Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-1.4012.72.2020.5.WN
z 30 kwietnia 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900 z późn. zm.), art. 15zzs ust. 7 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 18 stycznia 2020 r. (data wpływu 29 stycznia 2020 r.), uzupełnionym pismem z 8 kwietnia 2020 r. (data wpływu 10 kwietnia 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności polegającej na nabyciu przez Wnioskodawcę wierzytelności na podstawie Umowy cesji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2020 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w ww. zakresie.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 8 kwietnia 2020 r. (data wpływu 10 kwietnia 2020 r.), przesłanym w związku z wezwaniem tut. organu z 26 marca 2020 r. znak: 0111-KDIB2-3.4014.37.2020.2.PM, 0111-KDIB3-1.4012.72.2020.4.WN.

We wniosku przedstawiono następujący zaistniały stan faktyczny (uzupełniony ww. pismem z 8 kwietnia 2020 r.):

Wnioskodawcą jest Sp. z o.o. (dalej jako Wnioskodawca). Wnioskodawca jest osobą prawną, prowadzącą działalność gospodarczą oraz zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest m.in. działalność związana z obrotem i windykacją wierzytelności. W ramach tego obszaru swojej działalności Wnioskodawca zawiera umowy cesji wierzytelności (dalej jako: Umowa Cesji). Umowy te zawierane są głównie z osobami fizycznymi lub prawnymi prowadzącymi działalność gospodarczą niezwiązaną z obrotem wierzytelnościami (dalej jako: Cedenci). Umowy nie są zawierane z pracownikami ani podmiotami powiązanymi. Umowy dotyczyć mogą zarówno pojedynczych wierzytelności, jak i ich pakietów.

W ramach Umowy cesji Wnioskodawca występuje w roli cesjonariusza.

Zdaniem Wnioskodawcy z uwagi na to, że w wyniku zawarcia Umów cesji, za wynagrodzeniem wypłaconym na rzecz Cedenta Wnioskodawca nabywa definitywnie prawo do wierzytelności wraz z ewentualnym ryzykiem związanym z niemożliwością jej ściągnięcia, Umowa cesji wierzytelności jest umową sprzedaży praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC. Po zawarciu Umowy Wnioskodawca nie ma bowiem możliwości jej zwrotnego przeniesienia Wierzytelności na Cedenta. Jednocześnie Cedent nie ponosi już odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika i traci całkowicie uprawnienie do otrzymania ściąganej kwoty (jakiejkolwiek jej części - nawet pomniejszonej np. o wynagrodzenie Wnioskodawcy za windykację).

Nabywane w ramach Umowy cesji wierzytelności nie są wyłączone zastrzeżeniami umownymi, są niezaspokojone, bezsporne i wymagalne, nie podlegają potrąceniu lub zajęciu oraz nie są obciążone prawami osób trzecich, a ich wartość odpowiada rzeczywistemu zadłużeniu dłużnika. Dłużnik w chwili zawierania Umowy cesji nie ma wobec Cedenta wymagalnych wierzytelności lub innych zarzutów, które mogą być podniesione w trybie art. 513 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej jako: k.c.).

Umowy cesji nie są zawierane warunkowo. Wnioskodawca nie ma prawa do przeniesienia wierzytelności ponownie na Cedentów w wybranym przez siebie momencie np. z powodu niewypłacalności dłużnika. Umowa cesji ulega rozwiązaniu jedynie w przypadku, gdy okaże się, że wierzytelność nie posiada cech określonych w umowie np. nie jest wymagalna albo jest sporna. W ramach Umowy Cesji Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Cedentów żadnych dodatkowych usług.

W ramach Umów cesji Wnioskodawca nabywa różne typy wierzytelności, które można podzielić na dwie grupy, biorąc pod uwagę kryterium prawdopodobieństwa spłaty przez dłużnika: wierzytelności, których spłata jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna oraz wierzytelności, w stosunku do których Wnioskodawca ma przekonanie, że istnieje możliwość, iż odzyska całość lub znaczną część należności.

