Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-1.4012.233.2020.2.IZ
z 31 lipca 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2020 r. (data wpływu 22 kwietnia 2020 r.), uzupełnionego pismem z dnia 13 lipca 2020 r. (data wpływu 22 lipca 2020 r.), stanowiącym odpowiedź na wezwanie tut. Organu z dnia 9 lipca 2020 r. (skutecznie doręczone 13 lipca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku zapłaty podatku VAT i wystawienia faktury w związku z przekazaniem działki nr … na zasiadujących – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 kwietnia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 13 lipca 2020 r. (data wpływu 22 lipca 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku zapłaty podatku VAT i wystawienia faktury w związku z przekazaniem działki nr … na zasiadujących.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest publiczną uczelnią akademicką działającą na podstawie przepisów Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668), dalej: PSWN).

Podstawowymi zadaniami statutowymi uczelni są w szczególności:

• kształcenie, wychowanie studentów oraz
  

• prowadzenie działalności naukowej,
  

• świadczenie usług badawczych oraz
  

• transfer wiedzy i technologii do gospodarki;
  

• jak również upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki i działania na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych.
  
  
  

Ponadto wskazać należy, iż Wnioskodawca jest podmiotem finansów publicznych, gdzie w zakresie swojej podstawowej działalności obroty Uczelni są nieopodatkowane lub zwolnione z podatku VAT. Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Prawomocnym postanowieniem z dnia (…) 2014 r. Sąd Rejonowy, stwierdził nabycie przez zasiedzenie na rzecz A.B. i C.B. następujących działek :

1. Nr … o powierzchni … m², dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą;
   
2. Nr … o powierzchni .. m² i ….. o powierzchni .. m², dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą;
   
3. Nr … o powierzchni … m², dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą;
   
4. Nr … o powierzchni …. m², dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą;
   
5. Nr … o powierzchni … m² niehipotekowanej;
   
6. Nr … o powierzchni … m², dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą;
   
7. Nr … o powierzchni … m² oraz … o powierzchni .. m², dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą.
   
   

Spośród wyżej wymienionych działek uprzednią własność Wnioskodawcy stanowiła działka nr … w zakresie powierzchni … dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą, gdzie Sąd uznał, iż nabycie prawa własności tej działki nastąpiło z mocy prawa przez zasiedzenie z dniem 2 października 2000 r.

W ramach stwierdzenia zasiedzenia Wnioskodawca nie otrzymał żadnego ekwiwalentu pieniężnego, jak również odszkodowania. Ponadto,

1. W przedmiotowym stanie faktycznym doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem, tj. działką nr … w zakresie powierzchni … jak właściciel na rzecz zasiadujących A.B. i C.B,
   
2. Czynność, o której mowa we wniosku, stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania towarem, tj. działką nr … w zakresie powierzchni .. m² jak właściciel, z mocy prawa własności towaru (części działki nr …) bez odszkodowania lub innego ekwiwalentu pieniężnego,
3. Przedmiotowa działka była wykorzystywana na cele statutowe Wnioskodawcy, tj. na cele naukowo-badawczo-dydaktyczne, z tym zastrzeżeniem, iż nie była oddawana podmiotom trzecim do korzystania,
4. Ww. działka była wykorzystywana do działalności innej niż działalność gospodarcza w rozumieniu ww. art. 15 ust. 2 Ustawy o podatku od towarów i usług;
5. W związku z czynnością, o której mowa we wniosku, nie dojdzie do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego między stronami,
6. W związku z czynnością, o której mowa we wniosku, strony nie będą zobowiązane do wykonania wzajemnie jakichkolwiek czynności;
7. Wskazaną działkę nr … Wnioskodawca otrzymał do korzystania w latach 60-tych XX wieku, jeszcze poprzednik prawny.
   
   

Wnioskodawca nie posiadał osobowości prawnej i tym samym nie mógł być podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych, w tym prawa własności nieruchomości z uwagi na obowiązującą zasadę jedności władzy państwowej.

Następnie, w dniu 1 sierpnia 1985 roku weszła w życie ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (tekst jedn. Dz. U. z 1991 r., Nr 30, poz. 121), której celem było m.in. uporządkowanie niespójnej praktyki w zakresie zarządu nieruchomościami państwowymi. Stosownie do brzmienia art. 80 ust. 1 wskazanej Ustawy, grunty państwowe, będące w dniu wejścia w życie Ustawy w użytkowaniu państwowych jednostek organizacyjnych, przechodzą w zarząd tych jednostek.

