2020.09.21 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDWP.4011.65.2020.1.KP
z 21 września 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2020 r. (data wpływu 24 czerwca 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jest – nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 czerwca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest ojcem A.W. urodzonego w dniu 10 lutego 2002 r. Matką A.W. jest B.W. Zarówno Wnioskodawca, jak i B.W. mają pełnię władzy rodzicielskiej. Dotychczasowym miejscem zamieszkania syna, zgodnie z wyrokiem rozwodowym Sądu Okręgowego w (…)z dnia 11 kwietnia 2006 roku (sygn. akt. …), było miejsce zamieszkania matki.

Syn od urodzenia do dnia 10 marca 2019 r. przebywał z matką w M. (z wyłączeniem kilkukrotnych przerw gdy matka wyrzucała syna z domu). W tym dniu matka dziecka (gdy syn miał 17 lat) wyrzuciła je z domu. Noce od 10 do 12 marca syn spędził u babci macierzystej w oczekiwaniu na przyjazd Wnioskodawcy i zabranie go do jego mieszkania w (…).

W dniu 11 marca (poniedziałek) Wnioskodawca udał się do Dyrektora Liceum Ogólnokształcącym w W. z prośbą o przyjęcie dziecka do 1 klasy w tym liceum, by dziecko przewiezione z M. mogło kontynuować naukę (w czasie, w którym syn był wyrzucony z domu uczęszczał do 1-wszej klasy LO w M.). Szkoła w W. przyjęła syna Wnioskodawcy. Wnioskodawca pozyskał wszelkie niezbędne dokumenty i wraz z nimi w dniu 12 marca (wtorek) udał się do M. po syna. Wnioskodawca odbył z Dyrektorem LO w M. rozmowę, w której wyjaśnił dyrektorowi zaistniałą sytuację, przedstawił dokument stwierdzający przyjęcie syna do LO w W., odebrał oryginały dokumentów syna z LO w M. i udał się z synem do W. Od dnia 13 marca (środa), czyli na trzeci dzień po wyrzuceniu z domu syna przez matkę, syn rozpoczął naukę w LO w W.

Wnioskodawca od razu zapewnił synowi należytą opiekę w domu, jak również opiekę psychiatry oraz psychoterapeuty. Dziecko wymagało leczenia lekami psychotropowymi. W dniu 11 marca Wnioskodawca wysłał maila na komisariat Policji w M. z informacją o zaistniałej sytuacji oraz ze wskazaniem adresu, pod którym będzie przebywał syn. W marcu, również niezwłocznie, Wnioskodawca wynajął adwokata i złożył do Sądu Rejonowego w M. wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka przy nim, tj. przy ojcu. Ostatecznie na 3 lub 4 rozprawie (wcześniejsze nie odbyły się z różnych powodów, o co wnosił pełnomocnik matki syna), w dniu 5 października Sąd postanowił zmienić orzeczenie stwierdzające miejsce pobytu dziecka przy matce na miejsce pobytu dziecka przy ojcu. Taki stan rzeczy był też zgody z wolą syna. Syn chciał zostać z Wnioskodawcą, co też stwierdzał wielokrotnie, w tym w wywiadzie z kuratorem sądowym, którego powołano na wniosek Sądu w M.

