Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-3.4012.332.2020.1.IG
z 28 sierpnia 2020 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2020 r. (data wpływu za pośrednictwem platformy ePUAP 24 czerwca 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług na rzecz ZASI – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 24 czerwca 2020 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług na rzecz ZASI.


We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:


Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (…) w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.


Przedmiotem działalności gospodarczej wnioskodawcy jest: pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 66.19.Z) jako przeważająca działalność gospodarcza oraz m.in. działalność związana z zarządzaniem funduszami (PKD 66.30.Z).


Wnioskodawca posiada status czynnego podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.


W ramach prowadzonej przez wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej, wnioskodawca podjął na podstawie umowy o świadczenie usług z dnia (…)(dalej Umowa o świadczenie usług) współpracę z A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…), która jest spółką świadczącą usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1355, dalej FIZAFI).


A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…) (wpisany do rejestru przedsiębiorców pod numerem (…), jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI (data wpisu zarządzającego ASI – (…). Przedmiotem działalności A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…) jest zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzenie tej spółki do obrotu (przedmiotem działalności Spółki według Polskiej Klasyfikacji Działalności jest: PKD 66.30.Z, t.j. działalność związana z zarządzaniem funduszami (§ 4 aktu założycielskiego A. Sp. z o.o., tekst jednolity przyjęty aktem notarialnym (…).

Powyższe stanowi spełnienie wymogu ustawowego wprowadzonego art. 70e FIZAFI, tj. że przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu. A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…) zarządza wyłącznie B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa. B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa jest alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu art. 8a FIZAFI, prowadzoną w formie spółki komandytowej, w której jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…).


Wyłącznym przedmiotem działalności B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa, zgodnie z art. 8a ust. 3 FIZAFI, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną (czego odzwierciedleniem jest treść § 4 ust. 1 Umowy B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa, stanowiący że przedmiotem działalności Spółki jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną).


W Umowie B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa (tekst jednolity przyjęty aktem notarialnym (…) została przyjęta polityka inwestycyjna, zakładające następujący cel inwestycyjny (§ 2 ust. 4 I):


  1. Cel inwestycyjny ASI
  2. Celem inwestycyjnym ASI jest wzrost wartości aktywów ASI w wyniku wzrostu wartości lokat.
  3. ASI będzie dążyła do osiągnięcia celu inwestycyjnego poprzez nabywanie i obejmowanie akcji lub udziałów w spółkach kapitałowych. Będą to spółki realizujące prace badawczo-rozwojowe w obszarze nowych technologii w oparciu o unikatową Własność Intelektualną. Następnie spółki te będą komercjalizowały nowe technologie.
  4. Inwestycje w udziały lub w akcje mogą przynosić zysk w postaci wypłaty udziału w zysku (dywidendy), wzrostu wartości udziałów i akcji, zysku ze sprzedaży udziałów lub akcji, lub innych pożytków.
  5. ASI nie gwarantuje osiągnięcia celu inwestycyjnego.

W polityce inwestycyjnej, we wskazanym § 2 ust. 4 I Umowy B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa wskazano ponadto typy i rodzaje papierów wartościowych i innych praw majątkowych będących przedmiotem lokat ASI, tj. akcje spółek akcyjnych, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, bankowe lokaty pieniężne (w okresie, kiedy środki przeznaczone na inwestycje nie zostały jeszcze zaalokowane do nabycia udziałów lub akcji).


Jednocześnie wprowadzono ograniczenia podmiotowe i przedmiotowe (mikro lub mali przedsiębiorcy z siedzibą lub siedzibą oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadanie Polskiego Pierwiastka, decyzja Komitetu Inwestycyjnego), co było uwarunkowane wymogami FIZAFI oraz Regulaminem Funkcjonowania Funduszu C. (o którym mowa poniżej).