Wierzytelności, których spłata przez dłużnika jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna są zazwyczaj wierzytelnościami, w odniesieniu do których Cedent podjął już wcześniej działania mające na celu odzyskanie należności, jednakże nie przyniosły one rezultatów np. egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna. Wśród tych wierzytelności znajdują się również wierzytelności przedawnione, które Wnioskodawca nabywa licząc na to, że pomimo przedawnienia uda mu się odzyskać chociaż część należności.

Wnioskodawca nie dokonuje szczegółowej analizy w celu ustalenia wartości nabycia wierzytelności, których spłata nie jest pewna. Bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu w branży, posiadanej wiedzy oraz nie mając realnej możliwości odniesienia się do transakcji przeprowadzanych przez podmioty trzecie, Wnioskodawca przekonany, że istnieje małe prawdopodobieństwo odzyskania należności, nabywa je po cenie, która stanowi niewielki procent ich wartości nominalnej (zazwyczaj 1% lub mniej). Szczegółowa analiza jest w takich wypadkach nieuzasadniona biznesowo, bo z uwagi na stosunkowo niską cenę nabycia ryzyko Wnioskodawcy jest niewielkie.

Drugą grupą wierzytelności są wierzytelności, co do których Wnioskodawca ma przypuszczenie, że dłużnik prawdopodobnie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Do tej grupy wierzytelności należą przede wszystkim noty odsetkowe od spłaconych już wierzytelności oraz inne drobne należności. Wartość nominalna tego typu wierzytelności jest zazwyczaj niewielka i nie przekracza kilku tysięcy złotych. Nabycie tego rodzaju wierzytelności przez Wnioskodawcę poprzedza przeprowadzana przez niego bardziej szczegółowa wycena wierzytelności, uwzględniająca przede wszystkim prawdopodobieństwo spłaty przez dłużnika, ocenę dłużnika oraz możliwości kontaktu z nim, a także przewidywane koszty, które będą musiały zostać poniesione przez Wnioskodawcę w związku z windykacją Wierzytelności. Zwykle cena tego typu wierzytelności nie przekracza 50% ich wartości nominalnej. Bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu oraz wiedzy Wnioskodawca stara się wycenić tego typu wierzytelności w taki sposób, aby uzyskać zysk z ich windykacji.

Wnioskodawca zwykle nabywa wierzytelności należące do drugiej z ww. grup tj. te, co do których ma przypuszczenie, że dłużnik prawdopodobnie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Nabycie wierzytelności, których spłata przez dłużnika jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna zdarza się w toku działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę sporadycznie.

Zdarza się, że Wnioskodawca nabywa wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie odzyskania w pakietach wraz z wierzytelnościami o wysokim prawdopodobieństwie spłaty. W takich sytuacjach wyceniany jest cały pakiet, a nie poszczególne wierzytelności.

W wyniku nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę Cedenci są uwolnieni z ciężaru dochodzenia należności, czyli od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu a także od ryzyka jego nieściągnięcia - Cedent nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika.

Z uwagi na to, że w Polsce nie funkcjonuje zorganizowany system obrotu wierzytelnościami. Wnioskodawca nie dysponuje danymi na temat cen stosowanych w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, jak wskazano powyżej, cenę nabycia wierzytelności od niezależnego Cedenta Wnioskodawca ustala uwzględniając rodzaj wierzytelności, rodzaj dłużnika i stan jego finansów, historię wierzytelności, jej wartość nominalną, kontakt z dłużnikiem i potencjalne koszty związane ze ściągnięciem takiej wierzytelności.