Tym samym, m.in. sporna nieruchomość przeszła w zarząd państwowej jednostki organizacyjnej, którą w owym czasie był poprzednik prawny Wnioskodawcy.. Kolejno, w dniu 27 września 1990 roku, wraz z wejściem w życie Ustawy z dnia 12 września 1990 roku o szkolnictwie wyższym, poprzednik prawny Wnioskodawcy, jak również inne uczelnie państwowe uzyskały osobowość prawną (art. 8 Ustawy), zaś grunty państwowe pozostające dotychczas w zarządzie uczelni, stały się przedmiotem użytkowania wieczystego (art. 182 pkt 1 Ustawy).

W końcu, w dniu 1 września 2005 roku, weszła w życie ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 134, poz. 1355). Stosownie do brzmienia art. 256 ust. 1 wskazanej Ustawy, z dniem wejścia w życie Ustawy grunty Skarbu Państwa pozostające w użytkowaniu wieczystym uczelni publicznej stają się jej własnością. Wartość tych gruntów zwiększa fundusz zasadniczy uczelni publicznej. Wojewoda decyzją z dnia …, …. stwierdził nabycie z mocy prawa na rzecz Wnioskodawcy prawa własności działki nr …..

Z tytułu nabycia działki nr …. Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. W związku z nabyciem przez Wnioskodawcę ww. działki nie była na jego rzecz wystawiona faktura z wykazaną kwotą podatku VAT. Ww. działka była wykorzystywana przez Wnioskodawcę wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług. Podstawą zwolnienia był art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b, tj. usługi świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku ze zmianą podmiotu prawa własności w stosunku do działki … w zakresie powierzchni … dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą, na skutek stwierdzenia jej nabycia w drodze zasiedzenia na postawie orzeczenia sądowego, wykreśleniem Wnioskodawcy jako właściciela przedmiotowego gruntu i wpisania w jego miejsce A.B i C.B powstanie po stronie Wnioskodawcy obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług na gruncie Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i wystawienia stosownej faktury VAT na rzecz zasiadujących A.B. i C.B.?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku ze zmianą podmiotu prawa własności w stosunku do działki … w zakresie powierzchni .. m^², dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą na skutek stwierdzenia jej nabycia w drodze zasiedzenia na postawie orzeczenia sądowego, wykreśleniem Wnioskodawcy jako właściciela przedmiotowego gruntu i wpisania w jego miejsce A.B. i C.B., nie powstanie po stronie Wnioskodawcy obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług na gruncie Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: Ustawa) i wystawienia stosownej faktury VAT na rzecz zasiadujących A.B. i C.B.

Powyższe uzasadnia fakt, iż ww. czynności będą neutralne na gruncie Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i nie objęte zakresem podmiotowym i przedmiotowym Ustawy.

Po pierwsze, zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 ww. Ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowy.

W ramach regulowania stanu prawnego nieruchomości zainicjowanego przez podmiot trzeci Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej, a same czynności mające na celu ustalenie prawidłowego właściciela gruntu nie były prowadzone dla celów zarobkowych.

Z tego względu czynności te z uwagi na brak cech działalności gospodarczej nie będą podlegać pod zakres podmiotowy Ustawy o podatku VAT a przy ich podejmowaniu Wnioskodawca nie będzie podatnikiem w zakresie podatku VAT.

Po drugie, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami - według art. 2 pkt 6 Ustawy - są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 Ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z cyt. wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem.

W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 Ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów.

W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednakże dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 Ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Na gruncie art. 8 Ustawy „świadczeniem” jest określone zachowanie się jednego podmiotu na rzecz drugiego, czyniące zadość jego interesom.

Zgodnie z art. 353 § 2 Kodeksu cywilnego świadczenie może polegać na działaniu bądź zaniechaniu. Te dwie formy zachowań wyczerpują cały zakres treści świadczenia. Zachowanie może więc przybrać charakter pozytywny (działanie) lub też negatywny (zaniechanie, znoszenie) i powinno wynikać z określonego stosunku prawnego (zobowiązania) łączącego oba podmioty.

W myśl art. 353 Kodeksu cywilnego zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić, świadczenie może zaś polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Świadczeniem może być zatem każde działanie lub zaniechanie mogące być przedmiotem obowiązku dłużnika, wynikające z przepisów prawa cywilnego. Dodać należy, że świadczenie może mieć charakter zarówno materialny, jak i niematerialny.

Dodatkowo wskazać należy, iż nabycie w drodze zasiedzenia nie jest objęte również dyspozycją art. 8 ust. 2 Ustawy gdzie nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko w ściśle określonych przypadkach, z których ani jeden zdefiniowany Ustawą nie zachodzi
w okolicznościach niniejszej sprawy.

Ponadto z art. 172 Kodeksu cywilnego wynika, że posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania.

Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego.

Z art. 172 Kodeksu cywilnego wynika, że do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego posiadania oraz upływu czasu dwudziestu lub trzydziestu lat. Dobra wiara posiadacza ma tylko takie znaczenie, że skraca termin zasiedzenia z trzydziestu do dwudziestu lat. Osoba, która nabyła własność w drodze zasiedzenia, może żądać, by sąd stwierdził to swoim orzeczeniem. Wydane w postępowaniu nieprocesowym postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia ma charakter deklaratoryjny, jest dowodem nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie i stanowi podstawę wpisu prawa własności do księgi wieczystej. Nabycie własności nieruchomości w trybie zasiedzenia następuje bez ekwiwalentu (bez świadczeń wzajemnych ze strony beneficjenta instytucji zasiedzenia).

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i stan faktyczny stwierdzić trzeba, iż nabycie nieruchomości przez zasiedzenie nie stanowi odpłatnej dostawy lub odpłatnego świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 Ustawy o podatku VAT. Nabycie własności nieruchomości w trybie zasiedzenia następuje bez ekwiwalentu (bez świadczeń wzajemnych ze strony beneficjenta instytucji zasiedzenia).

Zatem, w przypadku nabycia nieruchomości przez zasiedzenie na podstawie postanowienia sądu dochodzi jedynie do zmiany formy prawnej prawa do nieruchomości. W związku z powyższym, w takim przypadku nie wystąpi odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 Ustawy, (tak m.in. interpretacja indywidualna z dnia 20 października 2011 r. IBPP3/443-830/11/KO oraz z dnia 16 maja 2013 r.lLPP1/443-234/13-2/JSK).

W przedmiotowym stanie faktycznym brak również nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu Ustawy ze strony Wnioskodawcy na rzecz zasiadujących, a co istotne Wnioskodawca przy nabyciu prawa własności przedmiotowej nieruchomości nie miała prawa do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług.

W podsumowaniu stwierdzić trzeba, iż w niniejszej sprawie brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach regulowania stanu prawnego nieruchomości na wniosek podmiotu trzeciego, będą stanowić odpłatne świadczenie usług lub odpłatą dostawę towaru (tu: nieruchomości). Skutki wynikające ze zmiany własności wobec potwierdzenia takiego a nie innego stanu faktycznego wynikają z mocy prawa tj. z art. 172 i n. Kodeksu cywilnego.

Ponadto orzeczenie sądu wydane w spawie o zasiedzenie ma charakter deklaratoryjny (tj. stwierdzający istnienie pewnego stanu faktycznego), a nie konstytutywny (tj. prawo tworzący). Postanowienie o stwierdzenie zasiedzenia w istocie potwierdza jedynie nabycia prawa własności przez zasiedzenie, ale skutki prawne tego faktu określane są przez przepisy prawne (tj. art. 172 Kodeksu cywilnego). Dodatkowo zauważyć należy, iż Wnioskodawca w takim przypadku nie uzyskał jakiegokolwiek ekwiwalentu za przejście nieruchomości na rzecz zasiadujących co dyskwalifikuje podejmowane czynności jako odpłatną dostawę towaru.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy - podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Skoro brak dostawy lub świadczenia usług w rozumieniu Ustawy, to tym samym brak obowiązku wystawienia faktury.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przy czym towarami – w myśl art. 2 pkt 6 ustawy –są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez sprzedaż, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
   
   

Podkreślenia wymaga, że dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Powołany przepis art. 8 ust. 1 wskazuje, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Dana usługa podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca uznaje za czynności opodatkowane w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy również czynności nieodpłatne, tj. nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług, ale jedynie w sytuacjach, gdy spełnione są określone warunki.

I tak stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
   
2. wszelkie inne darowizny
   

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z kolei na mocy art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Podatnikami – według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 i pkt 4 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

• sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem (pkt 1),
• otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 (pkt 4).
  
  

Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca jest publiczną uczelnią akademicką działającą na podstawie przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Podstawowymi zadaniami statutowymi uczelni są w szczególności: kształcenie, wychowanie studentów, prowadzenie działalności naukowej, świadczenie usług badawczych, transfer wiedzy i technologii do gospodarki, upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki i działania na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych. Wnioskodawca jest podmiotem finansów publicznych, gdzie w zakresie swojej podstawowej działalności obroty są nieopodatkowane lub zwolnione z podatku VAT. Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Prawomocnym postanowieniem z dnia …. Sąd Rejonowy (…) stwierdził nabycie przez zasiedzenie na rzecz A.B i C.B między innymi działki z obrębu ewidencyjnego … o powierzchni .. m^², dla której Sąd Rejonowy (…) prowadzi księgę wieczystą. Uprzednią własność Wnioskodawcy stanowiła działka nr .. w zakresie powierzchni … m^², gdzie Sąd uznał, że nabycie prawa własności tej działki nastąpiło z mocy prawa przez zasiedzenie z dniem 2 października 2000 r. W ramach stwierdzenia zasiedzenia Wnioskodawca nie otrzymał żadnego ekwiwalentu pieniężnego, jak również odszkodowania. Przedmiotowa działka była wykorzystywana na cele statutowe Wnioskodawcy, tj. na cele naukowo-badawczo-dydaktyczne, z tym zastrzeżeniem, że nie była oddawana podmiotom trzecim do korzystania. Ww. działka była wykorzystywana przez Wnioskodawcę wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług. Podstawą zwolnienia był art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b, tj. usługi świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. W związku z czynnością, o której mowa we wniosku, nie dojdzie do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego między stronami, strony nie będą zobowiązane do wykonania wzajemnie jakichkolwiek czynności. Działkę nr … w latach 60-tych XX wieku, otrzymał do korzystania poprzednik prawny Wnioskodawcy. Z tytułu nabycia działki nr … Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Na tle przedstawionego opisu sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy zmiana podmiotu prawa własności w stosunku do działki … na skutek stwierdzenia jej nabycia w drodze zasiedzenia na postawie prawomocnego orzeczenia sądowego i wykreślenia Wnioskodawcy jako właściciela przedmiotowego gruntu rodzi obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług i wystawienia faktury na rzecz zasiadujących.

Zgodnie z art. 172 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145, z późn. zm.) posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

W myśl § 2 powyższego artykułu, po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego.

Ze sformułowania art. 172 k.c. wynika, że do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego posiadania oraz upływu czasu dwudziestu lub trzydziestu lat. Natomiast dobra wiara posiadacza nie jest samodzielną przesłanką nabycia własności nieruchomości tą drogą. Ma tylko takie znaczenie, że skraca termin zasiedzenia z trzydziestu do dwudziestu lat.

Można zasiedzieć każdą nieruchomość, zarówno gruntową, budynkową, jak i lokalową. Przy czym nieruchomość budynkową można zasiedzieć tylko z prawem głównym, tj. z użytkowaniem wieczystym.

Osoba, która nabyła własność w drodze zasiedzenia, może żądać, by sąd stwierdził to swoim orzeczeniem. Wydane w postępowaniu nieprocesowym postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia ma charakter deklaratoryjny, jest dowodem nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie i stanowi podstawę wpisu prawa własności do księgi wieczystej.

Nabycie własności nieruchomości w trybie zasiedzenia następuje bez ekwiwalentu (bez świadczeń wzajemnych ze strony beneficjenta instytucji zasiedzenia). Zatem, w przypadku nabycia przez zasiadających nieruchomości przez zasiedzenie na podstawie postanowienia sądu dochodzi jedynie do zmiany formy prawnej prawa do nieruchomości.

W rozpatrywanej sprawie w prawomocnym postanowieniu z 2014 roku. Sąd uznał, iż nabycie prawa własności działki nr …. przez zasiadujących nastąpiło z mocy prawa przez zasiedzenie z dniem 2 października 2000 r. Na mocy prawomocnego postanowienia Sądu doszło więc jedynie do zmiany formy prawnej prawa do nieruchomości, co stanowiło podstawę wpisu prawa własności do księgi wieczystej

Analiza przedstawionego opisu stany faktycznego w kontekście obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że w niniejszej sprawie nie miała miejsca ani dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, ani świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, a tym samym nie wystąpiła czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. W konsekwencji, brak jest przesłanek uzasadniających wystawienie przez Wnioskodawcę faktury na zasiadających.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że zmiana podmiotu prawa własności w stosunku do działki … na skutek stwierdzenia jej nabycia w drodze zasiedzenia na postawie prawomocnego orzeczenia sądowego nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług i wystawienia faktury na rzecz zasiadujących jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W świetle powyższego zaznacza się, że niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny. Oznacza to, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…), w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.