Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4014.154.2020.1.MM
z 18 września 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 17 lipca 2020 r. (data wpływu 21 lipca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze licytacji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 lipca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze licytacji.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Egzekucja z nieruchomości wszczęta została w 2014 r. Nadzór nad egzekucją z nieruchomości zarejestrowano pod sygnaturą akt …/15.

Wnioskodawczyni została nabywcą nieruchomości wobec przeprowadzenia licytacji w dniu 13 lipca 2016 r. za cenę 237.653,33 zł. Przybicie zostało wstrzymane do czasu rozpoznania skarg dłużnika. W związku z powyższym, postanowienie o udzieleniu przybicia wydane zostało 31 sierpnia 2017 r. Wobec prowadzonych postępowań zażaleniowych, postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości wydano w dniu 24 października 2018 r.

W związku z zainicjowaniem postępowania zażaleniowego na postanowienie Sądu Rejonowego w przedmiocie przysądzenia własności nieruchomości będącej przedmiotem przetargu w dniu 13 lipca 2016 r. jako nabywca nieruchomości i uczestnik postępowania egzekucyjnego dłużników Pani M.B. oraz Pana R.B., Wnioskodawczyni oczekiwała na uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności.

Postanowieniem Sądu Apelacyjnego z 5 września 2018 r. stwierdzono, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym wystąpiła przewlekłość postępowania spowodowana nieterminowym wykonaniem przez sekretariat Wydziału Cywilnego zarządzeń sędziego. Wnioskodawczyni podnosi, że wobec zapytywania Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego, zażalenie dłużników, które wpłynęło do Sądu Rejonowego 26 listopada 2018 r., nie zostało przekazane do Sądu Okręgowego celem rozpoznania, nawet po upływie kolejnych 5 miesięcy.

W związku z powyższym pismem z 14 lutego 2018 r. Wnioskodawczyni wnosiła o jak najszybsze rozpoznanie sprawy w związku z okolicznością, iż przetarg miał miejsce 13 lipca 2016 r., gdzie nadal Wnioskodawczyni oczekuje na wydanie postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości na jej rzecz ze stwierdzeniem prawomocności, nie mając możliwości ujawnienia swojego prawa w księdze wieczystej. Niezwłocznie po wezwaniu Sądu Rejonowego z dnia 9 października 2018 r. Wnioskodawczyni złożyła całą kwotę na rachunek depozytowy Ministra Finansów, gdzie pieniądze na zakup nieruchomości uzyskane były z kredytu, który zobowiązana jest spłacać, a mimo to nie mogła ujawnić się jako właściciel w księdze wieczystej oraz realizować swoich praw do uprawomocnienia się postanowienia, to jest w maju 2019 r.

Wobec złożenia wniosku o wpis zmiany treści Działu II w księdze wieczystej w dniu 8 listopada 2019 r., prawo Wnioskodawczyni zostało ujawnione w przedmiotowej księdze z dniem 25 marca 2020 r. Wobec stwierdzonej przewlekłości Sądu Rejonowego, opóźnionym uprawomocnieniem się postanowienia o przysądzeniu własności oraz opóźnionym przekazaniem informacji przez Sąd dopiero w czerwcu 2020 r., to jest po upływie 4 lat od nabycia nieruchomości Wnioskodawczyni otrzymała informację o konieczności złożenia deklaracji podatkowej.

Wnioskodawczyni podnosi, iż jej sprawa ma szczególny charakter z uwagi na przewlekle działanie Sądu, natomiast sama egzekucja toczyła się nieprzerwanie od 2015 r.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni zwraca się z zapytaniem dotyczącym konieczności złożenia stosownej deklaracji podatkowej, ewentualnie zwolnienie od ponoszenia w tej szczególnej sytuacji obowiązku podatku określonego przepisami wprowadzonymi ustawą z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r., uchylając art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 poz. 626 ze zm.), zgodnie z którym obowiązkowi podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegały umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy dokonanie przez Wnioskodawczynię zakupu w drodze postępowania egzekucyjnego nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a jeśli tak to jaka kwota stanowi podstawę opodatkowania?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nabycie nieruchomości podlega zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych z uwagi na okoliczność przewlekłego prowadzenia postępowania przez Sąd, gdzie egzekucja z nieruchomości została wszczęta w 2015 r. natomiast nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym podlegało zwolnieniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j Dz.U. z 2020 r., poz. 815 ze zm.) – podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Natomiast stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy – przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy – obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3. Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy – obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy – wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy – stawka podatku wynosi od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy – podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., zawierała uregulowania w art. 2 pkt 3, zgodnie z którymi nie podlegały temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Przepis ten od 1 stycznia 2016 r. został uchylony ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1045). Stosownie do treści art. 50 ust. 2 ww. ustawy do opodatkowania czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienianej w art. 23 przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. To oznacza, że do tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienionej ww. nowelizacją stosuje się przepisy w brzmieniu zmienionym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, w 2014 r. została wszczęta egzekucja z nieruchomości. W dniu 13 lipca 2016 r. Wnioskodawczyni wygrała licytację nieruchomości. Jednakże samo postanowienie o przybiciu na rzecz Wnioskodawczyni zostało wydane po rozpatrzeniu skarg złożonych przez dłużnika, tj. 31 sierpnia 2017 r. Natomiast postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni – ze względu na prowadzone postępowania zażaleniowe – zostało wydane 24 października 2018 r. (po złożeniu skargi na przewlekłość postępowania). Postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni uprawomocniło się w maju 2019 r.

W opisanej sprawie sedno rozstrzygnięcia sprowadza się do stwierdzenia, kiedy powstał obowiązek podatkowy w związku z nabyciem nieruchomości, czy do tego nabycia ma zastosowanie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązujący do 31 grudnia 2015 r.

Zgodnie z art. 952 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1575 ze zm.) – zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.

Na podstawie art. 972 ww. ustawy – licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego albo referendarza sądowego. W świetle art. 987 ww. ustawy – po zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników. Zgodnie z art. 998 § 1 ww. ustawy – po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności. W myśl art. 999 § 1 zdanie pierwsze ww. ustawy – prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.

Mając na względzie powyższe przepisy, w szczególności uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić, że momentem powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z wydaniem postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości, jest dzień uprawomocnienia się tego postanowienia. Z tym bowiem dniem następuje przeniesienie własności na rzecz nabywcy.

W przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości uprawomocniło się w maju 2019 r., co oznacza, że w dniu, w którym to postanowienie się uprawomocniło powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie należy wskazać, że wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o którym mowa w uchylonym przepisie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał przed 1 stycznia 2016 r.

Nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawczyni, że w omawianym przypadku nabycie nieruchomości nie będzie podlegać opodatkowaniu ze względu na nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, które zostało wszczęte w 2015 r.

Istotna jest bowiem data uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, a nie data wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Przepis art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, na który powołuje się Wnioskodawczyni został uchylony z dniem 1 stycznia 2016 r. Licytacja odbyła się 13 lipca 2016 r. czyli w czasie gdy obowiązywały już nowe zasady opodatkowania nabycia w postępowaniu egzekucyjnym. Niezależnie od tego, że w 2018 r. w sprawie stwierdzono przewlekłość postępowania i postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni uprawomocniło się dopiero w maju 2019 r., to już w momencie stawania do licytacji 13 lipca 2016 r. ww. art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie obowiązywał.

Dla określenia zasad opodatkowania nieruchomości nabytej w drodze licytacji nie ma znaczenia data wszczęcia egzekucji lecz data uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności.

Jak wynika wprost z powołanego wyżej art. 999 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania cywilnego, dopiero prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę.

W przedmiotowej sprawie bezspornie zastosowanie znajduje przepis art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazujący, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Tym samym, z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie przeniesienie na rzecz Wnioskodawczyni własności nieruchomości miało miejsce maju 2019 r. (uprawomocniło się postanowienie Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości z 24 października 2018 r.), to – jak już wskazano powyżej – w dniu uprawomocnienia się postanowienia Sądu powstał po stronie Wnioskodawczyni obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy sprzedaży tej nieruchomości w drodze licytacji.

Skoro zatem – jak wskazano powyżej – obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał w dniu uprawomocnienia się postanowienia Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości (co miało miejsce w maju 2019 r.), to nabycie przez Wnioskodawczynię nieruchomości w drodze licytacji, nie podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wyłączenie z opodatkowania na podstawie powyższego przepisu ma bowiem zastosowanie do opodatkowania czynności, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed 1 stycznia 2016 r.

Ustalając natomiast w przedmiotowej sprawie podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych – mając na uwadze opis stanu faktycznego oraz cytowane wyżej przepisy prawa, w szczególności art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stwierdzić należy, że podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa nabytej przez Wnioskodawczynię nieruchomości z dnia dokonania tej czynności czyli nabycia własności nieruchomości. A zatem wartość nabytej nieruchomości musi dla celów podatkowych odpowiadać jej wartości rynkowej z dnia nabycia czyli uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości.

Niezależnie od powyższego należy pamiętać, że organ podatkowy – naczelnik właściwego urzędu skarbowego posiada uprawnienie do zweryfikowania podanej przez Wnioskodawczynię wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej i jeżeli stwierdzi, że kwota ustalona jako podstawa opodatkowania nie jest wartością rynkową nabytej nieruchomości, ma prawo zwrócić Wnioskodawczyni uwagę na konieczność jej zmiany, stosując uregulowania zawarte w art. 6 ust. 2-4 ww. ustawy.

Reasumując, opisane we wniosku nabycie nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych według stawki wynoszącej 2%. Podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa nabytej nieruchomości z dnia nabycia czyli uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości.

Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym z uwagi na okoliczność przewlekłego prowadzenia postępowania przez Sąd, nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym podlega zwolnieniu uznano za nieprawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.