Dodatkowo Wnioskodawca uzupełnił opis sprawy, odnosząc się pytań zawartych w wezwaniu tut. Organu z dnia 26 marca 2020 r., w następujący sposób:

1. czy w związku z zamiarem dokonywania zakupu wierzytelności wątpliwych (których spłata jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna), Wnioskodawca uwalniając wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu, otrzyma od zbywcy wierzytelności jakiekolwiek przysporzenie majątkowe (wynagrodzenie)?
   Nie, w związku z zamiarem dokonywania zakupu wierzytelności będących przedmiotem wniosku (w tym również wątpliwych, czyli takich, których spłata jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna), Wnioskodawca uwalniając wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu, nie otrzyma od zbywcy wierzytelności jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia). To Wnioskodawca zapłaci zbywcy wynagrodzenie za nabycie wierzytelności, którą w
2. czy różnica między wartością nominalną wierzytelności, którą Spółka nabywa od cedenta a ceną jej sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tej wierzytelności w chwili jej nabycia przez Spółkę?
   Organ nie wyjaśnia, co Wnioskodawca powinien rozumieć jako rzeczywistą ekonomiczną wartość, w szczególności czy Organ ma na myśli
   
   • wartość, która w momencie nabycia wierzytelności wydaje się prawdopodobna do wyegzekwowania, czy też raczej
     
   • wartość, którą Wnioskodawcy końcowo rzeczywiście udaje się wyegzekwować.
     Jak wskazano we wniosku, Wnioskodawca nabywa dwa rodzaje wierzytelności, tj. wierzytelności zarówno o niskim, jak i wysokim prawdopodobieństwie spłaty.
     
   • Wierzytelności, których prawdopodobieństwo spłaty jest niskie Wnioskodawca nabywa za symboliczną wartość w porównaniu do ich wartości nominalnej. Różnica między wartością nominalną a ceną wierzytelności jest w tym wypadku znaczna z uwagi na niskie prawdopodobieństwo ściągnięcia wierzytelności. Gdyby rzeczywista ekonomiczna wartość (rozumiana na którykolwiek z powyższych sposobów) wynikająca z takiej wierzytelności była tak wysoka, to Wnioskodawca nie mógłby nabywać tych wierzytelności za tak symboliczną (czyli marginalną wobec nominalnej) wartość. W przypadku wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie spłaty rzeczywista wartość ekonomiczna (rozumiana na którykolwiek z powyżej wskazanych sposobów) jest więc niższa niż różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną jej sprzedaży ponoszoną przez Wnioskodawcą, czyli nie odzwierciedla jej.
     
   • W przypadku natomiast wierzytelności o wysokim prawdopodobieństwie odzyskania, jak wynika z opisu stanu faktycznego, cena nabycia tych wierzytelności nie przekracza ich wartości nominalnej i jest skalkulowana w taki sposób, aby Wnioskodawca uzyskał zysk w wyniku windykacji. W tych okolicznościach rzeczywista wartość ekonomiczna rozumiana przez Wnioskodawcę jako jego realna ekonomiczna korzyść w postaci wartości odzyskanej później wierzytelności, jest wyższa od różnicy między wartością nominalną a ceną nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę, więc również jej nie odzwierciedla.
     Należy jednak wskazać, że w działalności Wnioskodawcy istnieje zawsze ryzyko związane z tym, że Wnioskodawcy ostatecznie nie uda się wyegzekwować z wierzytelności, która pokryłaby wartość, za jak Wnioskodawca zakupił określoną wierzytelność. W takiej sytuacji różnica między wartością nominalną a ceną wierzytelności również nie odzwierciedla rzeczywistej wartości ekonomicznej (rozumianej jako kwotę, którą Wnioskodawcy końcowo rzeczywiście udaje się wyegzekwować), ponieważ kwota uzyskana przez Wnioskodawcę jest od niej niższa - Wnioskodawca odnotowuje ekonomiczną stratę.
3. czy poza ceną, transakcja kupna-sprzedaży ww. wierzytelności będzie nakładać na Wnioskodawcę jakiekolwiek inne dodatkowe świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności, jeśli tak proszę wskazać jakie?
   Nie, poza ceną opisana transakcja dotycząca wierzytelności nie będzie nakładać na Wnioskodawcę jakichkolwiek innych dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy.
   