Od czasu ww. postanowienia matka dziecka ożywiła swój kontakt z synem. Ostatecznie w dniu 25 listopada syn oznajmił Wnioskodawcy, że chce powrócić do M. Choć Wnioskodawca nie zgadzał się z taką decyzją, zaakceptował ją. Syn w dniu 26 listopada 2019 r. wrócił do M. i zamieszkał ponownie z matką oraz jej konkubentem. Wart podkreślenia jest fakt, że zdecydowane kroki postępowania Wnioskodawcy, począwszy od zabrania dziecka po kroki formalne, były pokłosiem dwóch wcześniejszych wydarzeń, w których syn został wyrzucony z domu. Wcześniej jednak Wnioskodawca nie podejmował kroków formalnych na drodze sądowej, o czym poniżej. Do wyrzucania małoletniego z domu w podobnych okolicznościach dochodziło już wcześniej. W lutym 2016 roku matka wyrzuciła małoletniego z domu i także wówczas zabrał go do siebie Wnioskodawca. Od tamtej pory małoletni jest zameldowany w W. w miejscu zamieszkania Wnioskodawcy. W wyniku zmiany woli matki oraz dziecka po dwóch tygodniach uczęszczania do gimnazjum w W. dziecko wróciło do mieszkania z matką. Małoletni został wyrzucony ponownie z domu kilka miesięcy później tj. w maju 2016 roku. Podobnie wówczas wszystkie rzeczy małoletniego zostały spakowane i wystawione na klatkę schodową zaś on sam zamieszkał u dziadków ojczystych. Wnioskodawca przyjechał do M. i przewiózł wszystkie wystawione rzeczy do rodziców, gdzie przebywał już małoletni. Z uwagi na fakt, że do końca roku szkolonego pozostało kilka tygodni, Wnioskodawca wspólnie z chłopcem ustalili, że rok szkolny zakończy w M., a kolejny rozpocznie już w W., zamieszkując z Wnioskodawcą. Po zakończeniu roku szkolnego pod wpływem matki małoletni zmienił zdanie i wyraził wolę ponownego powrotu do matki, a matka wyraziła wolę o jego przyjęciu do domu.

Podsumowując: w okresie od dnia 11 marca 2019 r. do dnia 26 listopada 2019 r. Wnioskodawca pełnił jedyną opiekę nad dzieckiem. Mieszkali sami, tj. Wnioskodawca i syn. Wszelkie sprawy związane z utrzymaniem dziecka Wnioskodawca ponosił sam, bez wsparcia jakichkolwiek osób trzecich. Od dnia 11 marca 2019 r. Wnioskodawca utrzymuje z matką syna tylko kontakt mailowy i tylko w sprawach ważnych i dotyczących dziecka. Wnioskodawca rozlicza się według zasad ogólnych, tj. zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387) - dalej: PIT. Do Wnioskodawcy ani do jego syna nie mają zastosowania przepisy art. 30c PIT ani przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z przedstawionym stanem faktycznym Wnioskodawca może skorzystać z rozliczenia dochodów osiągniętych w 2019 r. jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 PIT?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387) art. 6 ust. 4, od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

małoletnie,
bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Art. 6 ust. 8, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Art. 6 ust. 9, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że podatnicy podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium RP mogą skorzystać z preferencyjnego obliczenia wysokości podatku jako osoby wychowujące samotnie dzieci po spełnieniu poniższych przesłanek.

Podatnik musi być jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 4 PIT.
Dziecko, w stosunku do którego sprawowana jest opieka, musi spełniać wymienione w art. 6 ust. 4 PIT konkretne kryteria wiekowe (ewentualnie otrzymywać zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną) - m.in. musi być małoletnie.
Podatnik ani jego dziecko nie mogą podlegać przepisom art. 30c PIT, ani przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Rodzic lub opiekun w roku podatkowym musi samotnie wychowywać dziecko.

Zestawiając stan faktyczny z powyższymi przesłankami, należy wskazać, że Wnioskodawca je spełnia, co zostanie przedstawione poniżej.

Wnioskodawca jest rozwodnikiem, a więc jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 4 PIT.
Syn Wnioskodawcy w 2019 r. był osobą małoletnią, a więc dzieckiem wymienionym w art. 6 ust. 4 pkt 1 PIT.
W stosunku do Wnioskodawcy oraz jego syna nie mają zastosowania przepisy art. 30c PIT, ani przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Wnioskodawca samotnie wychowywał dziecko przez znaczną część 2019 r.

Ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem samotnego wychowywania dziecka. W Wyroku z dnia 12 kwietnia 2011 r. (sygn. akt. SK 62/08) Trybunał Konstytucyjny wskazał, że: „Zdaniem NSA, pojęcie „samotnie” w kontekście powyższych przepisów oznacza „bez udziału innych osób”, a pojęcie „wychowywać” - „zapewniając byt, doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego”. Trybunał zauważa, że nadanie takiego znaczenia tym przepisom jest zgodne z ich powszechnym rozumieniem w języku polskim”.

