2020.05.21 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-2.4010.125.2020.1.MS
z 21 maja 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 marca 2020 r. (data wpływu 17 marca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, bez konieczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytania oznaczone we wniosku nr od 1 – 4),
ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego, bez konieczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 5),
dłużnych papierów wartościowych odpisanych jako nieściągalne, których nieściągalność została udokumentowana (pytanie oznaczone we wniosku nr 6),
odpisów na oczekiwane straty kredytowe utworzonych na pokrycie dłużnych papierów wartościowych, których nieściągalność została uprawdopodobniona (pytania oznaczone we wniosku nr 7),
umorzonych dłużnych papierów wartościowych, jeśli ich umorzenie związane jest z bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, postępowaniem restrukturyzacyjnym lub realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw (pytanie oznaczone we wniosku nr 8),
straty ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny dłużnych papierów wartościowych, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tych dłużnych papierów wartościowych lub odsetek przekracza 12 miesięcy (pytania oznaczone we wniosku nr 9)

-jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, bez konieczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego, bez konieczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
dłużnych papierów wartościowych odpisanych jako nieściągalne, których nieściągalność została udokumentowana,
odpisów na oczekiwane straty kredytowe utworzonych na pokrycie dłużnych papierów wartościowych, których nieściągalność została uprawdopodobniona,
umorzonych dłużnych papierów wartościowych, jeśli ich umorzenie związane jest z bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, postępowaniem restrukturyzacyjnym lub realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw,
straty ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny dłużnych papierów wartościowych, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tych dłużnych papierów wartościowych lub odsetek przekracza 12 miesięcy.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest bankiem krajowym, polskim rezydentem podatkowym (podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych), działającym na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2357 ze zm., dalej: „Prawo bankowe”). Bank jest szczególnym podmiotem - na podstawie art. 2 Prawa bankowego, bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Bank jest instytucją pośredniczącą w obiegu pieniądza (tj. przemieszczaniu pieniądza pomiędzy uczestnikami transakcji gospodarczych), obieg ten organizując i obsługując. „Banki, pełniąc funkcję instytucji zaufania publicznego, zawsze odgrywały priorytetową rolę w rozwoju gospodarczym każdego kraju” (W.L. Jaworski, A. Szelągowska „Służebna rola banków w polskiej gospodarce” [2014], Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 10 (934), str. 19-34). Wszystkie banki jako nadzorowane instytucje zaufania publicznego są poddawane szczególnej ocenie i kontroli, zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej.

Obrót papierami wartościowymi (w tym obrót dłużnymi papierami wartościowymi zdefiniowanymi poniżej) stanowi przedmiot działalności Banku, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 Prawa bankowego. Niniejszym, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (podlegającej opodatkowaniu, w tym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych) Wnioskodawca obejmuje, nabywa oraz odpłatnie zbywa następujące papiery wartościowe w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z 25 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 89 ze zm.):

obligacje emitowane zgodnie z ustawą z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 483 ze zm.) lub poprzednio obowiązującą ustawą z 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2014 poz. 730 ze zm.), w tym obligacje emitowane przez osoby prawne i spółki komandytowo-akcyjne (tzw. obligacje korporacyjne) oraz obligacje emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego (tzw. obligacje komunalne),
skarbowe papiery wartościowe w rozumieniu art. 95-102 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869 ze zm.),
bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego,
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego,
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego, oraz
inne, polskie lub zagraniczne, papiery wartościowe o charakterze dłużnym

(zwane dalej łącznie: „dłużnymi papierami wartościowymi”).

Przez obejmowanie dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć ich nabywanie przez Wnioskodawcę od emitenta, gdzie Bank zobowiązuje się zapłacić emitentowi cenę emisyjną dłużnych papierów wartościowych. Innymi słowy, objęcie dłużnych papierów wartościowych stanowi ich nabycie w ramach tzw. rynku pierwotnego. Głównym celem takiego obejmowania dłużnych papierów wartościowych jest udzielanie emitentowi finansowania przez Bank, w tym refinansowania kredytu lub pożyczki udzielonych emitentowi przez Bank lub przez inny podmiot.

Dłużne papiery wartościowe mogą być obejmowane przez Bank po wartości nominalnej (tzn. ich cena emisyjna jest równa cenie, po jakiej emitent będzie zobowiązany je wykupić), z dyskontem (tzn. ich cena emisyjna jest niższa niż cena, po której emitent będzie zobowiązany wykupić te papiery wartościowe) lub z premią (tzn. ich cena emisyjna jest wyższa niż cena, po której emitent będzie zobowiązany wykupić te papiery wartościowe).

Poprzez nabywanie dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć ich nabywanie przez Bank nie od ich emitenta, ale od osoby uprawnionej z dłużnych papierów wartościowych (od ich posiadacza, np. obligatariusza). Innymi słowy, jest to nabycie w ramach tzw. rynku wtórnego. Wskutek nabycia dłużnych papierów wartościowych, Bank (jako nabywca) staje się właścicielem tych papierów (staje się uprawnionym z tych papierów), w zamian za co Bank zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia (ceny nabycia) na rzecz zbywcy tych dłużnych papierów wartościowych.

Przedmiotowe dłużne papiery wartościowe mogą być oprocentowane w postaci odsetek (np. tzw. obligacje kuponowe) lub dyskonta (np. tzw. obligacje zerokuponowe lub dyskontowe). W przypadku dłużnych papierów wartościowych oprocentowanych w postaci odsetek, ich emitent, oprócz obowiązku ich wykupu, jest zobowiązany do okresowych świadczeń pieniężnych (w ustalonych z góry terminach), tj. płatności odsetkowych (tzw. kuponów odsetkowych), na rzecz uprawnionego z dłużnych papierów wartościowych.

W przypadku nabycia na rynku wtórnym dłużnych papierów wartościowych oprocentowanych w postaci odsetek, ich cena nabycia może obejmować:

cenę nominalną, oraz
wartość odsetek naliczonych u poprzedniego właściciela (tj. wartość kuponu odsetkowego).

Odrębne wskazywanie ceny nominalnej i wartości odsetek (kuponu odsetkowego) wynika z faktu, iż daty wymagalności należności odsetkowej (terminy płatności odsetek) mogą być wcześniejsze niż data wykupu dłużnego papieru wartościowego (data wykupu, termin zapadalności papieru). Płatności za dany okres odsetkowy powstają w określonym terminie w przyszłości, tj. w dniu zapadalności kuponu odsetkowego. Stąd też Bank nabywając dłużny papier wartościowy np. w środku okresu odsetkowego, otrzyma świadczenie pieniężne naliczone za cały okres odsetkowy, niezależnie od tego ile dni w ciągu tego okresu będzie w posiadaniu danego papieru. W konsekwencji, Bank nabywając dłużne papiery wartościowe na rynku wtórnym, nabywa prawo do spełnienia przez emitenta zarówno określonego świadczenia głównego, tj. wykupu wyemitowanych papierów, jak również świadczenia ubocznego, którym jest wypłata w określonych terminach należnych odsetek, które mogą dotyczyć także okresu sprzed dnia dokonania nabycia dłużnego papieru wartościowego.

Odpłatne zbywanie dłużnych papierów wartościowych stanowi czynność, w wyniku której Bank (jako zbywca) wyzbywa się na rzecz innego podmiotu (nabywcy) własności dłużnych papierów wartościowych, w zamian za wynagrodzenie (cenę zbycia), które nabywca dłużnych papierów wartościowych zobowiązuje się zapłacić Bankowi. Szczególną formą odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych jest ich zbycie na rzecz emitenta, tj. wykup dłużnych papierów wartościowych przez emitenta (w dalszej części wniosku przez odpłatne zbycie dłużnych papierów wartościowych należy rozumieć także ich wykup, a przez cenę zbycia należy rozumieć także cenę wykupu).

