Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT1.4011.583.2020.4.KK
z 19 października 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 lipca 2020 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rozliczania dochodu uzyskanego z tytułu wynagrodzenia za prowadzone sprawy sądowe z urzędu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2020 r. do tutejszego organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rozliczania dochodu uzyskanego z tytułu wynagrodzenia za prowadzone sprawy sądowe z urzędu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest radcą prawnym i wykonuje zawód na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych w ramach umowy cywilnoprawnej (zlecenie) zawartej z innym radcą prawnym, prowadzącym działalność gospodarczą w formie kancelarii radcowskiej. Ponadto Wnioskodawca wykonuje również pracę na podstawie stosunku pracy oraz jest członkiem rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wnioskodawca, z uwagi na nieprowadzenie działalności gospodarczej, nie prowadzi podatkowej księgi przychodów i rozchodów ani rejestru sprzedaży VAT. Zeznanie roczne składa na formularzu PIT-37 na podstawie informacji podatkowych uzyskanych od pracodawcy i zleceniodawcy.

Radcowie prawni, bez względu na formę wykonywania zawodu, są zobowiązani do prowadzenia spraw z urzędu, po wyznaczeniu ich przez organ samorządu zawodowego, w następstwie ustanowienia przez Sąd radcy prawnego dla strony lub uczestnika postępowania. Tym samym Wnioskodawca jest zobligowany do prowadzenia spraw z urzędu, które w jego przypadku mają charakter incydentalny. Wnioskodawca nie jest w stanie określić ilości spraw w skali roku, które rzeczywiście mogą być mu przyznane, ale liczba ta mieści się w pojęciu „kilku” spraw i szacuje, że nie będzie przekraczać średnio sześciu spraw w ciągu roku, z zaznaczeniem, że żaden przepis prawa nie limituje jednak tej ilości a jest ona uzależniona od zapotrzebowania wynikającego z ilości pozytywnie rozpatrzonych wniosków o ustanowienie takiego pełnomocnika. Tytułem przykładu Wnioskodawca wskazuje jednak, że mimo iż Wnioskodawca może wykonywać zawód radcy prawnego od dnia złożenia ślubowania (tj. 28 czerwca 2019 roku), to dopiero w dniu 13 lipca 2020 r. (po ponad 12 miesiącach) został wyznaczony do prowadzenia pierwszej sprawy jako pełnomocnik z urzędu (data odbioru pisma 17 lipca 2020 r.). Wnioskodawca posiada wiedzę, że radca prawny, który jest jego zleceniodawcą w tym samym czasie otrzymał do prowadzenia 3 sprawy z urzędu. Wysokość hipotetycznego wynagrodzenia przyznawanego radcy prawnemu za prowadzenie spraw z urzędu zależy od ich rodzaju lub wartości i może wynosić od 60 zł netto do 10.800 zł netto, co wynika wprost z ww. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

1. Czy Wnioskodawca jest obowiązany, w sytuacji takiej jak opisana we wniosku, prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów czy też obowiązku takiego nie ma?
2. W jaki sposób Wnioskodawca powinien dokonać rozliczenia dochodu uzyskanego w ramach wynagrodzenia za prowadzoną sprawę z urzędu dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych?
3. Czy dokonując rozliczenia rocznego podatku dochodowego od osób fizycznych Wnioskodawca powinien złożyć formularz PIT-36 czy PIT-37?
4. Czy kwota przyznana przez Sąd na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu zawsze będzie stanowić przychód podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, czy wyłącznie wtedy gdy taki wydatek został uprzednio ujęty w księdze przychodów i rozchodów jako koszt uzyskania przychodu?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Wnioskodawca uważa, że z uwagi na nieprowadzenie działalności gospodarczej nie ma obowiązku prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Ad. 2

W ocenie Wnioskodawcy jego obowiązkiem jako podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dochodów uzyskanych w ramach wynagrodzenia za prowadzoną sprawę z urzędu nie jest samodzielne odprowadzanie zaliczek na ten podatek, ponieważ powinien to uczynić płatnik, którym w tym wypadku będzie Sąd, który wydał postanowienie o ustanowieniu dla strony pełnomocnika z urzędu. Obowiązki Wnioskodawcy sprowadzają się zatem do złożenia zeznania rocznego PIT-37, zawierającego dane wynikające z rozliczenia rocznego wystawionego przez zleceniodawcę/płatnika i ewentualne uiszczenie podatku niepokrytego przez zaliczki uiszczone przez płatnika.

Ad. 3

W konsekwencji powyższych rozważań uznać należy, że Wnioskodawca powinien rozliczyć podatek dochodowy na zeznaniu rocznym PIT-37.

Ad. 4

Jeśli natomiast chodzi o kwotę zwrotu wydatków radcy prawnego, o której mowa w § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku, to z uwagi na okoliczność, że jej przyznanie przez Sąd jest uwarunkowane udokumentowaniem, że takie koszty zostały przez radcę prawnego poniesione, zdaniem Wnioskodawcy nie stanowi ona przychodu w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli podatnik nie prowadzi księgi przychodów i rozchodów lub dokumentacji księgowej, albo prowadząc książkę przychodów i rozchodów postanowił nie ujmować uprzednio tej kwoty po stronie kosztów uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426 z późn. zm.), źródłami przychodów są m.in.:

• pkt 2 – działalność wykonywana osobiście,
• pkt 3 – pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl art. 5a pkt 6 ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

• prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Wyłączenie, o którym mowa w art. 5a pkt 6 ww. ustawy, obejmuje więc m.in. przychody uzyskane z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej powyżej ustawy. Poszczególne kategorie tych przychodów wymieniono w art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei przepis art. 13 pkt 6 ww. ustawy stanowi, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Wnioskodawca jest radcą prawnym. Wykonuje zawód w ramach umowy cywilnoprawnej (zlecenie) zawartej z innym radcą prawnym, prowadzącym działalność gospodarczą w formie kancelarii radcowskiej, a także na podstawie stosunku pracy. Wnioskodawca nie powadzi działalności gospodarczej, nie prowadzi podatkowej księgi przychodów i rozchodów ani rejestru sprzedaży VAT. Zeznanie roczne składa na formularzu PIT-37 na podstawie informacji podatkowych uzyskanych od pracodawcy i zleceniodawcy. Wnioskodawca jest zobowiązany do prowadzenia spraw z urzędu, po wyznaczeniu go przez organ samorządu zawodowego, w następstwie ustanowienia przez Sąd radcy prawnego dla strony lub uczestnika postępowania.

Umocowanie do świadczenia pomocy prawnej z urzędu obliguje pełnomocnika do podejmowania stosownych czynności procesowych na rzecz strony, dla której został ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu, i jednocześnie stanowi zobowiązanie Skarbu Państwa do wypłaty ustanowionemu w tym trybie pełnomocnikowi wynagrodzenia nieopłaconej pomocy prawnej.

Kwestia kwalifikacji do źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenia z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu jest przedmiotem wydanej przez Ministra Finansów Interpretacji Ogólnej nr DD3/033/181/CRS/13/RD-90955/13 z 21 listopada 2013 r. W myśl postanowień tej interpretacji kwalifikacja do źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenia z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu jest zależna od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego czy rzecznika patentowego.

Jeżeli adwokat, radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy działalność zawodową wykonuje w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zaliczyć do przychodów z tego źródła. Jeżeli natomiast radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy wykonuje swoją działalność zawodową w innej formie, np. w ramach stosunku pracy, wówczas ich wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy. W tym przypadku na sądzie spoczywają obowiązki płatnika, określone w art. 41 ust. 1 oraz w art. 42 ust. 1 i 2 ustawy.

W związku z tym Wnioskodawca:

• nie ma obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów;
• nie ma obowiązku samodzielnego odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy, w związku z czym składa zeznanie roczne na przeznaczonym do tego celu formularzu (obecnie jest to druk PIT-37);
• nie uzyskuje przychodu podatkowego w przypadku zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na tę interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała albo drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.