Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4014.37.2020.3.MD
z 6 maja 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.) oraz art. 15zzs ust. 7 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 18 stycznia 2020 r. (data wpływu – 29 stycznia 2020 r.), uzupełnionym 7 i 10 kwietnia 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku m.in. od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji wierzytelności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 26 marca 2020 r. znak: 0111-KDIB2-3.4014.37.2020.2.PM oraz 0111-KDIB3-1.4012.72.2020.4.WN wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 7 kwietnia 2020 r. (wniesienie dodatkowej opłaty) oraz 10 kwietnia 2020 r. (data pływu pisma uzupełniającego).

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – Sp. z o.o. – jest osobą prawną, prowadzącą działalność gospodarczą oraz zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest m.in. działalność związana z obrotem i windykacją wierzytelności. W ramach tego obszaru swojej działalności Wnioskodawca zawiera umowy cesji wierzytelności (dalej jako: Umowa cesji). Umowy te zawierane są głównie z osobami fizycznymi lub prawnymi prowadzącymi działalność gospodarczą niezwiązaną z obrotem wierzytelnościami (dalej jako: Cedenci). Umowy nie są zawierane z pracownikami ani podmiotami powiązanymi. Umowy dotyczyć mogą zarówno pojedynczych wierzytelności, jak i ich pakietów.

W ramach Umowy cesji Wnioskodawca występuje w roli cesjonariusza. Z postanowień umowy cesji wynika, że na Wnioskodawcę przechodzą wszelkie zabezpieczenia wierzytelności oraz prawa z nimi związane, w tym odsetki oraz koszty. Cedenci nie ponoszą odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika.

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na to, że w wyniku zawarcia Umów cesji, za wynagrodzeniem wypłacanym na rzecz Cedenta Wnioskodawca nabywa definitywne prawo do wierzytelności wraz z ewentualnym ryzykiem związanym z niemożliwością jej ściągnięcia, Umowa cesji wierzytelności jest umową sprzedaży praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W ich wyniku na Wnioskodawcę przechodzi całość praw oraz obowiązków związanych z wierzytelnością; przeniesienie ma charakter definitywny – cedentowi nie przysługuje roszczenie o zwrot wierzytelności. Po zawarciu Umowy Wnioskodawca nie ma możliwości zwrotnego przeniesienia wierzytelności na Cedenta. Jednocześnie Cedent nie ponosi już odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika i traci całkowicie uprawnienie do otrzymania ściągniętej kwoty (jakiejkolwiek jej części – nawet pomniejszonej np. o wynagrodzenie Wnioskodawcy za windykację).

Nabywane w ramach Umowy cesji wierzytelności nie są wyłączone zastrzeżeniami umownymi, są niezaspokojone, bezsporne i wymagalne, nie podlegają potrąceniu lub zajęciu oraz nie są obciążone prawami osób trzecich, a ich wartość odpowiada rzeczywistemu zadłużeniu dłużnika. Dłużnik w chwili zawierania Umowy cesji nie ma wobec Cedenta wymagalnych wierzytelności lub innych zarzutów, które mogą być podniesione w trybie art. 513 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Umowy cesji nie są zawierane warunkowo. Wnioskodawca nie ma prawa do przeniesienia wierzytelności ponownie na Cedentów w wybranym przez siebie momencie np. z powodu niewypłacalności dłużnika. Umowa cesji ulega rozwiązaniu jedynie w przypadku, gdy okaże się, że wierzytelność nie posiada cech określonych w umowie np. nie jest wymagalna albo jest sporna. W ramach Umowy Cesji Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Cedentów żadnych dodatkowych usług.

W ramach Umów cesji Wnioskodawca nabywa różne typy wierzytelności, które można podzielić na dwie grupy, biorąc pod uwagę kryterium prawdopodobieństwa spłaty przez dłużnika:

• wierzytelności, których spłata jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna oraz
• wierzytelności, w stosunku do których Wnioskodawca ma przekonanie, że istnieje możliwość, iż odzyska całość lub znaczną część należności.
  
  

Wierzytelności, których spłata przez dłużnika jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna są zazwyczaj wierzytelnościami, w odniesieniu do których Cedent podjął już wcześniej działania mające na celu odzyskanie należności, jednakże nie przyniosły one rezultatów np. egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna. Wśród tych wierzytelności znajdują się również wierzytelności przedawnione, które Wnioskodawca nabywa licząc na to, że pomimo przedawnienia uda mu się odzyskać chociaż część należności.