4. czy poza ceną zakupu ww. wierzytelności dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy (np. premia, prowizja)?
   Nie, Wnioskodawca w opisanych okolicznościach płaci cenę zakupu na rzecz zbywcy wierzytelności a sam nie otrzymuje żadnej formy wynagrodzenia (w szczególności premii czy prowizji). Zysk Wnioskodawcy wynika wyłącznie z kwot wyegzekwowanych od dłużnika. Żadnego wynagrodzenia Wnioskodawca nie uzyskuje od zbywcy wierzytelności.
   
5. czy cena nabycia ww. wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że zawiera wynagrodzenie,
   Organ nie wyjaśnia, czyje wynagrodzenie ma na myśli w pytaniu.
   Cena nabycia wierzytelności stanowi wynagrodzenie zbywcy wierzytelności (Cedenta) za jej zbycie.
   Dla Wnioskodawcy cena ta jest wydatkiem na nabycie w celu uzyskania zysków w przyszłości. W szczególności cena ta nie uwzględnia żadnego wynagrodzenia Wnioskodawcy za jakiekolwiek czynności związane z egzekwowaniem długu albo inne czynności, gdyż w przedmiotowej sytuacji Wnioskodawca nie realizuje żadnych tego rodzaju świadczeń na rzecz zbywcy.
   Zyskiem Wnioskodawcy w przedstawionej we Wniosku sytuacji (który Wnioskodawca rozumie jako wynagrodzenie) są wyłącznie kwoty ściągnięte od dłużników z tytułu nabytej przez Wnioskodawcę wierzytelności.
   Ponieważ działalność Wnioskodawcy jest nastawiona na zysk, Wnioskodawca kalkulując cenę, stara się, aby ta cena nabycia wierzytelności była niższa od kwoty, jaką Wnioskodawca może ostatecznie uzyskać z takiej wierzytelności. Ponieważ zatem działalność Wnioskodawcy opiera się na tym, żeby kwoty ściągane od dłużników (ekonomiczne wynagrodzenie Wnioskodawcy) były wyższe od cen nabycia wierzytelności, cena nabycia z zasady nie może być kalkulowana tak, aby zawierać wynagrodzenie Wnioskodawcy - aby działalność miała sens, cena musi być niższa od ekonomicznego zysku Wnioskodawcy, czyli nie może go obejmować.
   
6. czy w jakichkolwiek umowach zostaną zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych ww. wierzytelności,
   Nie, umowy opisane we wniosku nie zawierają zastrzeżeń dot. możliwości zmiany ceny.
   
7. czy pomiędzy zbywcą ww. wierzytelności a Wnioskodawcą będzie istniał odrębny stosunek prawny, rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności,
   Nie, nie będzie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności. Czynności Wnioskodawcy odnoszące się do wierzytelności i związane z osobą zbywcy ograniczone są wyłącznie do nabycia wierzytelności i zapłaty ceny.
   Wnioskodawca zastrzega, że może jednak nabywać wierzytelności na podstawie umów z podmiotami, z którymi łączą Wnioskodawcę inne stosunki gospodarcze, które nie dotyczą wierzytelności, którą Wnioskodawca nabywa na podstawie umowy będącej przedmiotem wniosku.
   
8. czy umowa sprzedaży ww. wierzytelności będzie ustanawiać upoważnienie dla Wnioskodawcy do występowania wobec dłużnika, po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności.
   Nie, umowa będąca przedmiotem wniosku tylko przenosi wierzytelność na Wnioskodawcę i przeniesienie ma charakter definitywny. W wyniku cesji na Wnioskodawcę przechodzą wszelkie prawa oraz obowiązki związane z wierzytelnością. Egzekucji wierzytelności Wnioskodawca dokonuje już wyłącznie na własny rachunek i własne ryzyko, jako właściciel tej wierzytelności (a nie z upoważnienia zbywcy na jego rzecz). Wnioskodawca nie dokonuje więc żadnych późniejszych rozliczeń ze zbywcą w związku z wyegzekwowaniem określonych kwot od dłużnika.
   
9. czy nabyte ww. wierzytelności będą stanowić w dacie jej nabycia wierzytelności wymagalne.
   Wszystkie nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności są w dacie nabycia wierzytelnościami wymagalnymi. Tak jak wskazano we wniosku - gdy okaże się, że wierzytelność nie posiada cech określonych w umowie np. nie jest wymagalna, umowa cesji ulega rozwiązaniu.
   
   
   

W związku z powyższym opisem w zakresie podatku od towarów i usług zadano następujące pytanie (oznaczone nr 2):

1. Czy opisana we wniosku czynność polegająca na nabyciu przez Wnioskodawcę wierzytelności na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług?
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie podatku od towarów i usług:

W odniesieniu do pytania nr 2, zdaniem Wnioskodawcy opisana we Wniosku czynność polegająca na nabyciu wierzytelności przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania 2

Zatem w ocenie Wnioskodawcy do ustalenia, czy dana transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem PCC ustalić należy, czy podlega ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Artykuł 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej, aby uznać ją za usługę odpłatą, która podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym przez świadczeniodawcę świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne świadczeniodawcy za wykonanie tego świadczenia.

W ocenie Wnioskodawcy, Wnioskodawca działając jako cesjonariusz i nabywając wierzytelność świadczy na rzecz cedenta usługę. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku NSA z dnia 25 czerwca 2014 r. I FSK 1136/13 „Usługa ściągania długów” polega co do zasady na działalności polegającej na nabywaniu (skupywaniu) wierzytelności, czy to w celu windykacji, czy dalszej odprzedaży.”.

Odnosząc przedstawione powyżej zasady ogólne do zawieranej przez Wnioskodawcę Umowy cesji należy wskazać, że usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie. W ocenie Wnioskodawcy kluczowe znaczenie dla określenia, kiedy nabycie wierzytelności jest odpłatną usługą ściągania długów ma wyrok TSUE z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10.

W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że: „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty.

Z ww. orzeczenia TSEU wynika zatem, że jeżeli:

• nabywane wierzytelności są wierzytelnościami trudnymi,
• nabywane są na własne ryzyko nabywcy,
• różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży

-nabycie wierzytelności nie może zostać uznane za odpłatne świadczenie usług, ponieważ po stronie cesjonariusza nie wystąpi wynagrodzenie.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że zakupione przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy cesji wierzytelności, można podzielić mając na uwadze kryterium ryzyka braku spłaty wierzytelności przez wierzyciela na:

• Wierzytelności, co do których w ocenie Wnioskodawcy istnieje nikłe prawdopodobieństwo spłaty wierzytelności przez dłużnika.
• Wierzytelności, których spłata jest zdaniem Wnioskodawcy wysoce prawdopodobna.
  
  

W ocenie Wnioskodawcy można uznać, że nabywane przez niego wierzytelności, w odniesieniu do których istnieje nikłe prawdopodobieństwo spłaty przez dłużnika, mogą ze względu na to nikłe prawdopodobieństwo, zostać uznane za wierzytelności trudne. Takie stwierdzenie byłoby natomiast w ocenie Wnioskodawcy niezasadne w stosunku do drugiej z ww. grup wierzytelności, ze względu na to, że w odniesieniu do tego rodzaju wierzytelności Wnioskodawca jest przekonany o możliwości ich odzyskania. Z powyższego zdaniem Wnioskodawcy wynika, że nabycie wierzytelności nie będzie spełniało wymienionych przez TSUE warunków uniemożliwiających uznanie go za świadczenie odpłatnej usługi, jeżeli przedmiotem nabycia są wierzytelności, w przypadku których istnieje wysokie prawdopodobieństwo spłaty (gdyż nie są one wierzytelnościami trudnymi).

Z postanowień Umów cesji wynika, że w skutek nabycia wierzytelności na Wnioskodawcę przechodzą wszelkie prawa oraz obowiązki związane z nabytą wierzytelnością. Ponadto nie może on ponownie, w wybranym przez siebie momencie przenieść wierzytelności na Cedentów. Postanowienia te wskazywałyby na to, że Wnioskodawca nabywa wierzytelności na własne ryzyko. W ocenie Wnioskodawcy pojęcie ryzyka należy jednak odnieść również do ekonomicznych okoliczności danej transakcją. Zdaniem Wnioskodawcy przynajmniej w odniesieniu do wierzytelności, co do których jest przekonany o możliwości ich odzyskania, takie ryzyko nie wystąpi. W jego ocenie ciężko jest bowiem uznać, że ponosi on ryzyko nabywając prawo majątkowe, będąc jednocześnie przekonanym o tym, że osiągnie z tego prawa zysk, a prawdopodobieństwo poniesienia przez niego straty jest niewielkie. Nabycie takich wierzytelności przez Wnioskodawcę poprzedza bowiem analiza, która określa prawdopodobieństwo spłaty zobowiązań przez dłużnika oraz wycenę kosztów, które będą musiały zostać poniesione w związku z windykacją. W ocenie Wnioskodawcy taki sposób wyceny wierzytelności sprawia, że nabycie wierzytelności w ramach Umowy cesji jest odpłatnym świadczeniem usługi „zwolnienia z długu” na rzecz Cedenta. Wnioskodawca bowiem przez odpowiednie określenie ceny nabycia wierzytelności zapewnia sobie wynagrodzenie na realnym i bezpiecznym do osiągnięcia poziomie, które ostatecznie pozyskane zostanie przez niego w wyniku spłaty należności przez dłużnika.

W ocenie Wnioskodawcy powyższe okoliczności wskazują, że w szczególności w przypadku wierzytelności o wysokim prawdopodobieństwie odzyskania, Wnioskodawca nabywając taką wierzytelność na podstawie Umowy cesji świadczy na rzecz Cedenta odpłatą usługę podlegającą ustawie o VAT. Wynika to z tego, że trudno tego rodzaju wierzytelnościom przypisywać charakter wierzytelności trudnych a Wnioskodawcy ryzyko związane z ich windykacją.

W odniesieniu natomiast do pozostałych wierzytelności, czyli wierzytelności, w przypadku których prawdopodobieństwo spłaty jest niskie, istotnym argumentem przesądzającym o kwalifikacji tego nabycia przez Wnioskodawcę jako odpłatnego świadczenia usługi na rzecz Cedenta (która podlega ustawie o VAT) jest zdaniem Wnioskodawcy okoliczność związana z ceną, po jakiej Wnioskodawca nabywa te wierzytelności. Z wyroku TSUE wynika, że okolicznością uniemożliwiającą traktowanie nabycia wierzytelności jako odpłatnej usługi jest to, że różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży. Tymczasem, jak wynika z opisu stanu faktycznego, wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie ściągalności Wnioskodawca nabywa za wartość symboliczną, biorąc pod uwagę ich wartość nominalną. Zdaniem Wnioskodawcy różnica między wartością nominalną a ceną nabycia nie może być utożsamiana w tym wypadku za odzwierciedlającą rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności. Różnica ta jest bowiem znaczna i gdyby rzeczywista ekonomiczna wartość wynikająca z takiej wierzytelności mogła być tak wysoka, to Wnioskodawca nie mógłby nabywać tych wierzytelności za tak symboliczną (czyli marginalną wobec nominalnej) wartość.

Powyższe można w ocenie Wnioskodawcy obrazowo przedstawić przykładem. W przypadku przedmiotowych wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie spłaty wartość nominalna wierzytelności to przykładowo 100j. a cena nabycia przez Wnioskodawcę to 1j. Cenę ustalono na niskim poziomie z uwagi na bardzo niskie prawdopodobieństwo spłaty. Nawet jeżeli Wnioskodawcy uda się odzyskać taką wierzytelność od dłużnika, to na pewno nie będzie możliwe wyegzekwowanie całej jej kwoty. Wnioskodawca w takich wypadkach uzyskuje przykładowo 10j. z odzyskanej wierzytelności. Rzeczywista ekonomiczna wartość jest więc znacznie niższa niż różnica między ceną nominalną a ceną nabycia.

Ponadto należy wskazać, że wiele wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie ściągalności jest nabywana przez Wnioskodawcę w pakiecie wraz z wierzytelnościami o wysokim prawdopodobieństwie spłaty. Pakiet ten wyceniany jest wówczas jako całość, zatem trudno w tym wypadku stwierdzić, że spełnione są warunki wskazane przez TSUE uniemożliwiające traktowanie takiego nabycia jako odpłatną usługę podlegającą ustawie o VAT.

Zatem również w przypadku wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie odzyskania nie są spełnione warunki wskazane przez TSUE które uniemożliwiałyby uznanie nabycia takiej wierzytelności za odpłatną usługę.

Analizowany powyżej warunek określony przez TSUE dotyczący stosunku rzeczywistej wartości ekonomicznej do różnicy między wartością nominalną i ceną zakupu nie jest spełniony również w przypadku nabywanych przez Wnioskodawcę wierzytelności o wysokim prawdopodobieństwie odzyskania. Jak bowiem wynika z opisu stanu faktycznego, cena nabycia tych wierzytelności nie przekracza ich wartości nominalnej. W tych okolicznościach rzeczywista wartość ekonomiczna rozumiana przez Wnioskodawcę jako jego ekonomiczna korzyść w postaci wartości odzyskanej wierzytelności, będzie bowiem wyższa od różnicy między wartością nominalną a ceną nabycia.

Podsumowując Wnioskodawca uważa, że nabycie przez niego wierzytelności w okolicznościach wskazanych w opisie stanu faktycznego stanowi świadczenie usług polegających na uwolnieniu Cedentów od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia. W wyniku usługi świadczonej przez Wnioskodawcę Cedent nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika. Jednocześnie zdaniem Wnioskodawcy wskazana świadczona przez niego usługa jest usługą odpłatną, czyli podlegającą ustawie o VAT, z uwagi na to, że nie są w analizowanych okolicznościach spełnione warunki wskazane przez TSUE, które uniemożliwiałyby traktowanie tej usługi jako nieodpłatnej. W szczególności w przypadku wierzytelności o wysokim prawdopodobieństwie spłaty nie są spełnione warunki związane z trudnym charakterem wierzytelności i ryzykiem. W przypadku natomiast obu rodzajów wierzytelności opisanych we wniosku o odpłatnym charakterze usługi przesądza to, że nie jest spełniony wskazany przez TSUE warunek dotyczący stosunku rzeczywistej wartości ekonomicznej do różnicy między wartością nominalną i ceną zakupu.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 27 września 2018 r., 0111-KDIB3-1.4012.563.2018.2.ICz:

„Z uwagi na powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że w okolicznościach przedstawionych we wniosku czynność nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę należy uznać za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Mamy tu bowiem do czynienia ze świadczeniem usługi przez nabywcę wymagalnych wierzytelności (Wnioskodawcę) na rzecz zbywcy wierzytelności (osób fizycznych), polegającą na uwolnieniu sprzedawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia. Zbywcy zostaje zaoszczędzone ryzyko i koszty posiadania takich wierzytelności, zostaje on „wyręczony” w czynnościach podejmowanych w celach dochodzenia długu. Zbywca nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika. Nabywane wierzytelności są sporne jedynie co do ich wysokości zaś w pozostałym zakresie są bezsporne. Ponadto ww. usługa będzie świadczona odpłatnie, gdyż różnica między ostateczną wartością zakupu wierzytelności a wartością nominalną stanowić będzie dla Wnioskodawcy wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług.”

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy nabycie przez niego wierzytelności na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ ze strony Wnioskodawcy dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Nadmienia się, że tekst jednolity ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług został opublikowany w Dz. U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.

W tym miejscu wskazuje się, że niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynność polegającej na nabyciu przez Wnioskodawcę wierzytelności na podstawie Umowy cesji. Z kolei wniosek w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374, ze zm.).

Jednocześnie, stosownie do art. 15zzs ust. 7 ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., czynności dokonane w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID są skuteczne. Tym samym, Strona może skutecznie wnieść skargę pomimo wstrzymania biegu powyższego terminu.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.