Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4015.97.2020.BFP
z 12 sierpnia 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r., poz. 1325) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 30 czerwca 2020 r. (data wpływu – 9 lipca 2020 r.), uzupełnionym 7 sierpnia 2020 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia zachowku w postaci środków pieniężnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 lipca 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia zachowku w postaci środków pieniężnych.

W piśmie z 4 sierpnia 2020 r., znak: 0111-KDIB2-3.4015.97.2020.1.BFP wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Wniosek uzupełniono 7 sierpnia 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 25 marca 2020 r. została zawarta ugoda pomiędzy Wnioskodawczynią – córką Janiny i Józefa G. a Grzegorzem G. – wnukiem Janiny i Józefa G., dotycząca spłaty zachowku z tytułu spadku po rodzicach Wnioskodawczyni, to jest mamie Janinie, zmarłej 20 sierpnia 2010 r. oraz tacie Józefie, zmarłym 27 października 1993 r.

Grzegorz G. tytułem spadku po rodzicach Wnioskodawczyni, a swoich dziadkach (rodzice ojca) postanowieniem sądu z dnia 20 października 2011 r. odziedziczył między innymi lokal mieszkalny w K. Wartość spadku została określona na kwotę jednego miliona złotych. Grzegorz G. tytułem spłaty zachowku na mocy ugody z dnia 25 marca 2020 r. zobowiązał się do wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni środków pieniężnych w kwocie 250 tysięcy złotych. Powyższa kwota została wpłacona przelewem bankowym na rachunek bankowy Wnioskodawczyni w dniu 25 marca 2020 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy otrzymany przez Wnioskodawczynię zachowek korzysta ze zwolnienia na mocy art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem spełnienia zawartych w tym przepisie wymogów formalnych w tym między innymi zgłoszenia faktu nabycia zachowku w ciągu 6 miesięcy naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego od dnia powstania obowiązku podatkowego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn od otrzymanego zachowku, ponieważ może skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli spełni wymienione w tym przepisie warunki formalne, m.in. jeżeli dokona zgłoszenia nabycia zachowku w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy, przy nabyciu tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części. Wprawdzie instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem, nie jest on jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu. Z tego też powodu zachowek jest odrębnym tytułem do opodatkowania, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu. Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku.

Zatem kwota należnego zachowku wypłacona w dniu 25 marca 2020 r. zgodnie z podpisaną ugodą z tegoż samego dnia jest zwolniona z opodatkowania, gdyż zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn za datę powstania obowiązku podatkowego uważa się datę zaspokojenia roszczenia tytułem zachowku, to jest 25 marca 2020 r., nie zaś datę śmierci rodziców Wnioskodawczyni, tj.: ojca – 27 październik 1993 r. oraz matki – 20 sierpnia 2010 r. Następstwem tego jest przysługujące na mocy art. 4a ust. 1 zwolnienie, pod warunkiem spełnienia przez Wnioskodawczynię wymienionych w tym przepisie wymogów formalnych, to jest dokonania zgłoszenia o nabyciu zachowku na deklaracji SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2019 r., poz. 1813), podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia – art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 25 marca 2020 r. została zawarta ugoda pomiędzy Wnioskodawczynią – córką Janiny i Józefa G. a Grzegorzem G. – wnukiem Janiny i Józefa G., dotycząca spłaty zachowku z tytułu spadku po rodzicach Wnioskodawczyni, to jest mamie Janinie, zmarłej 20 sierpnia 2010 r. oraz tacie Józefie, zmarłym 27 października 1993 r. Grzegorz G. tytułem spadku po rodzicach Wnioskodawczyni, a swoich dziadkach (rodzice ojca) postanowieniem sądu z dnia 20 października 2011 r. odziedziczył między innymi lokal mieszkalny w K. Wartość spadku została określona na kwotę jednego miliona złotych. Grzegorz G. tytułem spłaty zachowku na mocy ugody z dnia 25 marca 2020 r. zobowiązał się do wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni środków pieniężnych w kwocie 250 tysięcy złotych. Powyższa kwota została wpłacona przelewem bankowym na rachunek bankowy Wnioskodawczyni w dniu 25 marca 2020 r.

Wskazać należy, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem. Zachowek nie jest jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, w przypadku pominięcia ich przy spadkobraniu.

Zgodnie bowiem z treścią art. 991 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145, ze zm.), zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Jak wynika z kolei z § 2 tego przepisu, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania. Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W myśl art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo – kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej – art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1
   lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
   
   

Zwolnienie określone w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia należy wskazać, że nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku, na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, co do zasady podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Nabycie tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa – zaspokojenia roszczenia.

Wątpliwości Wnioskodawczyni sprowadzają się do tego – czy w jej przypadku ma zastosowanie zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku nabycia tytułem zachowku, dla zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawy należy badać relacje (pokrewieństwo) pomiędzy spadkodawcą a uprawnionym do zachowku. W rozpatrywanej sprawie Wnioskodawczyni nabyła roszczenie o zachowek w związku z prawem do spadku po rodzicach. Zatem są to osoby wymienione w treści przepisu art. 4a ww. ustawy.

Zasadnicze znaczenie ma również moment nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku, a więc chwila jego wykonania, bowiem jak wskazano wyżej, w przypadku nabycia majątku tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia (art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy).

Moment nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania określonego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W rozpatrywanej sprawie nabycie miało miejsce w 2020 r. a obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w momencie zaspokojenia roszczenia Wnioskodawczyni o zachowek, tj. w momencie otrzymania środków pieniężnych tytułem zachowku w dniu 25 marca 2020 r. Bez znaczenia pozostaje fakt, że jeden z wstępnych Wnioskodawczyni, po których przysługuje jej prawo do zachowku, zmarł przed 1 stycznia 2007 r., tj. 27 października 1993 r. Skoro roszczenie zostało zrealizowane 25 marca 2020 r. – zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że Wnioskodawczyni z tytułu otrzymania zachowku po zmarłych rodzicach, ma prawo do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, po spełnieniu warunków zawartych w tym przepisie.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.