UZASADNIENIE

W dniu 30 marca 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT nieodpłatnych świadczeń w związku z użyczeniem przez Wnioskodawczynię kamienicy oraz braku obowiązku zapłaty podatku VAT z tytułu udostępniania kamienicy. W dniu 15 czerwca 2020 r. do Organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na wezwanie Organu z 29 maja 2020 r. w zakresie doprecyzowani opisu sprawy i pełnomocnictwa.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (sformułowany ostatecznie w uzupełnieniu wniosku):

Wnioskodawczyni w miesiącu lutym 2020 r. otrzymała wspólnie z siostrą darowiznę kamienicy w A. od swojego ojca (...). Przed dokonaniem darowizny ojciec Wnioskodawczyni prowadził w kamienicy, która była przedmiotem darowizny działalność gospodarczą w zakresie najmu pomieszczeń biurowych i pomieszczeń mieszkalnych. Po dokonaniu darowizny, córki użyczyły swojemu ojcu w drodze umowy użyczenia rzeczoną kamienicę w której on dalej prowadzi tą samą działalność gospodarczą w zakresie najmu powierzchni mieszkaniowych i biurowych. Wnioskodawczyni nie otrzymuje od swojego ojca żadnej zapłaty za użyczenie kamienicy. Nie ponosi też żadnych kosztów utrzymania tej nieruchomości. Zgodnie z umową użyczenia wszelkie koszty ponosi ich ojciec.

Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wniosku odpowiadając na poniższe pytania:

1. Czy Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą? Jeśli tak, należy wskazać w jakim zakresie i w jakiej formie oraz czy nieodpłatne użyczenie nieruchomości ojcu ma związek z prowadzoną przez Wnioskodawczynię działalnością gospodarcza?
   
2. Czy przedmiotowa nieruchomość została darowana przez ojca do prywatnego majątku Wnioskodawczyni i Jej siostry czy w związku z prowadzona przez Wnioskodawczynię działalnością gospodarczą?
   
3. Na jaki czas została zawarta umowa użyczenia z ojcem (określony, nieokreślony)?
   
4. Czy ww. umowa została zawarta ustnie, czy pisemnie?
   
5. Czy Wnioskodawczynię łączy z ojcem stosunek pracy, pracy nakładczej, bądź umowy będącej podstawą uzyskiwania przychodów z działalności wykonywanej osobiście?
   
6. Czy Wnioskodawczyni jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to z tytułu prowadzenia jakiej działalności Wnioskodawczyni jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT?
   
   
7. Czy ww. kamienica była/jest wykorzystywana przez Wnioskodawczynię w ramach prowadzonej działalności gospodarczej?
   
8. Do wykonywania jakich czynności od momentu otrzymania przedmiotowej kamienicy, o której mowa we wniosku do momentu jej użyczenia była wykorzystywana przez Wnioskodawczynię ww. kamienica:
   
   • opodatkowanych podatkiem od towarów i usług,
     
   • zwolnionych od podatku od towarów i usług,
     
   • niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
9. Czy osoba będąca stroną umowy użyczenia, w tym przypadku ojciec Wnioskodawczyni jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?
   
10. Czy nabycie przez Wnioskodawczynię ww. kamienicy nastąpiło w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy czynność ta została udokumentowana fakturą (należy wskazać, czy była to czynność opodatkowana podatkiem od towarów i usług, czy zwolniona od tego podatku)?
    
11. Czy Wnioskodawczyni przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem kamienicy, o której mowa we wniosku? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.
    
12. Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że „Córki nie otrzymują od swojego ojca żadnej zapłaty za użyczenie kamienicy. Nie ponoszą też żadnych kosztów utrzymania tej nieruchomości. Zgodnie z umową wszelkie koszty ponosi ich ojciec.”, zatem należy wskazać jakie koszty ponosi ojciec Wnioskodawczyni w związku z użyczeniem przedmiotowej kamienicy.
    
    

wskazała, że:

1. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej.
2. Do majątku prywatnego.
3. Nieokreślny.
4. Na piśmie.
5. Nie łączy.
6. Nie jest.
7. Nie była.
8. Do żadnych po otrzymaniu darowizny od razu przedmiot darowizny został oddany w użyczenie.
9. Tak.
10. Nie.
11. Nie.
12. Wszystkie związane z utrzymaniem kamienicy np. remonty, ubezpieczenie, zapłatę podatku od nieruchomości i inne, które mają powodować, że zostanie utrzymana substancja rzeczy będącej przedmiotem umowy użyczenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku):

Czy z tytułu nieodpłatnego użyczenia przez Wnioskodawczynię kamienicy swojemu ojcu, który wcześniej ją jej przekazał w formie darowizny, a przed darowizną i po darowiźnie, prowadził i prowadzi w niej działalność gospodarczą w zakresie wynajmu biur i mieszkań u Wnioskodawczyni powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT od otrzymanych w ten sposób nieodpłatnych świadczeń?

Wnioskodawczyni przedstawiła następujące stanowisko w zakresie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów, a także odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Ustawodawca w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT zawarł definicję dostawy towarów, czyli przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Świadczenie usług (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT) to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Świadczeniem usług jest również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
  
  

Ustawodawca uznał, że powyższe czynności winny być odpłatne. W szczególnych przypadkach jednak również świadczenie usług nieodpłatnie jest opodatkowane.

W niektórych sytuacjach nieodpłatne świadczenie usług również podlega opodatkowaniu VAT (art. 8 ust. 2 ustawy o VAT). Za odpłatne świadczenie usług uznaje się:

• użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osoby prawne, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
• nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osoby prawne, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
  
  

Przepis art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT zawęża się wyłącznie do tych spośród usług nieodpłatnych, które spełniają dwa warunki w nim wymienione. Po pierwsze dotyczy tylko użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, a po drugie tylko tych sytuacji, w których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zapłaconego przy nabyciu przedmiotowych towarów.

Innymi słowy przepis powyższy znajduje zastosowanie jedynie do tych usług nieodpłatnych, wskazanych w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, które służą celom innym niż działalność gospodarcza podatnika, a podatnikowi przysługiwało w związku z nimi prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeśli któryś z wymienionych warunków nie jest spełniony, nie może być mowy o potraktowaniu usługi świadczonej nieodpłatnie jako usługi odpłatnej.

Treść powołanego art. 8 ust. 2 pkt 2 stanowi, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na podstawie tego przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawczyni uznaje, że użyczenie ojcu kamienicy do prowadzenia przez niego działalności gospodarczej nie rodzi po jej stronie obowiązku zapłaty VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r., poz. 106) zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Towarami, według art. 2 pkt 6 ustawy – są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy oraz – w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ww. ustawy.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w ww. przepisach w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatna dostawa towarów i nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Zauważyć należy, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda jednak czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – według art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zatem definicja działalności gospodarczej ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określaną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy tym, z art. 15 ust. 2 ustawy jednoznacznie wynika, iż pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W tym przypadku decydujące znaczenie ma ciągłość wykorzystywania majątku. Wykorzystywanie towarów lub wartości niematerialnych i prawnych ma miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w stosunki obligacyjne, np. w najem, dzierżawę itp. Przy czym przez ciągłość wykorzystywania składników majątku rozumieć należy także wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.

Stwierdzić należy, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Według art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Przy czym zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi.

I tak, art. 41 ust. 2 ustawy stanowi, że dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1-2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%:

1. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%;
2. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Przepis art. 113 ust. 2 ustawy stanowi, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
   
2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
   
   1. transakcji związanych z nieruchomościami,
      
   2. usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
      
   3. usług ubezpieczeniowych
   – jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
   
3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
   
   
   
   

Jak stanowi art. 113 ust. 4 ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1 i 9, mogą zrezygnować ze zwolnienia określonego w ust. 1 i 9 pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności - przed dniem wykonania tej czynności.

W myśl natomiast art. 113 ust. 5 ustawy, jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Natomiast, stosownie do art. 113 ust. 9 ustawy, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Ponadto, na mocy art. 113 ust. 10 ustawy, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 9, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Stosownie do art. 113 ust. 11 ustawy, podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

W myśl art. 113 ust. 13 ustawy zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:

1. dokonujących dostaw:
a. towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
b. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
• energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),
  
• wyrobów tytoniowych,
  
• samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
c. budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
d. terenów budowlanych,
e. nowych środków transportu,
f. następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
  
• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
  
• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
  
• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
g. hurtowych i detalicznych części do:
• pojazdów samochodowych (PKWiU 45.3),
  
• motocykli (PKWiU 45.4);
2. świadczących usługi:

1. prawnicze,
   
2. w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
   
3. jubilerskie,
   
4. ściągania długów, w tym factoringu;
3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, że podatnik może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie i według zasad określonych przepisami art. 113 ust. 1-12 ustawy pod warunkiem, że nie wykonuje czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni w miesiącu lutym 2020 r. otrzymała wspólnie z siostrą darowiznę kamienicy w A. od swojego ojca. Przed dokonaniem darowizny ojciec Wnioskodawczyni prowadził w kamienicy, która była przedmiotem darowizny działalność gospodarczą w zakresie najmu pomieszczeń biurowych i pomieszczeń mieszkalnych. Po dokonaniu darowizny, córki użyczyły swojemu ojcu w drodze umowy użyczenia rzeczoną kamienicę w której on dalej prowadzi tą samą działalność gospodarczą w zakresie najmu powierzchni mieszkaniowych i biurowych. Wnioskodawczyni nie otrzymuje od swojego ojca żadnej zapłaty za użyczenie kamienicy. Nie ponosi też żadnych kosztów utrzymania tej nieruchomości. Zgodnie z umową użyczenia wszelkie koszty ponosi ich ojciec.

Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej. Przedmiotowa nieruchomość została darowana przez ojca do majątku prywatnego Wnioskodawczyni. Ww. umowa została zawarta pisemnie na czas nieokreślony. Ojciec Wnioskodawczyni będący stroną umowy użyczenia jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Ojciec Wnioskodawczyni ponosi wszystkie koszty związane z utrzymaniem kamienicy np. remontów, ubezpieczenia, zapłaty podatku od nieruchomości i innych, które mają powodować, że zostanie utrzymana substancja rzeczy będącej przedmiotem umowy użyczenia.

Wątpliwości Wnioskodawczyni w przedmiotowej sprawie dotyczą kwestii powstania obowiązku zapłaty podatku VAT z tytułu użyczenia przez Wnioskodawczynię kamienicy swojemu ojcu, który wcześniej ją jej przekazał w formie darowizny, a przed darowizną i po darowiźnie, prowadził i prowadzi w niej działalność gospodarczą w zakresie wynajmu biur i mieszkań.

W kontekście niniejszej sprawy należy wskazać, że w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.) określona została zapisana zasada swobody umów, w świetle której, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Należy zauważyć, że umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok umowy najmu i dzierżawy, regulujących zasady używania rzeczy. Umowa użyczenia jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno użyczającego, jak i biorącego w użyczenie – określone przepisami obowiązki. Jak wynika z przepisu art. 710 Kodeksu cywilnego – użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Na podstawie art. 713 Kodeksu cywilnego, biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.

Odnośnie umowy użyczenia, należy wskazać, że istotnymi cechami takiej umowy są dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas oraz nieodpłatność. Zatem umowa użyczenia jest z natury umową nieodpłatną. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Powyższe oznacza, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Natomiast jeśli pojawia się jakakolwiek płatność związana z użytkowaniem rzeczy oddanej w używanie, to na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług umowa ta przestaje być umową nieodpłatną i staje się czynnością odpłatną (odpłatnym świadczeniem usług), a więc jako taka podlega opodatkowaniu.

Jednakże na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

W tym miejscu należy wskazać, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie C-42/14 (Wojskowa Agencja Mieszkaniowa), kierując się ogólną zasadą wynikającą z art. 1 ust. 2 akapit drugi Dyrektywy VAT, zgodnie z którą każde świadczenie należy traktować jako odrębne, rozstrzygnął, że najem nieruchomości i związane z nim: dostawa wody, energii elektrycznej, energii cieplnej oraz wywóz nieczystości, co do zasady, należy uważać za odrębne i niezależne świadczenia, które powinno się oceniać oddzielnie z punktu widzenia podatku od wartości dodanej, chyba, że elementy transakcji, które obejmują również ekonomiczne przesłanki zawarcia umowy, są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno niepodzielne świadczenie ekonomiczne, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.

Zaznaczyć należy, że okoliczności faktyczne, które były przedmiotem wyroku TSUE w sprawie C-42/14, dotyczyły przypadku, w którym wskazane dostawy towarów i świadczenie usług były refakturowane, tj. wynajmujący przenosił na najemcę poniesione koszty z tytułu nabycia tych towarów i usług od podmiotów trzecich bez doliczania marży. Należy zatem uznać, że ustalone przez Trybunał i wskazane zasady kwalifikacji świadczeń w ramach umowy najmu nieruchomości mają zastosowanie wyłącznie w przypadku, jeżeli wynajmujący dokonuje na rzecz najemcy refakturowania (przeniesienia) dokładnego kosztu towaru lub usługi, jakim został obciążony przez podmiot trzeci, faktycznie zapewniający świadczenie najemcy.

Zatem przy podatkowej kwalifikacji świadczeń polegających na dostawie towarów i świadczeniu usług związanych z usługą udostępniania nieruchomości w każdym przypadku należy uwzględniać rzeczywisty przebieg transakcji.

W rozpatrywanej sprawie Wnioskodawczyni zawarła pisemną umowę, której przedmiotem jest użyczenie kamienicy. Umowa przewiduje pokrywanie przez biorącego w użyczenie wszystkich kosztów związanych z utrzymaniem ww. kamienicy, np. remontów, ubezpieczenia, zapłaty podatku od nieruchomości i innych, które mają powodować, że zostanie utrzymana substancja rzeczy będącej przedmiotem umowy użyczenia.

Zatem wbrew temu co twierdzi Wnioskodawczyni czynność oddania w użyczenie przedmiotowej nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z art. 8 ust. 2 ustawy.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Należność publicznoprawna jaką jest podatek od nieruchomości nie może podlegać dalszej odsprzedaży. Podatek ten ma charakter majątkowy i związany jest z posiadanym majątkiem. Podatek od nieruchomości jest świadczeniem publicznoprawnym, a jego zakres przedmiotowy i podmiotowy określa ustawodawca, nie pozostawiając przy tym żadnej swobody stronom umowy, których przedmiotem jest dana nieruchomość. Zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości ciąży zatem na podatniku podatku od nieruchomości i nie może być w drodze umowy przeniesione na osobę biorącą w użyczenie nieruchomość ze skutkiem zwalniającym podatnika z obowiązku podatkowego. Strony stosunku cywilnoprawnego mogą w ramach swobody w kształtowaniu łączących je stosunków zobowiązaniowych zawrzeć w umowie postanowienie co do zwrotu (refundacji) należności z tytułu ponoszonych przez oddającego w użyczenie opłat lub kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości, tj. np. podatku od nieruchomości. Zawsze są one należnościami obciążającymi oddającego w użyczenie, a przeniesionymi w drodze cywilnoprawnej na podmiot używający nieruchomość.

Strony stosunku cywilnoprawnego mogą w ramach swobody w kształtowaniu łączących je stosunków zobowiązaniowych zawrzeć w umowie postanowienie co do zwrotu (refundacji) należności z tytułu podatku od nieruchomości. Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób jest zwracana użyczającemu przez biorącego w użyczenie kwota podatku od nieruchomości zawsze jest ona należnością obciążającą właściciela nieruchomości. Natomiast obowiązek korzystającego w stosunku do tego właściciela stanowi zobowiązanie cywilnoprawne uregulowane w zawartej umowie, a więc należy ją traktować jako należność osobistą otrzymaną z tytułu odpłatnego świadczenia ww. usług.

W odniesieniu do opisu sprawy przedstawionego przez Wnioskodawczynię stwierdzić należy zatem, że podatek od nieruchomości jest należnością wynikającą z odpłatnego świadczenia usługi udostępniania kamienicy przez Wnioskodawczynię i stanowi element kwoty należnej z tytułu świadczenia ww. usługi. Podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach właściwych dla wiążącego strony stosunku cywilnoprawnego – tak jak usługa odpłatnego udostępniania.

Wskazać bowiem należy, że w przypadku umowy użyczenia przedmiotem świadczenia na rzecz biorącego w użyczenie jest usługa główna, tj. użyczenie nieruchomości, a koszty dodatkowe, tj. opłata z tytułu podatku od nieruchomości stanowią element rachunku kosztów zmierzający do ustalenia kwoty odpłatności za usługę użyczenia, gdyż z ekonomicznego punktu widzenia dopełniają świadczenie zasadnicze i nie należy ich sztucznie oddzielać od tego świadczenia.

Reasumując koszty podatku od nieruchomości są należnościami bezpośrednio związanymi z odpłatnym świadczeniem usług udostępniania i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach właściwych dla wiążącego strony stosunku cywilnoprawnego – tak jak czynsz. Zobowiązanie podatkowe – jak wskazano wyżej – w podatku od nieruchomości ciąży na właścicielu nieruchomości i nie może być w drodze umowy przeniesione na osobę biorącego ze skutkiem zwalniającym oddającego z obowiązku podatkowego.

Tym samym koszty podatku od nieruchomości, stanowiące element świadczenia należnego z tytułu umowy użyczenia, stanowią de facto zapłatę będącą podstawą opodatkowania z tytułu świadczenia usług, w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy.

Tak więc w przypadku pokrywania kosztów podatku od nieruchomości, przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest usługa udostępnienia nieruchomości, a wskazane w opisie sprawy koszty podatku od nieruchomości, jako wydatki związane z posiadanym majątkiem (należne od właściciela), stanowią element cenotwórczy tej usługi i jako świadczenie jednolite podlegają opodatkowaniu stawką właściwą dla usługi udostępnienia nieruchomości. Jednocześnie wskazać należy, że dla przedmiotowych usług nie przewidziano zwolnień z opodatkowania podatkiem VAT.

W kontekście powołanej na wstępie definicji działalności gospodarczej należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawczynię, tj. odpłatne udostępnianie nieruchomości, spełnia definicję działalności gospodarczej określoną w art. 15 ust. 2 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z art. 8 ust. 1 ustawy jako odpłatne świadczenie usług. Zatem, Wnioskodawczyni w ramach świadczenia ww. czynności występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

Jednocześnie wskazać należy, że ww. artykuł 113 ustawy ma zastosowanie do wszystkich podatników prowadzących działalność gospodarczą, w tym także do Wnioskodawczyni, gdyż jak wyżej stwierdzono odpłatne udostępnianie nieruchomości przez Wnioskodawczynię, należy uznać za świadczenia dokonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawczyni nie jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, tym samym czynność udostępnienia przez Wnioskodawczynię do prowadzenia przez jej ojca działalności gospodarczej może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy, do momentu przekroczenia kwoty 200 000 zł. W konsekwencji powyższego u Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT z tytułu odpłatnego udostępnienia przez Wnioskodawczynię przedmiotowej kamienicy.

Zaznaczyć jednak należy, że jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ww. art. 113 ust. 1 ustawy przekroczy kwotę, o której mowa w tym przepisie, zwolnienie utraci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę. Ponadto Wnioskodawczyni utraci prawo do ww. zwolnienia w momencie wykonania jakiejkolwiek czynności wymienionej w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem oceniając stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek dotyczący podatku od towarów i usług w zakresie w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT nieodpłatnych świadczeń w związku z użyczeniem przez Wnioskodawczynię kamienicy oraz braku obowiązku zapłaty podatku VAT z tytułu udostepnienia kamienicy. Natomiast, wniosek dotyczący podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.

Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawczyni. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna nie wywiera zatem skutku prawnego dla drugiego współwłaściciela, o którym mowa we wniosku.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Organ informuje również, iż różnica pomiędzy opłatą przez Wnioskodawczynię wniesioną, a opłatą należną, z tytułu wniesionego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, zostanie Wnioskodawczyni zwrócona w sposób wskazany przez Wnioskodawczynię we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.