Nabywanie oraz odpłatne zbywanie dłużnych papierów wartościowych może mieć różny cel, w tym:

zarządzanie płynnością Banku,
pełnienie funkcji animatora rynku przez Bank,
osiągnięcie przez Bank zysku (w tym w ramach sprzedaży krótkiej - sprzedaży pożyczonych dłużnych papierów wartościowych),
realizację przez Bank transakcji typu repo z Narodowym Bankiem Polskim,
dokapitalizowanie przez Bank innego podmiotu (np. wniesienie dłużnych papierów wartościowych tytułem aportu do spółki).

Obejmowanie, nabywanie lub odpłatne zbywanie dłużnych papierów wartościowych może mieć miejsce w ramach rynku regulowanego (np. na Giełdzie Papierów Wartościowych lub na Rynku Regulowanym BondSpot) albo poza rynkiem regulowanym (tzw. OTC: over-the-counter).

W praktyce rynkowej występują sytuacje, gdzie cena po jakiej Bank objął lub nabył dany dłużny papier wartościowy (jego cena nabycia) będzie wyższa niż cena, po jakiej Bank dokonał odpłatnego zbycia tego dłużnego papieru wartościowego (cena zbycia). Przez cenę nabycia należy rozumieć też cenę po jakiej Bank obejmuje dłużne papiery wartościowe (tj. na rynku pierwotnym). Przykładowo, Bank nabył na rynku regulowanym obligacje korporacyjne po cenie nabycia w wysokości 200 zł za 1 obligację, a dokonał ich odpłatnego zbycia po cenie zbycia w wysokości 190 zł za 1 obligację.

Powodem tego, że cena nabycia jest wyższa od ceny zbycia może być przykładowo:

wzrost ryzyka kredytowego lub innego ryzyka po stronie emitenta dłużnych papierów wartościowych,
zmiana kursów walutowych lub stóp procentowych,
spadek płynności dłużnych papierów wartościowych,
sytuacja makroekonomiczna w Polsce lub na świecie,
zmiana przepisów prawa.

W przypadku nabycia dłużnych papierów wartościowych z naliczonym kuponem odsetkowym, nadwyżka ceny nabycia nad ceną zbycia może być też spowodowana tym, że pomiędzy datą nabycia a datą zbycia wystąpiła wypłata kuponu odsetkowego (odsetek).

Przykładowo:

10 lutego 2019 r. Bank nabył obligacje skarbowe z naliczonym kuponem odsetkowym po cenie nabycia 200 zł za 1 obligację (z czego 190 zł stanowiło cenę nominalną obligacji, a 10 zł cenę nabycia odsetek naliczonych na moment nabycia).

28 lutego 2019 r. emitent obligacji skarbowych wypłacił Bankowi odsetki w wysokości 11 zł na każdą obligację skarbową (pomiędzy 10 a 28 lutego 2019 r. naliczone zostały dodatkowe odsetki w wysokości 1 zł). 11 zł odsetek stanowiło przychód podatkowy Banku, podlegający opodatkowaniu na zasadzie kasowej.

1 marca 2019 r. Bank dokonał odpłatnego zbycia tych obligacji skarbowych. Ponieważ w momencie zbycia nie było już żadnych naliczonych odsetek (kupon odsetkowy wynosił zero), cena zbycia obligacji skarbowych wyniosła 190 zł (czyli była niższa od ceny ich nabycia właśnie o 10 zł stanowiące wartość narosłego kuponu odsetkowego na dzień nabycia obligacji).

Przypadki obejmowania, nabywania oraz odpłatnego zbywania dłużnych papierów wartościowych przez Bank, z uwagi na cel transakcji oraz pełnione funkcje, można pogrupować w następujący sposób (przy czym nie jest to podział zupełny/wyczerpujący):

grupa A. obejmowanie dłużnych papierów wartościowych w celu udzielenia emitentowi finansowania przez Bank, w tym w celu refinansowania kredytu lub pożyczki udzielonych emitentowi przez Bank lub przez inny podmiot;
grupa B. zarządzanie przez Bank płynnością lub działalność inwestycyjna Banku (obejmowanie, nabywanie i zbywanie dłużnych papierów wartościowych w celu osiągnięcia zysku);
grupa C. pełnienie funkcji animatora rynku, tj. przypadki, gdy Bank umownie zobowiązuje się wobec innego podmiotu (w szczególności giełdy papierów wartościowych) do nabywania lub zbywania dłużnych papierów wartościowych w ramach własnej działalności i na własny rachunek (zadaniem animatora rynku jest wspomaganie płynności określonych instrumentów finansowych);
grupa D. krótka sprzedaż dłużnych papierów wartościowych (odpłatne zbycie dłużnych papierów wartościowych pożyczonych przez Bank) lub transakcje typu repo (podmiot, jako kupujący, zobowiązuje się wobec drugiej strony, jako sprzedającego, do zakupu określonych papierów wartościowych, oraz jednocześnie sprzedający zobowiązuje się wobec kupującego do odkupu w przyszłości takich samych lub równoważnych papierów wartościowych od kupującego);
grupa E. wniesienie dłużnych papierów wartościowych wyemitowanych przez spółkę kapitałową lub komandytowo-akcyjną tytułem wkładu niepieniężnego (aportu) do tej spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej, w celu dokapitalizowania tej spółki.

W dalszej części wniosku Bank będzie odwoływał się do wyżej wskazanych grup, oznaczonych literami od A do E.

Bank sporządza jednostkowe sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości oraz Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej przyjętymi przez Komisję Europejską, a także przyjętymi przez Komisję Europejską ich interpretacjami.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w przypadku obejmowania dłużnych papierów wartościowych w celu udzielenia emitentowi finansowania przez Bank, w tym w celu refinansowania kredytu lub pożyczki udzielonych emitentowi przez Bank lub przez inny podmiot (grupa A), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania?
Czy w przypadku zarządzania przez Bank płynnością lub w przypadku działalności inwestycyjnej (grupa B), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania?
Czy w przypadku pełnienia przez Bank funkcji animatora rynku (grupa C), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania?
Czy w przypadku krótkiej sprzedaży dłużnych papierów wartościowych lub transakcji typu repo (grupa D), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania?
Czy w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych do spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej (grupa E), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania?
Jeśli zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej odpowiedź na co najmniej jedno z powyższych pytań powinna być negatywna, Bank prosi o udzielenie odpowiedzi także na poniższe pytania o numerach od 6 do 9 (jeśli zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej odpowiedź na wszystkie powyższe pytania o numerach od 1 do 5 jest pozytywna, Bank prosi o nieodpowiadanie na poniższe pytania o numerach od 6 do 9):
Czy Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów dłużnych papierów wartościowych odpisanych jako nieściągalne, których nieściągalność została udokumentowana?
Czy Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów na oczekiwane straty kredytowe utworzonych na pokrycie dłużnych papierów wartościowych, których nieściągalność została uprawdopodobniona?
Czy Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów umorzonych dłużnych papierów wartościowych, jeśli ich umorzenie związane jest z bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, postępowaniem restrukturyzacyjnym lub realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw?
Czy Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów straty ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny dłużnych papierów wartościowych, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tych dłużnych papierów wartościowych lub odsetek przekracza 12 miesięcy?

Zdaniem Wnioskodawcy:

tak, w przypadku obejmowania dłużnych papierów wartościowych w celu udzielenia emitentowi finansowania przez Bank, w tym w celu refinansowania kredytu lub pożyczki udzielonych emitentowi przez Bank lub przez inny podmiot (grupa A), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
tak, w przypadku zarządzania przez Bank płynnością lub w przypadku działalności inwestycyjnej (grupa B), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
tak, w przypadku pełnienia przez Bank funkcji animatora rynku (grupa C), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
tak, w przypadku krótkiej sprzedaży dłużnych papierów wartościowych lub transakcji typu repo (grupa D), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
tak, w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych do spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej (grupa E), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania.
Jeśli zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej odpowiedź na co najmniej jedno z pytań o numerach od 1 do 5 jest negatywna, wtedy stanowisko własne Banku co do pytań o numerach od 6 do 9 jest następujące:
tak, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów dłużnych papierów wartościowych odpisanych jako nieściągalne, których nieściągalność została udokumentowana;
tak, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów na oczekiwane straty kredytowe utworzonych na pokrycie dłużnych papierów wartościowych, których nieściągalność została uprawdopodobniona;
tak, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów umorzonych dłużnych papierów wartościowych, jeśli ich umorzenie związane jest z bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, postępowaniem restrukturyzacyjnym lub realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw;
tak, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów straty ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny dłużnych papierów wartościowych, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tych dłużnych papierów wartościowych lub odsetek przekracza 12 miesięcy;
(jeśli zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej odpowiedź na wszystkie pytania o numerach od 1 do 5 jest pozytywna, Bank prosi o pominięcie pytań i odpowiedzi od numerów 6 do 9).

