Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.289.2020.1.KR
z 28 maja 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 26 lutego 2020 r. (data wpływu 2 marca 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania przez Wnioskodawczynię z tzw. ulgi prorodzinnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 marca 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania przez Wnioskodawczynię z tzw. ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 26 lutego 2000 r. Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński, z którego w dniu 31 maja 2000 r. urodziła się córka A.

W dniu 1 czerwca 2011 r. związek małżeński został rozwiązany poprzez rozwód bez orzekania o winie. Wykonywanie władzy rodzicielskiej powierzono obojgu rodzicom, jednak miejsce zamieszkania córki A pozostało przy matce – (Wnioskodawczyni).

Ojciec został zobowiązany do płacenia alimentów w kwocie 500 zł. Przyznano mu prawo do spotkań z córką w pierwszy weekend miesiąca (2 dni), w wakacje (3 tygodnie), ferie zimowe (1 tydzień), oraz Święta Bożego Narodzenia oraz Wielkiej Nocy (po 1 dniu).

Łącznie daje to w skali roku 54 dni.

Za rok podatkowy 2015 Wnioskodawczyni rozliczyła pełną ulgę za dwoje dzieci, jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Drugie dziecko – B – urodził się w dniu 21 grudnia 2013 r. w …. i pochodzi ze związku nieformalnego z …. (urodzonym w dniu 8 stycznia 1976 r.). Ojciec syna od wielu lat mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii. Nie korzysta on z rozliczeń w Polsce. Ponadto jest on pozbawiony praw rodzicielskich. Na tej podstawie Wnioskodawczyni odliczyła pełną ulgę za syna – B.

Niedawno Wnioskodawczyni dowiedziała się, że ojciec Jej córki – …. (urodzony w dniu 16 czerwca 1980 r.) – odliczył połowę ulgi na córkę A za lata 2015, 2016, 2017. Ojciec córki nigdy nie ustalał z Wnioskodawczynią, czy będzie on odliczał ulgę za córkę i w jakiej wysokości. W związku z powyższym, Wnioskodawczyni odliczała pełną kwotę ulgi za córkę.

Ojciec córki poza regularnym alimentowaniem na rzecz córki, nie korzystał z przysługujących mu spotkań z córką – spotkania były rzadkie i krótkie. Nie zabierał on córki na wakacje, ferie. Kontakt telefoniczny był równie sporadyczny. Ojciec córki nie ingerował w wybór jej szkoły, lekarza itp. Córka nie chciała przebywać u ojca, gdyż ten krótko po rozwodzie został ponownie ojcem, a w 2014 r. urodziło mu się kolejne dziecko. Córka, nawet będąc u ojca, rzadko miała sposobność pobyć sam na sam z ojcem, który albo był w pracy, albo zajmował się swoimi małymi dziećmi. Często odwoływał on spotkania z córką. Zdarzyło się, że córka nie widziała ojca przez pół roku. Były mąż jest osobą o bardzo trudnym charakterze, ciężko się z nim rozmawiało, nawet w trakcie małżeństwa, o sprawach finansowych. Nigdy nie ustalił on, czy będzie korzystał z ulgi na dziecko. Wnioskodawczyni nigdy nie utrudniała kontaktów ojca z córką. To z Wnioskodawczynią zamieszkiwali w 2015 r. córka A i syn B. To Wnioskodawczyni wykonywała faktycznie władzę rodzicielską nad obojgiem dzieci.

Wnioskodawczyni nie zawierała związku małżeńskiego z ojcem drugiego dziecka. Były partner od wielu lat mieszka, pracuje w Wielkiej Brytanii. Nie korzystał on z ulgi na syna za 2015 r. Jest on zobowiązany do płacenia alimentów na syna w wysokości 600 zł. Miejscem zamieszkania syna B jest miejsce zamieszkania matki – Wnioskodawczyni. Ojciec nie sprawował opieki nad synem, ponieważ miał sądowy zakaz kontaktów. Kosztami utrzymania córki A, Sąd obciążył oboje rodziców i zasądził od …. alimenty w kwocie 500 zł. Miejscem zamieszkania córki A jest każdorazowe miejsce zamieszkania matki – Wnioskodawczyni. W 2015 r. córka A zamieszkiwała z Wnioskodawczynią. Pomiędzy ojcami dzieci a Wnioskodawczynią nie ustalono rozliczeń ulgi na dzieci za 2015 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w zaistniałej sytuacji opisanej we wniosku, Wnioskodawczyni miała prawo odliczyć ulgę prorodzinną w pełnej wysokości za 2015 r. za dziecko – A – urodzoną w dniu 31 maja 2000 r., zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.)?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ulga prorodzinna za 2015 r. za córkę – A –należy się Jej w całości, stosownie do art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), ponieważ to Wnioskodawczyni wychowywała córkę. W ocenie Wnioskodawczyni ulga prorodzinna należy się w całości rodzicowi, który faktycznie wykonywał władzę rodzicielską i takową ulgę Wnioskodawczyni odliczyła za 2015 r., stosownie do ww. art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ to Ona wychowywała córkę. Córka zamieszkiwała z Wnioskodawczynią, jej ojciec miał z nią sporadyczny kontakt.

Wykładnia art. 27f ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie może abstrahować od całej treści tego artykułu. Tzw. ulga prorodzinna to ulga, która ma pomóc rodzicom, wykonującym władzę rodzicielską. Ojciec córki utożsamia pojęcie „wykonywania władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”, gdy w prawie rodzinnym mają one różne zakresy znaczeniowe. To faktyczna piecza nad dzieckiem, a więc wspólne zamieszkiwanie, zapewnienie i zabezpieczenie wszystkich jego potrzeb, od tzw. życiowych, tj. ubioru, wyżywienia, po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne, oznacza że podatnik ma prawo do odliczenia od dochodu ulgi, pod warunkiem jednak, że w danym roku podatkowym „wykonywał władzę rodzicielską”, a nie „posiadał władzę rodzicielską”. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu pieczy nad dzieckiem, która zapewnia prawidłowy rozwój, a w szczególności, podejmowanie przez rodzica obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych, duchowych dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka, czy też sporadyczne kontakty i telefony z dzieckiem, nie wypełniają tak rozumianego określenia „wykonywania władzy rodzicielskiej”.

Wnioskodawczyni posiadała status osoby samotnie wychowującej dzieci w 2015 r. Dochody Wnioskodawczyni w 2015 r. nie przekroczyły 112 000 zł, były opodatkowane na zasadach ogólnych i wyniosły 12 065 zł 25 gr. W roku podatkowym 2015 Wnioskodawczyni skorzystała z odliczenia ulgi za dwoje dzieci, zamieszkiwały one razem z matką i to Wnioskodawczyni faktycznie wykonywała władzę rodzicielską. Dbała o potrzeby obojga dzieci. Wnioskodawczyni zabezpieczała wszelkie potrzeby zarówno bytowe, jak i zdrowotne, edukacyjne. W 2015 r. córka A uczęszczała do gimnazjum (klasa II – 2014/15, oraz III – 2015/16). Dzieci Wnioskodawczyni nie uzyskały dochodów w 2015 r. Wnioskodawczyni zajęła stanowisko, według którego przysługuje Jej pełne odliczenie ulgi prorodzinnej na córkę A na podstawie n/w wyroków oraz interpretacji indywidualnych:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15,
  

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2378/15,
  

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 czerwca 2016 r., nr IPPB4/4511-426/16-4/JK,
  

• interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 grudnia 2017 r., nr 0113-KDIPT3.4011.354.2017.1.MG.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r., opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z przepisem art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
   
   

Natomiast w myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
      
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
2. dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
   
3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
      
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
      
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
   
   
   

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy, w przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Z przepisu art. 27f ust. 4 ww. ustawy, wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Stosownie zaś do art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
   
   

Z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W myśl art. 27f ust. 2c ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
2. wstąpiło w związek małżeński.
   
   

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Rozwód lub separacja nie ma wpływu na prawo do korzystania z ulgi. Jeżeli rodzice wykonują władzę rodzicielską w stosunku do dziecka, to prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej przysługuje każdemu z nich.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r., poz. 2086, z późn. zm.), dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy, władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, a – stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W myśl art. 58 § 1 ww. Kodeksu, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Jak stanowi art. 58 § 1a ww. Kodeksu, w braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Zgodnie z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

W związku z powyższym, wskazać należy, że warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Co istotne samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

W myśl powołanego wyżej przepisu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ulga na dzieci przysługuje temu podatnikowi, który w danym roku podatkowym nie tylko posiadał, ale także wykonywał władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem. Przy czym, należy wskazać, że analizowany przepis nie uzależnia prawa do ulgi od ściśle określonego zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodzica, czy też rozłożenia obowiązków (proporcji) w tym względzie pomiędzy rodzicami dziecka. Prawo podatnika do odliczenia na podstawie tego przepisu nie jest również limitowane zakresem wykonywanej władzy rodzicielskiej. Taka wykładnia art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaprezentowana została m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 1420/15.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dziecka dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do niego władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do dziecka, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na to dziecko.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że za rok podatkowy 2015 Wnioskodawczyni rozliczyła pełną ulgę za dwoje dzieci, jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

W dniu 26 lutego 2000 r. Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński, z którego w dniu 31 maja 2000 r. urodziła się córka. W dniu 1 czerwca 2011 r. związek małżeński został rozwiązany poprzez rozwód bez orzekania o winie. Wykonywanie władzy rodzicielskiej powierzono obojgu rodzicom, jednak miejsce zamieszkania córki pozostało przy matce – Wnioskodawczyni. Miejscem zamieszkania córki jest każdorazowe miejsce zamieszkania matki – Wnioskodawczyni. Przyznano mu prawo do spotkań z córką w pierwszy weekend miesiąca (2 dni), w wakacje (3 tygodnie), ferie zimowe (1 tydzień), oraz Święta Bożego Narodzenia oraz Wielkiej Nocy (po 1 dniu) – łącznie w skali roku to 54 dni. Kosztami utrzymania córki, Sąd obciążył oboje rodziców i zobowiązał Ojca do płacenia alimentów w kwocie 500 zł.

Ojciec córki poza regularnym alimentowaniem na rzecz córki, nie korzystał z przysługujących mu spotkań z córką – spotkania były rzadkie i krótkie. Nie zabierał on córki na wakacje, ferie. Kontakt telefoniczny był równie sporadyczny. Ojciec córki nie ingerował w wybór jej szkoły, lekarza itp. Córka nie chciała przebywać u ojca, gdyż ten krótko po rozwodzie został ponownie ojcem, a w 2014 r. urodziło mu się kolejne dziecko. Córka, nawet będąc u ojca, rzadko miała sposobność pobyć sam na sam z ojcem, który albo był w pracy, albo zajmował się swoimi małymi dziećmi. Często odwoływał on spotkania z córką. Zdarzyło się, że córka nie widziała ojca przez pół roku. Były mąż jest osobą o bardzo trudnym charakterze, ciężko się z nim rozmawiało, nawet w trakcie małżeństwa, o sprawach finansowych. Nigdy nie ustalił on, czy będzie korzystał z ulgi na dziecko. Wnioskodawczyni nigdy nie utrudniała kontaktów ojca z córką.

Drugie dziecko Wnioskodawczyni – syn – urodził się w dniu 21 grudnia 2013 r. w … i pochodzi ze związku nieformalnego. Wnioskodawczyni nie zawierała związku małżeńskiego z ojcem drugiego dziecka. Ojciec syna (były partner Wnioskodawczyni) od wielu lat mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii. Jest on zobowiązany do płacenia alimentów na syna w wysokości 600 zł. Miejscem zamieszkania syna jest miejsce zamieszkania matki – Wnioskodawczyni. Ojciec nie sprawował opieki nad synem, ponieważ miał sądowy zakaz kontaktów. Ponadto jest on pozbawiony praw rodzicielskich. Nie korzysta on z rozliczeń w Polsce. Nie korzystał on z ulgi na syna za 2015 r. Na tej podstawie Wnioskodawczyni odliczyła pełna ulgę za syna.

W 2015 r. córka i syn zamieszkiwali z Wnioskodawczynią i to Wnioskodawczyni wykonywała faktycznie władzę rodzicielską nad obojgiem dzieci. Pomiędzy ojcami dzieci a Wnioskodawczynią nie ustalono rozliczeń ulgi na dzieci za 2015 r.

Niedawno Wnioskodawczyni dowiedziała się, że ojciec Jej córki odliczył połowę ulgi na córkę za lata 2015, 2016, 2017. Ojciec córki nigdy nie ustalał z Wnioskodawczynią, czy będzie on odliczał ulgę za córkę i w jakiej wysokości. W związku z powyższym, Wnioskodawczyni odliczała pełną kwotę ulgi za córkę.

Z przytoczonych regulacji wynika, że limit omawianej ulgi określony na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom, jeżeli w stosunku do danego dziecka oboje rodziców wykonuje władzę rodzicielską. Stąd, w przypadku wykonywania przez obojga rodziców władzy rodzicielskiej każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, kwoty ulgi prorodzinnej, o której mowa w art. 27 ust. 1-2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w granicach przysługującego limitu na dziecko. Istotne jest, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu na każde dziecko. Kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Jednocześnie biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania „lub w dowolnej proporcji”, tj. po wyrazach „kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych”, to należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców, z których każdy (w związku z wykonywaną władzą rodzicielską) ma prawo do zastosowania ulgi, jest podział tej kwoty w częściach równych. Możliwość skonsumowania tej kwoty przez rodziców w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady), który ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zgodę na ustalenie dowolnej proporcji kwoty odliczenia wyrażają oboje rodzice. Wynika to z użytego przez ustawodawcę sformułowania „w dowolnej proporcji przez nich ustalonej”, oznaczającego współudział (porozumienie) obojga rodziców w określonej proporcji innej niż odpowiadającej częściom równym. Zatem brak stosownego porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka oznacza, że w sytuacji, gdy każdy z rodziców spełnia warunki do zastosowania przedmiotowego odliczenia, przysługującą rodzicom wspólną kwotę ulgi na każde z dzieci rodzic dzieli z drugim rodzicem w częściach równych.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawo do ulgi przysługuje rodzicowi, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską. Dla nabycia praw do ulgi prorodzinnej nie wystarczy więc posiadanie władzy rodzicielskiej. Prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy.

Powyższe potwierdza stanowisko sądów administracyjnych, np. Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15, w którym Sąd stwierdził, że wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego, uznać należy, że skoro w 2015 r. w stosunku do małoletniego dziecka – córki, tylko Wnioskodawczyni wykonywała władzę rodzicielską bez udziału drugiego z rodziców, a więc ciężar związany z wykonywaniem władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniej córki spoczywał na Wnioskodawczyni – to wówczas tylko Ona ma możliwość skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dziecka – córki w całości. Nadmienić należy, że spotykania się przez ojca z dzieckiem – córką w ramach kontaktów wyznaczonych przez Sąd, nie sposób uznać za wystarczającego dla przyjęcia, że wykonywał on władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, w przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej na małoletnią córkę za 2015 r., jeśli wyłącznie Wnioskodawczyni wykonywała władzę rodzicielską nad małoletnią córką.

Końcowo Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różnić się będzie od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Należy również zastrzec, że w przypadku korzystania z ulg i zwolnień podatkowych, wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek udowodnienia prawa do skorzystania z określonej ulgi przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała, lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.