Wnioskodawca nie dokonuje szczegółowej analizy w celu ustalenia wartości nabycia wierzytelności, których spłata nie jest pewna. Bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu w branży, posiadanej wiedzy oraz nie mając realnej możliwości odniesienia się do transakcji przeprowadzanych przez podmioty trzecie, Wnioskodawca przekonany, że istnieje małe prawdopodobieństwo odzyskania należności, nabywa je po cenie, która stanowi niewielki procent ich wartości nominalnej (zazwyczaj 1% lub mniej). Szczegółowa analiza jest w takich wypadkach nieuzasadniona biznesowo, bo z uwagi na stosunkowo niską cenę nabycia ryzyko Wnioskodawcy jest niewielkie.

Drugą grupą wierzytelności są wierzytelności, co do których Wnioskodawca ma przypuszczenie, że dłużnik prawdopodobnie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Do tej grupy wierzytelności należą przede wszystkim noty odsetkowe od spłaconych już wierzytelności oraz inne drobne należności. Wartość nominalna tego typu wierzytelności jest zazwyczaj niewielka i nie przekracza kilku tysięcy złotych. Nabycie tego rodzaju wierzytelności przez Wnioskodawcę poprzedza przeprowadzana przez niego bardziej szczegółowa wycena wierzytelności, uwzględniająca przede wszystkim prawdopodobieństwo spłaty przez dłużnika, ocenę dłużnika oraz możliwości kontaktu z nim, a także przewidywane koszty, które będą musiały zostać poniesione przez Wnioskodawcę w związku z windykacją Wierzytelności. Zwykle cena tego typu wierzytelności nie przekracza 50% ich wartości nominalnej. Bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu oraz wiedzy Wnioskodawca stara się wycenić tego typu wierzytelności w taki sposób, aby uzyskać zysk z ich windykacji.

Wnioskodawca zwykle nabywa wierzytelności należące do drugiej z ww. grup tj. te, co do których ma przypuszczenie, że dłużnik prawdopodobnie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Nabycie wierzytelności, których spłata przez dłużnika jest w ocenie Wnioskodawcy mało prawdopodobna zdarza się w toku działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę sporadycznie.

Zdarza się, że Wnioskodawca nabywa wierzytelności o niskim prawdopodobieństwie odzyskania w pakietach wraz z wierzytelnościami o wysokim prawdopodobieństwie spłaty. W takich sytuacjach wyceniany jest cały pakiet, a nie poszczególne wierzytelności.

W wyniku nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę Cedenci są uwolnieni z ciężaru dochodzenia należności, czyli od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu a także od ryzyka jego nieściągnięcia – Cedent nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika.

Z uwagi na to, że w Polsce nie funkcjonuje zorganizowany system obrotu wierzytelnościami, Wnioskodawca nie dysponuje danymi na temat cen stosowanych w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju. Jak wskazano powyżej, cenę nabycia wierzytelności od niezależnego Cedenta Wnioskodawca ustala uwzględniając rodzaj wierzytelności, rodzaj dłużnika i stan jego finansów, historię wierzytelności, jej wartość nominalną, kontakt z dłużnikiem i potencjalne koszty związane ze ściągnięciem takiej wierzytelności.

Organ zaznacza, że część uzupełnienia wniosku, która nie została uwzględniona w powyższym opisie, dotyczy podatku od towarów i usług, w związku z czym pełną treść tego uzupełnienia przywołano w interpretacji dotyczącej podatku od towarów i usług, znak: 0111-KDIB3-1.4012.72.2020.5.WN.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy opisana we wniosku czynność polegająca na nabyciu przez Wnioskodawcę wierzytelności na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku i w jego uzupełnieniu nr 1).
2. Co stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku uznania, że w opisywanym stanie faktycznym nabycie wierzytelności przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy cesji jest czynnością podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2 oraz w uzupełnieniu wniosku nr 3).
   
