Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.24.2020.3.MZ
z 26 czerwca 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 5 marca 2020 r. (data wpływu 17 marca 2020 r.), uzupełnionym 15 i 17 czerwca 2020 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania tytułem podziału majątku dorobkowego małżonków na podstawie ugody sądowej składników majątku o wyższej wartości niż wartość składników majątku otrzymanych przez byłego męża – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania tytułem podziału majątku dorobkowego małżonków na podstawie ugody sądowej składników majątku o wyższej wartości niż wartość składników majątku otrzymanych przez byłego męża.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 20 maja 2020 r. Znak:

0111-KDIB2-2.4014.64.2020.2.MZ, 0111-KDIB2-2.4015.24.2020.2.MZ, 0115-KDIT2.4011.322.2020.2.KC wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 15 i 17 czerwca 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 31 stycznia 2020 r. w Sądzie pomiędzy Wnioskodawczynią, a jej byłym mężem (rozwód nastąpił w 2014 r.) została zawarta ugoda w zakresie podziału tzw. majątku dorobkowego. Powyższa ugoda została poprzedzona wspólnym pozasądowym oświadczeniem, podpisanym przez Wnioskodawczynię i jej byłego męża w dniu 11 kwietnia 2019 r. o sposobie podziału poszczególnych składników majątkowych.

Działając na rozprawie w dniu 31 stycznia 2020 r. pod wpływem silnego napięcia emocjonalnego i presji, Wnioskodawczyni nie zwróciła uwagi na to, że w ugodzie została pominięta część składników majątku wymienionych w oświadczeniu z 11 kwietnia 2019 r., które de facto przypadły byłemu mężowi Wnioskodawczyni. Natomiast ta część składników majątku, która została wymieniona w ugodzie jako majątek pozostający po stronie byłego męża, została wyceniona przez niego na wartość znacznie niższą niż wartość rzeczywista.

Po zakończonej rozprawie, gdy opadło napięcie i stres Wnioskodawczyni dokonała podsumowania wartości poszczególnych składników majątku, zarówno tych, które przypadły w całości jej byłemu mężowi oraz tych, które przypadły jej samej. Wówczas okazało się, że wartość majątku Wnioskodawczyni wymienionego w ugodzie sądowej z 31 stycznia 2020 r. jest wyższa o około 12 000 zł.

Wnioskodawczyni wskazała, że ugoda została zawarta bez wzajemnych spłat i dopłat. Nie było niestety możliwości skorygowania ugody, a wniesienie odwołania od orzeczenia wiązało się z dalszym przeciąganiem sprawy i dużymi kosztami, na które Wnioskodawczyni nie było stać.

W świetle powyższego, wydane przez Sąd postanowienie w sprawie ugodowego podziału majątku wspólnego z 31 stycznia 2020 r., stało się prawomocne w dniu 8 lutego 2020 r.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że w wyniku podziału majątku dorobkowego i zawartej ugody z 3 stycznia 2020 r. uzyskała:

• 1/6 udziału w lokalu nr 3,
• 1/2 udziału w lokalu nr 5,
• na wyłączną własność: samochód – rok produkcji 2006, komplet kominkowy o wartości 1500 zł, środki zgromadzone na rachunku oszczędnościowym, kwoty składek zgromadzonych na subkoncie w ZUS i rachunku OFE.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano (po przeformułowaniu) m.in. następujące pytania:

Czy Wnioskodawczyni jest zobligowana do zapłacenia podatku od darowizny, od wartości całego majątku uzyskanego w wyniku ugodowego podziału majątku dorobkowego lub od wartości całej nadwyżki lub od wartości połowy tej nadwyżki (wszak w wyniku podziału Wnioskodawczyni otrzymała jedynie połowę udziałów swojego byłego męża, bo pozostała połowa przed podziałem i tak była prawnie jej własnością). Czy w tej sytuacji ma znaczenie fakt, że rozwód nastąpił w 2014 r. a podział majątku w ramach ugody sądowej nastąpił w 2020 r.

Zdaniem Wnioskodawczyni, majątek dorobkowy, który powstał w trakcie trwania wspólnoty majątkowej małżeńskiej nie powinien podlegać żadnej formie opodatkowania. Majątek małżeński został wypracowany w ciągu wielu lat poświęceń, wyrzeczeń i nakładów finansowych. Nikt, a tym bardziej tzw. organy państwowe nie przyczynił się do tego, że powstał pewien określony zasób majątkowy.

W takiej sytuacji opodatkowanie majątku dorobkowego byłoby niesprawiedliwe, wszak zakupione w trakcie trwania małżeństwa nieruchomości zostały już raz opodatkowane, a podatek został uiszczony w dniu zawarcia umowy notarialnej. Opodatkowanie jakimkolwiek podatkiem tych samych nieruchomości byłoby nieuczciwe, gdyż ta sama nieruchomość byłaby podwójnie opodatkowana.

Ponadto Wnioskodawczyni uważa, że jeśli wbrew obowiązującej powszechnie wykładni przepisów podatkowych aparat skarbowy mimo wszystko wymierzyłby jakikolwiek podatek od wartości majątku dorobkowego, podzielonego pomiędzy byłymi już małżonkami na podstawie ugody sądowej, to działanie takie odbiegałoby od standardów prawnych państw demokratycznych, w których stabilne i przejrzyste prawo wzmacnia poczucie bezpieczeństwa obywateli oraz buduje zaufanie do struktur władzy reprezentujących to państwo.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, zostały/zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1813) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy – podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Na podstawie art. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn – przepisy ustawy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego:

1. nabycia własności rzeczy wspólnej (wspólnego prawa majątkowego) albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność;
2. wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
   
   

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Katalog tytułów opodatkowania wymieniony w powyższym przepisie art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter zamknięty, co oznacza, że nabycie jedynie w drodze tych czynności prawnych może podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Stosownie do postanowień art. 5 powołanej ustawy – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Z powyższego wynika, że ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny. Oznacza to jednocześnie, że nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z tytułów nie wymienionych w tym przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że w dniu 31 stycznia 2020 r. w Sądzie pomiędzy Wnioskodawczynią, a jej byłym mężem (z którym rozwiodła się w 2014 r.) została zawarta ugoda w zakresie podziału majątku dorobkowego. Powyższa ugoda została zawarta bez wzajemnych spłat i dopłat i była poprzedzona wspólnym pozasądowym oświadczeniem, podpisanym w dniu 11 kwietnia 2019 r. przez Wnioskodawczynię i jej byłego męża o sposobie podziału poszczególnych składników majątkowych. W zawartej ugodzie została pominięta część składników majątku wymienionych w oświadczeniu z 11 kwietnia 2019 r., które faktycznie przypadły byłemu mężowi Wnioskodawczyni. Natomiast ta część składników majątku, która została wymieniona w ugodzie jako majątek pozostający po stronie byłego męża, została wyceniona przez niego na wartość znacznie niższą niż wartość rzeczywista. Po rozprawie Wnioskodawczyni dokonała podsumowania wartości poszczególnych składników majątku, zarówno tych, które przypadły w całości jej byłemu mężowi oraz tych, które przypadły jej samej. Wówczas okazało się, że wartość majątku Wnioskodawczyni wymienionego w ugodzie sądowej z 31 stycznia 2020 r. jest wyższa o około 12 000 zł. Nie było jednak możliwości skorygowania ugody, a wniesienie odwołania od orzeczenia wiązało się z dalszym przeciąganiem sprawy i dużymi kosztami, na które Wnioskodawczyni nie było stać. Postanowienie z 31 stycznia 2020 r. w sprawie ugodowego podziału majątku wspólnego, stało się prawomocne w dniu 8 lutego 2020 r.

W związku z powyższym należy wskazać, że kwestie stosunków majątkowych między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2086 ze zm.).

Na podstawie art. 31 § 1 tej ustawy – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością (art. 35 ww. ustawy). Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Powyższe oznacza, że ustanie małżeństwa, w wyniku np. orzeczenia sądu rozwiązującego małżeństwo, powoduje ustanie z mocy prawa tej wspólności.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 ww. ustawy) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania. W myśl art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3.

W następstwie ustania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalnym jest podział majątku małżeńskiego objętego dotychczas ww. wspólnością.

W myśl art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.) – każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

A zatem, skoro w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn nie zostało wymienione nabycie w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, jako podlegające podatkowi od spadków i darowizn, oznacza to, że nabycie przez Wnioskodawczynię tytułem podziału majątku wspólnego małżonków: 1/6 udziału w lokalu nr 3, 1/2 udziału w lokalu nr 5 oraz na wyłączną własność – samochodu, kompletu kominkowego, środków zgromadzonych na rachunku oszczędnościowym, kwot składek zgromadzonych na subkoncie w ZUS i rachunku OFE; nie podlega pod regulację ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie ciąży z tego tytułu obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn. Jednocześnie należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie dla braku powstania obowiązku podatkowego nie ma znaczenia okoliczność, że rozwód Wnioskodawczyni nastąpił w 2014 r. a podział majątku Wnioskodawczyni i jej byłego męża, dokonany w ramach ugody sądowej, nastąpił w 2020 r.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe, aczkolwiek z innych przyczyn niż wskazała Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.