Polityka inwestycyjna B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa określa także kryteria doboru lokat, zasady dywersyfikacji lokat i inne ograniczenia inwestycyjne oraz dopuszczalną wysokość kredytów i pożyczek zaciąganych przez Spółkę. Działalność B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa jest prowadzona zgodnie z następującą Strategią Inwestycyjną (§ 2 ust. 5 Umowy B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa):

  1. Główne kategorie aktywów, w które ASI może inwestować:
    1. akcje spółek akcyjnych;
    2. udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością;
    3. bankowe lokaty pieniężne (w okresie, kiedy środki przeznaczone na inwestycje nie zostały jeszcze zaalokowane do nabycia udziałów lub akcji).
    4. ASI będzie lokowała aktywa w akcje lub udziały spółek będących mikro lub małymi przedsiębiorcami.
    5. ASI będzie lokowała aktywa w akcje lub udziały spółek, posiadających siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub posiadających oddział na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej pod warunkiem, iż wykażą, że posiadają Polski Pierwiastek oraz zostanie to zaakceptowane przez Komitet Inwestycyjny w ramach Kluczowej Decyzji.
  2. Sektory przemysłowe, geograficzne lub inne sektory rynkowe bądź szczególne klasy aktywów, które są przedmiotem strategii inwestycyjnej:
    1. ASI lokuje aktywa w udziały lub akcje spółek, których działalność wpisuje tematycznie w obszar następujących Krajowych Inteligentnych Specjalizacji:
      1. KIS 1. Zdrowe społeczeństwo
      2. KIS 4. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii
      3. KIS 10. Wielofunkcyjne materiały i kompozyty o zaawansowanych właściwościach, w tym nanoprocesy i nanoprodukty
      4. KIS 11. Sensory (w tym biosensory) i inteligentne sieci sensorowe
      5. KIS 13. Elektronika drukowana, organiczna i elastyczna
      6. KIS 15. Fotonika.
    2. ASI będzie lokowała aktywa w akcje lub udziały Spółek, posiadających siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub posiadających oddział na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej pod warunkiem, iż wykażą, że posiadają Polski Pierwiastek oraz zostanie to zaakceptowane przez Komitet Inwestycyjny w ramach Kluczowej Decyzji.
  3. Opis polityki ASI w zakresie zaciągania pożyczek lub dźwigni finansowej:
    1. ASI może zaciągnąć kredyty lub pożyczki w łącznej wysokości nie przekraczającej 20% wartości aktywów netto ASI. ASI nie może stosować innej metody dźwigni finansowej.
    2. Polityka Inwestycyjna oraz Strategia Inwestycyjna zostaną uszczegółowione przez Komplementariusza i przyjęte uchwałami Komplementariusza.

Dnia (…) B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa zawarła z A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako ZASI Umowę o zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa (dalej Umowa o zarządzanie), przedmiotem której jest określenie zasad zarządzania ASI przez ZASI zgodnie z przepisami FIZAFI i innymi znajdującymi zastosowanie przepisami prawa oraz Umową o Dofinansowanie.


Przedmiotowa umowa o dofinansowanie to zawarta w dniu (…) z D. umowa (…) na dofinansowanie projektu pt. „(…)" ze środków Programu Operacyjnego, Oś priorytetowa: Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa, Działanie: Prace B+R finansowane z udziałem funduszy kapitałowych, Poddziałanie: Wsparcie projektów badawczo-rozwojowych w fazie preseed przez fundusze typu proof of concept -Bridge Alfa.


Głównym obszarem działalności B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa w ramach projektu pt. „(…)" jest dokonywanie inwestycji kapitałowych i zapewnienie finansowania środkami publicznymi oraz wsparcie merytoryczne w budowaniu wartości projektów B+R na wczesnym poziomie dojrzałości technologicznej (Technology Readiness Level od 2 do 6) z obszaru inżynierii materiałów, energetyki i elektroniki oraz cyfrowego zdrowia, jako innowacji produktowej lub procesowej o potencjale europejskim i światowym.


Przedmiotem działalności ZASI w ramach Funduszu jest zaś w szczególności selekcja, weryfikacja oraz preinkubacja projektów B+R w celu objęcia tych projektów finansowaniem w formie dotacji bezzwrotnej lub pomocy zwrotnej, udzielanego przez NCBR.


Zgodnie z § 5 umowy o zarządzanie A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zobowiązana do zarządzania ASI oraz portfelem Inwestycyjnym ASI oraz prowadzenia spraw ASI oraz reprezentowania ASI na zasadach określonych przepisami prawa, Polityką Inwestycyjną ASI, Strategią Inwestycyjną ASI, Umową o zarządzanie, Umową B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa, Umową o Dofinansowanie i stanowiącym załącznik do Umowy o Dofinansowanie Regulaminem Funkcjonowania Funduszu C. oraz Decyzjami Inwestycyjnymi i Kluczowymi Decyzjami komitetu inwestycyjnego powołanego zgodnie z Umową o Dofinansowanie.


W ramach przedmiotowego zobowiązania ZASI świadczy B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa usługi zarządzania o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym, polegające w szczególności na:

  1. wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych;
  2. podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;
  3. podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych;
  4. sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów B+R i podmiotów do inwestycji,
  5. zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;
  6. mentoringu w procesie preakceleracji;
  7. strukturyzacji inwestycji;
  8. udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;
  9. podejmowanie decyzji w przedmiocie inwestycji i wyjść inwestycyjnych;
  10. zarządzaniu projektami B+R;
  11. opracowywaniu strategii komercjalizacji wyników projektów B+R;
  12. doborze odpowiedniej strategii budowy wartości projektu B+R;
  13. strukturyzacji biznesu Grantobiorców pod kątem wybranej strategii wyjścia;
  14. poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania Grantobiorców;
  15. monitoringu projektów B+R które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny ZASI do inwestycji;
  16. działaniach marketingowych i public relations ASI.


Usługi świadczone przez ZASI na rzecz ASI stanowią usługi w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz lit. b) ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.), w związku z czym podlegają zwolnieniu przedmiotowemu od podatku od towarów i usług.


Zgodnie z § 5 ust. 5 Umowy o zarządzanie w ramach wykonywania umowy, ZASI ma prawo do korzystania z usług podwykonawców, co ASI przyjmuje do wiadomości i na co wyraża zgodę. Za działania podwykonawców, o których mowa powyżej, ZASI będzie ponosić odpowiedzialność w stosunku do ASI tak, jak za działania własne.


Jednocześnie w zapewnieniach złożonych w treści Umowy o zarządzanie ZASI oświadczyła, że wspólnicy, członkowie zarządu, pracownicy oraz współpracownicy ZASI dysponują wiedzą i doświadczeniem w zakresie inwestycji typu venture capital w projekty B+R i spółki technologiczne.


Jednym z współpracowników ZASI jest właśnie wnioskodawca.


W celu zapewniania realizacji Umowy o zarządzanie, wnioskodawca zawarł z A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…) umowę o świadczenie usług, której przedmiotem jest świadczenie przez wnioskodawcę kompleksowych usług doradczych na rzecz A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…) będącego Zarządzającym Alternatywną Spółką Inwestycyjną - Funduszem inwestycyjnym prowadzącym działalność inwestycyjną zgodnie z uwarunkowaniami określonymi w dokumentach dotyczących przedsięwzięcia C, zamieszczonych na stronie internetowej D., w szczególności w Regulaminie, w okresie realizacji projektu C. Wnioskodawca na podstawie Umowy o świadczenie usług świadczy następujące usługi (§ 2 ust. 1 Umowy o świadczenie usług):

  1. prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R), w tym wykonywania badania due diligence biznesowego potencjalnych grantobiorców - spółek prawa handlowego będących beneficjentami środków przekazywanych przez ZASI tytułem inwestycji dokonywanej w imieniu i na rzecz ASI,
  2. negocjacji warunków inwestycji,
  3. kontroli kosztów i harmonogramu rzeczowo inwestycyjnego, planowania, organizacji oraz kontroli środków finansowych, którymi dysponuje ASI,
  4. kreowania i aktualizowania polityki inwestycyjnej ASI, w tym dokonywanie analiz przedinwestycyjnych, wskazywanie dziedzin naukowych oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI,
  5. ustalania oraz monitowania celów w obszarze badawczo-rozwojowym, realizowanych w wyniku działalności inwestycyjnej ASI,
  6. realizacji celów inwestycyjnych ASI,
  7. czynnego udziału w spotkaniach komitetu inwestycyjnego działającego w ramach ZASI - organu podejmującego kluczowe decyzje w przedmiocie polityki inwestycyjnej, w tym decyzje w zakresie zapewnienia finansowania i kapitału na poszczególne wejścia inwestycyjne, decyzje odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych w sposób odpowiadający strategii inwestycyjnej ASI czy decyzje w zakresie organizacji procesów inwestycyjnych i operacyjnych ASI,
  8. zarządzania ryzykiem działalności wykonywanej przez ASI, w tym podejmowanie działań mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI,

gdzie ASI oznacza B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa a ZASI oznacza A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.


Świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią odrębną całość specjalistycznych usług kluczowych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI. Przedmiotowe usługi stanowią nierozerwalną część kompleksowej usługi świadczonej przez ZASI i są istotne dla świadczonych przez ZASI usług zarządzania ASI. W rezultacie bez usług wnioskodawcy świadczona przez ZASI usługa miałaby charakter niepełny, niekompletny i jako taki nieodpowiadający potrzebom ASI w zakresie określonym w Umowie o zarządzanie.


Za wykonane usługi wnioskodawca otrzymuje zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne.


W związku z powyższym zadano następujące pytanie:


Czy świadczone przez wnioskodawcę usługi zarządzania wskazane w § 2 ust. 1 Umowy o świadczenie usług stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT i tym samym są zwolnione z podatku od towarów i usług?


Stanowisko Wnioskodawcy:


W ocenie wnioskodawcy, usługi świadczone przez niego na podstawie Umowy o świadczenie usług stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem i są zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106) (dalej Ustawa) i w rezultacie powyższego należne wnioskodawcy wynagrodzenie ryczałtowe jest zwolnione z podatku od towarów i usług.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.


Stosownie zaś do postanowień art. 7 ust. 1 Ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.


Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy.


Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem postanowień art. 41 ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.


Stosownie do art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż - 6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.


Dodatkowo ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku. Katalog czynności zwolnionych z podatkowania podatkiem VAT jest wprowadzony m.in. w art. 43 ust. 12 lit. a i b Ustawy, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi zarzadzania:

  1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
  2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
  3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
  4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
  5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
  6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
  7. pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 oraz z 2019 r. poz. 1074 i 1572).

Powołany art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b Ustawy stanowi implementacje art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej Dyrektywa VAT), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ustawa określa pojęcie funduszu inwestycyjnego poprzez odesłanie do przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1355, dalej FIZAFI) (art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy). Zgodnie zaś z art. 2 pkt 10a FIZAFI przez alternatywny fundusz inwestycyjny rozumie się instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.


Stosownie do art. 8a FIZAFI alternatywna spółka inwestycyjna (dalej ASI) jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty i może prowadzić działalność w formie: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo spółki europejskiej lub spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna albo spółka europejska.


Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.


Zgodnie z art. 8b FIZAFI Zarządzający ASI (ZASI) zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Wybór formy prawnej ASI determinuje formę prawną i rodzaj ZASI, zgodnie bowiem z art. 8b ust. 2 pkt 2 FIZAFI, ZASI w przypadku ASI w formie spółki osobowej może być wyłącznie spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.


A. Sp. z o.o. z siedzibą w (…) (wpisana do rejestru przedsiębiorców pod numerem (…), jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI (data wpisu zarządzającego ASI – (…), a jedynym przedmiotem działalności spółki jest zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzenie tej spółki do obrotu (przedmiotem działalności Spółki według Polskiej Klasyfikacji Działalności jest: PKD 66.30.Z, tj. działalność związana z zarządzaniem funduszami (§ 4 aktu założycielskiego A. Sp. z o.o., tekst jednolity przyjęty aktem notarialnym Rep. (…).