   

-Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 1, opisana we wniosku czynność polegająca na nabyciu wierzytelności przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy cesji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych;

-w odniesieniu do pytania nr 2 (w uzupełnieniu wniosku: nr 3), w razie uznania, że czynność polegająca na nabyciu wierzytelności przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, podstawą opodatkowania tym podatkiem jest wartość rynkowa wierzytelności, o której mowa art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, którą w analizowanych okolicznościach jest cena, po której Wnioskodawca nabywa wierzytelność. Wartość nominalna wierzytelności oraz kwota ewentualnie odzyskanej w przyszłości wierzytelności pozostają bez wpływu na wartość rynkową w dniu sprzedaży i tym samym na podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ad. 1. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Wierzytelność to całość praw i obowiązków, jakie wierzyciel ma wobec dłużnika, które jest prawem majątkowym.

Instytucja przelewu wierzytelności uregulowana została w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W ocenie Wnioskodawcy zgodnie z ogólną zasadą przelew wierzytelności, który jest dokonywany na podstawie umowy cesji wierzytelności, która przyjmuje postać sprzedaży wierzytelności mieści się w zakresie umów sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym może podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy z uwagi na definitywny charakter przeniesienia własności wierzytelności, przeniesienie na Wnioskodawcę ryzyka związanego z niemożliwością jej ściągnięcia z uwagi na brak możliwości jej zwrotnego przeniesienia oraz brak uprawnienia Cedenta do otrzymania ściąganej kwoty (pomniejszonej np. o wynagrodzenie Wnioskodawcy za windykację), opisana we wniosku Umowa cesji wierzytelności jest umową sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Bez względu jednak na to, czy przedmiotowa Umowa cesji wierzytelności jest czynnością zawartą w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazać należy na art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym czynności cywilnoprawne (inne niż umowa spółki i jej zmiany) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w zakresie, w jakim opodatkowane są podatkiem od towarów i usług. Przy czym zaznaczyć należy, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, co do zasady, za czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług uznaje wszystkie, które mieszczą się w zakresie przedmiotowym podatku od towarów i usług, w tym także te, które na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług korzystają ze zwolnienia z tego podatku.

Zatem w ocenie Wnioskodawcy do ustalenia, czy dana transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ustalić należy, czy podlega ustawie o podatku od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy nabycie przez niego wierzytelności na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ ze strony Wnioskodawcy dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Co za tym idzie, zdaniem Wnioskodawcy w analizowanym przypadku znajdzie zastosowanie wyłączenie z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując zdaniem Wnioskodawcy opisana we wniosku czynność cywilnoprawna realizowana przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy cesji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jako odpłatne świadczenie usług podlegające ustawie o podatku od towarów i usług.

Ad. 2. Umowy cesji zawierane przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej przybierają formę umów sprzedaży wierzytelności. Stosowanie do art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności bez odliczania długów i ciężarów.

Mając na uwadze wskazane powyżej przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zdaniem Wnioskodawcy stwierdzić należy, że w przypadku sprzedaży wierzytelności podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa nabywanych wierzytelności określona w dniu sprzedaży. Przy czym za wartość rynkową należy zdaniem Wnioskodawcy przyjąć cenę nabycia przez niego tej wierzytelności, ponieważ cena nabycia wierzytelności od podmiotu niepowiązanego jest właśnie ceną stosowaną w obrocie, o której mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ze względu na to, że w Polce nie ma zorganizowanego rynku sprzedaży wierzytelności, Wnioskodawca nie ma możliwości odniesienia cen nabycia przez niego poszczególnych wierzytelności do innych cen stosowanych przeciętnie w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju i gatunku, realizowanym przez podmioty trzecie.

Przy określeniu ceny nabycia wierzytelności, Wnioskodawca kieruje się głównie perspektywami spłaty wierzytelności przez dłużnika, która uzależniona jest przede wszystkim od jego kondycji finansowej. Zdaniem Wnioskodawcy ze względu na fakt, iż transakcje nabycia wierzytelności na podstawie Umów cesji Wnioskodawca realizuje z podmiotami niepowiązanymi, ceny po których Wnioskodawca nabywa wierzytelności uznać w jego ocenie należy za ceny stosowane w obrocie wierzytelnościami, a więc ceny rynkowe stanowiące podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto Wnioskodawca chciałby podkreślić, że skoro art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zastrzega, że podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest wartość rynkowa wierzytelności ustalana w momencie sprzedaży wierzytelności, bez znaczenia dla podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych byłaby późniejsza okoliczność związana z odzyskaniem tej wierzytelności przez Wnioskodawcę. Innymi słowy, zdaniem Wnioskodawcy wartość nabycia przez niego wierzytelności od Cedenta uznana za wartość rynkową tej wierzytelności w dniu jej nabycia jest podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych bez względu na to, czy i w jakiej wysokości Wnioskodawcy uda się w przyszłości (po upływie pewnego czasu od nabycia) odzyskać od dłużnika kwotę wynikającą z wierzytelności. Zatem zdaniem Wnioskodawcy, ustalając podstawę opodatkowania w wysokości wartości rynkowej Wnioskodawca w okolicznościach braku innych danych o cenach stosowanych w obrocie powinien uwzględnić jedynie cenę nabycia od Cedenta, a nie pierwotną wartość nominalną czy też kwotę odzyskanej w późniejszym terminie wierzytelności.

Podsumowując zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku uznania, że nabycie przez niego wierzytelności na podstawie Umów cesji, jest czynnością opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych, podstawą opodatkowania tym podatkiem jest wartość rynkowa wierzytelności, o której mowa w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, którą jest cena po jakiej Wnioskodawca nabywa wierzytelności od Cedentów na podstawie Umowy cesji.

Na potwierdzenie własnego stanowiska Wnioskodawca przywołał interpretacje indywidualne oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tylko tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie – interpretacja indywidualna z 30 kwietnia 2020 r., znak: 0111-KDIB3-1.4012.72.2020.5.WN.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1519, ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.

Stosownie do zapisu art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. W myśl art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży:

1. nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,
2. innych praw majątkowych – 1%.
   
   

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145, ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że – przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

W myśl art. 535 Kodeksu cywilnego – przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 ww. ustawy, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych.

Zatem umowa przelewu wierzytelności może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek w tym podatku.

Mając zatem na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności – jej sprzedaż bądź też odkup) stwierdzić należy, że cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak już wyżej wskazano, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano również sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
   
2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
   
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
     
     

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca – Sp. z o.o. – jest osobą prawną, prowadzącą działalność gospodarczą oraz zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest m.in. działalność związana z obrotem i windykacją wierzytelności. W ramach tego obszaru swojej działalności Wnioskodawca zawiera umowy cesji wierzytelności (dalej jako: Umowa cesji). Umowy te zawierane są głównie z osobami fizycznymi lub prawnymi prowadzącymi działalność gospodarczą niezwiązaną z obrotem wierzytelnościami (dalej jako: Cedenci). Umowy nie są zawierane z pracownikami ani podmiotami powiązanymi. Umowy dotyczyć mogą zarówno pojedynczych wierzytelności, jak i ich pakietów. W ramach Umowy cesji Wnioskodawca występuje w roli cesjonariusza. Z uwagi na to, że w wyniku zawarcia Umów cesji, za wynagrodzeniem wypłacanym na rzecz Cedenta Wnioskodawca nabywa definitywne prawo do wierzytelności wraz z ewentualnym ryzykiem związanym z niemożliwością jej ściągnięcia, Umowa cesji wierzytelności jest umową sprzedaży praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Po zawarciu Umowy Wnioskodawca nie ma bowiem możliwości zwrotnego przeniesienia wierzytelności na Cedenta. Jednocześnie Cedent nie ponosi już odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika i traci całkowicie uprawnienie do otrzymania ściągniętej kwoty (jakiejkolwiek jej części – nawet pomniejszonej np. o wynagrodzenie Wnioskodawcy za windykację).

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy w podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych cesji wierzytelności, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja – dokonana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ww. umowy podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z 30 kwietnia 2020 r. znak: 0111-KDIB3-1.4012.72.2020.5.WN, wydanej w trybie art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym nabycie przez Wnioskodawcę wierzytelności na podstawie Umowy cesji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ ze strony Wnioskodawcy dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Skoro zatem cesja wierzytelności, będzie podlegać uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług – co wynika z ww. interpretacji – to w sytuacji, gdy istotnie czynność ta stanowić będzie umowę sprzedaży, będzie ona wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z uwagi na fakt, że czynność ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych odnoszenie się do zakresu pytania nr 2 z wniosku (nr 3 z uzupełnienia) staje się nieuzasadnione.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Bieg powyższego terminu nie rozpoczyna się do dnia zakończenia okresu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID (art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374, ze zm.).

Jednocześnie, stosownie do art. 15zzs ust. 7 ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r., czynności dokonane w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID są skuteczne. Tym samym, Strona może skutecznie wnieść skargę pomimo wstrzymania biegu powyższego terminu.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.