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

4.1. Opodatkowanie dochodu oraz przesłanki rozpoznania kosztu uzyskania przychodów

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, na co wskazuje zarówno nazwa podatku, tytuł updop, jak i poszczególne przepisy updop (np. art. 1 ust. 1, art. 7 ust. 1 i 2, art. 9 ust. 1, art. 18 ust. 1 updop) jest dochód, czyli dodatnia różnica pomiędzy sumą przychodów a sumą kosztów uzyskania tych przychodów.

Jednym z dwóch elementów dochodu jest prawidłowe określenie kosztów uzyskania przychodów, tj. określenie, które z kosztów poniesionych przez podatnika mogą obniżać przychody podatkowe. Zgodnie z art. 15 ust. 1 zd. 1 updop, „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1”.

W konsekwencji, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki (wynikające z wykładni prawa dokonywanej przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne):

poniesienie wydatku w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów,
definitywny (rzeczywisty) charakter wydatku, tj. wartość poniesionego przez podatnika wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
właściwe udokumentowanie wydatku,
niezaliczenie przez ustawodawcę wydatku do katalogu wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Parafrazując, kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Jak Bank wskazał w stanie faktycznym (winno być stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym), obrót dłużnymi papierami wartościowymi stanowi przedmiot działalności bankowej. Bank obejmuje, nabywa i zbywa dłużne papiery wartościowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jako instytucja pośrednicząca w obiegu pieniądza oraz obieg ten organizująca i obsługująca. Obrót dłużnymi papierami wartościowymi jest immanentną cechą działalności Banku.

Tak więc, cena nabycia dłużnych papierów wartościowych, faktycznie poniesiona i udokumentowana przez Bank, która jest związana albo z oczekiwanym przychodem w momencie odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych albo z zachowaniem/zabezpieczeniem źródła przychodów Banku, spełnia wskazane powyżej w lit. a) - c) warunki konieczne do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów.

Jeżeli chodzi o warunek z lit. d) powyżej - art. 16 ust. 1 updop zawiera zamknięty katalog wydatków, które nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodów. Konstrukcja tego przepisu jest złożona:

większość punktów art. 16 ust. 1 updop określa przypadki, gdy wskazane koszty nigdy (trwale) nie będą mogły stanowić kosztu dla celów podatku dochodowego od osób prawnych (np. składki na fundusz gwarancyjny banków - art. 16 ust. 1 pkt 71 updop, lub koszty reprezentacji - art. 16 ust. 1 pkt 28 updop);
część punktów art. 16 ust. 1 updop określa przypadki, gdy wskazane koszty co do zasady nie stanowią kosztu uzyskania przychodów, ale na zasadzie wyjątku mogą je stanowić, gdy zostaną spełnione określone warunki (np. podatek VAT naliczony nie jest generalnie kosztem podatkowym, ale może wyjątkowo stanowić koszt uzyskania przychodów, gdy podatnik nie ma prawa do jego odliczenia - art. 16 ust. 1 pkt 46 updop);
w końcu, niektóre punkty art. 16 ust. 1 updop wskazują moment, w którym dany koszt może stanowić koszt uzyskania przychodu (np. wydatki na nabycie środków trwałych stanowią koszt podatkowy w momencie ich odpłatnego zbycia - art. 16 ust. 1 pkt 1 updop).

W zakresie przedmiotowego obrotu dłużnymi papierami wartościowymi przez Bank zastosowanie znajdzie art. 16 ust. 1 pkt 8 updop, który określa moment, w którym Bank powinien rozpoznać koszt uzyskania przychodu (czyli art. 16 ust. 1 pkt 8 updop stanowi egzemplifikację przypadku numer (3) opisanego powyżej). Art. 16 ust. 1 pkt 8 updop nie odnosi się do trwałego wyłączenia danego wydatku z kosztów uzyskania przychodów oraz nie powinien być interpretowany jako klasyczne określenie wydatków niestanowiących kosztów podatkowych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 updop: „Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów: wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e”.

Niniejszym, art. 16 ust. 1 pkt 8 updop stanowi wprost, że wydatki poniesione przez Bank na nabycie (w tym na objęcie) dłużnych papierów wartościowych stanowią koszt uzyskania przychodów Banku, który powinien podlegać rozpoznaniu (potrąceniu) w momencie odpłatnego zbycia tych dłużnych papierów wartościowych, w tym w momencie ich wykupu przez emitenta. Przepis ten nie ogranicza prawa Banku do rozpoznania kosztu podatkowego w wysokości nie większej niż cena zbycia. Takiego ograniczenia zdaniem Wnioskodawcy nie można też wyinterpretować z innych przepisów art. 16 ust. 1 updop, o czym będzie mowa szerzej poniżej w punkcie 4.3.

W związku z powyższym, zostały spełnione wszystkie warunki uprawniające Bank do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów w momencie dokonania odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych. Tym kosztem podatkowym będzie cena nabycia dłużnych papierów wartościowych, niezależnie od tego czy ta cena nabycia będzie niższa czy wyższa od ceny zbycia.

Przykładowo, jeśli Bank nabył na rynku regulowanym obligacje korporacyjne po cenie nabycia w wysokości 200 zł za 1 obligację, a dokonał ich odpłatnego zbycia po cenie zbycia w wysokości 190 zł za 1 obligację, to Bank powinien rozpoznać z tytułu tej transakcji:

przychód podatkowy w wysokości 190 zł,
koszt uzyskania przychodów w wysokości 200 zł.

4.2. Wykładnia celowościowa i względy słusznościowe

Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop (i art. 16 ust. 1 pkt 8 updop, który określa moment rozpoznania kosztu), Bank jest uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów pełnej wysokości ceny ich nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Jest to zgodne nie tylko ze wskazanymi powyżej przepisami updop, ale z całą konstrukcją podatku dochodowego, który nakazuje opodatkować rzeczywiście osiągany dochód (z nielicznymi wyjątkami). Na podstawie art. 7 ust. 2 updop „Dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów”.

Tym samym dla prawidłowego ustalenia dochodu podatkowego ze źródła przychodów kluczowym jest prawidłowe ustalenie zarówno przychodów, jak i kosztów uzyskania przychodów. Jest to o tyle istotne, iż jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 marca 2003 r. (sygn. III SA 2073/01): „Koszty uzyskania przychodów są drugim obok przychodów elementem konstrukcyjnym dochodu, który stanowi podstawę opodatkowania w bilansie roku podatkowego (art. 7 ust. 1 i 2 PDOPrU). Oba te elementy są częściami tego samego stosunku prawnopodatkowego składającego się na zobowiązanie podatkowe”.

Innymi słowy, istota i cel updop a także jej systematyka jednoznacznie wskazują, iż naczelną zasadą jest opodatkowanie podatkiem CIT dochodu podatnika, a tylko w wyjątkowych, wyraźnie przewidzianych w niniejszej ustawie przypadkach, zasada ta może być korygowana o pozycje niestanowiące przychodów bądź kosztów podatkowych. Przepisy updop powinny być zatem interpretowane w tym duchu, zgodnie z celem updop i interpretator powinien poszukiwać takiej możliwości, by opodatkowaniu podatkiem CIT podlegał rzeczywisty/faktyczny dochód (zysk) osiągnięty przez podatnika, chyba że przepisy updop przewidują wyjątki od tej zasady. Przyjęcie odmiennego podejścia i interpretowanie przepisów updop, skutkujące np. de facto opodatkowaniem przychodu, należy zatem uznać za niezgodne z celem updop i tym samym błędne.

Ocena istnienia przychodu/dochodu na gruncie podatków dochodowych jest o tyle istotna, iż rzutuje na dalszą interpretację zapisów ustawy oraz kwalifikacji zdarzeń zinterpretowanych na jej gruncie. Jak bowiem stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 lipca 2015 r., sygn. akt II FSK 1211/13: „Wykładnia art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. jest niepełna, o ile nie uwzględnia istoty podatków dochodowych, a w tym oceny czy w konkretnym przypadku można w ogóle mówić o powstaniu dochodu w rozumieniu art. 7 ust. 1 in initio u.p.d.o.p”.

Tak więc istotą opodatkowania podatkiem dochodowym jest to, aby podatek został naliczony od faktycznie osiągniętego przez podatnika „zysku”, czyli dodatniej różnicy pomiędzy kwotami osiągniętymi ze sprzedaży towarów i usług czy praw majątkowych, a kosztami poniesionymi, aby te kwoty ze sprzedaży osiągnąć. Przy czym, aby wyliczyć podstawę opodatkowania uwzględnia się wszystkie transakcje z danego okresu (roku podatkowego).

Z konstrukcji podatku dochodowego wynika, że Bank powinien rozpoznać jako koszt uzyskania przychodów pełny koszt nabycia dłużnych papierów wartościowych, ponieważ jest to poniesiony realny wydatek, bez poniesienia którego niemożliwe byłoby osiągnięcie przychodu. Prawo Banku do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów w takich wypadkach wynika z zasad ogólnych updop i konstrukcji podatku dochodowego od osób prawnych. Jakakolwiek ingerencja (np. poprzez twierdzenie, iż strata na zbyciu obligacji nie może być kosztem podatkowym Banku na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, co zdaniem Banku jest nieuzasadnione o czym mowa szerzej w pkt 4.3 poniżej) w taki sposób wyliczenia dochodu podlegającego opodatkowaniu Banku (wynikający nota bene zdaniem Banku z literalnego brzmienia art. 12 ust. 1, art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 8 updop) będzie oznaczać, iż opodatkowaniu nie będzie podlegać dochód (zysk) faktycznie osiągnięty, ale kwota, która nie odzwierciedla ekonomiki transakcji a limitowanie wysokości kosztu uzyskania przychodów w związku z nabyciem i zbyciem dłużnych papierów wartościowych prowadziłoby do nieuzasadnionego pokrzywdzenia podatnika. Z takim pokrzywdzeniem można mieć do czynienia przykładowo, jak wskazano w stanie faktycznym (winno być stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym), w przypadku nabycia dłużnych papierów wartościowych z naliczonym kuponem odsetkowym, gdy nadwyżka ceny nabycia nad ceną zbycia może być spowodowana wyłącznie tym, że pomiędzy datą nabycia a datą zbycia wystąpiła wypłata kuponu odsetkowego (odsetek).

Przykładowo:

W powyższym przykładzie, Bank wydał 200 zł, aby otrzymać 201 zł (11 zł w postaci odsetek i 190 zł w postaci ceny zbycia). Jego ekonomiczny dochód (zysk) wyniósł 1. Ale otrzymane 11 zł odsetek (wypłaconych w okresie pomiędzy nabyciem a zbyciem obligacji skarbowej) podlegało opodatkowaniu 19% CIT. Dlatego, prawo do rozpoznania całej ceny nabycia obligacji skarbowych (200 zł) w momencie ich odpłatnego zbycia pozwoli zachować fundamentalną zasadę opodatkowania dochodu podatników: przychód 11 zł + 190 zł, koszt uzyskania przychodów: 200 zł, dochód podlegający opodatkowaniu 19% CIT: 1 zł.

4.3. Relacja pomiędzy art. 16 ust. 1 pkt 8 a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop „Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, w tym w sposób określony w art. 12 ust. 1 pkt 7, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny - do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny”.

Updop nie posługuje się jednolicie wyrażeniem „wierzytelność”, także w odniesieniu do wierzytelności o charakterze kredytowym. Mianowicie w updop mowa o:

wierzytelnościach, bez dookreślenia tego pojęcia (tak np. w art. 16 ust. 1 pkt 39 updop),
należnościach, bez dookreślenia tego pojęcia, ale z kontekstu można wywieść wniosek, że ustawodawca utożsamia należności z wierzytelnościami (tak np. w art. 4a pkt 29, art. 16 ust. 1 pkt 26a updop),
wierzytelnościach z tytułu kredytów (pożyczek) (tak np. w art. 12 ust. 4 pkt 15 updop),
należnościach z tytułu kredytów (pożyczek), z kontekstu można wywieść wniosek, że ustawodawca utożsamia takie należności z wierzytelnościami z tytułu kredytów (pożyczek) (tak np. w art. 16 ust. 1 pkt 26 updop).

Należy jednak podkreślić, że w updop ustawodawca nigdy nie utożsamia papieru wartościowego z wierzytelnością/należnością lub z kredytem (pożyczką), lecz zawsze wyjątkowo i oddzielnie traktuje papiery wartościowe, np.:

w art. 7b ust. 1 pkt 5 i 6 updop ustawodawca oddzielnie kwalifikuje przychody ze zbycia wierzytelności i przychody z papierów wartościowych,
w art. 11g ust. 1 i 3 updop ustawodawca oddzielnie odnosi się do pożyczki, kredytu i obligacji (obligacja stanowi papier wartościowy),
w art. 11l ust. 1 pkt 1 i 2 updop ustawodawca oddzielnie odnosi się do pożyczki, kredytu i obligacji,
w art. 17 ust. 1 pkt 57 updop ustawodawca oddzielnie odnosi się do dochodów z pożyczek (kredytów), oddzielnie do dochodów z tytułu odsetek (dyskonta) od papierów wartościowych oraz oddzielnie do dochodów z tytułu zbycia papierów wartościowych,
w art. 16 ust. 1 pkt 10 i 23 updop ustawodawca oddzielnie odnosi się do spłaty pożyczki oraz oddzielnie do spłaty (wykupu) obligacji.

Wskazana powyżej systematyka i terminologia stosowana w updop prowadzi do wniosku, że nie ma znaku równości pomiędzy dłużnym papierem wartościowym a wierzytelnością, kredytem lub pożyczką. Już samo to rozróżnienie wskazuje, zdaniem Banku, iż art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie ma zastosowania do odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych, a Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Drugim argumentem przemawiającym za poprawnością niniejszego podejścia jest wzajemna relacja pomiędzy art. 16 ust. 1 pkt 8 updop a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop. W tym kontekście, należy w szczególności zauważyć, że każdy dłużny papier wartościowy inkorporuje w sobie wierzytelność (czyli całość roszczeń/uprawnień wierzyciela odnoszących się do świadczenia dłużnika), ale nie każda wierzytelność jest inkorporowana w dłużnym papierze wartościowym.

Biorąc pod uwagę stosowane przez ustawodawcę konsekwentne wyróżnienie papierów wartościowych (od wszystkich wierzytelności lub wierzytelności z tytułu kredytów/pożyczek), należy zatem uznać, że art. 16 ust. 1 pkt 8 updop stanowi przepis szczególny (lex specialis) wobec art. 16 ust. 1 pkt 39 updop. Tym samym, nabywanie i zbywania papierów wartościowych, w tym dłużnych papierów wartościowych, nie jest objęte hipotezą normy z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop zgodnie z zasadą, że norma szczególna ma pierwszeństwo przed normą ogólną (lex specialis derogat legi generali). Zdaniem Banku przepisy art. 16 ust. 1 pkt 8 i pkt 39 updop są konkurencyjne wobec siebie oraz nie można ich zastosować jednocześnie w odniesieniu do transakcji na dłużnych papierach wartościowych (stąd konieczność użycia zasady, że przepis szczególny uchyla przepis bardziej ogólny).