Z kolei w wyroku z dnia 28 sierpnia 2019 r. (sygn. akt I SA/Po 347/19) WSA w Poznaniu stwierdził, że organ podatkowy, oceniając znaczenie użytego w art. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci”, powinien brać pod uwagę nowelizację tego przepisu, która od dnia 1 stycznia 2011 r. nadała nową treść odnośnej regulacji.

W wyniku nowelizacji zmianie uległa jej treść, ponieważ wskutek uchylenia ust. 5 ww. ustawy, wyeliminowana została legalna definicja pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci”, co stworzyło miejsce dla nowej wykładni art. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Obecne brzmienie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie daje podstaw do twierdzenia, że status osoby samotnie wychowującej dziecko został zastrzeżony jedynie dla jednego z rodziców. Przepis wskazuje tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi „w roku podatkowym samotnie wychowywać dzieci”. Pojęcie samotnego wychowania dziecka wiąże się przede wszystkim z samodzielnym pokrywaniem przez z podatnika kosztów związanych w wychowaniem i utrzymaniem dziecka. Zatem status osoby „samotnie wychowującej dzieci” od 1 stycznia 2011 r. może mieć każde z rodziców spełniających pozostałe kryteria określone w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższa wykładnia art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych została zaprezentowana m in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2017 r. akt II FSK 573/15 z podkreśleniem, że status osoby „samotnie wychowującej dzieci" od 1 stycznia 2011 r. może mieć każde z rodziców spełniających pozostałe kryteria określone w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

A zatem organ podatkowy w ponownie wydawanej interpretacji indywidualnej powinien uwzględnić utrwaloną w tym zakresie w orzecznictwie wykładnię art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedstawione wyżej rozumienie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało też zaprezentowane m in. w wyrokach: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 9 października 2014 r. (sygn. akt I SA/Wr 1917/14) i z dnia 16 lutego 2018 r. (sygn. akt I SA/Wr 1234/17); Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 czerwca 2018 r. (sygn. akt III SA/Wa 2608/17) i z dnia 12 września 2017 r. (sygn. akt III SA/Wa 2835/16), z dnia 9 stycznia 2019 r. (sygn. akt I SA/Wa 43/18) oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 listopada 2018 r. (sygn. akt I SA/Gd 831/18).

W wyrokach tych podkreślono, że proces wychowywania dzieci jest realizowany samotnie przez każdego z rodziców w sytuacji, w której rodzice nie wychowują i nie opiekują się dziećmi wspólnie lecz każdy z nich oddzielnie, naprzemiennie, w innym miejscu, w wyznaczonym czasie, bez udziału drugiego. W danym stanie faktycznym to Wnioskodawca przez znaczną część 2019 r. bez udziału matki zapewniał swojemu synowi byt i stwarzał mu właściwe warunki do adekwatnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Należy wskazać, że w powyższym okresie syn mieszkał razem z Wnioskodawcą, w związku z czym to on w sposób wyłączny zapewniał synowi warunki mieszkalne, co gwarantowało jego prawidłowy rozwój i stanowiło wypełnienie podstawowych obowiązków rodzicielskich w zakresie codziennego wychowywania. W momencie, gdy syn Wnioskodawcy został wyrzucony z domu przez własną matkę (co zdarzało się również w przeszłości), to Wnioskodawca bezzwłocznie objął syna opieką, zapewniając mu natychmiastowo miejsce w szkole średniej oraz obejmując go właściwą opieką psychiatryczną i psychoterapeutyczną (syn wymagał leczenia lekami psychotropowymi).

W tym miejscu uwidacznia się więc kolejny aspekt wychowawczy, tj. troska o rozwój psychiczny i fizyczny dziecka poprzez zapewnienie mu m in. właściwej opieki medycznej czy poczucia stabilności. W tym zakresie wszelki ciężar wychowawczy (ekonomiczny i psychiczny) spoczywał na Wnioskodawcy. Ponadto Wnioskodawca wystąpił również o zmianę orzeczenia stwierdzającego miejsce pobytu dziecka przy matce na miejsce pobytu dziecka przy ojcu. Taki stan rzeczy był też zgody z wolą syna. Syn chciał zostać z Wnioskodawcą, co stwierdzał wielokrotnie m.in. w rozmowie z kuratorem sądowym. W konsekwencji w orzeczeniu sądowym stwierdzono, że miejsce pobytu syna jest przy Wnioskodawcy. Co więcej, Wnioskodawca ponosił ekonomiczny ciężar wychowywania syna, bowiem to on dokonywał bieżących wydatków związanych z potrzebami syna, tj. m.in. ponosił wydatki na: żywność, ubrania, materiały dydaktyczne, potrzeby wypoczynkowe etc. Syn przez przeważającą część roku przebywał z ojcem, w związku z czym bezsprzeczny jest fakt, że w tym okresie relacja rodzicielska budowana była w przeważającej mierze pomiędzy Wnioskodawcą a jego synem.

To Wnioskodawca troszczył się o duchowy rozwój dziecka, uczestniczył w kształtowaniu jego charakteru, kierował nim w okresie wchodzenia w dorosłość, a także zapewnił w tym bardzo ważnym okresie specjalistyczną opiekę lekarską (psychiatryczną i psychoterapeutyczną). To Wnioskodawca wspierał syna w decyzjach pomagających wkraczać w dorosłe życie, nawet w trudnej decyzji o powrocie do matki i jej konkubenta. Analogicznie do ww. aktywności przejawianych przez Wnioskodawcę w ramach wychowywania syna we wskazanym wcześniej okresie należy stwierdzić, że matka syna:

nie zapewniała warunków mieszkalnych synowi, bowiem wyrzuciła go z domu;

nie ponosiła ciężaru ekonomicznego wychowywania dzieci, ponieważ syn przebywał u Wnioskodawcy;

nie uczestniczyła w codziennym wychowywaniu syna, w jego rozwoju duchowym i psychicznym oraz kształtowaniu postaw społecznych w okresie dojrzewania, bowiem to z Wnioskodawcą syn przebywał na co dzień;

nie uczestniczyła ekonomicznie ani psychicznie w trosce o fizyczny i psychiczny rozwój syna, gdyż to Wnioskodawca zapewniał synowi faktyczne i właściwe wsparcie w tym zakresie (terapia psychiatryczna i psychoterapeutyczna).

Przedstawione okoliczności jednoznacznie wskazują, że dobro małoletniego było realnie zagrożone, zaś matka istotnie nadużywała władzy rodzicielskiej, a także rażąco zaniedbywała swoje obowiązki względem małoletniego. Nadużycie władzy rodzicielskiej polega na korzystaniu przez rodziców z uprawnień, wypływających z władzy rodzicielskiej lub z istniejącego między rodzicami a dziećmi stosunku zależności, w sposób poważnie naruszający dobro dziecka. Zgodnie z wypracowanymi w judykaturze przesłankami do takich zachowań zalicza się między innymi porzucenie dziecka. Natomiast zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich to przede wszystkim niewykonywanie ich w zakresie służącym wyłącznie dobru małoletniego oraz mających charakter bezpośrednio uderzający w dobro dziecka (np. brak opieki podczas choroby dziecka), a także pośrednie formy zaniedbań (np. awantury domowe, alkoholizm rodzica).

W literaturze najczęściej jako przykłady rażącego zaniedbywania obowiązków rodzicielskich wymienia się: brak troski o fizyczny i psychiczny rozwój dziecka, tolerowanie złego zachowania, niedopilnowanie obowiązku szkolnego, rozwiązły, pasożytniczy i niemoralny tryb życia rodziców, alkoholizm, stwarzanie sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu małoletniego. Można więc stwierdzić, że matka syna drastyczną decyzją o wyrzuceniu go z domu określiła swoją relację w stosunku do syna oraz wykazała w ten sposób brak chęci do utrzymywania dalszej relacji z nim czy możliwości sprawowania w stosunku do niego opieki. Zachowanie takie z całą pewnością nie wpisuje się w proces wychowawczy dziecka.

Mając na uwadze całokształt sytuacji oraz wskazując, że ocenę wychowywania dziecka należy odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka, a także wskazując na przytoczone wyżej rozumienie pojęcia „samotnego wychowywania”, należy wskazać, że to Wnioskodawca, bez udziału matki syna, zapewniał mu właściwe warunki bytowe. Poprzez zagwarantowanie synowi warunków mieszkalnych, nowego liceum, specjalistycznej opieki lekarskiej doprowadził do osiągnięcia przez niego pełnego rozwoju psychicznego, fizycznego i intelektualnego oraz troszczył się o stan zdrowia syna. W związku z tym to Wnioskodawca we wskazanym okresie był osobą samotnie wychowującą dziecko.

Co więcej należy także zwrócić uwagę na fakt, że - jak wynika z opisu stanu faktycznego - Wnioskodawca był osobą samotnie wychowująca dziecko przez większą część roku, a zatem nie we wszystkich dniach w roku. Kwestia ta nie ma jednak wpływu na możliwość skorzystania z preferencyjnego rozliczenia przewidzianego w art. 6 ust. 4 PIT. Jak bowiem wskazał NSA w wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II FSK 573/15): „Skoro samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która w oznaczonym czasie sama zajmuje się dzieckiem i faktycznie wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców, to w sytuacji, gdy w stanie faktycznym opisanym we wniosku oboje rodzice sprawują opiekę nad dziećmi oddzielnie, w innym miejscu, każde w "swojej połowie" czasu w danym roku podatkowym - a więc jak zauważył WSA "nie wspólnie", to prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania wynikającego z art. 6 ust. 4 PDoFizU może mieć nie tylko to z rodziców, któremu ustalono wspólne miejsce zamieszkania z dziećmi, ale każde z nich". W związku z powyższym Wnioskodawca może skorzystać z rozliczenia dochodów osiągniętych w 2019 r. jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia nieprawidłowe.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu stosowanym do dochodów (przychodów) uzyskanych do dnia 31 lipca 2019 r., od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

małoletnie,
bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu stosowanym do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 sierpnia 2019 r., od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

małoletnie,
bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, lub uzyskały przychód, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;

Stosownie do treści art. 6 ust. 8 powołanej ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie wszystkich warunków określonych w stosownych przepisach.

Podkreślić należy, że - zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa - wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że z przywołanych przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),

nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W świetle powyższego, z preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci, przewidzianego w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może skorzystać każdy, kto wypełni wszystkie warunki ustanowione przez ustawodawcę.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Warunek „samotnego wychowywania dzieci” wynika wprost z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca nie dookreślił jednak, jak należy definiować pojęcie „samotnego wychowywania”. W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r. sygn. akt II FSK 30/10).

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, „samotny” to: (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący się na odludziu”. Z kolei, „wychować — wychowywać” to: (1) „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności”, (2) „przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie”.

Samotne wychowywanie oznacza wychowywanie dziecka bez faktycznego udziału drugiego rodzica. Natomiast, w sytuacji, gdy każdy z rodziców uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa - nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców. Kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych.

Przystępując do oceny możliwości rozliczania dochodów Wnioskodawcy w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko.

Ze stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest ojcem małoletniego dziecka. Decyzją sądu z 2006 r. małżeństwo Wnioskodawcy zostało rozwiązane, zarówno Wnioskodawca jak i matka dziecka zachowali pełnię władzy rodzicielskiej, a miejsce pobytu dziecka zostało wskazane przy matce. Syn od urodzenia do dnia 10 marca przebywał z matką w M., z zastrzeżeniami opisanymi w dalszej części. Matka dziecka w dniu 10 marca 2019 r. (gdy syn miał 17 lat) wyrzuciła go z domu. Dziecko, noce z 10 na 12 marca spędziło u babki w oczekiwaniu na przyjazd Wnioskodawcy z W. i zabranie go do W. do mieszkania Wnioskodawcy. W dniu 10 marca, gdy nastąpiło wyrzucenie dziecka z domu, Wnioskodawca przebywał w W.. W dniu 11 marca (poniedziałek) Wnioskodawca udał się do Liceum Ogólnokształcącego w W. z prośbą o przyjęcie dziecka do 1 klasy tegoż liceum, by dziecko mogło kontynuować naukę. Szkoła przyjęła syna Wnioskodawcy. Wnioskodawca od razu zapewnił synowi należytą opiekę w domu, jak również opiekę psychiatry oraz psychoterapeuty. Dziecko wymagało leczenia lekami psychotropowymi. Wnioskodawca wynajął adwokata i złożył do Sądu Rejonowego w M. wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka przy Nim, tj. przy ojcu. Ostatecznie na 3. lub 4. rozprawie w dniu 5 października Sąd postanowił zmienić orzeczenie stwierdzające miejsce pobytu dziecka przy matce, na miejsce pobytu dziecka przy ojcu. Od czasu ww. postanowienia do końca listopada matka dziecka ożywiła swój kontakt z synem. Ostatecznie w dniu 25 listopada syn oznajmił Wnioskodawcy, że chce wracać do M. Choć Wnioskodawca nie zgadzał się z taką decyzją, to ją zaakceptował. Syn w dniu 26 listopada 2019 r. wrócił do M. i zamieszkał ponownie z matką oraz jej konkubentem. Podsumowując, w okresie od dnia 11 marca 2019 r. do dnia 26 listopada 2019 r. Wnioskodawca pełnił jedyną opiekę nad dzieckiem. Mieszkali sami, tj. Wnioskodawca i syn, i wszelkie sprawy związane z utrzymaniem dziecka Wnioskodawca ponosił sam, bez wsparcia jakichkolwiek osób trzecich. Wnioskodawca wskazał, że w okresie będącym przedmiotem zapytania w stosunku do Wnioskodawcy i syna miały zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w przedstawionej sytuacji przysługuje Mu prawo do preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawca pełnił jedyną opiekę nad dzieckiem od dnia 11 marca 2019 r. do dnia 26 listopada 2019 r. Do dnia 11 marca 2019 r. oraz od dnia 26 listopada 2019 r. synem Wnioskodawcy zajmowała się matka dziecka. Zgodnie z decyzją Sądu zarówno Wnioskodawca jak i matka dziecka zachowali pełnię władzy rodzicielskiej. Skoro zatem w 2019 r. oboje rodziców (tj. Wnioskodawca i matka dziecka) zajmowało się dzieckiem, tj. współuczestniczyło w wychowywaniu syna, a ponadto zgodnie z decyzją Sądu wykonywanie władzy rodzicielskiej przysługiwało obojgu rodzicom, nie sposób uznać Wnioskodawcy za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie fakt współuczestnictwa obojga rodziców dziecka w jego wychowywaniu, oznacza, że proces wychowawczy dziecka prowadzony był zarówno przez ojca (Wnioskodawcę) jak i matkę dziecka. Nie sposób bowiem uznać, że w przedstawionym stanie faktycznym zachodziły dwa odrębne procesy wychowawcze, tj. osobny samotny proces przeprowadzała matka, gdy dziecko mieszkało u Niej, a zupełnie inny proces wychowywania zachodził podczas, gdy dziecko przebywało u Wnioskodawcy. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składała się wspólna praca obojga rodziców.

Wskazać również należy, że podczas sprawowania opieki przez rodziców stanu wolnego (podobnie jak rodziców pozostających w związku małżeńskim) zawsze, w którymś momencie tygodnia, miesiąca, czy roku, jeden z rodziców pozostaje sam na sam z dzieckiem - nie oznacza to jednak, że rodzice ci samotnie wychowują dziecko.

Zatem Wnioskodawca, nie może zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko. Dla zastosowania rozliczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych istotny jest bowiem warunek, że w trakcie roku podatkowego rzeczywiście samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowuje się dziecko, który wobec sytuacji przedstawionej we wniosku nie został spełniony.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy, Wnioskodawca nie może skorzystać z preferencyjnych zasad opodatkowania przewidzianych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała, lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin