Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.218.2020.1.JK3
z 4 czerwca 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2020 r. (data wpływu 9 marca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 marca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest mamą małoletniego syna - urodzonego w 2017 roku. W listopadzie 2017 roku, kiedy syn miał 7 miesięcy, jego tata stwierdził (po 20 latach związku z Wnioskodawczynią, w tym 10 latach małżeństwa), że nie odpowiada mu model, jakim jest rodzina i zaczął pomieszkiwać u innej kobiety. Od tamtej pory jego kontakty z dzieckiem były sporadyczne.

W 2018 roku Sąd Okręgowy orzekł rozwód jednocześnie powierzając Wnioskodawczyni władzę rodzicielską nad małoletnim synem z ograniczeniem władzy rodzicielskiej ojca do współdecydowania o wyborze szkoły. W związku z tym o wykonywaniu przez ojca jakiejkolwiek władzy rodzicielskiej będzie mowa dopiero w 2024 roku, kiedy syn osiągnie wiek szkolny.

Wyrokiem Sądu obciążono ojca alimentami w kwocie 500 zł miesięcznie, nie ustalono sposobu kontaktu ojca z dzieckiem, a miejscem zamieszkania dziecka jest każdorazowo miejsce zamieszkania Wnioskodawczyni. W porozumieniu małżeńskim przed rozwodem uzgodniono trzykrotnie wyższą kwotę alimentów na syna. W odpowiedzi na pozew rozwodowy do sądu były mąż potwierdził ustalenia z porozumienia, jednak podczas rozprawy wycofał się z nich. Przy zasądzonej kwocie alimentów faktyczne realne koszty utrzymania dziecka spoczywają na Wnioskodawczyni. Dodatkowo były mąż zazwyczaj płaci alimenty z opóźnieniem.

Ojciec dziecka nie zadbał też o nie w innym wymiarze – mieszkalnym. W 2016 roku będąc we wspólnocie majątkowej, Wnioskodawczyni wraz z byłym mężem zakupili większe mieszkanie w kredycie hipotecznym z myślą o powiększającej się rodzinie. Aby Wnioskodawczyni mogła pozostać w mieszkaniu z dzieckiem musiała nie tylko wziąć cały kredyt na siebie, ale również spłacić byłego męża z jego połowy mieszkania. Postanowiła dźwignąć ten ciężar, żeby nie obarczać dziecka kolejnymi zmianami (nie tylko brak taty, ale jeszcze inne mieszkanie, remont) oraz zapewnić mu takie warunki bytowe, jakie miało dotychczas.

Ojciec dziecka mieszka z partnerką i jej dzieckiem w K., natomiast Wnioskodawczyni wraz z synem w W. (10 lat temu przeprowadziła się do W. z P, skąd również pochodzi były mąż ze względu na pracę, którą dostał).

W lipcu 2018 roku ojciec dziecka został tymczasowo aresztowany. W areszcie śledczym spędził 9 miesięcy. Obecnie przebywa na wolności za kaucją. W każdy poniedziałek ma obowiązek meldować się na komendzie. Wtedy też odwiedza syna. Są to wizyty różnej długości - od pół godziny do maksymalnie kilku godzin. Kilka razy zdarzyło się, że nie pojawił się w poniedziałek, o czym Wnioskodawczyni nie uprzedzał. Dopiero jak Wnioskodawczyni do niego dzwoniła, to dowiadywała się, że faktycznie go tego dnia nie będzie. Podczas wizyt najczęściej pozostają w domu, czasami wychodzą na spacer, plac zabaw. Ojciec syna przynosi mu drobiazgi, okazjonalnie większe prezenty (urodziny, święta).

Wnioskodawczyni zabiega o kontakty syna z rodziną byłego męża (inicjuje spotkanie z dziadkami syna od strony ojca). W pierwszy dzień Świąt syn był bez Wnioskodawczyni ze swoim tatą 1,5 godziny u siostry byłego męża. Wnioskodawczyni czekała pod jej domem, ponieważ syn nie chciał bez Wnioskodawczyni wejść do środka i obiecała mu, że będzie w razie czego w każdej chwili na zewnątrz.

Wnioskodawczyni jest w pełni finansowo i organizacyjnie zdana na siebie. Aby pogodzić pracę na cały etat, a równocześnie zapewnić dziecku najlepszą opiekę, jaką potrafi, zrezygnowała z wyjść po pracy, kina, teatru, spotkań ze znajomymi. Każdą wolną minutę poświęca synkowi. Uwielbiają razem czytać, chodzą na zajęcia na pływalni dla maluszków, a także na zajęcia sensoryczne, zabiera go na wycieczki i pokazuje ciekawe miejsca, chodzą na przedstawienia teatralne dla dzieci, do biblioteki, na urodziny do kolegów/koleżanek. Wnioskodawczyni zapewnia mu też towarzystwo rówieśników. Nauczyła go jeździć na rowerze biegowym, teraz czterokołowym, na hulajnodze Z wykształcenia Wnioskodawczyni jest filologiem angielskim, dlatego robią sobie poranki po angielsku, żeby syn poznawał języki obce. Wnioskodawczyni rozwija jego zainteresowania - również te, które najczęściej rozwijają ojcowie (to Wnioskodawczyni, nie tata, jak to zazwyczaj bywa nauczyła syna marek samochodów, grać w piłkę, czy majsterkować). To Wnioskodawczyni, nie tata, codziennie bez wyjątku go usypia śpiewając ulubione kołysanki. Dba o jego dietę, żeby była zbilansowana i żeby wiedział, co jest zdrowe. Wnioskodawczyni często razem z synem gotuje. Jeździ z nim do lekarza, na dodatkowe badania, sama też opiekowała się nim po operacji usunięcia szóstego palca u stopy. Wnioskodawczyni chodziła z nim na zajęcia u fizjoterapeuty i ćwiczyła codziennie wytrwale w domu, dzięki czemu napięcie mięśniowe, które miał poszło w zapomnienie. To Wnioskodawczyni nie śpi całą noc, kiedy ma gorączkę i masuje mu brzuszek, gdy go boli. To z Wnioskodawczynią syn uczy się czynności dnia codziennego, takich jak sprzątanie i segregowanie śmieci. To Wnioskodawczynię obserwuje jak radzić sobie z codziennymi problemami - kiedy zepsuło się auto, kiedy złamała rękę, kiedy wypadł zawias z drzwi, kiedy sąsiedzi zalali łazienkę. W tych wszystkich losowych sytuacjach Wnioskodawczyni dawała synowi poczucie bezpieczeństwa, wiedział, że mama coś zaradzi i będzie dobrze. To również Wnioskodawczyni wprowadza go w świat norm i wartości, społecznych zachowań, uczy go empatii, dzielenia się, szacunku do drugiego człowieka, współdziałania i samodzielności. Pomimo tego, że były mąż bardzo skrzywdził Wnioskodawczynię i oszukał, stara się pomóc mu zbudować dobrą relację z synkiem, aby nie czuł się gorszy, że wychowuje się bez taty.

Syn jest wychowywany wyłącznie przez Wnioskodawczynię, bez udziału biologicznego ojca. Syn znajduje się w bardzo silnym związku emocjonalnym z Wnioskodawczynią. Jak wynika z uzasadnienia do nowelizacji przedmiotowego przepisu ustawy PIT (wykładnia celowościowa) druk Sejmu VI kadencji nr 3366: „wychowanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego utrzymania, czy też doraźnego przebywania z nim, bądź też zapewnienia dziecku rozlicznych atrakcji lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej”.

Zaznaczyć należy, że Wnioskodawczyni spełnia kryteria wychowywania określone przez NSA w wyroku z dnia 31 maja 2011 r (I FSK 30/10) - samodzielnie kształtuje osobowość dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych u umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości i postaw emocjonalnych.

Wnioskodawczyni nie pozostaje w żadnym związku, osiąga dochody ze stosunku pracy, opodatkowane na zasadach ogólnych (skala podatkowa), nie uzyskuje dochodów opodatkowanych w sposób ryczałtowy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przedstawionego stanu, Wnioskodawczyni spełnia kryteria osoby samotnie wychowującej dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwalające Jej na wspólne rozliczenie z dzieckiem?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 6 ust. 4 od dochodów rodzica, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego, rozwódką, jeżeli ten rodzic w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci małoletnie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21ust. 1pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27ust. 1b pkt l oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust.8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 października 2006 r. (II FSK 1266/05) stwierdził, że osoba samotnie wychowująca dzieci to osoba z którą nie zamieszkuje i nie gospodaruje inna osoba zobowiązana do opieki i utrzymania dzieci.

Dziecko jest wychowywane wyłącznie przez Wnioskodawczynię, bez udziału biologicznego ojca, emocjonalnie znajduje się z Wnioskodawczynię w bardzo silnym związku. Jak wynika z uzasadnienia do nowelizacji przedmiotowego przepisu ustawy PIT (wykładnia celowościowa) druk Sejmu VI kadencji nr 3366: „wychowanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego „utrzymania” czy też doraźnego przebywania z nim, bądź też zapewnienia dziecku rozlicznych atrakcji, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej.”

Zaznaczyć należy, że Wnioskodawczyni spełnia kryteria wychowywania określone przez NSA w wyroku z dnia 31 maja 2011 r. (IFSK 30/10) - samodzielnie kształtuje osobowość dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijaniu predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości i postaw emocjonalnych.

Z uwagi na powyższe, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że spełnia kryteria określone w omawianym przepisie i przysługuje jej prawo do wspólnego rozliczenia z dzieckiem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
   
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
   
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
   

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (art. 6 ust. 9 ww. ustawy).

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
  

• wychowywania samotnie w roku podatkowym dziecka (dzieci),
  

• nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
  
  
  

Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Przystępując do oceny możliwości rozliczania dochodów Wnioskodawczyni w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko.

Podkreślenia wymaga fakt, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Warunkiem obliczenia podatku, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych, jest zatem posiadanie określonego stanu cywilnego oraz samotne wychowywanie dziecka. Te dwa warunki muszą być spełnione łącznie, co potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych, w którym wykształcił się jednolity pogląd, że aby uznać rodzica lub opiekuna prawnego za osobę samotnie wychowującą dziecko nie wystarczy, by była stanu wolnego (lub w stosunku do której orzeczono separację, albo osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności), ale musi faktycznie samotnie wychowywać dziecko (wyroki NSA z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt II FSK 1266/05, z dnia 24 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1474/05, z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt II FSK 1267/05, z dnia 30 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1452/05, II FSK 644/06, II FSK 1549/05, II FSK 1534/05, II FSK 1548/05, z dnia 6 maja 2008 r., sygn. akt II FSK 617/07 i II FSK 371/07, z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt II FSK 279/08, z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 2474/10).

Ustawa o podatku dochodowym od fizycznych nie definiuje dla potrzeb jej wykładni i stosowania samotnego wychowywania, ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji. Dla ustalenia znaczenia „samotnie” oraz „wychowywać” należy zatem odwołać się w pierwszej kolejności do językowych reguł interpretacyjnych.

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, samotny to: (1) żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół, (2) znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam, (3) spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa, (4) znajdujący się na odludziu. Z kolei, wychować – wychowywać to: (1) zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności, (2) przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie.

W świetle powyższego przez samotne wychowywanie, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych, należy rozumieć wychowywanie w pojedynkę, tj. bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym dziecka.

Zauważyć należy, że celem art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych jest wspieranie rodzin niepełnych, w których rodzic lub opiekun dziecka sprawuje nad nim ciągłą opiekę, samotnie. W ten sposób ustawodawca zrównał opodatkowanie dochodów małżonków z opodatkowaniem dochodów rodziców, którzy posiadając dzieci wychowują je w pojedynkę.

Pogląd ten potwierdza również wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08, w którym Trybunał zauważył, że wprowadzając omawianą preferencję, ustawodawca nie kierował jej do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie jest stanu wolnego, ale tylko do tych osób spełniających powyższe kryteria, które samotnie i osobiście troszczą się o zaspokajanie codziennych potrzeb dziecka (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 9 października 2014 r., sygn. akt. I SA/Wr 1917/14).

Co istotne, powyższe zapatrywanie sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego, pozostaje aktualne w odniesieniu do brzmienia art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych nadanego ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od fizycznych, ustawy o podatku dochodowym osób od prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. poz. 1478). Zmiana ta nie miała bowiem charakteru nowości normatywnej, ale jedynie doprecyzowała obowiązujący dotychczas przepis (wyrok WSA w Krakowie z dnia 15 stycznia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 1445/13), co jednoznacznie wynika z uzasadnienia tej nowelizacji (druk Sejmu VI Kadencji nr 3366), w którym wskazano, że zmiana ta, wobec rozbieżności interpretacji przepisów dotychczasowych, zmierza do doprecyzowania pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki, aby nie budziło wątpliwości, że prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci.

Jednocześnie należy podkreślić, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego utrzymania czy czasowego (doraźnego) z nim przebywania bądź zapewniania dziecku rozlicznych atrakcji, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Przez wychowywanie należy rozumieć zapewnienie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Pojęcie to uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

W sytuacji zatem, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany jedynie do płacenia alimentów i utrzymuje jedynie sporadyczny kontakt z dzieckiem, status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest mamą małoletniego syna - urodzonego w 2017 roku. W 2018 roku sąd orzekł rozwód jednocześnie powierzając Wnioskodawczyni władzę rodzicielską nad małoletnim synem z ograniczeniem władzy rodzicielskiej ojca do współdecydowania o wyborze szkoły. W związku z tym o wykonywaniu przez ojca jakiejkolwiek władzy rodzicielskiej będzie mowa dopiero w 2024 roku, kiedy syn osiągnie wiek szkolny. Wyrokiem Sądu obciążono ojca alimentami w kwocie 500 zł miesięcznie, nie ustalono sposobu kontaktu ojca z dzieckiem, a miejscem zamieszkania dziecka jest każdorazowo miejsce zamieszkania Wnioskodawczyni. Przy zasądzonej kwocie alimentów faktyczne realne koszty utrzymania dziecka spoczywają na Wnioskodawczyni. Ojciec dziecka nie zadbał o nie w wymiarze mieszkalnym. Ojciec dziecka mieszka z partnerką i jej dzieckiem, natomiast Wnioskodawczyni wraz z synem. Kontakty ojca z dzieckiem są sporadyczne. Wnioskodawczyni jest w pełni finansowo i organizacyjnie zdana na siebie. Aby pogodzić pracę na cały etat, a równocześnie zapewnić dziecku najlepszą opiekę, jaką potrafi, zrezygnowała z wyjść po pracy, kina, teatru, spotkań ze znajomymi. Każdą wolną minutę poświęca synkowi. Wnioskodawczyni daje synowi poczucie bezpieczeństwa, wprowadza go w świat norm i wartości, społecznych zachowań, uczy go empatii, dzielenia się, szacunku do drugiego człowieka, współdziałania i samodzielności. Pomimo tego, że były mąż bardzo skrzywdził Wnioskodawczynię i oszukał, stara się pomóc mu zbudować dobrą relację z synkiem, aby nie czul się gorszy, że wychowuje się bez taty. Syn jest wychowywany wyłącznie przez Wnioskodawczynię, bez udziału biologicznego ojca. Syn znajduje się w bardzo silnym związku emocjonalnym z Wnioskodawczynią. Wnioskodawczyni samodzielnie kształtuje osobowość dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych u umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości i postaw emocjonalnych. Wnioskodawczyni nie pozostaje w żadnym związku, osiąga dochody ze stosunku pracy, opodatkowane na zasadach ogólnych (skala podatkowa), nie uzyskuję dochodów opodatkowanych w sposób ryczałtowy.

W związku z powyższym rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia alimentów. W konsekwencji, wykonywanie władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie również wychowywanie dziecka, należy zawsze odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych dotyczących zachowań rodziców wobec dzieci.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni jako osoba rozwiedziona, która sama wychowywała małoletniego syna, sprawowała nad nim wyłączną opiekę, zapewniała mu byt, zaspakajała codzienne potrzeby oraz spełniała pozostałe kryteria określone w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma prawo do skorzystania z preferencyjnego sposobu opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w rozliczeniu podatkowym za 2019 r.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawczynię orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazać należy, że powołane wyroki dotyczą konkretnych spraw podatników osądzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodne ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.