Powyższe potwierdza także wykładnia historyczna - art. 16 ust. 1 pkt 8 oraz pkt 39 (dwie odrębne jednostki redakcyjne) zostały wprowadzone do updop jednocześnie, tym samym aktem prawnym - ustawą z 6 marca 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 28, poz. 127).

Gdyby ustawodawca chciał, aby koszt podatkowy w postaci ceny nabycia podlegał ograniczeniom z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, to inaczej by sformułował brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 8 updop (wtedy użyłby w tym przepisie sformułowania „z zastrzeżeniem pkt 39” lub równoznacznego). Takiego bowiem zwrotu ustawodawca podatkowy używa konsekwentnie w całej ustawie, choćby w samym art. 16 ust. 1 pkt 8 updop, na którego końcu znajduje się wyrażenie „zastrzeżeniem ust. 7e” (nie ma tam natomiast zwrotu „z zastrzeżeniem pkt 39”).

Podsumowując, zdaniem Banku, art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie ma zastosowania do odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych, a Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Natomiast pytania zadane przez Bank we wniosku związane są z opodatkowaniem podstawowej działalności Banku, jaką jest obrót dłużnymi papierami wartościowymi. Jak wyraźnie podkreślono, obejmowanie, nabywanie lub odpłatne zbywanie dłużnych papierów wartościowych stanowi przedmiot działalności bankowej oraz ma miejsce w ramach rynku regulowanego (np. na Giełdzie Papierów Wartościowych lub Rynku Regulowanym BondSpot) albo poza rynkiem regulowanym (tzw. OTC: over-the-counter).

4.4. Uzasadnienie stanowiska Banku do poszczególnych pytań od 1 do 5

Ad. 1 (grupa A)

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku obejmowania dłużnych papierów wartościowych w celu udzielenia emitentowi finansowania przez Bank, w tym w celu refinansowania kredytu lub pożyczki udzielonych emitentowi przez Bank lub przez inny podmiot, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania.

Jak wskazano w pkt 4.2 i 4.3 powyżej, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 updop, w przypadku odpłatnego zbycia papierów wartościowych, podatnik jest uprawniony do rozpoznania kosztu ich nabycia lub objęcia jako kosztu uzyskania przychodów. Art. 16 ust. 1 pkt 39 updop (zgodnie z uwagami poczynionymi powyżej) nie obejmuje takich sytuacji. Zatem Bank powinien być uprawniony do rozpoznania kosztu podatkowego w wysokości faktycznie poniesionej ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Ad. 2 (grupa B)

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku zarządzania przez Bank płynnością lub w przypadku działalności inwestycyjnej, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania.

Jak wskazano w pkt 4.2 i 4.3 powyżej, prawo Banku do rozpoznania kosztu podatkowego w takim przypadku wynika z konstrukcji podatku dochodowego od osób prawnych (opodatkowania dochodu) oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 updop a limitowanie wysokości kosztu uzyskania przychodów w związku z nabyciem i zbyciem dłużnych papierów wartościowych prowadziłoby do nieuzasadnionego pokrzywdzenia Banku jako podatnika, wbrew zasadzie opodatkowania dochodu, a nie przychodu.

Jak wskazano w stanie faktycznym (winno być stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym), przykładowo w przypadku nabycia dłużnych papierów wartościowych z naliczonym kuponem odsetkowym, nadwyżka ceny nabycia nad ceną zbycia może być spowodowana wyłącznie tym, że pomiędzy datą nabycia a datą zbycia wystąpiła wypłata kuponu odsetkowego (odsetek).

Przykładowo:

W powyższym przykładzie, Bank wydał 200 zł, aby otrzymać 201 zł (11 zł w postaci odsetek i 190 zł w postaci ceny zbycia). Jego ekonomiczny dochód (zysk) wyniósł 1. Ale otrzymane 11 zł odsetek (wypłaconych w okresie pomiędzy nabyciem a zbyciem obligacji skarbowej) podlegało opodatkowaniu 19% CIT. Dlatego, prawo do rozpoznania całej ceny nabycia obligacji skarbowych (200 zł) w momencie ich odpłatnego zbycia pozwoli zachować fundamentalną zasadą opodatkowania dochodu podatników: przychód 11 zł + 190 zł, koszt uzyskania przychodów: 200 zł, dochód podlegający opodatkowaniu 19% CIT: 1 zł.

Ad. 3 (grupa C)

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku pełnienia przez Bank funkcji animatora rynku, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania.

Pełniąc funkcję animatora rynku, Bank umownie zobowiązuje się wobec np. Giełdy Papierów Wartościowych do nabywania lub zbywania dłużnych papierów wartościowych w ramach własnej działalności i na własny rachunek. Zadaniem Banku jest wspomaganie płynności określonych instrumentów finansowych (dłużnych papierów wartościowych).

Niniejszym, dokonując w ramach prowadzonej działalności gospodarczej obrotu dłużnymi papierami wartościowymi, Bank powinien być uprawniony do rozpoznania kosztu podatkowego w wysokości faktycznie poniesionej ceny nabycia, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 updop. Wysokość takiego kosztu uzyskania przychodów powinna być ograniczona wyłącznie wysokością faktycznie poniesionych wydatków. Jak wskazano w pkt 4.2 i 4.3 powyżej, prawo Banku do rozpoznania kosztu podatkowego w takim przypadku wynika z konstrukcji podatku dochodowego od osób prawnych (opodatkowania dochodu) oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 updop a limitowanie wysokości kosztu uzyskania przychodów w związku z nabyciem i zbyciem dłużnych papierów wartościowych prowadziłoby do nieuzasadnionego pokrzywdzenia Banku jako podatnika, wbrew zasadzie opodatkowania dochodu, a nie przychodu.

Ad. 4 (grupa D)

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku krótkiej sprzedaży dłużnych papierów wartościowych lub transakcji typu repo, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania.

Zgodnie z art. 4a pkt 25 updop, krótka sprzedaż oznacza krótką sprzedaż w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 z 14 marca 2012 r. w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego (Dz.Urz. UE L 86 z 24.03.2012, str. 1). Z kolei na podstawie art. 15 ust. 1n updop, w przypadku odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży, o którym mowa w art. 12 ust. 4c, kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione na zapewnienie dostępności papierów wartościowych na potrzeby dokonania rozrachunku, w tym na nabycie zwróconych papierów wartościowych w przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 4c pkt 1.

Krótka sprzedaż w ogólnym znaczeniu (po ang. short sale albo po prostu short) odnosi się do sprzedaży aktywów (w szczególności papierów wartościowych), których sprzedawca nie jest właścicielem. Aby doprowadzić do wykonania takiej umowy sprzedaży, sprzedający (inwestor zajmujący pozycję krótką) musi pożyczyć od innego podmiotu sprzedawane aktywa. Taki sprzedający liczy zwłaszcza na to, że cena sprzedawanego aktywa w międzyczasie spadnie, a kiedy będzie musiał oddać pożyczone aktywa, to będzie mógł je odkupić na rynku po cenie niższej od tej, po której sam sprzedał w przeszłości pożyczone aktywa. W ten sposób, jeżeli dojdzie do spadku wartości danych aktywów, inwestor osiągnie zysk na transakcji.

Brzmienie art. 15 ust. 1n updop wskazuje, że kosztem podatkowym powinny być wydatki na nabycie zwracanych papierów wartościowych (jeżeli sprzedaż krótka jest pokryta pożyczonymi papierami wartościowymi) lub inne wydatki poniesione na zapewnienie dostępności papierów wartościowych (w przypadku, gdy sprzedaż krótka jest pokryta innym źródłem niż pożyczka papierów wartościowych - takim innym źródłem może być np. transakcja typu repo.

Niniejszym, w przypadku sprzedaży dłużnych papierów wartościowych lub transakcji typu repo, art. 15 ust. 1n updop stanowi samodzielną, niezależną podstawę do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów w takiej sytuacji. Art. 15 ust. 1n stanowi przepis szczególny zarówno wobec art. 15 ust. 1 jak i art. 16 ust. 1 updop. W związku z tym, Bank powinien rozpoznać koszt uzyskania przychodu w pełnej wysokości ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Jednocześnie, nawet jeśli uznać (zdaniem Banku błędnie), iż w tym wypadku należy też sięgać do art. 16 ust. 1 pkt 8 to jak wskazano w pkt 4.2 i 4.3 powyżej, takie podejście będzie skutkować identycznym rezultatem, tj. Bank powinien być uprawniony do rozpoznania kosztu podatkowego w wysokości faktycznie poniesionej ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia.

Ad. 5 (grupa E)

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych do spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia przedmiotowych dłużnych papierów wartościowych w momencie wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania.

Wynika to z faktu, iż zgodnie z art. 15 ust. 1j updop, w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część - na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni - ustala się koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7, w wysokości:

wartości początkowej przedmiotu wkładu, zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszonej o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne;
wartości:
1. określonej zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 - jeżeli przedmiotem wkładu są udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
2. określonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, nie zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny,
3. określonej zgodnie z ust. 1k, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części
- jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni;

Jak wskazano w pkt 4.3 powyżej, nie można utożsamiać papierów wartościowych z wierzytelnością, w związku z czym w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych zastosowanie powinien znaleźć art. 15 ust. 1j pkt 3 updop. Niniejszym, Bank powinien rozpoznać koszt w wysokości faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, wydatków na nabycie dłużnych papierów wartościowych.

Art. 15 ust. 1j updop stanowi przepis szczególny zarówno wobec art. 15 ust. 1 jak i art. 16 ust. 1 updop. Co więcej, art. 15 ust. 1j updop stanowi samodzielną, niezależną podstawę do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów, w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce.

Niniejszym, w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych do spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej, Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych w wysokości ceny nabycia, niezależnie od stosunku tej ceny do wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy (pytania od 6 do 9)

Poniżej Bank przedstawia argumentację prawną (do pytań od numeru 6 do 9) na wypadek, gdyby Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się z Bankiem w odniesieniu do jednego lub większej liczby pytań i odpowiedzi o numerach od 1 do 5.

4.5. Alternatywna wykładnia: utożsamienie dłużnych papierów wartościowych z wierzytelnościami

Alternatywnie, gdyby Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej doszedł do wniosku, że dłużne papiery wartościowe dla celów podatku dochodowego od osób prawnych powinny być traktowane tak samo jak wierzytelności (należności) z tytułu kredytów (pożyczek), to wtedy per analogiam do opisanego stanu faktycznego (winno być stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego) należy zastosować wszystkie przepisy updop odnoszące się do kredytów (pożyczek):

Zgodnie z art. 15 ust. lh pkt 2 updop - w bankach kosztem uzyskania przychodów jest także strata ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek), stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą uzyskaną ze zbycia a wartością wierzytelności z tytułu udzielonego przez bank kredytu (pożyczki) - do wysokości kwoty udzielonego kredytu (pożyczki), z wyłączeniem odsetek, prowizji i opłat, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tego kredytu (pożyczki) lub odsetek przekracza 12 miesięcy.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b updop, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wierzytelności odpisane jako nieściągalne, stanowiące wymagalne a nieściągalne kredyty (pożyczki) pomniejszone o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania (jeśli doszło do udokumentowania nieściągalności zgodnie z art. 16 ust. 2 updop).

Z kolei na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 26c updop, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się odpisy na straty kredytowe (zdefiniowane w art. 4a pkt 32 updop) utworzone na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona w zakresie odpisów na straty kredytowe utworzonych na należności z tytułu udzielonych przez bank kredytów (pożyczek) oraz na należności z tytułu udzielonych przez bank gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek), pomniejszonych o wartość odpisów na straty kredytowe dotyczącą odsetek, prowizji i opłat, które zostały utworzone na pokrycie:

w bankach, z zastrzeżeniem lit. c:
- wymagalnych a nieściągalnych - udzielonych kredytów (pożyczek) (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 2 lub 4 updop),
- wymagalnych a nieściągalnych należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek) (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 2 lub 4 updop),
- udzielonych kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 25% tej kwoty kredytu (pożyczki), na którą został utworzony odpis na straty kredytowe (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 5 updop, albo w przypadku, o którym mowa w art. 16 ust. 3f updop),
- należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 25% tej kwoty należności, na którą został utworzony odpis na straty kredytowe (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 5 updop, albo w przypadku, o którym mowa w art. 16 ust. 3f updop),
w bankach hipotecznych:
(...)
w bankach, udzielonych przedsiębiorcom realizującym program restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw:
- wymagalnych, a nieściągalnych kredytów (pożyczek) (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 4 updop),
- wymagalnych a nieściągalnych należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek) (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 4 updop),
- kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 50% tej kwoty kredytu (pożyczki), na którą został utworzony odpis na straty kredytowe (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 5 updop, albo w przypadku, o którym mowa w art. 16 ust. 3f updop),
- należności z tytułu udzielonych przez bank gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 50% tej kwoty należności, na którą został utworzony odpis na straty kredytowe (których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 5 updop, albo w przypadku, o którym mowa w art. 16 ust. 3f updop).

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 43 updop, koszty uzyskania przychodów stanowią umorzone kredyty (pożyczki) bankowe, w tym nabyte wierzytelności banku hipotecznego, jeżeli ich umorzenie jest związane z:

bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków lub
postępowaniem restrukturyzacyjnym (zdefiniowanym w art. 4a pkt 5a updop), lub
realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw (zdefiniowanym w art. 4a pkt 5 updop) (zgodnie z art. 16 ust. 3d updop, litera ta ma zastosowanie do banków uczestniczących w realizacji programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw, pod warunkiem przeznaczenia i wydatkowania równowartości 100% kwoty wierzytelności podlegającej umorzeniu na uruchomienie kredytów (pożyczek) dla podmiotów objętych tym programem).

Mając na uwadze powyższe regulacje, w przypadku uznania, że dla celów podatku dochodowego od osób prawnych, do dłużnych papierów wartościowych należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące wierzytelności/należności z tytułu kredytów (pożyczek), to wtedy:

Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów dłużnych papierów wartościowych odpisanych jako nieściągalne, których nieściągalność została udokumentowana, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b i ust. 2 updop;
Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów na oczekiwane straty kredytowe utworzonych na pokrycie dłużnych papierów wartościowych, których nieściągalność została uprawdopodobniona, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26c i ust. 2a updop;
Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów umorzonych dłużnych papierów wartościowych, jeśli ich umorzenie związane jest z bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, postępowaniem restrukturyzacyjnym lub realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 43 i ust. 3d updop;
Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów straty ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny dłużnych papierów wartościowych, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tych dłużnych papierów wartościowych lub odsetek przekracza 12 miesięcy, zgodnie z art. 15 ust. lh pkt 2 updop.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu sprawy Wnioskodawca jest polskim bankiem działającym w formie spółki akcyjnej. Wnioskodawca wykonuje czynności bankowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2357, z późn. zm.). W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca obejmuje, nabywa oraz odpłatnie zbywa papiery wartościowe takie jak:

obligacje emitowane zgodnie z ustawą z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 483 ze zm.) lub poprzednio obowiązującą ustawą z 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2014 poz. 730 ze zm.), w tym obligacje emitowane przez osoby prawne i spółki komandytowo-akcyjne (tzw. obligacje korporacyjne) oraz obligacje emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego (tzw. obligacje komunalne),
skarbowe papiery wartościowe w rozumieniu art. 95-102 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869 ze zm.),
bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego,
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego,
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego, oraz
inne, polskie lub zagraniczne, papiery wartościowe o charakterze dłużnym

(zwane łącznie: „dłużnymi papierami wartościowymi”).

Odpłatne zbywanie dłużnych papierów wartościowych stanowi czynność, w wyniku której Bank (jako zbywca) wyzbywa się na rzecz innego podmiotu (nabywcy) własności dłużnych papierów wartościowych, w zamian za wynagrodzenie (cenę zbycia), które nabywca dłużnych papierów wartościowych zobowiązuje się zapłacić Bankowi. W praktyce rynkowej występują sytuacje, gdzie cena po jakiej Bank objął lub nabył dany dłużny papier wartościowy (jego cena nabycia) będzie wyższa niż cena, po jakiej Bank dokonał odpłatnego zbycia tego dłużnego papieru wartościowego (cena zbycia).

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwości dotyczące możliwości rozliczenia kosztów uzyskania przychodów związanych z nabytymi dłużnymi papierami wartościowymi w przypadku ich zbycia.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 865, z późn. zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu, racjonalność i niezbędność) oraz
potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Co do zasady, podatnik ma więc możliwość ujęcia w kosztach uzyskania przychodów każdego wydatku, który spełnia następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie znajduje się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą zawarty został w art. 16 ust. 1 updop.

Zgodnie z art. 15 ust. 1j updop, w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część - na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni - ustala się koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7, w wysokości:

wartości początkowej przedmiotu wkładu, zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszonej o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne;
wartości:
1. określonej zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 - jeżeli przedmiotem wkładu są udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
2. określonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, nie zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny,
3. określonej zgodnie z ust. 1k, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części
- jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni;
2a. wartości odpowiadającej kwocie pożyczki (kredytu), która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy tej spółki lub spółdzielni, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki (kredytu) określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność z tytułu tej pożyczki (kredytu);
2b. wartości wierzytelności, w części zaliczonej uprzednio do przychodów należnych - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność zaliczona uprzednio do przychodów należnych podmiotu wnoszącego ten wkład;
faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, wydatków na nabycie lub wytworzenie, innych niż wymienione w pkt 1-2b składników majątku podatnika - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są te inne składniki;
wydatków na nabycie lub wytworzenie składnika majątku, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie lub wartości początkowej takiego składnika majątku pomniejszonej o sumę dokonanych od tego składnika odpisów amortyzacyjnych - jeżeli składnik ten został otrzymany przez podatnika w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem z takiej spółki.

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 1n updop, w przypadku odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży, o którym mowa w art. 12 ust. 4c, kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione na zapewnienie dostępności papierów wartościowych na potrzeby dokonania rozrachunku, w tym na nabycie zwróconych papierów wartościowych w przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 4c pkt 1.

Zatem w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych do spółki kapitałowej znajdzie zastosowanie cytowany powyżej art. 15 ust. 1j pkt 3, natomiast w przypadku krótkiej sprzedaży ww. papierów wartościowych art. 15 ust. 1n updop. W tym miejscu podkreślić należy, że przepisów tych nie można stosować w oderwaniu od pozostałych regulacji ustawy.

Przepisem szczegółowo regulującym zasady zaliczania wydatków na nabycie papierów wartościowych do kosztów uzyskania przychodów, jest art. 16 ust. 1 pkt 8 updop.

Stosownie do tej regulacji do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Wnioskując a contrario, wydatki na nabycie albo objęcie papierów wartościowych są kosztem podatkowym, ale prawo do tego kosztu aktywizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Tym samym, zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że powyższy przepis znajdzie zastosowanie w sytuacji opisanej we wniosku. Wydatki na nabycie dłużnych papierów wartościowych nie będą stanowiły kosztu uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, kosztem takim staną się natomiast w momencie odpłatnego ich zbycia.

Nie można natomiast zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że w sytuacji odpłatnego zbycia dłużnych papierów wartościowych, kosztem uzyskania przychodów będzie poniesiony wydatek na ich nabycie w pełnej wysokości, tj. również w części dotyczącej osiągniętej straty na ich sprzedaży.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 updop nie jest bowiem jedynym, który Bank musi mieć na uwadze, rozliczając podatkowo transakcję zbycia dłużnych papierów wartościowych. Ustalając wynik podatkowy z tytułu zbycia przez Bank dłużnych papierów wartościowych na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 updop Wnioskodawca musi mieć na względzie przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, co oznacza, że strata powstała w efekcie tej transakcji nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodów.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, w tym w sposób określony w art. 12 ust. 1 pkt 7, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio zostały zarachowane jako przychód należny - do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 wyraża zasadę, zgodnie z którą strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. W dalszej części przepisu zawarty jest wyjątek, zgodnie z którym kosztem uzyskania przychodów może być strata z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta uprzednio, została zarachowana jako przychód należny do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny. Wolą ustawodawcy, który dokonał w tym przepisie swoistego podziału na zbycie wierzytelności uprzednio zarachowanych jako przychód należny i zbycie pozostałych wierzytelności, tylko w tym pierwszym przypadku strata powstała przy zbyciu wierzytelności może stanowić koszt uzyskania przychodów.

W tym miejscu należy wskazać, że główną funkcją wprowadzania do obrotu papierów dłużnych jest pozyskanie kapitału przez emitenta i odpowiednie ulokowanie nadwyżek finansowych przez nabywającego. Innymi słowy, emisja dłużnych papierów wartościowych stanowi jedną z metod pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działalności emitenta. Mogą mieć one różne podstawy prawne, a w związku z tym można wśród nich wyróżnić: weksle inwestycyjne, obligacje, bony komercyjne, bony handlowe, itd.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 roku o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 483, z późn. zm.), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Istota tych papierów polega bowiem na tym, że emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od nabywców określoną kwotę pieniężną, którą jest zobowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym (w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji) oraz zapłacić nabywcy papieru wartościowego, określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na stanowisko wyrażone w wyroku WSA w Warszawie z 18 stycznia 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 1564/12, w którym stwierdzono że: (…) nie może budzić wątpliwości, że obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji, zobowiązującym się do spełnienia określonego w obligacji świadczenia. Obligacje zalicza się do kategorii papierów wartościowych dłużnych (papierów wartościowych wierzycielskich). Pomiędzy emitentem obligacji a obligatariuszem zawiązuje się stosunek zobowiązaniowy, do którego należy stosować odpowiednio m.in. przepisy Kodeksu cywilnego o zobowiązaniach (art. 353-534 KC). Obligatariusz jako wierzyciel może żądać od emitenta jako dłużnika, świadczenia określonego w treści obligacji, a emitent powinien to świadczenie spełnić. Innymi słowy, wierzytelności ucieleśnionej w obligacji przysługującej obligatariuszowi odpowiada dług ciążący na emitencie (por. Michał Romanowski, Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck str. 77). Prawidłowe jest więc stanowisko Ministra Finansów, że obligacja jest nierozerwalnie związana z długiem. Rozumiana natomiast jako papier wartościowy stanowi potwierdzenie istnienia długu. Obligacja stanowi więc potwierdzenie wierzytelności nabywcy obligacji (w stosunku do emitenta) z tytułu zwrotu przekazanej emitentowi od nabywcy obligacji, określonej kwoty pieniężnej.

(…) zgodzić się należy z Ministrem Finansów, iż ewentualna strata powstała w wyniku zbycia obligacji stanowi stratę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p. Warto przy tym podkreślić, iż przepis ten nie różnicuje wierzytelności, co wskazuje, że zakres regulacji art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p. dotyczy odpłatnego zbycia wszelkich wierzytelności. Jedynie dla celu określenia kosztów uzyskania przychodu, ustawodawca różnicuje wierzytelności stanowiące przedmiot odpłatnego zbycia na wierzytelności zarachowane uprzednio do przychodów należnych na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy oraz wierzytelności pozostałe.

Stanowisko zawarte w powyższym orzeczeniu uzyskało także aprobatę Naczelnego Sądu Administracyjnego - wyrok z 27 maja 2015 r., sygn. II FSK 1143/13.