Powyższe stanowi spełnienie wymogu ustawowego wprowadzonego art. 70e FIZAFI, a w konsekwencji, w ocenie wnioskodawcy skutkuje uznaniem, że czynności zarządzania ASI przez ZASI korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy.


Usługi świadczone przez wnioskodawcę na rzecz ZASI na podstawie Umowy o świadczenie usług odpowiadają kluczowym elementom usługi zarządzania ASI przez ZASI, a świadczenie usług zarządzania przez ZASI nie byłoby możliwe bez usług świadczonych przez wnioskodawcę. Poprzez usługi prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R), w tym wykonywania badania due diligence biznesowego potencjalnych grantobiorców - spółek prawa handlowego będących beneficjentami środków przekazywanych przez ZASI tytułem inwestycji dokonywanej w imieniu i na rzecz ASI, czy negocjacje warunków inwestycji, Wnioskodawca ma wpływ na decyzje inwestycyjne ASI, a tym samym zarządza portfelem inwestycyjnym ASI. Wnioskodawca ponadto zarządza ryzykiem działalności wykonywanej przez ASI, w tym podejmuje działania mające na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI.


Pozostałe usługi wskazane w § 2 ust. 1 Umowy o świadczenie usług uzupełniają i umożliwiają proces zarządzania ASI przez ZASI. Z ostrożności należy wskazać, iż fakt świadczenia przez wnioskodawcę usług formalnie na rzecz ZASI pozostaje bez znaczenia dla oceny stanu faktycznego i prawnego, ponieważ takie rozwiązanie jest rezultatem przyjętej konstrukcji zewnętrznie zarządzającego ASI (wskazanej powyżej).


Z ostrożności także, w związku z pojawiającymi się historycznie w interpretacjach indywidualnych, wątpliwościami co do zakresu pojęcia „zarządzanie”, wnioskodawca wskazuje, że w ramach implementacji Dyrektywy VAT państwa członkowskie nie są upoważnione do definiowania samego pojęcia zarządzania, będącego autonomicznym pojęciem prawa europejskiego. Uzasadnione i słuszne w przypadku badania czy dane usługi mieszczą się w pojęciu zarządzania jest odwołanie się do dorobku orzeczniczego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE).


Przykładowo przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności "zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym" i stwierdził: "okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (...). Fakt iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)".


Podobnie w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs and Excise) TSUE podkreślił, że „zarządzanie” to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Jednocześnie TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. TSUE zaznaczył też, że: "odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”.


Z przedmiotowych orzeczeń wynika nie tylko to, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem, ale także że wykonywanie ich przez osobę trzecią (jak to ma miejsce w analizowanym stanie faktycznym) nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.


Analogiczne stanowisko zajął w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r. Naczelny Sad Administracyjny (I FSK 1915/14) stwierdzając, że usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. W powołanym wyroku Naczelny Sad Administracyjny stwierdził także, że nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. WE.L. Nr 347 str. 1).


W wyroku z dnia 13 lutego 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 634/16) wskazał, że aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcję podlegającą zwolnieniu od VAT, to muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Potwierdzeniem stanowiska prezentowanego przez wnioskodawcę są także interpretacje podatkowe, w których na tle zbliżonych lub analogicznych stanów faktycznych, organy podatkowe uznawały stanowiska zbieżne ze stanowiskiem wnioskodawcy, za prawidłowe:

  1. interpretacja indywidualna z dnia 19 czerwca 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.215.2019.2.EK;
  2. interpretacja indywidualna z dnia 13 marca 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.13.2020.1.IG;
  3. interpretacja indywidualna z dnia 25 listopada 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.596.2019.2.AS;
  4. interpretacja indywidualna z dnia 1 października 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.514.2019.1.AKO;
  5. interpretacja indywidualna z dnia 19 września 2019 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.348.2019.2.AR;
  6. interpretacja indywidualna z 19 kwietnia 2017 r., sygn. 1462-IPPP1.4512.54.2017.1.BS;
  7. interpretacja indywidualna z 15 lutego 2016 r., sygn. IPPP1/4512-1326/15-2/KC;
  8. interpretacja indywidualna z 19 września 2019 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.348.2019.2.AR.

Podsumowując, wnioskodawca wskazuje, że w jego ocenie, na podstawie przedstawionej argumentacji, świadczone przez niego na rzecz ZASI usługi będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.


W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).


Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).


Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.


W świetle art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż - 6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.


Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.


Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

  1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
  2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
  3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
  4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
  5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
  6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
  7. pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 oraz z 2019 r., poz. 1074 i 1572).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

  1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
  2. usług doradztwa;
  3. usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.


Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.


Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest: pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych jako przeważająca działalność gospodarcza oraz m.in. działalność związana z zarządzaniem funduszami.


Wnioskodawca posiada status czynnego podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.


W ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, Wnioskodawca podjął na podstawie umowy o świadczenie usług z dnia (…) współpracę z A. Sp. z o.o. (ZASI), która jest spółką świadczącą usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (FIZAFI).


A. Sp. z o.o. jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI. Przedmiotem działalności A. Sp. z o.o. jest zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzenie tej spółki do obrotu.

Powyższe stanowi spełnienie wymogu ustawowego wprowadzonego art. 70e FIZAFI, tj. że przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu. A. Sp. z o.o. zarządza wyłącznie B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa (ASI). B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa jest alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu art. 8a FIZAFI, prowadzoną w formie spółki komandytowej, w której jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – A. Sp. z o.o.


Wyłącznym przedmiotem działalności B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa, zgodnie z art. 8a ust. 3 FIZAFI, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Celem inwestycyjnym ASI jest wzrost wartości aktywów ASI w wyniku wzrostu wartości lokat; ASI będzie dążyła do osiągnięcia celu inwestycyjnego poprzez nabywanie i obejmowanie akcji lub udziałów w spółkach kapitałowych. Będą to spółki realizujące prace badawczo-rozwojowe w obszarze nowych technologii w oparciu o unikatową Własność Intelektualną. Następnie spółki te będą komercjalizowały nowe technologie. Inwestycje w udziały lub w akcje mogą przynosić zysk w postaci wypłaty udziału w zysku, wzrostu wartości udziałów i akcji, zysku ze sprzedaży udziałów lub akcji, lub innych pożytków. ASI nie gwarantuje osiągnięcia celu inwestycyjnego.


W polityce inwestycyjnej, wskazano ponadto typy i rodzaje papierów wartościowych i innych praw majątkowych będących przedmiotem lokat ASI, tj. akcje spółek akcyjnych, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, bankowe lokaty pieniężne.


Dnia (…) ASI zawarła z ZASI Umowę o zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną przedmiotem której jest określenie zasad zarządzania ASI przez ZASI zgodnie z przepisami FIZAFI i innymi znajdującymi zastosowanie przepisami prawa oraz Umową o Dofinansowanie.


Przedmiotowa umowa o dofinansowanie to zawarta w dniu (…) z C. umowa na dofinansowanie projektu pt. „(…)" ze środków Programu Operacyjnego, Oś priorytetowa: Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa, Działanie: Prace B+R finansowane z udziałem funduszy kapitałowych, Poddziałanie: Wsparcie projektów badawczo-rozwojowych w fazie preseed przez fundusze typu proof of concept –D.


Głównym obszarem działalności ASI w ramach ww. projektu jest dokonywanie inwestycji kapitałowych i zapewnienie finansowania środkami publicznymi oraz wsparcie merytoryczne w budowaniu wartości projektów B+R na wczesnym poziomie dojrzałości technologicznej (Technology Readiness Level od 2 do 6) z obszaru inżynierii materiałów, energetyki i elektroniki oraz cyfrowego zdrowia, jako innowacji produktowej lub procesowej o potencjale europejskim i światowym.


Przedmiotem działalności ZASI w ramach Funduszu jest zaś w szczególności selekcja, weryfikacja oraz preinkubacja projektów B+R w celu objęcia tych projektów finansowaniem w formie dotacji bezzwrotnej lub pomocy zwrotnej, udzielanego przez C.


Zgodnie z § 5 umowy o zarządzanie A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest zobowiązana do zarządzania ASI oraz portfelem Inwestycyjnym ASI oraz prowadzenia spraw ASI oraz reprezentowania ASI na zasadach określonych przepisami prawa, Polityką Inwestycyjną ASI, Strategią Inwestycyjną ASI, Umową o zarządzanie, Umową B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI spółka komandytowa, Umową o Dofinansowanie i stanowiącym załącznik do Umowy o Dofinansowanie Regulaminem Funkcjonowania Funduszu D. oraz Decyzjami Inwestycyjnymi i Kluczowymi Decyzjami komitetu inwestycyjnego powołanego zgodnie z Umową o Dofinansowanie.


W ramach przedmiotowego zobowiązania ZASI świadczy ASI usługi zarządzania o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym, polegające w szczególności na: wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych; podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI; podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych; sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów B+R i podmiotów do inwestycji, zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki; mentoringu w procesie preakceleracji; strukturyzacji inwestycji; udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji; podejmowanie decyzji w przedmiocie inwestycji i wyjść inwestycyjnych; zarządzaniu projektami B+R; opracowywaniu strategii komercjalizacji wyników projektów B+R; doborze odpowiedniej strategii budowy wartości projektu B+R; strukturyzacji biznesu Grantobiorców pod kątem wybranej strategii wyjścia; poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania Grantobiorców; monitoringu projektów B+R które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny ZASI do inwestycji; działaniach marketingowych i public relations ASI.


Usługi świadczone przez ZASI na rzecz ASI stanowią usługi w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz lit. b) ustawy o VAT w związku z czym podlegają zwolnieniu przedmiotowemu od podatku od towarów i usług.


Zgodnie z § 5 ust. 5 Umowy o zarządzanie w ramach wykonywania umowy, ZASI ma prawo do korzystania z usług podwykonawców, co ASI przyjmuje do wiadomości i na co wyraża zgodę. Za działania podwykonawców, o których mowa powyżej, ZASI będzie ponosić odpowiedzialność w stosunku do ASI tak, jak za działania własne.


Jednym z współpracowników ZASI jest właśnie Wnioskodawca.


W celu zapewniania realizacji Umowy o zarządzanie, wnioskodawca zawarł z A. Sp. z o.o. umowę o świadczenie usług, której przedmiotem jest świadczenie przez Wnioskodawcę kompleksowych usług doradczych na rzecz A. Sp. z o.o. będącego Zarządzającym Alternatywną Spółką Inwestycyjną - Funduszem inwestycyjnym prowadzącym działalność inwestycyjną zgodnie z uwarunkowaniami określonymi w dokumentach dotyczących przedsięwzięcia D., zamieszczonych na stronie internetowej C., w szczególności w Regulaminie, w okresie realizacji projektu D. Wnioskodawca na podstawie Umowy o świadczenie usług świadczy następujące usługi:

  • prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R), w tym wykonywania badania due diligence biznesowego potencjalnych grantobiorców - spółek prawa handlowego będących beneficjentami środków przekazywanych przez ZASI tytułem inwestycji dokonywanej w imieniu i na rzecz ASI,
  • negocjacji warunków inwestycji,
  • kontroli kosztów i harmonogramu rzeczowo inwestycyjnego, planowania, organizacji oraz kontroli środków finansowych, którymi dysponuje ASI,
  • kreowania i aktualizowania polityki inwestycyjnej ASI, w tym dokonywanie analiz przedinwestycyjnych, wskazywanie dziedzin naukowych oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI,
  • ustalania oraz monitowania celów w obszarze badawczo-rozwojowym, realizowanych w wyniku działalności inwestycyjnej ASI,
  • realizacji celów inwestycyjnych ASI,
  • czynnego udziału w spotkaniach komitetu inwestycyjnego działającego w ramach ZASI - organu podejmującego kluczowe decyzje w przedmiocie polityki inwestycyjnej, w tym decyzje w zakresie zapewnienia finansowania i kapitału na poszczególne wejścia inwestycyjne, decyzje odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych w sposób odpowiadający strategii inwestycyjnej ASI czy decyzje w zakresie organizacji procesów inwestycyjnych i operacyjnych ASI,
  • zarządzania ryzykiem działalności wykonywanej przez ASI, w tym podejmowanie działań mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI.

Wnioskodawca wskazał, że świadczone usługi stanowią odrębną całość specjalistycznych usług kluczowych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI. Przedmiotowe usługi stanowią nierozerwalną część kompleksowej usługi świadczonej przez ZASI i są istotne dla świadczonych przez ZASI usług zarządzania ASI. W rezultacie bez usług Wnioskodawcy świadczona przez ZASI usługa miałaby charakter niepełny, niekompletny i jako taki nieodpowiadający potrzebom ASI w zakresie określonym w Umowie o zarządzanie.


Za wykonane usługi Wnioskodawca otrzymuje zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne.


Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego, czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi zarządzania stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT i tym samym są zwolnione z podatku od towarów i usług.


W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

  1. przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
  2. podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, z późn. zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.


W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.


Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).


Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

  • zarządzanie inwestycjami,
  • administracja:
    1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
    2. zapytania klientów;
    3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
    4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
    5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
    6. wypłata zysków;
    7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
    8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
    9. prowadzenie ksiąg,
  • wprowadzanie do obrotu.


Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.


Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI tj.: prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R), w tym wykonywania badania due diligence biznesowego potencjalnych grantobiorców - spółek prawa handlowego będących beneficjentami środków przekazywanych przez ZASI tytułem inwestycji dokonywanej w imieniu i na rzecz ASI, negocjacji warunków inwestycji, kontroli kosztów i harmonogramu rzeczowo inwestycyjnego, planowania, organizacji oraz kontroli środków finansowych, którymi dysponuje ASI, kreowania i aktualizowania polityki inwestycyjnej ASI, w tym dokonywanie analiz przedinwestycyjnych, wskazywanie dziedzin naukowych oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI, ustalania oraz monitowania celów w obszarze badawczo-rozwojowym, realizowanych w wyniku działalności inwestycyjnej ASI, realizacji celów inwestycyjnych ASI, czynnego udziału w spotkaniach komitetu inwestycyjnego działającego w ramach ZASI - organu podejmującego kluczowe decyzje w przedmiocie polityki inwestycyjnej, w tym decyzje w zakresie zapewnienia finansowania i kapitału na poszczególne wejścia inwestycyjne, decyzje odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych w sposób odpowiadający strategii inwestycyjnej ASI czy decyzje w zakresie organizacji procesów inwestycyjnych i operacyjnych ASI, zarządzania ryzykiem działalności wykonywanej przez ASI, w tym podejmowanie działań mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI, - mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i podlegają one zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.


Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.


Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 95 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”.


Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.


Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.


Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.


W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.


Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.


Zarządzającym ASI może być, w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznie:

  1. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
  2. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 – spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.


Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.


Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, Komisja dokonuje wpisu zarządzającego ASI do rejestru zarządzających ASI na wniosek:

  1. spółki kapitałowej w organizacji – w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
  2. spółki kapitałowej, która ma być komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, zgodnie z jej umową albo statutem, przed zgłoszeniem tej spółki do sądu rejestrowego – w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy.


W analizowanej sprawie wymienione usługi będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują poszczególne zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Spełniony został zatem warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.


Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.


Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia stanu faktycznego.


Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.


Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).


Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).


Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj