie każdorazowo obejmowało także równowartość dyskonta, jeżeli takie dyskonto było przewidziane w ramach emisji Euroobligacji.

Nowelizacja z 23 października 2018 r. i możliwość ryczałtowego opodatkowania odsetek lub dyskonta od obligacji oraz odsetek od pożyczki sfinansowanej środkami z emisji obligacji

Wnioskodawca wskazuje, że z dniem 1 stycznia 2019 r. weszła w życie część zmian wprowadzanych ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193; dalej jako „Nowelizacja”), w tym zmiany do UPDOP oraz UPDOF w zakresie obliczania i poboru podatku u źródła.

W tym kontekście Wnioskodawca wskazuje, że uzyskał interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 marca 2019 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.511.2018.3.AJ oraz 0114-KDIP3-2.4011.617.2018.4.MG (dalej „Interpretacje”), w których wskazano na możliwość skorzystania przez Wnioskodawcę z uprawnień wynikających z art. 19-21 Nowelizacji. W rozstrzygnięciu powyższych interpretacji wskazano, m.in., że: „Bank – Wnioskodawca może zatem wybrać opodatkowanie kwoty odsetek dyskonta, wypłacanych w ramach emisji danej serii obligacji, zryczałtowanym podatkiem dochodowym, uwzględniając obowiązujące w tym zakresie regulacje wynikające z art. 19-21 ustawy zmieniającej. (...)

W związku z wyborem opisanych zasad opodatkowania przychodów z odsetek (dyskonta), nie będzie występował po stronie Wnioskodawcy obowiązek składania informacji podatkowych o wysokości uzyskanych przez podatników dochodów (informacji IFT-1/IFT-1R)”.

W tym kontekście Wnioskodawca wskazuje, że istota ekonomiczna Kaucji oraz Odsetek od Kaucji zbliżona jest do relacji pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. W rezultacie – w oparciu o treść art. 21 ust. 1 pkt 2) Nowelizacji w zw. z art. 19 Nowelizacji – Wnioskodawca złożył 30 marca 2019 r. do właściwego urzędu skarbowego zawiadomienie, na podstawie art. 21 ust. 3 Nowelizacji w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 2) Nowelizacji, o wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania wypłat z tytułu Odsetek od Kaucji uiszczanych na rzecz A. (dalej „Zawiadomienie”). Bank w treści Zawiadomienia wskazał dane pożyczkobiorcy, tj. Banku, dane pożyczkodawcy oraz emitenta obligacji, tj. A., dane istotne dla identyfikacji pożyczki, warunki udzielonych pożyczek, dane istotne dla identyfikacji emisji danej serii obligacji oraz miejsce emisji oraz warunki emisji mające wpływ na ustalenie wartości i terminu wypłaty odsetek.

Ponadto w treści Zawiadomienia Bank wyjaśnił, że umowy dotyczące Kaucji zawarte przez Bank z A. mają charakter zabezpieczający emisję obligacji przez A. W tym zakresie Bank wskazał w Zawiadomieniu, że w jego ocenie, umowy te spełniają wymogi pożyczki, które to pojęcie na gruncie podatkowym jest rozumiane szeroko i tak też, zdaniem Banku, powinno być interpretowane pojęcie „pożyczki” na gruncie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2) Nowelizacji.

W konsekwencji wyboru ryczałtowego opodatkowania Odsetek od Kaucji oraz złożonego Zawiadomienia Bank złożył wymaganą prawem deklarację o wysokości zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat odsetek i dyskonta zrealizowanych w ramach emisji danej serii obligacji oraz wpłacił na rachunek właściwego urzędu skarbowego zryczałtowany podatek dochodowy od Odsetek od Kaucji, ustalony zgodnie z art. 19 ust. 6 pkt 1 Nowelizacji, w ustawowym terminie do dnia 31 lipca 2019 r.

Z kolei ustalona przez Bank kwota przychodu odpowiadającą łącznej kwocie wypłat z tytułu Odsetek od Kaucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów, które mają zostać dokonane od dnia 1 lipca 2019 r. do dnia zwrotu Kaucji (w odniesieniu do Odsetek od Kaucji) oraz wykupu Euroobligacji wynikających z Emisji A. (w odniesieniu do Wynagrodzenia Inwestorów) będzie przez Bank wykazywana na deklaracji o wysokości zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat odsetek i dyskonta zrealizowanych w ramach emisji danej serii obligacji w terminie wskazanym w art. 27 ust. 1 w związku z art. 19 ust. 6 pkt 2) Nowelizacji, tj. każdorazowo do dnia 31 marca.

Dodatkowo jednym z warunków skorzystania z uprawnień, które wskazano w ww. interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej jest – w odniesieniu do pożyczek sfinansowanych środkami z emisji obligacji – przejęcie do 31 grudnia 2022 r. zobowiązań wynikających z emisji obligacji dokonanej przez spółkę powiązaną z podatnikiem, niemającą siedziby ani zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z wygaszeniem zobowiązań wynikających z pożyczki zaciągniętej przez podatnika.

W konsekwencji Wnioskodawca rozważając obecnie możliwość skorzystania przez siebie z uprawnień przewidzianych Nowelizacją, chciałby potwierdzić konsekwencje podatkowe wskazanych poniżej operacji.

Substytucja

Wnioskodawca wskazuje, że specjalistyczne i kompleksowe Programy E. regulowane są obszerną, kilkusetstronicową dokumentacją, przewidującą szereg praw i obowiązków emitenta (rozproszonych w treści tej dokumentacji), zarówno o charakterze regulacyjnym, jak i względem Inwestorów, czy też liczne uprawnienia i obowiązki akcesoryjne, związane z prawidłowym przeprowadzeniem emisji Euroobligacji oraz ich późniejszym wykupem. Z tego powodu niezbędne było wypracowanie konstrukcji prawnej wychodzącej naprzeciw potrzebom obrotu gospodarczego, na podstawie której Bank mógłby stać się emitentem w odniesieniu do Emisji A., tj. emisji organizowanych przez A. na zlecenie Banku, na podstawie Umów Organizacji Emisji.

W ramach Programów E. istnieje zatem możliwość, na gruncie prawa angielskiego, dokonania tzw. substytucji, tj. wstąpienia przez inny podmiot w rolę emitenta, każdorazowo w odniesieniu do danej Emisji A.. W konsekwencji, zgodnie z Programami E., Substytucja może być przeprowadzona przy zachowaniu określonych warunków bez uzyskania odrębnej zgody Inwestorów.

Obecnie Grupa rozważa przeprowadzenie do końca 2022 r. substytucji, w efekcie których Bank wstąpiłby w rolę emitenta w odniesieniu do wszystkich istniejących nadal Emisji A. (dalej „Substytucja”).

Instytucja Substytucji oraz wpływ na Program E.

Na gruncie prawa angielskiego (mającego zastosowanie do Programów E.) Substytucja będzie prowadziła do wygaszenia stosunku obligacyjnego łączącego dotychczasowego emitenta (A.) z Inwestorami, poprzez odnowienie tego stosunku w aspekcie podmiotowym i uznanie Banku za emitenta Euroobligacji. Jednocześnie, zgodnie z prawem angielskim, nie dojdzie do przeniesienia praw i obowiązków A., wynikających z Emisji A., na Bank w drodze jakiegokolwiek prawnie identyfikowanego transferu praw i obowiązków. Zgodnie z prawem angielskim Bank nie wstąpi bowiem w prawa i obowiązki A., tylko stanie się emitentem na skutek ww. odnowienia, które będzie prowadzić do powstania nowego węzła obligacyjnego, nie zaś wstąpienia w dotychczasowy stosunek prawny pomiędzy Inwestorami a A.. W konsekwencji, na gruncie prawa angielskiego (mającego zastosowanie do Programów E.), Substytucja nie będzie stanowiła przejęcia długu A. przez Bank.

Dokumentacja Programów E. zawiera wzór trójstronnego dokumentu pod prawem angielskim, na mocy którego substytucja może być dokonana, tj. tzw. „Deed Poll”. Zgodnie z generalnymi założeniami „Deed Poll”, stronami tego dokumentu mogą być A. (jako dotychczasowy emitent), Bank (jako gwarant w odniesieniu do Emisji A.) oraz podmiot, który ma się stać emitentem na skutek substytucji (dalej „Substytut”). Zgodnie z ogólnymi założeniami, na podstawie „Deed Poll” Substytut wyraziłby zgodę na bycie uznanym za emitenta w odniesieniu do emisji poddanej Substytucji, a w konsekwencji na wejście w rolę podmiotu wszelkich (i) praw przysługujących i (ii) obowiązków obciążających A. w odniesieniu do Euroobligacji wynikających z emisji poddanej Substytucji, w szczególności w odniesieniu do wypłat Wynagrodzenia Inwestorów. Z kolei A., zgodnie z postanowieniami „Deed Poll”, przestanie być podmiotem zobowiązanym z tytułu emisji poddawanej Substytucji.

W tym zakresie należy wskazać, że w pierwotnym założeniu (czyli w sytuacji, w której Substytutem byłby podmiot trzeci) Bank po Substytucji miał nadal gwarantować wykup Euroobligacji z danej Emisji A., jednak już nie przez A., a przez Substytuta. Obecnie jednak, z uwagi na to, że Bank na skutek planowanej Substytucji stanie się zobowiązanym przede wszystkim jako emitent, zaś Gwarancje ulegną wygaśnięciu (o czym szerzej w dalszej części wniosku), niezbędne jest wprowadzenie pewnych zmian do „Deed Poll” mających na celu uwzględnienie tych okoliczności oraz rozwianie ewentualnych wątpliwości, co do skutków samej Substytucji. Dlatego też, Wnioskodawca w tym miejscu wskazuje, że planowane jest dostosowanie wzoru „Deed Poll” przed dniem dokonania Substytucji, przede wszystkim z uwagi na to, że aktualne brzmienie wzoru „Deed Poll” przewiduje, że stroną tego dokumentu będzie Bank jako gwarant Emisji A., nie zaś jako Substytut, ale też w szczególności, poprzez podkreślenie, że w wyniku Substytucji A. przekaże Bankowi, jako emitentowi Euroobligacji, Środki z Emisji.

Wpływ Substytucji na Gwarancję

W tym miejscu Wnioskodawca wskazuje, że – zgodnie z obecnym brzmieniem „Deed Poll” – Bank (jako gwarant) zobowiązuje się, co do zasady, do rozciągnięcia swoich obowiązków wynikających z Gwarancji na wykup Euroobligacji przez Substytuta. Dokumentacja Programów E. przewiduje przy tym, że wskazane rozciągnięcie obowiązków Banku jest wymagane w sytuacji, gdy Substytutem nie będzie Bank.

Obecne brzmienie „Deed Poll” nie odnosi się jednak wprost do sytuacji, w której Substytutem miałby być sam Bank.

W tym kontekście Wnioskodawca wskazuje jednak, że Gwarancje – udzielone zgodnie z postanowieniami „Deed of Covenant and Guarantee” – poddane są prawu angielskiemu. W konsekwencji, z uwagi na to, że prawo angielskie nie dopuszcza sytuacji, w której gwarant mógłby zabezpieczać własne zobowiązania (Bank stanie się zobowiązanym jako emitent), na skutek Substytucji – czyli, jak wskazywał Wnioskodawca powyżej, dokonania odnowienia stosunków obligacyjnych w ramach Programów E. – dojdzie do wygaśnięcia wszystkich Gwarancji.

W konsekwencji w sytuacji, w której Substytutem będzie Bank, nie dojdzie do rozciągnięcia obowiązków Banku z już udzielonych Gwarancji, które ulegną wygaszeniu, jak również nie nastąpi udzielenie nowej Gwarancji, gdyż wykluczone będzie na gruncie prawa angielskiego, aby Bank mógł gwarantować spłatę swoich własnych zobowiązań.

Na marginesie należy rozróżnić skutek jaki Substytucja wywrze na same Gwarancje, które wygasną, od skutku, jaki Substytucja wywoła w odniesieniu do dokumentów „Deed of Covenant and Guarantee”, których postanowienia w efekcie Substytucji ulegną zawieszeniu, nie zaś rozwiązaniu. W razie dokonania w przyszłości kolejnej substytucji, w efekcie której Bank przestałby być emitentem w odniesieniu do Emisji A., doszłoby bowiem do kolejnego odnowienia, w ramach którego Bank, utraciwszy status emitenta, stałby się automatycznie gwarantem wykupu Euroobligacji wyemitowanych w ramach Emisji A. na podstawie „Deed of Covenant and Guarantee”. Zgodnie bowiem z Programami E. na Banku ciąży obowiązek gwarantowania wykupu Euroobligacji z danej Emisji A., każdorazowo w sytuacji, w której Bank nie posiada statusu emitenta. W tym kontekście Wnioskodawca wyjaśnia, że obecnie nie jest planowane przeprowadzenie po Substytucji kolejnych substytucji.

Jak Wnioskodawca wskazywał powyżej, planowane jest wprowadzenie przed dniem dokonania Substytucji odpowiednich zmian w dokumencie „Deed Poll” bezpośrednio odnoszących się do sytuacji, w której Substytutem byłby Bank, aby wprost uwzględnić wpływ planowanej Substytucji na postanowienia „Deed of Covenant and Guarantee” w dokumencie „Deed Poll”. Niezależnie jednak od ewentualnych modyfikacji „Deed Poll”, opisany powyżej wpływ Substytucji na Gwarancje nie ulegnie zmianie.

Wpływ Substytucji na Umowy Organizacji Emisji oraz zobowiązanie do zapłaty tzw. Wynagrodzenia A.

W związku z przeprowadzeniem Substytucji w przyszłości rozwiązaniu ulegną Umowy Organizacji Emisji (choć niewykluczone jest dokonywanie w przyszłości dalszych rozliczeń związanych z finansowaniem przez Bank kosztów funkcjonowania A., czego szczegóły będą jednak ustalane w przyszłości). W konsekwencji A. oraz Bank, jako strony Umów Organizacji Emisji, będą zobowiązane do dokonania rozliczeń z tytułu Umów Organizacji Emisji.

Ponadto Bank dokona płatności dodatkowego wynagrodzenia na rzecz A. (dalej: „Wynagrodzenie A.”). Wynagrodzenie A. będzie stanowiło w istocie płatność z tytułu pozbawienia A., w efekcie wcześniejszego rozwiązania Umów Organizacji Emisji i przejęcia funkcji emitenta Euroobligacji przez Bank, możliwości dotychczasowego zarobkowania na podstawie tych umów. Wysokość Wynagrodzenia A. zostanie ustalona w oparciu o wycenę przedsiębiorstwa A., zgodnie z przepisami w zakresie cen transferowych.

Wpływ Substytucji na Kaucje oraz Koszty Transakcyjne

Mając na uwadze, że Gwarancje dotyczące Emisji A. wygasną w efekcie odnowienia dotychczasowych stosunków, odpadnie również podstawa prawna do utrzymywania Kaucji ustanowionych przez A. na rzecz Banku w celu zabezpieczenia wykonania udzielonych Gwarancji. W konsekwencji Bank będzie zobowiązany do zwrotu kwot Kaucji ustanowionych w odniesieniu do Emisji A..

Ponadto, wraz z kwotami Kaucji, Bank, co do zasady, jest zobligowany do przekazania na rzecz A. wartości Kosztów Transakcyjnych w odniesieniu do Emisji A. tak, aby wartość zwracanych Inwestorom funduszy była równa Wartości Emisji (koszty Emisji A. nie mogą bowiem obciążać Inwestorów) albo była równa wartości nominalnej Euroobligacji (jeśli były emitowane z dyskontem). W przypadku jednak dokonania Substytucji, tj. gdy Substytutem będzie Bank, to właśnie Bank, a nie A., będzie zobowiązany do zwrotu Środków z Emisji wraz z wartością Kosztów Transakcyjnych bezpośrednio na rzecz Inwestorów. Zatem, przekazanie Kosztów Transakcyjnych przez Bank także i na rzecz A. po Substytucji byłoby bezpodstawne, gdyż prowadziłoby do nieuzasadnionego dwukrotnego poniesienia tych kosztów przez Bank (na rzecz A. oraz na rzecz Inwestorów). W konsekwencji, w efekcie dokonania Substytucji, zapisy umów ustanawiających Kaucje, zobowiązujące Bank do przekazania na rzecz A. Kosztów Transakcyjnych przestaną wiązać strony, gdyż odpadnie ekonomiczna i prawna przyczyna dokonania tej zapłaty przez Bank na rzecz A.

Wzajemne rozliczenia A. i Banku z tytułu Środków z Emisji, Kaucji oraz należnych odsetek

Na skutek Substytucji, A. będą zatem przysługiwały roszczenia o zwrot kwot Kaucji, z kolei Bankowi, który będzie pełnił rolę emitenta w ramach Emisji A., powinny zostać przekazane przez A. Środki z Emisji. Tym samym, jako że wskazane roszczenia będą równej wysokości (Kaucje wpłacone przez A. na rzecz Banku zostały bowiem w całości sfinansowane Środkami z Emisji), dojdzie do potrącenia wierzytelności przysługujących A. oraz Bankowi.

Dodatkowo w tym miejscu należy zaznaczyć, że dokonanie Substytucji w trakcie okresu rozliczeniowego będzie wymagało rozliczenia Odsetek od Kaucji należnych od Banku na rzecz A. oraz Wynagrodzenia Inwestorów (płatnego dotychczasowo przez A. na rzecz Inwestorów), przypadających za okres odsetkowy do Substytucji. Odsetki od Kaucji są bowiem naliczane tego samego dnia, co Wynagrodzenie Inwestorów, tj. z dołu, po zakończeniu rocznego okresu odsetkowego. Na skutek Substytucji Kaucje powinny zostać zwrócone, w efekcie czego wymagalne staną się również Odsetki od Kaucji za okres od początku okresu odsetkowego, w którym dojdzie do Substytucji, do dnia Substytucji (dalej „Odsetki od Kaucji za okres do Substytucji”). Z kolei Wynagrodzenie Inwestorów za okres odsetkowy, w którym dojdzie do Substytucji będzie wymagalne w zwyczajnym toku, tj. na koniec pełnego, rocznego okresu odsetkowego.

W tym zakresie należy wyjaśnić, że A. zapłaciłby Wynagrodzenie Inwestorów, gdyby nie dokonanie Substytucji, gdyż w jej efekcie A. przestanie być emitentem w ramach Emisji A., zaś podmiotem zobowiązanym w tym zakresie stanie się Bank. Termin płatności Wynagrodzenia Inwestorów przypadnie bowiem już po Substytucji, zatem to Bank jako emitent będzie prawnie zobligowany do jego zapłaty na rzecz Inwestorów. Należy jednak zauważyć, że w okresie odsetkowym, w którym dojdzie do Substytucji, do momentu jej przeprowadzenia, to A. będzie korzystał z udostępnionego mu przez Inwestorów finansowania, w konsekwencji czego to A., a nie Bank, powinien ponieść ekonomiczny koszt tego finansowania (odsetek) za okres do Substytucji.

Uwzględniając powyższe okoliczności Wynagrodzenie Inwestorów, należne za okres od początku okresu odsetkowego, w którym dojdzie do Substytucji, do dnia Substytucji, A. powinna przekazać Bankowi celem dalszego przekazania na rzecz Inwestorów (dalej „Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji”).

W konsekwencji z uwagi na to, że wysokość należnych Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji będzie taka sama jak kwota Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, dojdzie do potrącenia Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji należnych A. oraz Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, które A. powinno przekazać Bankowi, celem dalszego przekazania na rzecz Inwestorów.

Powyższe ustalenia zostaną uwzględnione w porozumieniu, które A. oraz Bank podpiszą w celu dokonania powyżej opisanych wzajemnych rozliczeń z tytułu Środków z Emisji, Kaucji, Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji.

Podsumowanie

Podsumowując Bank wskazuje, że w związku z planowaną Substytucją dojdzie do:

1. uznania Banku – na podstawie odnowienia stosunku obligacyjnego na gruncie prawa angielskiego – za emitenta w stosunku do Emisji A., w efekcie czego Bank stanie się podmiotem wszelkich (i) praw przysługujących i (ii) obowiązków obciążających obecnie A. w odniesieniu do Euroobligacji wynikających z Emisji A., w tym w odniesieniu do wypłat Wynagrodzenia Inwestorów (w tym Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji);
2. wygaśnięcia Gwarancji w efekcie odnowienia dotychczasowych stosunków prawnych łączących Inwestorów oraz A.;
3. rozwiązania Umów Organizacji Emisji i zapłaty przez Bank Wynagrodzenia A. na rzecz A.;
4. dokonania wzajemnych rozliczeń pomiędzy Bankiem oraz A. polegających na (i) potrąceniu (kompensacie) wierzytelności przysługujących A. (o zwrot Kaucji i zapłatę Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji) z wierzytelnościami przysługującymi Bankowi (o przekazanie Środków z Emisji i Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji) oraz (ii) nieprzekazaniu równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A., z uwagi na brak ekonomicznej i prawnej przyczyny dokonania tej zapłaty (dalej łącznie wszystkie wskazane rozliczenia jako „Wzajemne Rozliczenia”).
   
   
   

Ponadto, mając na uwadze, że Substytucjom poddane będą wszystkie Emisje A., dalsze funkcjonowanie A. będzie niecelowe z perspektywy biznesowej, jako generujące wyłącznie koszty. W konsekwencji zakładane jest, że po przeprowadzeniu Substytucji dojdzie do likwidacji A.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy prawidłowe jest stanowisko, iż Bank nie będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu opisanych powyżej zdarzeń, w szczególności zaś taki obowiązek nie powstanie w wyniku Substytucji, wygaśnięcia Gwarancji oraz dokonania Wzajemnych Rozliczeń ?
   
2. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła z tytułu opisanych powyżej zdarzeń, w szczególności zaś taki obowiązek nie powstanie w wyniku Substytucji, wygaśnięcia Gwarancji i zapłaty Wynagrodzenia A., dokonania Wzajemnych Rozliczeń oraz przekazania Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów ?
   
3. Czy Substytucje i będące ich wynikiem wygaśnięcie Gwarancji, rozwiązanie Umów Organizacji Emisji oraz dokonanie Wzajemnych Rozliczeń będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ?
   
4. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż Substytucje i będące ich wynikiem wygaśnięcie Gwarancji, rozwiązanie Umów Organizacji Emisji oraz Wzajemne Rozliczenia pomiędzy Bankiem i A. w odniesieniu do Kaucji i Środków z Emisji, jak również nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie będą stanowiły czynności opodatkowanych na gruncie Ustawy o VAT, a zatem po stronie Banku nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie Ustawy o VAT z tytułu dokonania Substytucji ?
   
5. Czy wartość Wynagrodzenia A. będzie stanowiła dla Banku koszt uzyskania przychodu ?
   
6. Czy na skutek ustalenia na dzień 30 czerwca 2019 r. kwoty przychodu, o którym mowa w art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji, Bank – w terminie wskazanym w art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji – będzie zobowiązany obliczać i wpłacać coroczny zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 3% z uwzględnieniem dyspozycji art. 12 ust. 2 UPODP oraz art. 11a ust. 1 UPDOF, tj. każdorazowo przy zastosowaniu tego samego kursu średniego ogłoszonego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień ustalenia tego przychodu, tj. kursu z 28 czerwca 2019 r. ?
   
7. Czy Bank, w przypadku stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji, powinien opodatkowywać zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłaconych od 1 lipca 2019 r., z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji ?
   
8. Czy na Banku, w przypadku stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji, będą ciążyły obowiązki płatnika od zapłaconych od 1 lipca 2019 r. Odsetek od Kaucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów ?
   
9. Czy Wynagrodzenie Inwestorów, z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, wypłacane przez Bank po dokonaniu Substytucji w odniesieniu do obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A., będzie stanowiło dla Banku koszt uzyskania przychodów ?
   
   

Niniejsza interpretacja stanowi ocenę stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (odnośnie pytań oznaczonych nr 1-2 oraz nr 5-9). W pozostałym zakresie zostało/zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Stanowisko w sprawie Pytania 1

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko, iż Bank nie będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu opisanych powyżej zdarzeń, w szczególności zaś taki obowiązek nie powstanie w wyniku Substytucji, wygaśnięcia Gwarancji oraz dokonania Wzajemnych Rozliczeń.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

1. Uwagi ogólne dot. koncepcji przychodu podatkowego

Pojęcie przychodu jest jednym z podstawowych pojęć podatku dochodowego od osób prawnych – stanowi ono podstawę do ustalenia dochodu i podstawy opodatkowania tym podatkiem. Pojęcie to nie zostało jednak zdefiniowane w ustawie. Jego rozumienie kształtowane jest przez szereg przepisów oraz przez fakt, że podatek dochodowy jest podatkiem bezpośrednim od przyrostu majątkowego.

UPDOP jedynie przykładowo wskazuje pewne kategorie przychodów. Zgodnie z art. 12 ust. 1 UPDOP, przychodami podlegającymi opodatkowaniu, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są między innymi:

• otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe:
  

• zasadniczo wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń;
  

• wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych:
  

• zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy,
  

• środków na rachunkach bankowych – w bankach.
  
  
  

W komentarzu do art. 12 UPDOP pod red. prof. dr hab. W. Modzelewskiego, 2018, wyd. 13 wskazuje się, że: „ustawa nie definiuje ściśle pojęcia przychodu, jednakże na podstawie treści art. 12 PDOPrU można określić przychód jako wszelkie trwałe, bezzwrotne i definitywne przysporzenia majątkowe w postaci środków pieniężnych, dóbr majątkowych oraz świadczeń w naturze, niezależnie od tytułu prawnego ich uzyskania przez podatnika; wyjątki od tej zasady określone są w ust. 4 i 4a tego artykułu. Definitywne przysporzenie majątkowe należy rozumieć w ten sposób, że w sposób trwały i ostateczny zwiększa ono aktywa osoby prawnej. Katalog rodzajów przychodów w obecnym brzmieniu ustawy jest katalogiem otwartym. Ustawodawca, redagując przepis art. 12 ust. 1 PDOPrU i określając ten katalog, użył sformułowania „w szczególności”, co wskazuje na przykładowy charakter wymienionych przychodów”.

Z kolei w komentarzu do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pod red. A. Obońskiej, 2014, wyd. 4, możemy przeczytać: „artykuł 12 ust. 1 pdop należy rozumieć zatem w ten sposób, że przychodem staje się każde definitywne przysporzenie majątkowe podatnika, a okoliczności wymienione w tym przepisie mają charakter przykładowego wymienienia, które i tak musi spełnić przesłankę definitywnego przysporzenia majątkowego, aby spowodować powstanie przychodu (np. nie każde umorzenie zobowiązań powoduje powstanie przychodu, a jedynie zwolnienie z długu pod tytułem darmym)”.

Takie stanowisko jest również silnie ugruntowane w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, czego przykładem może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej „NSA”) z 27 listopada 2003 r., sygn. III SA 3382/02, w którym sąd wskazał, że „(...) do przychodów zaliczyć można tylko takie wartości, które określają definitywny przyrost majątku podatnika”, czy też orzeczenie z 30 maja 2014 r. sygn. II FSK 1602/12, w którym NSA stwierdził, że: „(...) Z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem – jako źródłem dochodu – jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Otrzymanymi pieniędzmi lub wartościami pieniężnymi są zatem w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p tylko takie wartości, które powiększają aktywa majątkowe podatnika, a więc takie którymi może on rozporządzać jak własnymi (por. wyrok NSA z dnia 14 maja 1998 r., SA/Sz 1305/97)”.

Podobnie w wyroku z 3 sierpnia 2017 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Poznaniu sygn. I SA/Po 382/11 stwierdzone zostało, że: „na tle regulacji z art. 12 ust. 1 w orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że za przychód można uznać tylko te wartości, które charakteryzują się definitywnym przyrostem majątku podatnika i tylko te wpłaty, które mają charakter ostateczny i bezwarunkowy stanowią przychód podatkowy.

Takie rozumienie pojęcia przychodu zostało również przedstawione w wyroku NSA z 20 grudnia 2018 r. sygn. II FSK 3509/16, w którym Sąd stwierdził: „(...) dokonując wykładni art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. należy zauważyć, że dokonane w nim wyliczenie ma jedynie charakter przykładowy, egzemplifikacyjny, a pojęcie przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych jest dość pojemne i znacznie szersze. Jednakże za przychód mogą zostać uznane tylko takie przysporzenia majątkowe, które mają charakter trwały, czyli są definitywne i zostały rzeczywiście otrzymane, bądź spowodowały zwiększenie aktywów podatnika”. Z kolei w wyroku z 14 lutego 2013 r., sygn. II FSK 1269/11, NSA orzekł, że: „przez pojęcie – zgodnie ze słownikiem języka polskiego – należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Natomiast „pozostawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik – wykazując określoną aktywność – ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji podatnika. Aczkolwiek nie wynika to wprost z brzmienia art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywni.

Warto się w tym momencie również odnieść do definicji słownikowej słowa przyrost. Zgodnie bowiem z definicją zawartą w słowniku języka polskiego PWN, słowo „przyrost” oznacza: „(...) zwiększenie się liczby czegoś; też: różnica między początkową a końcową wartością pewnej wzrastającej wielkości (...)”.

Mając na uwadze powyższą słownikową definicję słowa przyrost, przyrost majątkowy należy definiować jako zwiększenie się majątku, aktywów podatnika, tak więc, aby można było mówić o przychodzie po stronie podatnika, musi on w swej istocie prowadzić do zwiększenia się majątku (aktywów).

Biorąc pod uwagę powyższe, art. 12 ust. 1 UPDOP, należy rozumieć w ten sposób, że przychodem staje się każde przysporzenie majątkowe podatnika, rozumiane jako definitywny przyrost jego majątku. Natomiast, przysporzenia wymienione w tym przepisie pełnią jedynie funkcję przykładową – w konsekwencji, aby zostać uznane za generujące powstanie przychodu, muszą mieć charakter definitywny. W przeciwnym bowiem razie, ich otrzymanie nie będzie generowało przychodu po stronie podatnika.

Podsumowując, aby można było mówić o przychodzie na gruncie UPDOP, przysporzenia majątkowe muszą spełnić następujące przesłanki:

1. muszą zostać otrzymane i pozostawione do dyspozycji podatnika,
2. podatnik musi mieć możliwość skorzystania z tych przysporzeń,
3. otrzymane wartości muszą powodować określony przyrost majątkowy podatnika.
   
   

W ocenie Banku, opisywane w niniejszym wniosku zdarzenia nie skutkują powstaniem przychodu podatkowego po stronie Banku z uwagi na brak spełnienia ww. przesłanek. W szczególności, obowiązek rozpoznania przychodu podatkowego przez Bank nie powstanie w wyniku Substytucji, wygaśnięcia Gwarancji oraz dokonania Wzajemnych Rozliczeń.

Poniżej przedstawiono uzasadnienie stanowiska Banku w odniesieniu do ww. zdarzeń i operacji,

2. Substytucja oraz związane z nią wygaśniecie Gwarancji

Kwalifikacja Substytucji oraz związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji na gruncie prawa polskiego

Zdaniem Wnioskodawcy, w celu prawidłowego określenia konsekwencji podatkowych Substytucji oraz związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji, należy przeanalizować, która z instytucji prawa polskiego jest najbardziej zbliżona do prawnego mechanizmu Substytucji na gruncie prawa angielskiego, tj. odnowienia stosunku obligacyjnego łączącego A. oraz Inwestorów, poprzez uznanie Banku za emitenta Euroobligacji. W tym zakresie Wnioskodawca wskazuje, że instytucji prawa angielskiego jaką jest Substytucja oraz związane z nią wygaśnięcie Gwarancji odpowiada, na gruncie przepisów polskiego prawa cywilnego, instytucja odnowienia (nowacja) uregulowana w art. 506 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145; dalej jako „KC”).

Zgodnie z treścią art. 506 KC, jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa (odnowienie). Tym samym – co istotne – strony umowy odnowienia postanawiają, że dotychczasowe zobowiązanie dłużnika zostaje umorzone.

W komentarzu do omawianego przepisu (Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450-1088, red. prof. dr hab. K. Pietrzykowski, 2018, wyd. 9) wskazuje się, że odnowienie zakłada zatem powstanie między stronami, w miejsce dotychczasowego, nowego stosunku obligacyjnego o odmiennej treści. Innymi słowy: nowe zobowiązanie musi być zaciągnięte w celu wygaszenia dotychczasowego zobowiązania i mieć odmienną od niego treść.

Wskazany powyżej art. 506 Kodeksu cywilnego nie rozstrzyga jednak, jak dalece treść nowego zobowiązania powinna się różnić od treści zobowiązania dotychczasowego, aby można przyjąć, że nastąpiło jego odnowienie. W doktrynie wskazuje się jednak, że w tej kwestii należy uznać, iż wystarczą nawet bardzo niewielkie zmiany (np. zmiana oprocentowania) – byle tylko strony miały niewątpliwy zamiar zaciągnięcia nowego zobowiązania w miejsce dotychczasowego (Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450-1088, red. prof. dr hab. K. Pietrzykowski,

2018 wyd. 9). Przykładowo Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 sierpnia 2009 r. sygn. II CSK 97/09 wskazał, że: „odnowienie (nowacja) jest – zgodnie z art. 506 § 1 Kc – umową zawartą pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, w której dłużnik w celu umorzenia zobowiązania zobowiązuje się spełnić inne świadczenie (nowa istotna treść) albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej (nowa podstawa prawna). Zawarcie tej umowy wymaga więc wyrażenia przez strony zgodnego zamiaru umorzenia dotychczasowego zobowiązania i ustanowienia nowego zobowiązania (animus novandi). Wspomniany zamiar stron powinien wynikać z wyraźnego ich oświadczenia lub w sposób niewątpliwy z okoliczności sprawy. W wypadku wątpliwości należy bowiem przyjąć, że zmiana treści dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia”.

Z kolei Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 27 września 2017 r. sygn. I ACa 186/17, wskazał, że aby można było mówić o odnowieniu w rozumieniu art. 506 § 1 KC musi ono dotykać essentialia negotii danej umowy, co nie może polegać wyłącznie na zmianie terminu spłaty kredytu.

Podsumowując, cechami charakterystycznymi odnowienia (nowacji) są: tożsamość podmiotowa dłużnika i wierzyciela, odmienna treść nowego zobowiązania w porównaniu do zobowiązania dotychczasowego oraz wygaśnięcie zobowiązania dotychczasowego.

Powyższe cechy charakterystyczne można przypisać Substytucji oraz związanemu z nią wygaśnięciu Gwarancji.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, na gruncie prawa angielskiego (mającego zastosowanie do Programów E. i w efekcie do Substytucji), Substytucja będzie stanowiła nowację stosunku obligacyjnego łączącego dotychczasowego emitenta (A.) z Inwestorami, poprzez odnowienie tego stosunku w aspekcie podmiotowym i uznanie Banku za emitenta Euroobligacji. Powyższe wywrze wpływ na Gwarancje – z uwagi na to, że prawo angielskie nie dopuszcza sytuacji, w której gwarant mógłby zabezpieczać własne zobowiązania (Bank stanie się zobowiązanym jako emitent, nie zaś z tytułu Gwarancji), na skutek Substytucji dojdzie do wygaśnięcia wszystkich Gwarancji. W wyniku Substytucji, zobowiązania Banku wobec Inwestorów, wynikające z Gwarancji zostaną zastąpione zobowiązaniami Banku do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Na skutek Substytucji Bank stanie się bowiem emitentem w stosunku do Emisji A..

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, kwalifikacja prawna Substytucji oraz związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji (czyli czynności dokonanej pod prawem angielskim) skutkuje uznaniem, że najbardziej zbliżoną do niej instytucją prawa polskiego będzie odnowienie (nowacja) w rozumieniu art. 506 KC. Na skutek dokonania Substytucji oraz w efekcie wygaśnięcia Gwarancji – z perspektywy prawnej – Bank przestanie być zobowiązany do świadczenia w przyszłości (hipotetycznie) na rzecz Inwestorów z tytułu Gwarancji, a stanie się zobowiązany z tytułu Emisji A.. Jednocześnie Inwestorzy, przystępując do Programów E. i akceptując treść rządzącej tymi programami dokumentacji prawnej, wyrazili z góry zgodę na dokonanie Substytucji, co tym bardziej zbliża jej charakter prawny do nowacji na gruncie prawa polskiego.

Na marginesie powyższych rozważań Wnioskodawca wskazuje, że Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji nie sposób porównywać do innych instytucji prawa polskiego niż nowacja w rozumieniu art. 506 KC. W szczególności, nieuzasadniona, zdaniem Wnioskodawcy, byłoby porównywanie Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji do:

(i) instytucji przejęcia długu, w rozumieniu art. 519 KC albo

(ii) instytucji zwolnienia z długu, w rozumieniu art. 508 KC albo

(iii) realizacji Gwarancji.

Ad. (i)

Zdaniem Wnioskodawcy nieprawidłowe byłoby porównywanie Substytucji dokonanej pod prawem angielskim do polskiej instytucji przejęcia długu w rozumieniu art. 519 KC.

Konstrukcja prawna przejęcia długu w rozumieniu art. 519 KC zakłada, że osoba trzecia wstępuje na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. Tym samym, dotychczasowe zobowiązanie nie wygasa, lecz jest przejmowane (w niezmienionej treści) przez inny podmiot.

Jak Wnioskodawca wskazywał w opisie zdarzenia przyszłego, na skutek Substytucji nie dojdzie – w sensie cywilistycznym – do przeniesienia praw i obowiązków A., wynikających z Emisji A., na Bank w drodze jakiegokolwiek prawnie identyfikowanego transferu praw i obowiązków. Zgodnie z prawem angielskim Bank nie wstąpi bowiem w prawa i obowiązki A., tylko stanie się emitentem na skutek odnowienia, które będzie prowadzić do powstania nowego węzła obligacyjnego, nie zaś wstąpienia w dotychczasowy stosunek prawny pomiędzy Inwestorami a A..

Tym samym, w wyniku Substytucji nie dojdzie do przeniesienia zobowiązania wobec Inwestorów, o niezmienionej treści, między A. a Bank, lecz dojdzie do powstania nowego węzła obligacyjnego między Bank a Inwestorami. Nie zostanie więc spełniona główna przesłanka (tj. przejęcie dotychczasowego zobowiązania), która umożliwiałaby porównywanie angielskiej instytucji prawnej Substytucji do przejęcia długu w rozumieniu art. 519 KC.

Ad. (ii)

Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji nie sposób uznać za czynność prawną zbliżoną do innej instytucji prawnej niż nowacja w rozumieniu art. 506 KC. W szczególności, zdaniem Wnioskodawcy, nieprawidłowe byłoby porównywanie Substytucji dokonanej pod prawem angielskim oraz związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji do polskiej instytucji zwolnienia z długu, w rozumieniu art. 508 KC.

Konstrukcja prawna zwolnienia z długu zakłada, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Treść art. 508 KC wyraźnie wskazuje,

że zwolnienie dłużnika z długu jest tylko jednym – obok np. wykonania zobowiązania – ze sposobów wygasania zobowiązań na gruncie prawa cywilnego. Koncepcja zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 KC zakłada, że dotychczasowe zobowiązanie dłużnika wygasa, w tym sensie, że nie zostaje zastąpione jakimkolwiek nowym zobowiązaniem.

Nieprawidłowym byłoby twierdzenie, że wygaśnięcie Gwarancji na skutek Substytucji oznacza, że Bank zostanie w jakimkolwiek sensie – prawnym albo ekonomicznym – zwolniony w tym zakresie z długu. W rezultacie Substytucji zobowiązania Banku wobec Inwestorów, wynikające z Gwarancji, zostaną bowiem zastąpione zobowiązaniami Banku do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Na skutek Substytucji Bank stanie się emitentem w stosunku do Emisji A.. Tym samym, nie zostanie spełniona podstawowa przesłanka pozwalająca na porównanie Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji do polskiej instytucji zwolnienia z długu – zobowiązanie Banku z tytułu Gwarancji zostaje bowiem automatycznie zastąpione zobowiązaniem do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji.

Na marginesie, należy także zaznaczyć, że – choć z samej dokumentacji Programów E. wynika możliwość dokonania substytucji, przez co należy uznać, iż Inwestorzy wyrazili z góry zgodę na dokonanie Substytucji – to jednak Inwestorzy nie wyrazili zgody na zwolnienie Banku z udzielonych przez niego Gwarancji, jak również Bank nie planuje występować w przyszłości o wyrażenie takiej zgody. Na podstawie natomiast art. 508 KC, zwolnienie z długu stanowi w istocie, na gruncie polskiego prawa cywilnego, umowę pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem, na podstawie której ten drugi wyraża zgodę na zwolnienie dłużnika z długu. Wyrażenie zgody przez wierzyciela stanowi zatem niezbędny warunek uznania dokonanej czynności za zwolnienie z długu w rozumieniu art. 508 KC.

Dodatkowo, jak Wnioskodawca wskazywał w opisie zdarzenia przyszłego w razie dokonania w przyszłości kolejnej substytucji, w efekcie której Bank utraciłby rolę emitenta w odniesieniu do Emisji A., zawieszone dotychczas Gwarancje zostaną przywrócone.

W rezultacie, wygaśnięcie Gwarancji na gruncie prawa angielskiego nie będzie mogło zostać porównane do zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 KC, lecz powinno być traktowane wyłącznie jako element odnowienia stosunków obligacyjnych łączących Bank (jako dotychczasowego gwaranta) i Inwestorów – poprzez uznanie, że Bank będzie po Substytucji (do czasu kolejnej, ewentualnej substytucji) zobowiązany do świadczenia nie jako gwarant, a jako emitent w stosunku do Emisji A..

Podsumowując powyższe rozważania, zdaniem Wnioskodawcy, kwalifikacja prawna Substytucji oraz związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji (czyli czynności dokonanej pod prawem angielskim) skutkuje uznaniem, że najbardziej zbliżoną do niej instytucją prawa polskiego będzie odnowienie (nowacja) w rozumieniu art. 506 KC. Na skutek dokonania Substytucji oraz w efekcie wygaśnięcia Gwarancji – z perspektywy prawnej – Bank przestanie być zobowiązany do świadczenia w przyszłości (hipotetycznie) na rzecz Inwestorów z tytułu Gwarancji, a stanie się zobowiązany z tytułu Emisji A.. W rezultacie powyższej kwalifikacji oraz z przyczyn omówionych powyżej, nieuzasadnione, zdaniem Wnioskodawcy, byłoby porównywanie Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji do instytucji przejęcia długu, w rozumieniu art. 519 KC albo instytucji zwolnienia z długu, w rozumieniu art. 508 KC.

Ad. (iii)

Dodatkowo nie można mówić, aby wygaśnięcie Gwarancji prowadziło do ich realizacji. W przypadku wygaśnięcia Gwarancji nie dojdzie bowiem do spłaty potencjalnych roszczeń Inwestorów względem A., gdyż A. przestanie być już zobowiązanym do wykupu Euroobligacji w terminie ich zapadalności, zaś podmiotem zobowiązanym z tego tytułu stanie się sam Bank. Tym samym Bank nie będzie zmuszony do realizacji Gwarancji, tj. spełnienia zobowiązania A., a po prostu do spełnienia własnego zobowiązania, jako emitent w odniesieniu do Emisji A..

Ponadto w razie dokonania w przyszłości kolejnej substytucji, w efekcie której Bank przestałby być emitentem w odniesieniu do Emisji A., zawieszone dotychczas Gwarancje zostaną przywrócone, zatem nie można przyjąć, że w efekcie Substytucji mogłoby dojść do ich realizacji.

Brak przychodu podatkowego w wyniku Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji

Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku Substytucji i wygaśnięcia Gwarancji nie powstanie po stronie Banku jakiekolwiek przysporzenie, ponieważ zobowiązania Banku wobec Inwestorów, wynikające z Gwarancji, zostaną zastąpione zobowiązaniami Banku do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Nie dojdzie bowiem, w sensie prawnym, podatkowym lub ekonomicznym, do umorzenia (zmniejszenia) jakichkolwiek zobowiązań Bank wobec Inwestorów, czy A.. W wyniku Substytucji i związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji nie dojdzie również do jakiegokolwiek permanentnego zwiększenia aktywów Bank.

Co istotne, w celu realizacji odnowionych zobowiązań wobec Inwestorów, Bank będzie angażował posiadane aktywa majątkowe w nawet większym stopniu, niż z tytułu zobowiązań wynikających z Gwarancji. Gwarancje, do momentu niewypłacalności A., stanowiły jedynie hipotetyczną podstawę do jakichkolwiek płatności na rzecz Inwestorów. Innymi słowy, w efekcie Substytucji, Bank będzie zobowiązany do płatności na rzecz Inwestorów jako emitent, podczas gdy jako gwarant nie był do tej pory i mógłby dalej nie być zobowiązany do jakichkolwiek świadczeń na ich rzecz (w przypadku wypłacalności A.).

W konsekwencji, nie sposób uznać, aby dokonanie Substytucji i związane z nią wygaśnięcie Gwarancji powodowało powstanie przychodu po stronie Banku, gdyż Bank nie uzyska z tego tytułu jakiegokolwiek definitywnego przysporzenia majątkowego (co stanowi warunek niezbędny powstania przychodu podatkowego, jak wielokrotnie podkreślały sądy administracyjne).

Powyższe stanowisko, jest również powszechnie akceptowane przez organy podatkowego, czego przykładem może być interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 maja 2018 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4010.120.2018.2.BJ, w której wskazano: „Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że odnowienie (nowacja) jest umową między dłużnikiem i wierzycielem, na podstawie której dłużnik, w celu umorzenia dotychczasowego zobowiązania zobowiązuje się wobec wierzyciela, za jego zgodą spełnić inne świadczenie albo to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej. W efekcie odnowienia dotychczasowe zobowiązanie zostaje zastąpione nowym. Czynność ta kreuje tylko nowy tytuł prawny do spłaty długu (pożyczka), dlatego, w przypadku odnowienia nie dojdzie do powstania przychodu podatkowego na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 updop (dłużnik będzie cały czas zobowiązany do spełnienia tego samego świadczenia, ale z innej podstawy prawnej). Również w sensie ekonomicznym nie można powiedzieć, że na skutek umorzenia nowacyjnego dochodzi do powstania jakiegokolwiek przysporzenia po stronie dłużnika. Nadal jest on zobowiązany do spełnienia świadczenia pieniężnego wobec kontrahenta w tej samej, a nawet wyższej, na skutek doliczenia odsetek, wysokości. Zmienia się jedynie tytuł prawny, na podstawie którego będzie następowała zapłata długu”.

W podobnym tonie wypowiedział się również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 12 stycznia 2017 r. sygn. 3063-ILPB2.4510.175.2016.1 AO oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 24 marca 2016 r. sygn. IBPB-1-2/4510-621/16-1/MM.

Tym samym, dokonanie Substytucji i związane z nią wygaśnięcie Gwarancji nie spowodują powstania przychodu po stronie Banku.

3. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A.

Jak Wnioskodawca wskazywał w opisie zdarzenia przyszłego, w efekcie dokonania Substytucji Bank nie będzie zobowiązany do przekazania na rzecz A. Kosztów Transakcyjnych, gdyż odpadnie ekonomiczna i prawna przyczyna dokonania tej zapłaty przez Bank na rzecz A.

W tym zakresie Wnioskodawca wskazuje, że opisywany powyżej skutek nowacyjny Substytucji zostanie rozciągnięty również na obowiązek przekazania Kosztów Transakcyjnych na rzecz A.. Po Substytucji zapłata Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. stanie się bezpodstawna, natomiast Bank – stając się emitentem w odniesieniu do Emisji A. – będzie zobowiązany do zwrotu na rzecz Inwestorów pełnej Wartości Emisji, czyli Środków z Emisji, powiększonych o wartość Kosztów Transakcyjnych oraz o równowartość dyskonta, jeśli było przewidziane.

W konsekwencji pierwotne zobowiązanie Banku do zapłaty Kosztów Transakcyjnych na rzecz A. zostanie zastąpione zobowiązaniem Banku do zapłaty wartości Kosztów Transakcyjnych na rzecz Inwestorów. Tym samym na skutek nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie dojdzie faktycznie do żadnego realnego przysporzenia po stronie Banku.

Dodatkowo, jak Wnioskodawca wyjaśniał w opisie zdarzenia przyszłego, skoro po Substytucji to właśnie Bank, a nie A., będzie zobowiązany do zwrotu Środków z Emisji wraz z wartością Kosztów Transakcyjnych bezpośrednio na rzecz Inwestorów, to przekazanie Kosztów Transakcyjnych przez Bank także i na rzecz A. po Substytucji prowadziłoby do nieuzasadnionego ekonomicznie dwukrotnego poniesienia tych kosztów przez Bank (na rzecz A. oraz na rzecz Inwestorów). Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, nie sposób a contrario uznać, że nieponiesienie tych kosztów na rzecz A. mogłoby prowadzić do powstania przychodu po stronie Banku, w szczególności skoro zostaną one przez Bank zapłacone, tyle że nie na rzecz A., a na rzecz Inwestorów.

Na marginesie powyższych wywodów Wnioskodawca wskazuje, że w odniesieniu do nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. aktualne pozostają również uwagi Wnioskodawcy poczynione w kontekście wygaśnięcia Gwarancji i braku zwolnienia Banku z ewentualnego długu, w rozumieniu art. 508 KC. Przede wszystkim należy bowiem zauważyć, że nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. będzie prawną konsekwencją Substytucji, przez co nie dojdzie w tym zakresie do jakiegokolwiek zwolnienia z długu (nie będzie ku temu powodu, gdyż odpadnie ekonomiczna i prawna przyczyna dokonania tej zapłaty przez Bank na rzecz A.). Z kolei treść art. 508 KC wyraźnie wskazuje, że wyrażenie zgody wierzyciela na zwolnienie dłużnika z długu jest warunkiem koniecznym zastosowania tej instytucji prawnej. Co równie istotne w tym kontekście, zobowiązanie Banku do zapłaty wartości Kosztów Transakcyjnych na rzecz A. zostanie, na skutek Substytucji, automatycznie zastąpione zobowiązaniem do płatności tej kwoty bezpośrednio na rzecz Inwestorów. Tym samym nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie może zostać zakwalifikowane jako zwolnienie z długu w rozumieniu art. 508 KC.

W konsekwencji powyższych rozważań należy uznać, że nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie będzie prowadziło do powstania przychodu po stronie Banku.

4. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji

Jak Wnioskodawca wskazywał, w efekcie Substytucji, A. będą przysługiwały roszczenia o zwrot kwot Kaucji, z kolei Bank będzie uprawniony do żądania przekazania przez A. Środków z Emisji. Tym samym, jako że wskazane roszczenia będą równej wysokości (Kaucje wpłacone przez A. na rzecz Banku zostały bowiem w całości sfinansowane Środkami z Emisji), dojdzie do potrącenia wierzytelności przysługujących A. oraz Bankowi.

W pierwszej kolejności, należy podkreślić, że przekazania Środków z Emisji przez A. na rzecz Banku nie można kwalifikować jako przychód podatkowy. Środki z Emisji, do przekazania których zobowiązany będzie A. na skutek Substytucji, nie będą mogły zostać uznane za definitywne przysporzenie po stronie Banku. Jak bowiem Wnioskodawca wskazywał w opisie zdarzenia przyszłego, Środki z Emisji stanowią kwoty uzyskane przez A. od Inwestorów w ramach Emisji A., podlegające zwrotowi – z uwagi na ich charakter – na rzecz Inwestorów w dniu wykupu Emisji A.. Na gruncie prawa angielskiego (mającego zastosowanie do Programów E. i w efekcie do Substytucji), Substytucja będzie stanowiła nowację stosunku obligacyjnego łączącego dotychczasowego emitenta (A.) z Inwestorami, poprzez odnowienie tego stosunku w aspekcie podmiotowym i uznanie Banku za emitenta Euroobligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. W rezultacie Substytucji, Bank, jako emitent Euroobligacji, stanie się zobowiązany do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Przekazanie Środków z Emisji przez A. na rzecz Banku ma na celu zapewnienie, że Bank, jako emitent Euroobligacji, dysponuje środkami wpłaconymi przez Inwestorów na poczet objęcia tych obligacji – czyli Środkami z Emisji. Bank, w dacie wykupu Euroobligacji od Inwestorów, będzie zobowiązany do przekazania im Środków z Emisji (powiększonych o wartość Kosztów Transakcyjnych, aby kwoty zwracane na rzecz Inwestorów były równe z Wartością Emisji).

Przekazanie przez A. Środków z Emisji na rzecz Banku jest zatem ściśle związane z faktem, iż w wyniku Substytucji Bank stanie się emitentem Euroobligacji. Sytuacja Banku będzie identyczna do sytuacji każdego emitenta obligacji, który pozyskuje środki pieniężne w wyniku emisji obligacji. Podkreślić należy (choć nie budzi to żadnych wątpliwości), że zobowiązanie wynikające z obligacji ma charakter zobowiązania pożyczkowego, w którym kwota główna nie stanowi dla pożyczkobiorcy przychodu, zaś dla pożyczkodawcy kosztu uzyskania przychodu. Tym samym, Bank (jako emitent Euroobligacji, występujący w roli pożyczkobiorcy) nie uzyska jakiegokolwiek definitywnego przysporzenia majątkowego w wyniku otrzymania Środków z Emisji (odpowiadających kwocie otrzymanej pożyczki), ponieważ z natury zobowiązania pożyczkowego wynika, że Środki z Emisji podlegają zwrotowi na rzecz Inwestorów (pożyczkodawców).

Co równie istotne, roszczenie Banku o przekazanie Środków z Emisji nie będzie roszczeniem o zapłatę ceny z tytułu przejęcia długu A.. Jak Wnioskodawca wskazywał bowiem powyżej, w ramach Substytucji nie dojdzie do jakiegokolwiek transferu praw albo obowiązków, z tytułu którego Bankowi przysługiwałoby wynagrodzenie od A.. Bank na skutek Substytucji – tj. nowacji stosunków obligacyjnych łączących A. oraz Inwestorów i odnowieniu stosunków gwarancyjnych łączących Bank i Inwestorów – stanie się emitentem w ramach Emisji A.. Tym samym Środki z Emisji będą przysługiwały Bankowi w ramach stosunków prawnych łączących go z Inwestorami, nie zaś z A.. Roszczenie względem A. będzie wynikało z tego stosunku względem Inwestorów, nie zaś z tytułu jakiegokolwiek transferu praw i obowiązków przez A. na Bank oraz związanego z tym obowiązku wypłaty wynagrodzenia przez A..

Podsumowując, przekazania Środków z Emisji przez A. na rzecz Banku nie można kwalifikować jako przychód podatkowy Banku. Dla porządku, na marginesie należy zwrócić uwagę, że zwrot Kaucji przez Bank na rzecz A., ze swej istoty, również nie będzie stanowił przysporzenia dla Banku, gdyż to Bank będzie dokonywał tej płatności.

Na powyższe konkluzje nie wpływa także fakt, iż dokonanie Wzajemnych Rozliczeń zostanie przeprowadzone w drodze kompensaty (potracenia). Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje art. 498 KC. Zgodnie z ww. przepisem, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Przez „umorzenie” w kontekście art. 498 KC należy rozumieć wygaśnięcie zobowiązań, w taki sposób, w jaki miałoby to miejsce, gdyby strony zdecydowały się uregulować wzajemne zobowiązania za pomocą środków pieniężnych.

W wyniku potrącenia, o którym mowa w art. 498 KC wzajemne zobowiązania dłużników ulegają unicestwieniu tak, jakby dłużnicy spełnili świadczenia, dochodzi bowiem do uregulowania wzajemnych zobowiązań mimo, że pomiędzy określonymi podmiotami nie miała miejsca płatność gotówkowa (nie było transferu środków). W konsekwencji, potrącenie (kompensata) zobowiązań stanowi jedynie sposób efektywnego uregulowania zobowiązań, podobny w swym skutku do uregulowania zobowiązania w formie zapłaty.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach, m.in. w:

• interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie dnia 9 maja 2019 r. sygn. 0111-KDIB1-2.4010.93.2019.5.AW:
  

• interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie dnia 12 kwietnia 2016 r. sygn. IPPB2/4511-15/16-4/MK;
  

• interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie dnia 14 sierpnia 2014 r. sygn. IPPB1/415-563/14-7/IF.
  
  
  

W konsekwencji przekazanie przez A. Środków z Emisji w drodze potrącenia (kompensaty) ich z kwotami Kaucji nie będzie prowadziło po stronie Banku do powstania przychodu podatkowego. Środki z Emisji, do przekazania których zobowiązany będzie A. na skutek Substytucji, nie będą mogły zostać uznane za definitywne przysporzenie po stronie Banku. Sytuacja Banku jest bowiem identyczna jak sytuacja każdego emitenta obligacji, który pozyskuje środki pieniężne w wyniku emisji obligacji.

5. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji

Otrzymanie przez Bank od A. Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji (w drodze potrącenia go z Odsetkami od Kaucji za okres do Substytucji należnymi A. od Banku) nie będzie prowadziło po stronie Banku do powstania przychodu podatkowego, z uwagi na brak definitywności tego przysporzenia. Bank – jako podmiot, który nie będzie właścicielem tych kwot – będzie po prostu zobowiązany do przekazania Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji na rzecz Inwestorów, w istocie jako pośrednik A., czyli podmiotu, który jako emitent, korzystał z finansowania pozyskanego w ramach Emisji A. do dnia Substytucji. Rola Banku będzie zatem ograniczona wyłącznie do czysto technicznego przekazania tych środków Inwestorom, przez co nie będą one mogły być kwalifikowane jako jakiekolwiek przysporzenie po stronie Banku.

Z kolei dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji nie będzie stanowiło tytułu do powstania jakiegokolwiek przychodu po stronie Banku, z uwagi na to, że to Bank będzie dokonywał tej płatności na rzecz A., a nie odwrotnie. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji może prowadzić wyłącznie do rozpoznania przez Bank kosztu uzyskania przychodu z tego tytułu.

6. Podsumowanie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie Pytania 1

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko, iż Bank nie będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu zdarzeń opisanych w niniejszym wniosku o interpretację, w szczególności zaś taki obowiązek nie powstanie w wyniku Substytucji, wygaśnięcia Gwarancji oraz dokonania Wzajemnych Rozliczeń.

Na marginesie powyższych rozważań Wnioskodawca wskazuje również, że przyjęcie przeciwnego poglądu prowadziłoby do tego, że przepisy Nowelizacji – wprowadzające (w odniesieniu do emisji obligacji dokonanych przed 1 stycznia 2019 r.) rozwiązanie polegające na możliwości wyboru przez emitentów obligacji alternatywnego sposobu opodatkowania dochodów z odsetek od obligacji albo z odsetek od pożyczek sfinansowanych środkami pochodzącymi z emisji obligacji – byłyby w praktyce martwe. Warunkiem zastosowania tych przepisów jest bowiem, m.in., przejęcie zobowiązań z tytułu przyznanego finansowania oraz wygaszenie dotychczasowych zobowiązań z tego tytułu. W tym zakresie należy zauważyć, że skorzystanie z przepisu przewidzianego przez Ustawodawcę i spełnienie jednego z warunków wymaganych do jego zastosowania nie może prowadzić do wystąpienia negatywnych skutków po stronie podatnika, w tym skutku w postaci powstania przychodu w związku ze spełnieniem ustawowego warunku. Przyjęcie stanowiska przeciwnego musiałoby bowiem prowadzić do sytuacji, w której przepisy te w ogóle nie znajdowałby zastosowania, bowiem oczywistym jest, że żaden podmiot w warunkach rynkowych nie zdecydowałby się na taką operację gospodarczą w odniesieniu do, niekiedy nawet wielomiliardowych, emisji obligacji.

Stanowisko w sprawie Pytania 2

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko, iż Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła z tytułu opisanych powyżej zdarzeń, w szczególności zaś taki obowiązek nie powstanie w wyniku Substytucji, w tym wygaśnięcia Gwarancji i zapłaty Wynagrodzenia A., dokonania Wzajemnych Rozliczeń albo przekazania Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

1. Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 3 ust. 2 UPDOP, podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podobnie w myśl art. 3 ust. 2a UPDOF osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 UPDOP, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 UPDOP, przychodów, między innymi:

1. z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),
   
2. z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze

– ustala się w wysokości 20% przychodów.

Z kolei na podstawie art. 22 ust. 1 UPDOP podatek dochodowy od określonych w art. 7b ust. 1 pkt 1 UPDOP przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu (dochodu).

Na podstawie natomiast art. 8 O.p. płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

2. Uznanie Banku – na podstawie nowacji stosunku obligacyjnego na gruncie prawa angielskiego – za emitenta w stosunku do Emisji A. w świetle wygaśnięcia Gwarancji

Wnioskodawca wskazuje, że w ramach uznania Banku za emitenta w stosunku do Emisji A. oraz wygaśnięcia Gwarancji, Bank nie będzie dokonywał jakiejkolwiek płatności na rzecz A..

Tym samym Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła z tego tytułu.

3. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A.

W tym zakresie Wnioskodawca wyjaśnia, że nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. ze swej istoty, nie będzie skutkowało dokonaniem jakiejkolwiek wypłaty przez Bank.

W konsekwencji dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem u źródła.

4. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji

Jak Wnioskodawca wskazywał w opisie zdarzenia przyszłego, na skutek planowanych Substytucji dojdzie do dokonania Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji, w formie potrącenia wierzytelności przysługujących A. (o zwrot Kaucji) z wierzytelnościami Banku (o przekazanie Środków z Emisji).

W tym zakresie Wnioskodawca wskazuje, że żaden z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 UPDOP nie odpowiada charakterowi Wzajemnych Rozliczeń pomiędzy Bankiem oraz A. w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji. Kwalifikacja prawna Kaucji – przy uwzględnieniu, iż A. otrzymuje od Banku Odsetki od Kaucji – zbliża ją w sensie ekonomicznym do pożyczki. Oznacza to, że zwrot Kaucji (kwoty głównej) nie stanowi zdarzenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem u źródła, analogicznie jak w przypadku zwrotu kwoty głównej pożyczki.

Tym samym Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła z tytułu dokonania Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji.

5. Dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji

Wzajemne Rozliczenia A. oraz Banku obejmą również Odsetki od Kaucji za okres do Substytucji należne A. oraz Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji (przekazane przez A. na rzecz Banku), które Bank będzie przekaże dalej Inwestorom, jako wynagrodzenie za finansowanie A. w okresie od początku roku (w którym dojdzie do Substytucji) do chwili przeprowadzenia Substytucji.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata na rzecz A. Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem u źródła, gdyż stanowią one Odsetki od Kaucji, w odniesieniu do których Bank, na podstawie art. 21 ust. 1 Nowelizacji, będzie uprawniony do stosowania zryczałtowanej formy opodatkowana na zasadach określonych w art. 19 Nowelizacji. W tym zakresie aktualne pozostaje uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy do Pytania nr 7.

Z kolei dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, ze swej istoty, nie będzie rodziło po stronie Banku obowiązku poboru podatku u źródła, gdyż w tym zakresie to Bank otrzyma te środki.

W konsekwencji dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji nie będzie rodziło obowiązku poboru podatku u źródła po stronie Banku.

6. Przekazanie Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów

Zdaniem Wnioskodawcy przekazanie Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów nie będzie stanowiło zdarzenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem u źródła, gdyż – zgodnie z uwagami poczynionymi powyżej – Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji nie będzie stanowić przysporzenia Banku, zaś Bank będzie działał w zakresie przekazania Wynagrodzenia Inwestorów w istocie jako pośrednik pomiędzy A. oraz Inwestorami. Tym samym Bank nie będzie mógł dowolnie rozporządzać Wynagrodzeniem Inwestorów za okres do Substytucji, zaś jego rola będzie sprowadzała się do czysto technicznego przekazania tych środków, przez co nie sposób uznać, aby wypłata Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów była płatnością dokonywaną z jakichkolwiek tytułów określonych w art. 21 albo 22 UPDOP, w szczególności, że są to odsetki należne Inwestorom od Banku za korzystanie z kapitału. Bank nie będzie bowiem wypłacał Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji, tylko otrzyma je od A. w celu dalszego przekazania na rzecz Inwestorów. Tym samym, na gruncie przepisów regulujących opodatkowanie podatkiem u źródła, przekazanie Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów będzie kwalifikowane jako płatność dokonywana ze źródła przychodów zlokalizowanego we Francji.

W konsekwencji przekazanie Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem u źródła.

7. Podsumowanie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie Pytania 2

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko, iż Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła z tytułu opisanych powyżej zdarzeń, w szczególności zaś taki obowiązek nie powstanie w wyniku Substytucji, w tym wygaśnięcia Gwarancji i zapłaty Wynagrodzenia A., dokonania Wzajemnych Rozliczeń albo przekazania Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów.

Stanowisko w sprawie Pytania 5

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość Wynagrodzenia A. będzie stanowiła dla Banku koszt uzyskania przychodu.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 15 ust. 1 UPDOP, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 UPDOP (w którym to artykule zawarty jest zamknięty katalog kosztów, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów).

Ustawa nie wprowadza innych warunków rozpoznawania kosztów jako kosztów uzyskania przychodów. Warunki te można jednak ustalić w oparciu o ukształtowaną linię interpretacyjną organów podatkowych oraz orzecznictwo sądów administracyjnych.

Z ugruntowanego stanowiska orzecznictwa, organów podatkowych i doktryny wynika, że aby dany wydatek mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, muszą kumulatywnie zostać spełnione następujące przesłanki, tj. wydatek:

• musi zostać poniesiony przez podatnika,
  

• musi być definitywny (rzeczywisty),
  

• musi być należycie udokumentowany,
  

• musi pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą będącą źródłem przychodów podatkowych dla tego podatnika,
  

• musi być poniesiony w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła,
  

• nie został wymieniony w negatywnym katalogu z art. 16 ust. 1 UPDOP.
  
  
  

Z powyższego wynika, że kluczowym warunkiem zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest udowodnienie, iż wydatek ten pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą będącą źródłem przychodów podatkowych, a jego celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów. Wskazany warunek był wielokrotnie przedmiotem interpretacji organów podatkowych i sądów. W praktyce, stosowana jest następująca wykładnia tego warunku:

• ponoszone wydatki muszą być powiązane z przychodami podatnika, przy czym, w oparciu o kryterium tego stopnia powiązania, UPDOP przewiduje dwie kategorie kosztów:
  • bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód);
  • inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie);

• wydatki poczynione przez podatnika muszą być poniesione w sposób celowy. Podatnik podejmując decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności i wydatkowania środków finansowych;
  

• podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu ich zapobieżenia.
  
  
  

Podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków spełniających ww. przesłanki, pod warunkiem, że wydatki te są poniesione przez niego, mają charakter definitywny (nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie), są właściwie udokumentowane i nie zostały wymienione w katalogu z art. 16 ust. 1 UPDOP.

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki z tytułu Wynagrodzenia A., spełniają wszystkie wymienione ustawowo przesłanki, konieczne do uznania ich za koszt podatkowy, na podstawie art. 15 ust. 1 UPDOP.

Na wstępie należy zauważyć, że wypłaty wynagrodzeń z tytułu przejęcia funkcji biznesowych, tzw. exit fee, są nieodłącznym elementem występującym przy restrukturyzacjach działalności w ramach grup wielonarodowych. Celem takich płatności jest zasadniczo „zrekompensowanie” (lecz nie w sensie odszkodowawczym) negatywnych skutków występujących w związku z przeniesieniem pomiędzy podmiotami powiązanymi istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów lub ryzyk, jak również zrekompensowanie skutków wynikających z wprowadzonych zmian, zerwania lub renegocjacji umów, których stroną jest podmiot powiązany. Opłata typu exit fee może mieć charakter jednorazowej zapłaty lub regularnych płatności, nie ma ona jednak charakteru odszkodowawczego, na co wskazuje uniezależnienie wysokości opłaty od ewentualnej szkody poniesionej przez podmiot likwidujący część działalności. Co więcej, opłaty typu exit fee są wymagane w dużej części jurysdykcji z uwagi na przepisy w zakresie cen transferowych.

Zgodnie z poczynionymi powyżej uwagami, Wynagrodzenie A. będzie stanowiło wynagrodzenie dla A. z tytułu wyrażenia zgody na rozwiązanie Umów Organizacji Emisji i utratę możliwości zarobkowania na podstawie tych umów. W wyniku Substytucji, kontynuowanie Umów Organizacji Emisji i wypłacanie na rzecz A. wynagrodzenia z tytułu usług w zakresie organizacji emisji jest niecelowe i nieracjonalne. Zakończenie relacji umownych z A. jest ściśle związane z samą Substytucją, w wyniku której Bank będzie pełnił rolę emitenta w ramach Emisji A.. Pełnienie funkcji emitenta Euroobligacji jest z kolei ściśle związane z działalnością gospodarczą Banku w zakresie udzielania finansowania – jak wskazano bowiem powyżej, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapewnienia finansowania własnych aktywów bankowych, zgodnie z przepisami prawa. To w celu wypełnienia ww. obowiązków, Bank pozyskuje finansowanie w formie Euroobligacji.

W rezultacie, wszelkie wydatki ponoszone przez Bank w związku z procesem pozyskiwania finansowania aktywów bankowych, w tym wydatki będące wynikiem Substytucji (takie jak Wynagrodzenie A.) pozostają w związku z prowadzoną przez Bank działalnością gospodarczą będącą źródłem przychodów podatkowych. Wydatki tego typu wykazują pośredni związek z przychodami podatkowymi Banku.

Podkreślić również należy, że wysokość Wynagrodzenia A. zostanie ustalona w oparciu o wycenę przedsiębiorstwa A., zgodnie z przepisami w zakresie cen transferowych. Gdyby taka rekompensata nie miała miejsca, podważalny mógłby być rynkowy charakter zmiany relacji biznesowych między A. i Bankiem, gdyż racjonalnie działający podmiot gospodarczy nie wyzbyłby się swojego źródła dochodów na rzecz innego podmiotu bez wynagrodzenia. Tym samym, wydatek Banku w postaci Wynagrodzenia A., jest nie tylko celowy, ale również niezbędny, aby ww. zmiana została dokonana w zgodzie z obowiązującymi regulacjami w zakresie transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Niewątpliwie więc o racjonalności poniesienia ww. wydatku przez Bank świadczy również okoliczność, że jedną z przyczyn uzgodnienia wypłaty wynagrodzenia z tytułu zakończenia Umów Organizacji Emisji jest konieczność zapewnienia, iż ww. zmiana relacji biznesowych jest przeprowadzana w zgodzie z przepisami w zakresie cen transferowych.

Stanowisko Wnioskodawcy o możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenia z tytułu wyrażenia zgody na rozwiązanie umowy znajduje również potwierdzenie w szeregu interpretacji indywidualnych, z których tytułem przykładu można wymienić:

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 czerwca 2019 r., sygn. IBPB-1-2/4510-740/15-1/DP, w której organ potwierdził stanowisko wnioskodawcy, że: „zapłacone przez Wnioskodawcę na rzecz wynajmującego świadczenie pieniężne nazywane np. odstępne, odszkodowanie, kara umowna bądź wynagrodzenie), w związku z odstąpieniem od umowy najmu, będzie stanowić podatkowy koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
  

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 lipca 2018 r., sygn. IBPBI/2/423-1511/14-1/ANK, w której organ zaakceptował stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym: „wynagrodzenia za wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu i umowy o współpracy mogą stanowić dla Spółki koszty uzyskania przychodów
  

• interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 października 2018 r., sygn. IBPBI/2/423-758/14-2/MS, w której organ w odniesieniu do wydatków poniesionych z tytułu rozwiązania umowy najmu stwierdził, że: „koszty te pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przyszłym przychodem z działalności wykonywanej w innych punkach handlowych polegającej na świadczeniu usług handlowych, a zatem stanowią koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.
  
  
  

Niezależnie od powyższego, spełnione są również inne warunki pozwalające zaliczyć Wynagrodzenie A. do kosztów uzyskania przychodów. Wydatek ten będzie poniesiony przez podatnika (Bank), będzie miał charakter definitywny (nie zostanie zwrócony Bankowi w jakiejkolwiek formie), będzie prawidłowo udokumentowany i nie został wymieniony w katalogu negatywnym w art. 16 ust. 1 UPDOP.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, wartość Wynagrodzenia A. będzie stanowiła dla Banku koszt uzyskania przychodu.

Stanowisko w sprawie Pytania 6

Zdaniem Wnioskodawcy, na skutek ustalenia kwoty przychodu, o którym mowa w art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji, Bank – w terminie wskazanym w art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji – powinien obliczać i wpłacać coroczny zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 3% z uwzględnieniem dyspozycji art. 12 ust. 2 UPODP oraz art. 11 a ust. 1 UPDOF, tj. każdorazowo przy zastosowaniu tego samego kursu średniego ogłoszonego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień ustalenia przychodu, o którym mowa w art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji, tj. kursu z 28 czerwca 2019 r.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

1. Uwagi ogólne w zakresie ryczałtowego opodatkowania odsetek lub dyskonta od obligacji oraz odsetek od pożyczki sfinansowanej środkami z emisji obligacji

W ramach Nowelizacji wprowadzono do UPDOP oraz UPDOF zwolnienie od podatku odsetek i dyskonta, uzyskanych przez nierezydentów z obligacji emitowanych i dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, o terminie wykupu nie krótszym niż 1 rok. Przyjęta regulacja ma jednak zastosowanie wyłącznie do emisji obligacji dokonanych od dnia 1 stycznia 2019 r.

Z kolei w odniesieniu do emisji obligacji dokonanych przed 1 stycznia 2019 r. przewidziano w Nowelizacji rozwiązanie polegające na możliwości wyboru przez emitentów obligacji alternatywnego sposobu opodatkowania dochodów z ww. tytułów. Wprowadzony w art. 19 ust. 1 Nowelizacji mechanizm opiera się na możliwości wyboru przez płatnika zryczałtowanej formy opodatkowania, przewidującej przejęcie obowiązku podatkowego w tym zakresie przez tego płatnika

Możliwość przesunięcia opodatkowania z obligatariuszy na emitenta dotyczy wyłącznie dochodów uzyskanych przez nierezydentów.

Wybór alternatywnej metody opodatkowania dotyczy określonej serii emisji, co oznacza, że tylko emisje obligacji zgłoszone do właściwego urzędu skarbowego mogą podlegać opodatkowaniu na zasadach określonych w Nowelizacji. Dokonanie takiego wyboru skutkuje zwolnieniem emitenta i innych podmiotów (np. prowadzących rachunki zbiorcze papierów wartościowych) z obowiązków płatnika, w tym z obowiązków składania informacji podatkowych o wysokości uzyskanych dochodów (informacji IFT-1 i IFT-2).

Konsekwentnie, przesunięcie opodatkowania odsetek i dyskonta na płatnika będącego emitentem powoduje, że zasadne jest zwolnienie z opodatkowania nabywców obligacji będących nierezydentami, z tytułu dochodów z obligacji (w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania tych samych dochodów). Opodatkowanie odsetek i dyskonta realizowane będzie bowiem przez emitenta.

Nowelizacja przewiduje prawo do wyboru opodatkowania według powyżej opisanych zasad, m.in., przychodów otrzymanych przez podatników przed 1 stycznia 2019 r., jeśli na dzień jej wejścia nie doszło jeszcze do wykupu wyemitowanych obligacji.

Zgodnie z art. 19 ust. 5 Nowelizacji stawka zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 19 ust. 1 Nowelizacji, wynosi 3% podstawy opodatkowania.

Dla skorzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowana na podstawie art. 19 ust. 1 Nowelizacji, prócz wymogów dotyczących warunków samej emisji obligacji, Ustawodawca – w art. 19 ust. 2 Nowelizacji – wprowadził również warunek złożenia zawiadomienia o wyborze tej formy opodatkowania, w formie pisemnej do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż do dnia 31 marca 2019 r. Zawiadomienie powinno było zawierać w szczególności dane podatnika będącego emitentem, dane istotne dla identyfikacji emisji danej serii obligacji, miejsce emisji oraz warunki emisji mające wpływ na ustalenie wartości i terminu wypłaty odsetek i dyskonta.

2. Obowiązek ustalenia do 30 czerwca 2019 r., w związku z wyborem zryczałtowanej formy opodatkowania odsetek, przychodu oraz podstawy opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym
   
   

Na podstawie art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji, podatnik, który dokonał wyboru zryczałtowanej formy opodatkowana na podstawie art. 19 ust. 1 Nowelizacji, jest obowiązany:

1. do dnia 30 czerwca 2019 r. ustalić kwotę przychodu odpowiadającą łącznej kwocie wypłat z tytułu odsetek oraz dyskonta, które mają zostać dokonane od dnia 1 lipca 2019 r. do dnia wykupu obligacji lub spłaty pożyczki;
   
2. w terminie określonym w art. 27 ust. 1 UPDOP, tj. od przychodu określonego w pkt 1 powyżej:
   • wpłacić na rachunek urzędu skarbowego zryczałtowany podatek dochodowy od wypłat dokonanych w roku podatkowym, oraz
   • złożyć do urzędu skarbowego deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat odsetek i dyskonta zrealizowanych w ramach emisji danej serii obligacji.
   
   
   

Z kolei, na podstawie art. 19 ust. 4 Nowelizacji, podstawę opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w ust. 1, stanowi przychód określony zgodnie z art. 19 ust. 3 Nowelizacji.

3. Określenie właściwego kursu walutowego w związku z obowiązkiem zapłaty podatku na podstawie art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji
   
   

Bank – w związku z wyborem zryczałtowanej opcji opodatkowania – zobowiązany jest obecnie do corocznego wykazywania na właściwej deklaracji (CIT-14) kwoty przychodu odpowiadającej łącznej kwocie wypłat z tytułu Odsetek od Kaucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów, które mają zostać dokonane od dnia 1 lipca 2019 r. do dnia zwrotu Kaucji oraz następnie, po dokonaniu Substytucji, wykupu Euroobligacji wynikających z Emisji A. w terminie wskazanym w art. 27 ust. 1 UPDOP w związku z art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji, tj. każdorazowo do dnia 31 marca. W tym samym terminie Bank jest zobowiązany do zapłaty tego podatku na rachunek urzędu skarbowego.

Jak przy tym Wnioskodawca wskazywał w opisie zdarzenia przyszłego, Euroobligacje stanowią papiery dłużne denominowane w różnych walutach. W konsekwencji, w związku ze wskazanymi powyżej zasadami ustalania przychodu określonego w art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji, przede wszystkim zaś obowiązkiem ustalenia tego przychodu na dzień 30 czerwca 2019 r., Wnioskodawca chciałby obecnie uzyskać potwierdzenie, jaki kurs powinien stosować każdorazowo do obliczania corocznego zryczałtowanego trzyprocentowego podatku.

W tym kontekście Wnioskodawca wskazuje, że, zgodnie z art. 12 ust. 2 UPDOP oraz art. 11a ust. 1 UPDOF, przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy, uwzględniając specyfikę zryczałtowanego opodatkowania odsetek wprowadzonego przepisami Nowelizacji, przepisy art. 12 ust. 2 UPDOP oraz art. 11a ust. 1 UPDOF mogą do niego znaleźć odpowiednie zastosowanie. Należy bowiem zauważyć, że choć przychód z art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji będzie przychodem ustalonym, a nie uzyskanym (gdyż odpowiada on odsetkom/dyskoncie wypłaconym, a nie otrzymanym), to jednak art. 12 ust. 2 UPDOP oraz art. 11 a ust. 1 UPDOF służą do systemowego określania kursu właściwego do przeliczania przychodów wyrażonych w walutach obcych dla celów podatków dochodowych.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, przepisy te powinny stanowić podstawę również do określenia kursu właściwego na potrzeby corocznego opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym. W praktyce oznacza to, zdaniem Wnioskodawcy, że każdorazowo przychody odpowiadające kwocie wypłat odsetek i dyskonta w danym roku podatkowym powinny być zawsze przeliczane po tym samym kursie z 28 czerwca 2019 r., a nie np. po kursach z dni poprzedzających wypłaty odsetek/dyskonta.

W tym kontekście należy zauważyć, że ostatnim dniem roboczym poprzedzającym dzień ustalenia – zgodnie z art. 19 ust. 3 pkt) 2 Nowelizacji – przychodu odpowiadającego łącznej kwocie wypłat z tytułu odsetek oraz dyskonta, które mają zostać dokonane od dnia 1 lipca 2019 r. do dnia wykupu obligacji lub spłaty pożyczki, był 28 czerwca 2019 r., gdyż 30 czerwca (niedziela) był dniem ustawowo wolnym od pracy, zaś kurs na dzień 29 czerwca (sobota) nie był publikowany.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, na skutek ustalenia kwoty przychodu, o którym mowa w art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji, Bank – w terminie wskazanym w art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji – powinien obliczać i wpłacać coroczny zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 3% z uwzględnieniem dyspozycji art. 12 ust. 2 UPODP oraz art. 11 a ust. 1 UPDOF, tj. każdorazowo przy zastosowaniu tego samego kursu średniego ogłoszonego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień ustalenia przychodu, o którym mowa w art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji, tj. kursu z 28 czerwca 2019 r.

Stanowisko w sprawie Pytania 7

Zdaniem Wnioskodawcy, Bank, w przypadku stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji, powinien opodatkowywać zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłacone od 1 lipca 2019 r., przy czym Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji pozostaje poza zakresem opodatkowania określonym w art. 19-21 Nowelizacji.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji – znajdującym zastosowanie w niniejszej sprawie – podmiot, który dokonał wyboru opodatkowania, o którym mowa w art. 19 ust. 1 Nowelizacji, jest obowiązany wpłacić na rachunek urzędu skarbowego zryczałtowany podatek dochodowy od przychodu określonego zgodnie z art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji – w terminie określonym w art. 27 ust. 1 UPDOF, od wypłat dokonanych w roku podatkowym.

Dodatkowo należy wskazać, że w tym samym terminie podatnik podatku zryczałtowanego jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat odsetek i dyskonta zrealizowanych w ramach emisji danej serii obligacji (deklaracja CIT-14).

W poz. 19 formularza CIT-14 podatnik jest zobowiązany zadeklarować kwotę przychodu ustalonego zgodnie z art. 19 ust. 3 pkt 2) Nowelizacji. Niemniej, w poz. 20 tego formularza podatnik powinien wskazać przychód z poz. 19 odpowiadający kwocie wypłat z tytułu odsetek oraz dyskonta, dokonanych w roku podatkowym, za który jest składana deklaracja. Z kolei, zgodnie z opisem poz. 22, jako podstawę obliczenia zryczałtowanego podatku dochodowego należy wskazać kwotę (po zaokrągleniu do pełnych złotych) ujawnioną w poz. 20, nie zaś poz. 19, tj. kwotę faktycznie wypłaconych odsetek lub dyskonta w danym roku podatkowym, nie zaś kwotę przychodu ustalonego zgodnie z art. 19 ust. 3 pkt 2 Nowelizacji.

Podatek należny wykazuje się w części D deklaracji CIT-14, w poz. 24, według stawki z poz. 23 (w wysokości 3%) obliczony od kwoty z poz. 21 (w sytuacji wypłat dokonanych od 1 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2019 r.) albo z poz. 22. (w odniesieniu do wypłat dokonywanych po 1 lipca 2019 r. – będących przedmiotem niniejszego pytania). Tym samym należy zauważyć, że podatek należny obliczany jest od kwoty faktycznie wypłaconych odsetek lub dyskonta, nie zaś kwoty wskazanej w poz. 19.

Podsumowując należy zauważyć, że skoro zarówno art. 19 ust. 6 pkt 2 Nowelizacji, wskazujący termin zapłaty należnego zryczałtowanego podatku dochodowego, jak i treść deklaracji CIT-14 (o wysokości zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat odsetek i dyskonta zrealizowanych w ramach emisji danej serii obligacji), spójnie odnoszą opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym wyłącznie do wypłat dokonanych w danym roku podatkowym, to należy uznać, iż temu podatkowi podlegają wyłącznie kwoty faktycznie wypłaconych odsetek lub dyskonta od obligacji.

Na marginesie powyższego należy zauważyć, że wprowadzone przez Ustawodawcę w art. 19 ust. 1 Nowelizacji, w związku za art. 18 ust. 1 i ust. 2 Nowelizacji, zasady opodatkowania odsetek lub dyskonta od obligacji zastępują de facto, w ściśle określonym zakresie, dotychczasowy reżim opodatkowania podatkiem u źródła. Nie można zatem, zdaniem Wnioskodawcy, pominąć okoliczności, iż skoro wprowadzone przez Ustawodawcę zasady mają w odniesieniu do wypłat odsetek lub dyskonta od obligacji zastąpić opodatkowanie tych wypłat podatkiem u źródła, to oba reżimy powinny mieć tożsamy przedmiot opodatkowania. Tym samym, jeżeli przedmiotem opodatkowania podatkiem u źródła są odsetki/dyskonto zapłacone, to również opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym może dotyczyć wyłącznie zapłaconych odsetek lub dyskonta, określonych w art. 19 ust. 1 Nowelizacji.

W konsekwencji zdaniem Wnioskodawcy, Bank, w przypadku stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji, powinien opodatkowywać zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłacone od 1 lipca 2019 r., z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji.

Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawcy, Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji pozostaje poza zakresem opodatkowania określonym w art. 19-21 Nowelizacji. Wynika to z faktu, że, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, jest ono płacone Bankowi przez A. jedynie w celu dalszego przekazania Inwestorom, zatem nie jest ono ekonomicznie płatnością (odsetkami) Banku z tytułu korzystania z kapitału.

Stanowisko w sprawie Pytania 8

Zdaniem Wnioskodawcy, na Banku, w przypadku stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji, nie będą ciążyły obowiązki płatnika od zapłaconych od 1 lipca 2019 r. Odsetek od Kaucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Na mocy art. 18 ust. 1 Nowelizacji, wolne od podatku dochodowego są odsetki lub dyskonto od obligacji, uzyskane przez nierezydentów, jeżeli te odsetki i dyskonto opodatkowane są na zasadach określonych art. 19-21 Nowelizacji.

Zgodnie z art. 18 ust. 2 Nowelizacji, płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 oraz w art. 26 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2, nie są obowiązani do poboru podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji, jeżeli te odsetki i dyskonto opodatkowane są na zasadach określonych w art. 19-21.

Zasadę tę potwierdza także art. 21 ust. 1 Nowelizacji. Zwolnienie z obowiązków płatnika dotyczy również podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze, jeżeli wypłata należności następuje za pośrednictwem tych podmiotów.

Powyższe oznacza, że dokonanie wyboru, na podstawie art. 19-21 Nowelizacji, ryczałtowego opodatkowania odsetek albo dyskonta od obligacji lub pożyczki skutkuje zwolnieniem emitenta/ pożyczkobiorcy i innych podmiotów (np. prowadzących rachunki zbiorcze papierów wartościowych) z obowiązków płatnika, w tym z obowiązków składania informacji podatkowych o wysokości uzyskanych dochodów (informacji IFT-1 i IFT-2). Konsekwentnie bowiem przesunięcie opodatkowania odsetek i dyskonta na emitenta/pożyczkobiorcę powoduje, że zasadne jest – na podstawie art. 18 ust. 1 Nowelizacji – zwolnienie z opodatkowania nabywców obligacji będących nierezydentami, z tytułu dochodów z obligacji (w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania tych samych dochodów). Opodatkowanie odsetek i dyskonta realizowane będzie bowiem przez emitenta pożyczkobiorcę.

Z uwagi na to, że Bank – na skutek złożonego Zawiadomienia – dokonał wyboru zryczałtowanej formy opodatkowana, złożył wymaganą prawem deklarację o wysokości zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat odsetek i dyskonta zrealizowanych w ramach emisji danej serii obligacji (CIT-14) oraz wpłacił na rachunek właściwego urzędu skarbowego zryczałtowany podatek dochodowy od Odsetek od Kaucji, jest on obecnie uprawniony do stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji. W konsekwencji, do dokonywanych przez Bank wypłat zastosowanie znajdzie również w/w art. 18 ust. 2 Nowelizacji.

Tym samym stosowanie przez Bank zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji będzie skutkowało brakiem po stronie Banku obowiązku do poboru podatku u źródła od zapłaconych od 1 lipca 2019 r. Odsetek od Kaucji, jak i innych obowiązków płatnika takich jak składanie informacji podatkowych o wysokości uzyskanych przychodów (dochodów) przez nierezydentów (informacji IFT-1 i IFT-2). Jak bowiem wskazano powyżej, odsetki/dyskonto nie są już przychodami podatkowymi nierezydentów opodatkowanymi polskim podatkiem dochodowym, zatem odpada potrzeba poboru podatku od takiego przychodu, jak i dokumentowania tego poboru przy użyciu formularzy informacji podatkowych IFT.

Ponadto, co istotne, powyższe zasady powinny znaleźć także zastosowanie w odniesieniu do płaconego przez Bank Wynagrodzenia Inwestorów. Po dokonanej Substytucji, Bank będzie bowiem zobowiązany do wypłaty Wynagrodzenia Inwestorów, czyli płatności odsetkowej od tego samego kapitału co Odsetki od Kaucji, tj. od Środków z Emisji, przekazanych wcześniej Bankowi tytułem Kaucji. W rezultacie Odsetki od Kaucji przybiorą po Substytucji formę Wynagrodzenia Inwestorów i będą to odsetki wypłacane w odniesieniu do tego samego kapitału, pozyskanego w ramach tych samych emisji Euroobligacji, tj. Emisji A. (tyle, że po Substytucji przeniesionego przez A. na rzecz Banku w postaci Środków z Emisji).

Na skutek Substytucji Bank zostanie uznany za emitenta w stosunku do Emisji A., przez co będzie zobowiązany do wypłaty Wynagrodzenia Inwestorów (czyli de facto odsetek od Środków z Emisji zdeponowanych obecnie w formie Kaucji, tj. Odsetek od Kaucji) przy jednoczesnym wygaszeniu pożyczki względem A., co stanowi jeden z warunków zastosowania ryczałtowego opodatkowania odsetek na podstawie art. 19-21 Nowelizacji.

W konsekwencji Bank, w przypadku stosowania zasad opodatkowania określonych w art. 19 Nowelizacji, nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła od zapłaconych od 1 lipca 2019 r. Odsetek od Kaucji oraz Wynagrodzenia Inwestorów.

Na marginesie powyższych uwag Wnioskodawca wskazuje, że brak obowiązku poboru podatku u źródła od Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji stanowi przedmiot pytania nr 2 i tym samym zagadnienie to nie jest objęte zakresem niniejszego pytania.

Stanowisko w sprawie Pytania 9

Zdaniem Wnioskodawcy, Wynagrodzenie Inwestorów, z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, wypłacane przez Bank po dokonaniu Substytucji w odniesieniu do obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A., będzie stanowiło dla Banku koszt uzyskania przychodów.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie pytania nr 9 aktualne pozostają uwagi poczynione przez Wnioskodawcę w uzasadnieniu stanowiska w sprawie pytania nr 5, w odniesieniu do ogólnych warunków uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu.

W tym zakresie należy zatem wskazać, że kwestią wstępną dla oceny możliwości uznania odsetek od obligacji za koszty podatkowe jest ustalenie związku przyczynowego, jak i ekonomicznego pomiędzy ich uregulowaniem a przychodami, jakie podatnik osiąga lub ma szansę osiągnąć, wydatkując środki pieniężne pochodzące z obligacji na dany cel. Jak bowiem wykazano powyżej, przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanym w ustawie – wymaga indywidualnej oceny pod kątem jego związku z przychodem i racjonalności działania dla osiągnięcia tego przychodu.

Przechodząc z kolei na grunt regulacji szczególnych, Wnioskodawca wskazuje, że stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 11 UPDOP, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). A contrario, odsetki od pożyczki mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji.

Dokonując natomiast kwalifikacji podatkowej odsetek od obligacji, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 16 ust. 1 pkt 23 UPDOP, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na wykup obligacji, pomniejszonych o kwotę dyskonta. Z powyższej regulacji wynika więc, że ponoszone przez emitenta koszty wykupu obligacji w części dotyczącej należności głównej nie stanowią kosztów podatkowych. Wyłączenie to nie obejmuje natomiast kosztów finansowania, w tym przedmiotowych odsetek wypłacanych obligatariuszowi przez Spółkę.

W tym miejscu należy podkreślić, że obligacja zaliczana jest do kategorii dłużnych papierów wartościowych. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2015 r., poz. 238), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Tak więc, choć pożyczka i emisja obligacji to dwa odrębne typy stosunków prawnych, których nie należy ze sobą utożsamiać z uwagi na odmienny charakter prawny obu zobowiązań, to niemniej jednak na płaszczyźnie ekonomicznej sens obu tych instytucji jest zbliżony – obie służą bowiem pozyskaniu kapitału.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Bank na skutek Substytucji zostanie uznany za emitenta w stosunku do Emisji A., w efekcie czego Bank stanie się podmiotem wszelkich (i) praw przysługujących i (ii) obowiązków obciążających obecnie A. w odniesieniu do Euroobligacji wynikających z Emisji A., w szczególności w odniesieniu do wypłat Wynagrodzenia Inwestorów. W tym kontekście należy zaznaczyć, że na skutek Substytucji Bankowi – jako emitentowi – przysługiwać będą Środki z Emisji, przez co Substytucja jest uzasadniona ekonomicznie. Na skutek Substytucji Bank pozyska bowiem Środki z Emisji jako emitent w ramach Emisji A..

Jednocześnie jednak, na skutek Substytucji, Bank stanie się podmiotem zobowiązanym do wypłaty Wynagrodzenia Inwestorów, każdorazowo w terminie jego wymagalności, w ramach stosunków łączących go z Inwestorami. Tym samym, należy zauważyć, że pozyskanie przez Bank, jako emitenta, Środków z Emisji będzie skutkowało obowiązkiem przyszłej zapłaty Wynagrodzenia Inwestorów. Odwracając zatem tę sytuację, należy stwierdzić, że bez zaciągnięcia zobowiązania względem Inwestorów do wypłaty Wynagrodzenia Inwestorów w przyszłości, Bank nie uzyskałby Środków z Emisji.

Pozyskanie Środków z Emisji jest, natomiast, kluczowe z perspektywy Banku, który zobowiązany jest, zgodnie z przepisami prawa, zapewnić finansowanie własnych aktywów bankowych. Wszelkie wydatki ponoszone przez Bank w ww. celu, w tym Wynagrodzenie Inwestorów, są zatem pośrednio związane z przychodami uzyskiwanymi przez Bank z opodatkowanej działalności gospodarczej w zakresie udzielania finansowania bankowego.

Dodatkowo w tym zakresie Wnioskodawca wskazuje, że obecnie – tj. przed dokonaniem Substytucji – Bank ponosi już koszty finasowania korespondującego ze Środkami z Emisji, udostępnionego Bankowi przez A. w ramach Umów Organizacji Emisji, w postaci Odsetek od Kaucji płatnych na rzecz A.. Źródłem finansowania przez A. Kaucji były bowiem Środki z Emisji.

Należy zatem zauważyć, że dokonanie Substytucji spowoduje jedynie zmianę tytułu prawnego płatności dokonywanych przez Bank z tytułu finansowania pozyskanego w ramach Emisji A., a udostępnionego Bankowi przez A. tytułem Kaucji. Bank stanie się bowiem zobowiązanym do zapłaty Wynagrodzenia Inwestorów, z tytułu przekazanych mu Środków z Emisji, zamiast być zobowiązanym – jak dotychczas – do zapłaty Odsetek od Kaucji z tytułu zdeponowania w Banku Środków z Emisji (celem zabezpieczenia wykonania Gwarancji). Tym samym w zakresie płatności dokonywanych przez Bank w odniesieniu do Środków z Emisji (stanowiących Kaucje) zmieni się jedynie podmiot, na rzecz którego Bank będzie zobligowany do zapłaty wynagrodzenia za udostępnione mu finansowanie (Inwestorzy zamiast A.), pozyskane w ramach Emisji A., co wynika z konsekwencji prawnych Substytucji, polegających, m.in., na tym, że to Bank (a nie A.) będzie emitentem w ramach Emisji A., zaś A. przestanie być uprawnionym z tytułu Kaucji, gdyż zostaną one zniesione (na skutek wygaśnięcia przedmiotu, który obecnie zabezpieczają, tj. Gwarancji).

Na marginesie powyższych rozważań należy zauważyć, że skoro przekazanie Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez A. na rzecz Banku nie będzie stanowiło przychodu po stronie Banku, to również przekazanie Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji przez Bank na rzecz Inwestorów nie będzie stanowiło kosztu uzyskania przychodów Banku, gdyż Bank będzie działał w istocie jako pośrednik pomiędzy A. a Inwestorami. W tym zakresie aktualne pozostaje uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy do Pytania nr 1.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, Wynagrodzenie Inwestorów, z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, wypłacane przez Bank po dokonaniu Substytucji w odniesieniu do obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A., będzie stanowiło dla Banku koszt uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie:

• obowiązku rozpoznania przychodu (pytanie nr 1)
  • w odniesieniu do Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, – jest nieprawidłowe,
    
  • w pozostałym zakresie – jest prawidłowe,

• obowiązku pobrania podatku u źródła (pytanie nr 2)
  • w odniesieniu do wypłacanych odsetek od kaucji uiszczanych na rzecz A. oraz wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji – jest nieprawidłowe,
  • w pozostałym zakresie – jest prawidłowe,
  
  

• zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości Wynagrodzenia A. (pytanie nr 5) – jest nieprawidłowe,
  

• obowiązku opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłaconych od 1 lipca 2019 r., z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji (pytanie nr 7) – jest nieprawidłowe,
  

• obowiązków płatnika w przypadku opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłaconych od 1 lipca 2019 r. (pytanie nr 8) – jest nieprawidłowe,
  

• zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości Wynagrodzenia Inwestorów:
  • z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, wypłacanego przez Bank po dokonaniu Substytucji w odniesieniu do obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A. (pytanie nr 9) – jest prawidłowe.
  • w odniesieniu do Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, – jest nieprawidłowe,
  
  
  
  
  

Ad. 1

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 865, z późn. zm., dalej „UPDOP”, „ustawa o CIT”), przychodami podlegającymi opodatkowaniu, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są między innymi:

1. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe:
   
2. zasadniczo wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń;
   
3. wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych:
   1. zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy,
      
   2. środków na rachunkach bankowych – w bankach.
   
   
   

Z uwagi na brak ustawowej definicji przychodu w judykaturze i piśmiennictwie wykształciło się stanowisko, zgodnie z którym do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Podkreśla się także, że do przychodów podatkowych, podatnik winien zaliczyć takie przychody, które są mu należne. Nie są to jednak jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika (lub zmniejsza pasywa), a więc takie przysporzenia, którymi podatnik może rozporządzać.

W opinii Organu interpretacyjnego, w celu prawidłowego określenia konsekwencji podatkowych Substytucji oraz związanego z nią wygaśnięcia Gwarancji, brak jest konieczności analizy, która z instytucji prawa polskiego jest najbardziej zbliżona do prawnego mechanizmu Substytucji na gruncie prawa angielskiego, tj. odnowienia stosunku obligacyjnego łączącego A. oraz Inwestorów, poprzez uznanie Banku za wchodzącego w prawa i obowiązki emitenta Euroobligacji.

Opisana we wniosku nowacja na prawie obcym różni się od nowacji w rozumieniu polskiego prawa cywilnego (por. art. 506 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. opubl. w Dz. U. z 2019 r. poz. 1145; „KC”) brakiem tożsamości podmiotowej stron czynności prawnej.

Z punktu widzenia ewentualnego rozpoznania przychodu podatkowego decydujące znaczenie ma istota opisanej we wniosku Substytucji.

W wyniku Substytucji, zobowiązania Banku wobec Inwestorów, wynikające z Gwarancji zostaną zastąpione zobowiązaniami Banku do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Na skutek Substytucji Bank wejdzie w prawa i obowiązki emitenta w stosunku do Emisji A..

W konsekwencji należy uznać, że w rezultacie Substytucji zobowiązania Banku wobec Inwestorów, wynikające z Gwarancji, zostaną zastąpione zobowiązaniami Banku do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Na skutek Substytucji Bank wejdzie w prawa i obowiązki emitenta w stosunku do Emisji A..

Substytucja nie ma na celu zatem jednostronnego zwolnienia z długu skutkującego przysporzeniem majątkowym dla Wnioskodawcy – zobowiązanie Banku z tytułu Gwarancji zostaje bowiem zastąpione zobowiązaniem do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji.

Wygaśnięcie Gwarancji nie prowadzi także do ich realizacji. W przypadku wygaśnięcia Gwarancji nie dojdzie bowiem do spłaty potencjalnych roszczeń Inwestorów względem A., gdyż A. przestanie być już zobowiązanym do wykupu Euroobligacji w terminie ich zapadalności, zaś podmiotem zobowiązanym z tego tytułu stanie się Wnioskodawca, a w konsekwencji Bank nie będzie zobligowany do spełnienia zobowiązania za A., a po prostu do spełnienia własnego zobowiązania, jako podmiot wstępujący w prawa i obowiązki emitenta w odniesieniu do Emisji A..

Tym samym, dokonanie Substytucji i związane z nią wygaśnięcie Gwarancji nie spowodują powstania przychodu po stronie Banku.

Podobnie w efekcie dokonania Substytucji Bank nie będzie zobowiązany do przekazania na rzecz A. Kosztów Transakcyjnych, gdyż odpadnie ekonomiczna i prawna przyczyna dokonania tej zapłaty przez Bank na rzecz A..

Po Substytucji zapłata Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. stanie się bezpodstawna, natomiast Bank – wchodząc w prawa i obowiązki emitenta w odniesieniu do Emisji A. – będzie zobowiązany do zwrotu na rzecz Inwestorów pełnej Wartości Emisji, czyli Środków z Emisji, powiększonych o wartość Kosztów Transakcyjnych oraz o równowartość dyskonta, jeśli było przewidziane.

W konsekwencji pierwotne zobowiązanie Banku do zapłaty Kosztów Transakcyjnych na rzecz A. zostanie zastąpione zobowiązaniem Banku do zapłaty wartości Kosztów Transakcyjnych na rzecz Inwestorów. Tym samym na skutek nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie dojdzie faktycznie do żadnego realnego przysporzenia po stronie Banku.

Należy zatem uznać, że nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie będzie prowadziło do powstania przychodu po stronie Banku.

Nadto, w efekcie Substytucji, A. będą przysługiwały roszczenia o zwrot kwot Kaucji, z kolei Bank będzie uprawniony do żądania przekazania przez A. Środków z Emisji. Tym samym, jako że wskazane roszczenia będą równej wysokości (Kaucje wpłacone przez A. na rzecz Banku zostały bowiem w całości sfinansowane Środkami z Emisji), dojdzie do potrącenia wierzytelności przysługujących A. oraz Bankowi.

Przekazanie Środków z Emisji przez A. na skutek Substytucji, nie stanowi definitywnego przysporzenia majątkowego Wnioskodawcy. Środki z Emisji stanowią bowiem kwoty uzyskane przez A. od Inwestorów w ramach Emisji A., podlegające zwrotowi – z uwagi na ich charakter – na rzecz Inwestorów w dniu wykupu Emisji A..

W rezultacie Substytucji, Bank, jako wstępujący w prawa i obowiązki emitenta w odniesieniu do Emisji A., stanie się zobowiązany do płatności Wynagrodzenia Inwestorów oraz wykupu w określonym terminie obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A.. Przekazanie Środków z Emisji przez A. na rzecz Banku ma na celu zapewnienie, że Bank, jako wstępujący w prawa i obowiązki emitenta w odniesieniu do Emisji A., dysponuje środkami wpłaconymi przez Inwestorów na poczet objęcia tych obligacji – czyli Środkami z Emisji. Bank, w dacie wykupu Euroobligacji od Inwestorów, będzie zobowiązany do przekazania im Środków z Emisji (powiększonych o wartość Kosztów Transakcyjnych, aby kwoty zwracane na rzecz Inwestorów były równe z Wartością Emisji).

Zobowiązanie wynikające z obligacji ma charakter zobowiązania pożyczkowego, w którym kwota główna nie stanowi dla pożyczkobiorcy przychodu, zaś dla pożyczkodawcy kosztu uzyskania przychodu. Tym samym, Bank (jako wstępujący w prawa i obowiązki emitenta w odniesieniu do Emisji A., występujący w roli pożyczkobiorcy) nie uzyska jakiegokolwiek definitywnego przysporzenia majątkowego w wyniku otrzymania Środków z Emisji (odpowiadających kwocie otrzymanej pożyczki), ponieważ z natury zobowiązania pożyczkowego wynika, że Środki z Emisji podlegają zwrotowi na rzecz Inwestorów (pożyczkodawców).

Co równie istotne, roszczenie Banku o przekazanie Środków z Emisji nie będzie roszczeniem o zapłatę ceny z tytułu przejęcia długu A.. Jak Wnioskodawca wskazywał bowiem powyżej, w ramach Substytucji nie dojdzie do jakiegokolwiek transferu praw albo obowiązków, z tytułu którego Bankowi przysługiwałoby wynagrodzenie od A.. Bank na skutek Substytucji – tj. nowacji stosunków obligacyjnych łączących A. oraz Inwestorów i odnowieniu stosunków gwarancyjnych łączących Bank i Inwestorów – wejdzie w prawa i obowiązki emitenta w ramach Emisji A.. Tym samym Środki z Emisji będą przysługiwały Bankowi w ramach stosunków prawnych łączących go z Inwestorami, nie zaś z A.. Roszczenie względem A. będzie wynikało z tego stosunku względem Inwestorów, nie zaś z tytułu jakiegokolwiek transferu praw i obowiązków przez A. na Bank oraz związanego z tym obowiązku wypłaty wynagrodzenia przez A..

Ponieważ potrącenie (kompensata) zobowiązań stanowi jedynie sposób efektywnego uregulowania (wzajemnych) zobowiązań, nie może ona w sposób autonomiczny implikować powstania przychodu podatkowego.

Z kolei dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Odsetek od Kaucji za okres do Substytucji nie będzie stanowiło tytułu do powstania jakiegokolwiek przychodu po stronie Banku – jako podmiotu wypłacającego.

W tym stanie rzeczy stanowisko Wnioskodawcy (odnoszące się do pytania oznaczonego nr 1), zgodnie z którym Bank nie będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego w wyniku Substytucji oraz wygaśnięcia Gwarancji – należy uznać za prawidłowe.

Ponadto w zakresie pytania dot. obowiązku rozpoznania przychodu przez Bank z tytułu opisanych zdarzeń, zasadnym jest przyjęcie, że przychodem Wnioskodawcy będzie kwota wynagrodzenia inwestorów otrzymana przez Bank od A. za okres do substytucji przekazana na poczet późniejszego rozliczenia z inwestorami. Nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że w odniesieniu do ww. wynagrodzenia Bank będzie działał tylko jako pośrednik pomiędzy A. a inwestorami, gdyż z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że substytucja będzie prowadziła do wygaszenia stosunku obligacyjnego łączącego A. z inwestorami. Przekazane Wnioskodawcy przez A. wynagrodzenie inwestorów za okres do substytucji będzie zatem stanowiło jego przychód podatkowy. Konsekwentnie wypłata ww. wynagrodzenia inwestorów dokonana przez Bank po substytucji będzie stanowiła dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu.

Tym samym w tej części stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Ad. 2

Zgodnie z art. 3 ust. 2 UPDOP, podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 UPDOP, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 UPDOP, przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) – ustala się w wysokości 20% przychodów.

Na podstawie art. 26 ust. 1 ww. ustawy osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego te należności łącznie kwoty 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b i 2d, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Przy weryfikacji warunków zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika.

Przy czym stosownie do treści art. 26 ust. 2e powołanej ustawy jeżeli łączna kwota należności wypłacanych z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 przekracza kwotę, o której mowa w ust. 1, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami są obowiązane jako płatnicy pobrać, z zastrzeżeniem ust. 2g, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat według stawki podatku określonej w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1 od nadwyżki ponad kwotę, o której mowa w ust. 1:

1. z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e;
   
2. bez możliwości niepobrania podatku na podstawie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a także bez uwzględniania zwolnień lub stawek wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
   
   

W związku z Substytucją skutkującą wejściem w prawa i obowiązki emitenta obligacji w stosunku do Emisji A. oraz wygaśnięciem Gwarancji, Bank nie będzie dokonywał jakiejkolwiek płatności na rzecz A..

Zatem Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku na podstawie art. 26 ust. 1 i ust. 2e UPDOP z tego tytułu.

Również nieprzekazanie równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A., ze swej istoty, nie będzie skutkowało dokonaniem jakiejkolwiek wypłaty przez Bank.

W konsekwencji dokonanie Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do nieprzekazania równowartości Kosztów Transakcyjnych przez Bank na rzecz A. nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem u źródła.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, na skutek planowanych Substytucji dojdzie do dokonania Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji, w formie potrącenia wierzytelności przysługujących A. (o zwrot Kaucji) z wierzytelnościami Banku (o przekazanie Środków z Emisji).

Żaden z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 UPDOP nie odpowiada charakterowi Wzajemnych Rozliczeń pomiędzy Bankiem oraz A. w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji.

Zwrot Kaucji (kwoty głównej) nie stanowi zdarzenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem u źródła.

Tym samym Bank nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła z tytułu dokonania Wzajemnych Rozliczeń w odniesieniu do Kaucji oraz Środków z Emisji.

W tym zakresie stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Wzajemne Rozliczenia A. oraz Banku obejmą również Odsetki od Kaucji za okres do Substytucji należne A. oraz Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji (przekazane przez A. na rzecz Banku), które Bank przekaże dalej Inwestorom, jako wynagrodzenie za finansowanie A. w okresie od początku roku (w którym dojdzie do Substytucji) do chwili przeprowadzenia Substytucji.

W okolicznościach analizowanej sprawy należy wskazać, że Wnioskodawca nie będzie uprawniony do zastosowania opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki 3%, zgodnie z uregulowaniami zawartymi w przepisach art. 18 i następnych ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z 2018 r. poz. 2193, dalej: Nowelizacja).

W myśl bowiem art. 18 ust. 1 Nowelizacji wolne od podatku dochodowego są odsetki lub dyskonto od obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a ustawy zmienianej w art. 1 oraz podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 2, jeżeli te odsetki i dyskonto opodatkowane są na zasadach określonych w art. 19-21.

Na podstawie art. 18 ust. 2 ww. ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 oraz w art. 26 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2, nie są obowiązani do poboru podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji, jeżeli te odsetki i dyskonto opodatkowane są na zasadach określonych w art. 19-21. Zwolnienie z obowiązków płatnika dotyczy również podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze, jeżeli wypłata należności następuje za pośrednictwem tych podmiotów.

W myśl art. 18 ust. 5 Nowelizacji stawka zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w ust. 1, wynosi 3% podstawy opodatkowania.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 Nowelizacji podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2, będący emitentem danej serii obligacji wyemitowanych przed dniem 1 stycznia 2019 r., o terminie wykupu nie krótszym niż rok, dopuszczonej do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonej do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1768, z późn. zm.), może wybrać opodatkowanie kwoty odsetek i dyskonta, wypłacanych w ramach emisji danej serii obligacji, z zastrzeżeniem art. 20 i art. 21, zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2 Nowelizacji jeżeli podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2 otrzymał przed dniem 1 stycznia 2019 r. pożyczkę o terminie spłaty nie krótszym niż rok od spółki niemającej siedziby ani zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powiązanej z podatnikiem w sposób określony w art. 11 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym – oraz jeżeli źródłem finansowania emisji obligacji lub pożyczki, o której mowa odpowiednio w pkt 1 lub 2, są środki finansowe pozyskane w wyniku emisji obligacji dokonanej przez spółkę, o której mowa odpowiednio w pkt 1 lub 2, podmiot ten może być zwolniony z obowiązków określonych w art. 41 i art. 42 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, oraz w art. 26 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w zakresie poboru podatku od wypłat należności z tytułu odsetek lub dyskonta należnych od obligacji lub pożyczki, jeżeli wybierze zryczałtowaną formę opodatkowania tych wypłat na zasadach określonych w art. 19.

W przedmiotowej sprawie w oparciu o treść art. 21 ust. 1 pkt 2) w związku z art. 19 ustawy nowelizującej Wnioskodawca, w odniesieniu do wypłacanych odsetek od kaucji uiszczanych na rzecz A., złożył do właściwego urzędu skarbowego zawiadomienie o wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania. W ocenie Wnioskodawcy umowy dotyczące kaucji spełniają wymogi pożyczki, które to pojęcie na gruncie podatkowym jest rozumiane szeroko i tak też powinno być interpretowane w odniesieniu do przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2 nowelizacji.

Z powyższym stanowiskiem Wnioskodawcy nie można się jednak zgodzić. Możliwość wyboru zryczałtowanej formy opodatkowania, na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 2) w związku z art. 19 ustawy nowelizującej i tym samym zwolnienie z obowiązków określonych w art. 26 ustawy o CIT, odnosi się do pożyczki, jeżeli źródłem jej finansowania są środki finansowe pozyskane w wyniku emisji obligacji dokonanej przez spółkę niemającą siedziby ani zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powiązanej z podatnikiem w sposób określony w art. 11 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym. Przywołane przepisy mówią zatem wprost o pożyczce a nie o kaucji. Mając zaś na względzie znaczące różnice pomiędzy skutkami prawnymi wynikającymi z umowy pożyczki i umowy kaucji brak jest podstaw do ich utożsamiania.

Umowa pożyczki jest umową nazwaną, regulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. Na podstawie tej umowy pożyczkodawca oddaje na własność pożyczkobiorcy pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy (tego samego gatunku i jakości) po upływie ustalonego w umowie czasu. Pożyczka może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny.

Natomiast umowa kaucji jest umową nienazwaną. Zgodnie z orzecznictwem sądów i piśmiennictwem na podstawie umowy kaucji jedna ze stron przenosi na własność drugiej strony stosunku określoną ilość pieniędzy albo rzeczy rodzajowo oznaczonych celem zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, jakie mogą powstać z innego istniejącego między stronami stosunku prawnego, natomiast druga strona zobowiązuje się po ustaniu tego stosunku prawnego zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo taką samą ilość rzeczy, tego samego gatunku i tej samej jakości, z tym jednak zastrzeżeniem, że obowiązek zwrotu kaucji gwarancyjnej nie istnieje w zakresie niezaspokojonej wierzytelności objętej zabezpieczeniem.

W analizowanej sprawie należy przede wszystkim mieć na względzie, że przewidziane przepisami ustawy nowelizującej preferencyjne opodatkowanie (tj. uprawnienie do skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej) odnosi się do odsetek od pożyczek. Ponieważ zaś przepisy dotyczące ulg i zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle nie można uprawnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy nowelizującej, który mówi o odsetkach od pożyczek rozciągać również na odsetki od kaucji. Tym samym podatnikowi nie przysługuje prawo do opodatkowania odsetek od kaucji 3% podatkiem zryczałtowanym, o którym mowa w ustawie nowelizującej.

Należy zauważyć, że gdy w odniesieniu do przedstawionych sytuacji nie ma możliwości zastosowania opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie art. 19-21 ustawy nowelizującej, na Wnioskodawcy będą ciążyć obowiązki płatnika wynikające z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT.

W odniesieniu do wynagrodzenia inwestorów za okres do substytucji Wnioskodawca twierdzi, że wynagrodzenie to jest mu płacone przez A. jedynie w celu dalszego przekazania inwestorom, zatem nie jest ono ekonomicznie płatnością Banku i w związku z tym nie ciążą na nim obowiązki płatnika. Na uwadze jednak należy mieć, że dotychczasowy emitent płaciłby wynagrodzenie inwestorom, gdyby nie dokonanie substytucji. Podmiotem zobowiązanym prawnie do wypłaty wynagrodzenia – również za okres przed substytucją – stanie się substytut, termin płatności wynagrodzenia inwestorów przypadnie bowiem już po substytucji. Jeśli Bank będzie dokonywał po dacie substytucji wypłaty na rzecz inwestorów będzie zatem na nim ciążył, na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o CIT, obowiązek poboru podatku od dokonywanych wypłat i nie będzie miało znaczenia, że na poczet tych wypłat spółka A. przekaże mu uprzednio środki za okres kiedy korzystała z udostępnionego kapitału, tj. do dnia substytucji.

W tym zakresie stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Ad. 5

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 865, z późn. zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę w art. 15 updop ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowo skutkowy.

Zatem, aby uznać wydatek za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

• wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika;
  

• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
  

• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;
  

• został właściwie udokumentowany;
  

• wydatek nie może znajdować się w katalogu kosztów określonych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
  
  
  

Ponoszone wydatki muszą być powiązane z przychodami podatnika, przy czym, w oparciu o kryterium tego stopnia powiązania, UPDOP przewiduje dwie kategorie kosztów. Pierwsze z nich to koszty bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów. Natomiast druga kategoria kosztów obejmuje koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (koszty pośrednie).

Podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków spełniających ww. przesłanki, pod warunkiem, że wydatki te są poniesione przez niego, mają charakter definitywny (nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie), są właściwie udokumentowane i nie zostały wymienione w katalogu z art. 16 ust. 1 UPDOP.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, zgodnie z którym wydatki z tytułu wynagrodzenia A. za wyrażenie zgody na rozwiązanie umów organizacji emisji i utratę możliwości zarobkowania na podstawie tych umów, będą stanowiły dla Banku koszt uzyskania przychodu. Wnioskodawca uważa, że powyższe wypłaty związane są z przejęciem funkcji biznesowych, tzw. exit fee.

Dokonując analizy powyższego zagadnienia w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że pojęcie exit fee rozumiane jest jako świadczenie pieniężne płacone w zamian za zaprzestanie określonego rodzaju działalności gospodarczej w ramach grup kapitałowych, wymagane w wielu jurysdykcjach podatkowych przez regulacje cen transferowych. Bywa również określane jako rekompensata z tytułu przeniesienia miejsca działalności, wynagrodzenie za przejęcie funkcji, aktywów, ryzyk i umów z klientami, opłata za przejęcie (odstąpienie) części biznesu, wynagrodzenie za udostępnienie możliwości produkcyjnych i sprzedażowych, transfer potencjału zysku.

Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów należy mieć na względzie, że każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie nie stanowiącymi kosztów – wymaga indywidualnej oceny pod kątem związku z tymi przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia tego przychodu. W niniejszej sprawie brak jest podstaw do uznania, że dokonywane przez Wnioskodawcę wypłaty to wynagrodzenie zwane exit fee.

Przede wszystkim zapłata wynagrodzenia spółce A. nie realizuje celu uzyskania przychodu Wnioskodawcy ale bezpośrednio zabezpiecza i chroni interesy A.. Należy zauważyć, że nie będziemy tutaj mieli do czynienia z przekazaniem tzw. „potencjału zysku”. Z wniosku wynika, że emisja euroobligacji we współpracy ze spółką A. miała miejsce tylko do końca 2017 r., zaś od 2018 r. emisji euroobligacji dokonuje już tylko Bank, zapewniając sobie tym samym samodzielne pozyskiwanie finansowania. Zakończenie zaś relacji umownych z A. jest ściśle związane z substytucją w wyniku której Bank wstąpi w prawa i obowiązki emitenta w odniesieniu do wszystkich istniejących już Emisji A..

Wartość Wynagrodzenia A. nie będzie stanowiła zatem dla Wnioskodawcy kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 UPDOP.

W tym stanie rzeczy stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zagadnienia (pytania) oznaczonego nr 5 – należy uznać za nieprawidłowe.

Ad. 6

Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione stanowisko, bezprzedmiotowe pozostaje rozpatrywanie kwestii określenia kursu waluty na potrzeby opodatkowania na podstawie art. 19-21 ustawy nowelizującej.

Ad. 7

Jak już podniesiono wcześniej, w myśl art. 18 ust. 1 Nowelizacji wolne od podatku dochodowego są odsetki lub dyskonto od obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a ustawy zmienianej w art. 1 oraz podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 2, jeżeli te odsetki i dyskonto opodatkowane są na zasadach określonych w art. 19-21.

Na podstawie art. 18 ust. 2 ww. ustawy płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 oraz w art. 26 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2, nie są obowiązani do poboru podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji, jeżeli te odsetki i dyskonto opodatkowane są na zasadach określonych w art. 19-21. Zwolnienie z obowiązków płatnika dotyczy również podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych albo rachunki zbiorcze, jeżeli wypłata należności następuje za pośrednictwem tych podmiotów.

W myśl art. 18 ust. 5 Nowelizacji stawka zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w ust. 1, wynosi 3% podstawy opodatkowania.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 Nowelizacji podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2, będący emitentem danej serii obligacji wyemitowanych przed dniem 1 stycznia 2019 r., o terminie wykupu nie krótszym niż rok, dopuszczonej do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonej do alternatywnego systemu obrotu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1768, z późn. zm.), może wybrać opodatkowanie kwoty odsetek i dyskonta, wypłacanych w ramach emisji danej serii obligacji, z zastrzeżeniem art. 20 i art. 21, zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Stosownie do art. 19 ust. 2 ustawy nowelizującej, podatnik, który dokonał wyboru opodatkowania, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany zawiadomić o tym wyborze, w formie pisemnej, właściwego naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż do dnia 31 marca 2019 r. Zawiadomienie powinno zawierać w szczególności dane podatnika będącego emitentem, dane istotne dla identyfikacji emisji danej serii obligacji, miejsce emisji oraz warunki emisji mające wpływ na ustalenie wartości i terminu wypłaty odsetek i dyskonta.

Z kolei art. 19 ust. 3 ustawy nowelizującej stanowi, że podmiot, który dokonał wyboru opodatkowania, o którym mowa w ust. 1, ustala do dnia 30 czerwca 2019 r.:

1. kwotę przychodu odpowiadającą 1. łącznej kwocie wypłat z tytułu odsetek oraz dyskonta, dokonanych od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 30 czerwca 2019 r.;
   
2. kwotę przychodu odpowiadającą łącznej kwocie wypłat z tytułu odsetek oraz dyskonta, które mają zostać dokonane od dnia 1 lipca 2019 r. do dnia wykupu obligacji lub spłaty pożyczki.
   
   

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2 Nowelizacji jeżeli podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2 otrzymał przed dniem 1 stycznia 2019 r. pożyczkę o terminie spłaty nie krótszym niż rok od spółki niemającej siedziby ani zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powiązanej z podatnikiem w sposób określony w art. 11 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym – oraz jeżeli źródłem finansowania emisji obligacji lub pożyczki, o której mowa odpowiednio w pkt 1 lub 2, są środki finansowe pozyskane w wyniku emisji obligacji dokonanej przez spółkę, o której mowa odpowiednio w pkt 1 lub 2, podmiot ten może być zwolniony z obowiązków określonych w art. 41 i art. 42 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, oraz w art. 26 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w zakresie poboru podatku od wypłat należności z tytułu odsetek lub dyskonta należnych od obligacji lub pożyczki, jeżeli wybierze zryczałtowaną formę opodatkowania tych wypłat na zasadach określonych w art. 19.

Należy wskazać, że do czasu substytucji Wnioskodawca miał obowiązek płacić odsetki od kaucji uiszczanej na rzecz A., która od momentu substytucji przerodzi się w wynagrodzenie płacone Inwestorom.

Zgodnie ze wskazanymi wcześniej przepisami, Wnioskodawca wejdzie w prawa i obowiązki emitenta obligacji, które zostały wyemitowane przed dniem 1 stycznia 2019 r., jednak nie może zostać potraktowany jako emitent w rozumieniu ww. przepisów ustawy nowelizującej.

Wbrew argumentom Wnioskodawcy jednym z istotnych warunków wynikających z art. 19 ustawy nowelizującej jest to, by podmiot (płatnik) chcący skorzystać z 3% opodatkowania odsetek lub dyskonta od obligacji, posiadał status emitenta danej serii obligacji wyemitowanych przed dniem 1 stycznia 2019 r.

W przedmiotowej sprawie w oparciu o treść art. 21 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 19 ustawy nowelizującej Wnioskodawca, w odniesieniu do wypłacanych odsetek od kaucji uiszczanych na rzecz A., złożył do właściwego urzędu skarbowego zawiadomienie o wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania. W ocenie Wnioskodawcy umowy dotyczące kaucji spełniają wymogi pożyczki, które to pojęcie na gruncie podatkowym jest rozumiane szeroko i tak też powinno być interpretowane w odniesieniu do przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2 nowelizacji.

Z powyższym stanowiskiem Wnioskodawcy nie można się jednak zgodzić. Możliwość wyboru zryczałtowanej formy opodatkowania, na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 19 ustawy nowelizującej i tym samym zwolnienie z obowiązków określonych w art. 26 ustawy o CIT, odnosi się do pożyczki, jeżeli źródłem jej finansowania są środki finansowe pozyskane w wyniku emisji obligacji dokonanej przez spółkę niemającą siedziby ani zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powiązanej z podatnikiem w sposób określony w art. 11 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym. Przywołane przepisy mówią zatem wprost o pożyczce a nie o kaucji. Mając zaś na względzie znaczące różnice pomiędzy skutkami prawnymi wynikającymi z umowy pożyczki i umowy kaucji brak jest podstaw do ich utożsamiania.

Umowa pożyczki jest umową nazwaną, regulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. Na podstawie tej umowy pożyczkodawca oddaje na własność pożyczkobiorcy pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy (tego samego gatunku i jakości) po upływie ustalonego w umowie czasu. Pożyczka może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny.

Natomiast umowa kaucji jest umową nienazwaną. Zgodnie z orzecznictwem sądów i piśmiennictwem na podstawie umowy kaucji jedna ze stron przenosi na własność drugiej strony stosunku określoną ilość pieniędzy albo rzeczy rodzajowo oznaczonych celem zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, jakie mogą powstać z innego istniejącego między stronami stosunku prawnego, natomiast druga strona zobowiązuje się po ustaniu tego stosunku prawnego zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo taką samą ilość rzeczy, tego samego gatunku i tej samej jakości, z tym jednak zastrzeżeniem, że obowiązek zwrotu kaucji gwarancyjnej nie istnieje w zakresie niezaspokojonej wierzytelności objętej zabezpieczeniem.

W analizowanej sprawie należy przede wszystkim mieć na względzie, że przewidziane przepisami ustawy nowelizującej preferencyjne opodatkowanie (tj. uprawnienie do skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej) odnosi się do odsetek od pożyczek. Ponieważ zaś przepisy dotyczące ulg i zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle nie można uprawnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy nowelizującej, który mówi o odsetkach od pożyczek rozciągać również na odsetki od kaucji. Tym samym podatnikowi nie przysługuje prawo do opodatkowania odsetek od kaucji 3% podatkiem zryczałtowanym, o którym mowa w ustawie nowelizującej.

Ponadto w odniesieniu do wynagrodzenia inwestorów, należy stwierdzić, że Wnioskodawcy również nie przysługuje prawo do opodatkowania 3% podatkiem zryczałtowanym, ponieważ jak wynika z wniosku, w terminie złożenia zawiadomienia o wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania, tj. 30 marca 2019 r. emitentem obligacji była spółka A., a nie Wnioskodawca. Zgodnie zaś z art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej, prawo wyboru zryczałtowanej formy opodatkowania przysługuje emitentowi danej serii obligacji wyemitowanych przed dniem 1 stycznia 2019 r. Skoro więc w dniu złożenia zawiadomienia Bank nie był emitentem, to nie mógł złożyć stosownego zawiadomienia o wyborze zryczałtowanej formy opodatkowania w odniesieniu do wynagrodzenia inwestorów.

Należy zauważyć, że gdy w odniesieniu do przedstawionych sytuacji nie ma możliwości zastosowania opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie art. 19-21 ustawy nowelizującej, na Wnioskodawcy będą ciążyć obowiązki płatnika wynikające z art. 26 ust. 1 updop.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie obowiązku opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 3% kwoty Odsetek od Kaucji i Wynagrodzenia Inwestorów, zapłaconych od 1 lipca 2019 r., – jest nieprawidłowe.

Biorąc powyższe pod uwagę, Organ zgadza się z Wnioskodawcą, że Wynagrodzenie Inwestorów za okres do Substytucji pozostaje poza zakresem opodatkowania określonym w art. 19-21 Nowelizacji, jednak uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe, z uwagi na błędne uzasadnienie prawne.

Ad. 8

Zgodnie z art. 3 ust. 2 UPDOP, podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 UPDOP, podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 UPDOP, przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) – ustala się w wysokości 20% przychodów.

Na podstawie art. 26 ust. 1 ww. ustawy osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego te należności łącznie kwoty 2 000 000 zł na rzecz tego samego podatnika, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b i 2d, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Przy weryfikacji warunków zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika.

Przy czym stosownie do treści art. 26 ust. 2e powołanej ustawy jeżeli łączna kwota należności wypłacanych z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 przekracza kwotę, o której mowa w ust. 1, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami są obowiązane jako płatnicy pobrać, z zastrzeżeniem ust. 2g, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat według stawki podatku określonej w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1 od nadwyżki ponad kwotę, o której mowa w ust. 1:

1. z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e;
   
2. bez możliwości niepobrania podatku na podstawie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a także bez uwzględniania zwolnień lub stawek wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
   
   

Na podstawie art. 26 ust. 3-3d:

1. Płatnicy, o których mowa w ust. 1, przekazują kwoty podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zgodnie z ust. 1, 2-2b, 2d i 2e pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby podatnika wykonuje swoje zadania, albo – w przypadku dochodu, o którym mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. f – na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby płatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników wymienionych w art. 3 ust. 2 oraz podatników będących osobami uprawnionymi z papierów wartościowych zapisanych na rachunkach zbiorczych, których tożsamość nie została płatnikowi ujawniona w trybie przewidzianym w ustawie, o której mowa w art. 4a pkt 15, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania. Płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w:
   
2. art. 3 ust. 1 – informację o wysokości pobranego podatku,
   
3. art. 3 ust. 2, oraz urzędowi skarbowemu – informację o dokonanych wypłatach i pobranym podatku

– sporządzone według ustalonego wzoru.

Obowiązek przesłania tych informacji podatnikom oraz urzędowi skarbowemu nie powstaje w przypadku i w zakresie określonych w ust. 2a zdanie pierwsze.

3a. Płatnicy są obowiązani przesłać informację, o której mowa w ust. 3 pkt 1, w terminie przekazania kwoty pobranego podatku, a informację, o której mowa w ust. 3 pkt 2, w terminie do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat, o których mowa w ust. 1, również wówczas, gdy płatnik w roku podatkowym sporządzał i przekazywał informacje w trybie przewidzianym w ust. 3b.

3aa. (uchylony).

3b. Na pisemny wniosek podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2, płatnik, w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku, jest obowiązany do sporządzenia i przesłania podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, informacji, o której mowa w ust. 3 pkt 2.

3c. W razie zaprzestania przez płatnika prowadzenia działalności przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 3a, płatnik przekazuje informację, o której mowa w ust. 3 pkt 2, w terminie do dnia zaprzestania działalności.

3d. Informację, o której mowa w ust. 3 pkt 2, sporządzają i przekazują również podmioty, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, gdy na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub ustawy nie są obowiązane do poboru podatku. Przepisy ust. 3b i 3c stosuje się odpowiednio.

Należy zauważyć, co podkreślono także w odpowiedziach na pytania powyżej, że gdy w odniesieniu do przedstawionych sytuacji nie ma możliwości zastosowania opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie art. 19-21 ustawy nowelizującej, na Wnioskodawcy będą ciążyć obowiązki płatnika wynikające z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT.

Tym samym stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 8 należy uznać za nieprawidłowe.

Ad. 9

Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów, musi spełnić łącznie następujące warunki: został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik), jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona, pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów, został właściwie udokumentowany, nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Bank na skutek Substytucji wstąpi w prawa i obowiązki emitenta w stosunku do Emisji A., wskutek czego stanie się podmiotem wszelkich przysługujących praw i obowiązków obciążających obecnie A. w odniesieniu do Euroobligacji wynikających z Emisji A., szczególnie jeśli chodzi o wypłaty Wynagrodzenia Inwestorów. Bank na skutek Substytucji, stanie się podmiotem zobowiązanym do wypłaty Wynagrodzenia Inwestorów każdorazowo w terminie ich wymagalności, w ramach stosunków łączących Bank z Inwestorami.

Organ podatkowy za prawidłowe uznał stanowisko Wnioskodawcy przyjmujące, że Wynagrodzenie Inwestorów, z wyłączeniem Wynagrodzenia Inwestorów za okres do Substytucji, wypłacane przez Bank po dokonaniu Substytucji w odniesieniu do obligacji wyemitowanych w ramach Emisji A., będzie stanowiło dla Banku koszt uzyskania przychodów.

W związku z tym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie jest prawidłowe.

Ponieważ jak wykazano w odpowiedzi na wcześniejsze pytania, przychodem Wnioskodawcy będzie kwota wynagrodzenia inwestorów otrzymana przez Bank od A. za okres do substytucji przekazana na poczet późniejszego rozliczenia z Inwestorami, to konsekwentnie wypłata ww. wynagrodzenia inwestorów dokonana przez Bank po substytucji będzie stanowiła dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu.

W powyższym zakresie stanowisko Wnioskodawcy przyjmujące, że Wnioskodawca z tego tytułu nie będzie zobowiązany do rozpoznania kosztów jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.