Biorąc powyższe pod uwagę, ustalając wynik podatkowy z tytułu zbycia przez Bank dłużnych papierów wartościowych, w tym obligacji, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 updop Wnioskodawca musi mieć na względzie przepis art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, co oznacza, że strata powstała w efekcie tej transakcji nie będzie stanowiła kosztu uzyskania przychodów. Kosztem może być tylko ta część wydatku na nabycie dłużnych papierów wartościowych, która odpowiada wysokości przychodu uzyskanego z ich zbycia. Ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnego wyjątku, który mógłby wyłączać zastosowanie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 39 updop w zależności od przyczyn powstania straty.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym:

w przypadku obejmowania dłużnych papierów wartościowych w celu udzielenia emitentowi finansowania przez Bank, w tym w celu refinansowania kredytu lub pożyczki udzielonych emitentowi przez Bank lub przez inny podmiot (grupa A), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
w przypadku zarządzania przez Bank płynnością lub w przypadku działalności inwestycyjnej (grupa B), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
w przypadku pełnienia przez Bank funkcji animatora rynku (grupa C), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
w przypadku krótkiej sprzedaży dłużnych papierów wartościowych lub transakcji typu repo (grupa D), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie ich odpłatnego zbycia, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od ceny ich zbycia, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania;
w przypadku aportu dłużnych papierów wartościowych do spółki kapitałowej lub spółki komandytowo-akcyjnej (grupa E), Bank jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ceny nabycia dłużnych papierów wartościowych, w momencie wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki, w pełnej wysokości ceny nabycia, także w przypadku gdy cena nabycia tych dłużnych papierów wartościowych jest wyższa od wartości rynkowej wkładu na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego, a art. 16 ust. 1 pkt 39 updop nie znajdzie zastosowania

-jest nieprawidłowe.

Na aprobatę nie zasługuje również stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

dłużnych papierów wartościowych odpisanych jako nieściągalne, których nieściągalność została udokumentowana,
odpisów na oczekiwane straty kredytowe utworzonych na pokrycie dłużnych papierów wartościowych, których nieściągalność została uprawdopodobniona,
umorzonych dłużnych papierów wartościowych, jeśli ich umorzenie związane jest z bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, postępowaniem restrukturyzacyjnym lub realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw,
straty ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny dłużnych papierów wartościowych, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tych dłużnych papierów wartościowych lub odsetek przekracza 12 miesięcy.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wymagalnych a nieściągalnych kredytów (pożyczek) pomniejszonych o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, utworzonych na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku gdy te kredyty (pożyczki) udzielone zostały przez jednostkę organizacyjną, której działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnioną do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania.

W myśl natomiast art. 16 ust. 1 pkt 26c updop, nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odpisów na straty kredytowe utworzonych na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z wyjątkiem tych odpisów na straty kredytowe utworzonych na należności z tytułu udzielonych przez bank kredytów (pożyczek) oraz na należności z tytułu udzielonych przez bank gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek), pomniejszonych o wartość odpisów na straty kredytowe dotyczącą odsetek, prowizji i opłat, które zostały utworzone na pokrycie:

w bankach, z zastrzeżeniem lit. c:
- wymagalnych a nieściągalnych - udzielonych kredytów (pożyczek),
- wymagalnych a nieściągalnych należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek),
- udzielonych kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 25% tej kwoty kredytu (pożyczki), na którą został utworzony odpis na straty kredytowe,
- należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 25% tej kwoty należności, na którą został utworzony odpis na straty kredytowe,
w bankach hipotecznych:
- wymagalnych a nieściągalnych nabytych wierzytelności banku hipotecznego,
- nabytych wierzytelności banku hipotecznego z tytułu kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 25% tej kwoty nabytej wierzytelności banku hipotecznego, na którą został utworzony odpis na straty kredytowe,
w bankach, udzielonych przedsiębiorcom realizującym program restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw:
- wymagalnych, a nieściągalnych kredytów (pożyczek),
- wymagalnych a nieściągalnych należności z tytułu udzielonych przez bank po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek),
- kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 50% tej kwoty kredytu (pożyczki), na którą został utworzony odpis na straty kredytowe,
- należności z tytułu udzielonych przez bank gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek), których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy i nie przekracza 12 miesięcy - do wysokości nie większej niż 50% tej kwoty należności, na którą został utworzony odpis na straty kredytowe.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 43 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych kredytów (pożyczek) bankowych, w tym nabytych wierzytelności banku hipotecznego, jeżeli ich umorzenie nie jest związane z:

bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków lub
postępowaniem restrukturyzacyjnym, lub
realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw.

Natomiast jak stanowi art. 15 ust. 1h pkt 2 updop, w bankach kosztem uzyskania przychodów jest także strata ze zbycia funduszowi sekurytyzacyjnemu albo towarzystwu funduszy inwestycyjnych tworzącemu fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek), stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą uzyskaną ze zbycia a wartością wierzytelności z tytułu udzielonego przez bank kredytu (pożyczki) - do wysokości kwoty udzielonego kredytu (pożyczki), z wyłączeniem odsetek, prowizji i opłat, jeżeli opóźnienie w spłacie kapitału tego kredytu (pożyczki) lub odsetek przekracza 12 miesięcy.

Każdy z wyżej powołanych przepisów odnosi się do wierzytelności powstałej z tytułu pożyczki/kredytu. Ponieważ w zakresie zainteresowania Wnioskodawcy pozostaje możliwość rozpoznania straty z tytułu zbycia objętych/nabytych obligacji, konieczne jest ustalenie, czy obligacja i pożyczka/kredyt to pojęcia tożsame, a tym samym, czy możliwe jest w przedstawionym opisie sprawy zastosowanie wyżej powołanych przepisów. Na tak postawione pytanie, pomimo pewnych podobieństw istniejących pomiędzy obligacją a pożyczką/kredytem należy udzielić odpowiedzi negatywnej.

Definicja pożyczki została zawarta w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.; dalej również: „Kc”), zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Natomiast przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu - art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2357, z późn. zm.).

Tymczasem mówiąc o dłużnych papierach wartościowych (w tym o obligacjach) jako narzędziach uzyskiwania środków finansowania, mamy na myśli szerokie, ekonomiczne, a nie techniczno-prawne znaczenie słowa pożyczka. Chodzi zatem o to, że obligacja pozwala uzyskać środki pieniężne, które będą w przyszłości podlegały zwrotowi lub też pozwala uzyskać świadczenie niepieniężne od kontrahenta bez konieczności natychmiastowej zapłaty, ale za zapłatą w późniejszym terminie.

Obligacja jest więc nierozerwalnie związana z długiem (co upodabnia ją do pożyczki). Obecnie rozumiemy ją jako papier wartościowy, który poświadcza istnienie długu. Ale właśnie ta szczególna forma – papieru wartościowego – odróżnia ją od pożyczki, który jest również zaciągnięciem długu.

Obligacja jest więc papierem wartościowym o dłużnym charakterze, co powoduje, że inkorporuje, jako podstawowe prawo majątkowe, wierzytelność właściciela papieru wartościowego wobec wystawcy tego papieru i mieści się pojęciu wierzytelności o jakiej mowa w art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, ale nie może zostać uznana za pożyczkę sensu stricto.

Na gruncie Kodeksu cywilnego, co potwierdził m.in. Sąd w ww. wyroku z 18 stycznia 2013 r., obligacja świadczy o nawiązaniu pomiędzy emitentem obligacji a obligatariuszem stosunku zobowiązaniowego, do którego należy stosować odpowiednio m.in. przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zobowiązań (art. 353-534 Kc), a nie przepisy dotyczące pożyczek (art. 720 Kc).

Mając powyższe na uwadze, nie można zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że w przedmiotowej sprawie do strat powstałych ze zbycia dłużnych papierów wartościowych należy stosować per analogiam wszystkie przepisy updop odnoszące się go kredytów (pożyczek).

Do dłużnych papierów wartościowych nie będą miały zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b, art. 16 ust. 1 pkt 26c, art. 16 ust. 1 pkt 43, art. 15 ust. 1h pkt 2 updop, zatem stanowisko Wnioskodawcy przyporządkowane do pytań oznaczonych we wniosku nr 6-9 również należy uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych. Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin