2020.10.14 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-3.4012.344.2020.2.KM
z 14 października 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku wspólnym który wpłynął do Organu dnia 6 lipca 2020 r., uzupełnionym pismem nadanym dnia 22 września 2020 r. (data wpływu 23 września 2020 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z dnia 14 września 2020 r. (skutecznie doręczone 15 września 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

uznania wykonywanych usług na rzecz współmałżonka prowadzącego odrębną działalność gospodarczą za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z tym braku obowiązku dokumentowania zakupu tych usług fakturami oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego (pytania nr 1, 2 i 3) – jest nieprawidłowe,

dokumentowania świadczonych usług oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup tych usług (pytania nr 2 i 3; dotyczy przypadku uznania stanowiska Zainteresowanych za nieprawidłowe w odniesieniu do pytania nr 1) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lipca 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania wykonywanych usług na rzecz współmałżonka prowadzącego odrębną działalność gospodarczą za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, dokumentowania świadczonych usług oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup tych usług. Wniosek został uzupełniony pismem nadanym dnia 22 września 2020 r. (data wpływu 23 września 2020 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z dnia 14 września 2020 r. (skutecznie doręczone 15 września 2020 r.).

We wniosku złożonym przez:

Zainteresowanego będącego stroną postępowania:
Wnioskodawczyni

Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:
Wnioskodawca

przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni, od 2018 roku prowadzi działalność gospodarczą w branży drzewnej, która polega w szczególności na sprzedaży drewna. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i wykonuje czynności opodatkowane. Sprzedaż dokonywana jest głównie na rzecz podmiotów z UE. Tym samym korzysta z 0% stawki VAT.

Wnioskodawca, od 2001 roku prowadzi działalność gospodarczą w zakresie tej samej branży. Działalność ta polega na produkcji wyrobów tartacznych tj. na przetwarzaniu surowca drzewnego. Elementy drewniane sprzedawane są następnie kontrahentom.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i wykonuje czynności opodatkowane.

Wnioskodawcy to osoby pozostające w związku małżeńskim. Każda z nich prowadzi odrębnie działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG. Małżonkowie nie zawarli intercyzy, co oznacza, iż dotyczy ich ustrój ustawowej wspólności majątkowej.

Z uwagi na fakt, iż Wnioskodawczyni nie posiada odpowiedniego sprzętu do produkcji tarcicy, w celu przetwarzania surowca korzysta z usług innych podmiotów.

Małżonkowie zamierzają zawrzeć umowę o współpracy w zakresie usług przerobu surowca drzewnego oraz składowania tarcicy wykonywanych przez męża Wnioskodawczyni na rzecz prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Z tytułu realizowanych czynności strony zamierzają rozliczać się w przyjętych okresach rozliczeniowych.

Z uwagi na łączącą małżonków wspólność majątkową powstała jednak wątpliwość, czy w przypadku dostawy usług pomiędzy małżonkami, prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą, dochodzi do transakcji gospodarczej, która będzie podlegała rozliczeniu na gruncie ustawy o VAT na zasadach ogólnych i powinna być udokumentowana fakturą.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że Wnioskodawca będzie wykonywał usługi w zakresie przerobu surowca drzewnego odpłatnie. Jak wskazano we wniosku strony będą rozliczać się w przyjętych okresach rozliczeniowych. Wynagrodzenie będzie określane według ceny za przerób 1 m3 surowca drzewnego i będzie uwzględniało realia rynkowe.

Wnioskodawczyni będzie wykorzystywała wykonywane przez Wnioskodawcę usługi do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy wykonywanie usług na rzecz działalności gospodarczej Wnioskodawczyni przez Wnioskodawcę - współmałżonka, prowadzącego odrębną działalność gospodarczą, z którym Wnioskodawczyni pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej, będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako świadczenie pomiędzy dwoma odrębnymi podatnikami podatku VAT?
Czy usługi wskazane w opisie zdarzenia przyszłego podlegają obowiązkowi dokumentowania fakturami przez Wnioskodawcę?
Czy Wnioskodawczyni będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w fakturach dokumentujących zakup usług od męża, prowadzącego odrębną działalność gospodarczą?

Zdaniem Zainteresowanych, wykonywanie usług na rzecz działalności gospodarczej Wnioskodawczyni przez współmałżonka, prowadzącego odrębną działalność gospodarczą, z uwagi na łączącą ich wspólność majątkową, nie będzie stanowić czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z tym, usługi wskazane w opisie zdarzenia przyszłego nie będą podlegać obowiązkowi dokumentowania fakturami przez Wnioskodawcę. W konsekwencji u Wnioskodawczyni nie będzie podstaw do skorzystania z prawa do odliczenia podatku.

W przypadku jednak uznania przez organ podatkowy, iż czynności określone w opisie zdarzenia przyszłego są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkowi od towarów i usług, Wnioskodawczyni będzie przysługiwać prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wnikający z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostaw towarów w rozumieniu
art. 7 (...).

Z kolei przez działalność gospodarczą, w świetle art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powyższe przepisy określają jakie podmioty spełniają definicję podatnika podatku od towarów i usług. Przepisy ustawy wśród wymienionych podmiotów nie wskazują małżonków, zatem ustawodawca nie uznał małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym, na gruncie przepisów ustawy o VAT małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy. Każdy z nich wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest odrębnym podatnikiem tego podatku.

Należy jednak zauważyć, iż małżonkowie w przypadku odrębnego prowadzenia działalności gospodarczych, nie są zobowiązani do wprowadzania rozdzielności majątkowej. Wnioskodawcy pozostają zatem w ustawowej wspólności majątkowej, która istotnie wpływa na kwalifikację czynności dokonywanych w ramach prowadzonej przez nich odrębnie działalności gospodarczej.

W świetle art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2086), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie zaś z art. 31 § 2 KRO, do majątku wspólnego należą w szczególności:

pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie emerytalnym.

Wspólność majątkowa małżeńska ma charakter wspólności łącznej, co oznacza, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, to znaczy obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności.

W przypadku nabywania składnika majątku w trakcie trwania wspólności, małżonkowie, nie nabywają go w określonych ułamkach. Nabycie takiego składnika na prawach małżeńskiej wspólności majątkowej w efekcie oznacza, iż cały przedmiot przysługuje niepodzielnie obojgu małżonkom. Stąd też wspólność majątkowa małżeńska określana jest mianem „współwłasności do niepodzielnej ręki”.

W trakcie trwania wspólności każdy z małżonków ma zarówno prawo do udziału i rozporządzania całym majątkiem wspólnym, jak i w odniesieniu do poszczególnych składników majątku wspólnego. Małżonkowie tworzący wspólność majątkową małżeńską uprawnieni są więc do dysponowania i zarządzania całym mieniem wchodzącym w skład wspólnej masy majątkowej.

W sytuacji dokonywania zapłaty za usługi przez jednego małżonka na rzecz drugiego, nastąpi wprawdzie przesunięcie środków finansowych z rachunku bankowego jednego małżonka na rachunek bankowy drugiego małżonka, w rzeczywistości jednak nie będzie miało miejsca żadne przysporzenie majątku jednego małżonka kosztem majątku drugiego. Świadczenie traci więc cechę odpłatności w rozumieniu art. 5 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Nie dochodzi bowiem do faktycznej ekwiwalentności świadczeń.

Na znaczenie odpłatności niejednokrotnie zwracał uwagę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w szeregu swoich orzeczeń (np. C-498/99, C-16/93, C-89/81, C-154/80). W wyroku z dnia 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81 Staatssecretaris van Financiën przeciwko Hong-Kong Trade Development Council) TSUE stwierdził, że dla zaistnienia czynności opodatkowanych, dla których kwalifikatorem jest cecha odpłatności, konieczne jest, aby dokonaniu transakcji towarzyszyło wyszczególnienie ceny lub wynagrodzenia jako ekwiwalentu świadczenia podstawowego.

W świetle powyższego, ustrój ustawowej wspólności majątkowej ma istotnie znaczenie dla uznania czy transakcje między małżonkami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą, dokonywane w ramach działalności każdego z nich, traktowane są jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze skutki wynikające z ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, należy podzielić pogląd NSA, wyrażony w wyroku z dnia 4 kwietnia 2018 r. (sygn. I FSK 887/16) oraz stanowisko WSA w Gdańsku zawarte w wyroku z dnia 11 grudnia 2018 r. (sygn. I SA/Gd 939/18).

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż w przypadku transakcji zawieranych pomiędzy małżonkami objętych ustawową wspólnością majątkową i prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą, nie wystąpi element wynagrodzenia. Z istoty wspólności majątkowej wynika bowiem, że nie ma możliwości wypłaty wynagrodzenia z wzajemnych świadczeń między małżonkami. Zatem transakcje te nie mogą mieć charakteru odpłatnego.

,,W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w sytuacji gdy pomiędzy małżonkami istnieje ustawowa wspólność majątkowa, wszelkie transakcje, jakie zawierane są pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą nie mogą mieć charakteru odpłatnego. W takim przypadku nie jest możliwe uregulowanie należności pomiędzy małżonkami. Jeden z małżonków nie może dokonać wypłaty wynagrodzenia drugiemu z małżonków środkami pieniężnymi objętymi wspólnością ustawową za składniki majątku wchodzące w skład wspólności ustawowej.”

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych, wskazują na autonomiczność prawa podatkowego jako argument przemawiający za uznaniem czynności pomiędzy małżonkami odrębnie prowadzącymi działalność gospodarczą i będącymi podatnikami VAT, jako podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż jak twierdzą, wspólność majątkowa nie ma wpływu na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny wskazał właśnie autonomię prawa podatkowego jako element mający zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia, iż przesunięcie towarów z działalności jednego ze współmałżonków do działalności drugiego nie stanowi dostawy towarów na gruncie ustawy o VAT (istotą sprawy rozstrzyganej przez NSA była kwestia dostawy towarów).

„Odwołując się do autonomii prawa podatkowego w zakresie podatku VAT należy mieć głównie na względzie, że podatek ten rządzi się określonymi zasadami, m.in., jak już zauważono powyżej, poza wyjątkami wskazanymi w ustawie o VAT, z uwagi na treść art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT oraz art. 2 ust. 1a Dyrektywy Rady z dnia 28 listopada 2006 r. nr 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE seria L z 2006 r. Nr 347/1 ze zm., dalej: Dyrektywa 112), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega, co do zasady, odpłatna dostawa towarów. To odpłatność stanowi element konieczny dla powstania obowiązku w podatku od towarów i usług. Odpłatność oznacza wykonanie dostawy, czy świadczenia usług za wynagrodzeniem. Wyjaśniając znaczenie tego pojęcia, które nie jest definiowane ani na gruncie ustawy o VAT, ani Dyrektywy 112, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wielokrotnie podkreślał konieczność istnienia bezpośredniego związku pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem w postaci dostawy towarów, czy też usługą (por. wyrok w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden).

Powyższe podejście potwierdził również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Dodatkowo podkreślił, że transakcje zawierane między małżonkami prowadzącymi odrębnie działalności gospodarcze nie mogą być uznane jako odpłatne jak również jako mające charakter nieodpłatny, z uwagi na fakt, iż małżonkowie nie mogą wyodrębnić udziałów, którymi mogliby samodzielnie zarządzać.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Jednak w świetle powyższego należy stwierdzić, iż skoro czynności między małżonkami znajdującymi się we wspólności ustawowej małżeńskiej, nie są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, u Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek dokumentowania ich fakturami.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przy czym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy. Zatem aby podatnik miał możliwość dokonania odliczenia podatku VAT od dokonanego zakupu muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

podatnik otrzymał fakturę,

powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy,

nabyte towary lub usługi będą przez podatnika wykorzystywane w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

W konsekwencji więc nie powstania obowiązku u sprzedawcy (współmałżonka), u Wnioskodawczyni nie wystąpi podstawa do dokonania przez nią odliczenia podatku od towarów i usług w związku z zakupem usług od firmy męża. W przypadku jednak uznania przez organ stanowiska przedstawionego w niniejszym wniosku za nieprawidłowe i stwierdzenia, iż czynności pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębną działalność gospodarczą podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to prawo takie u Wnioskodawczyni powstanie, gdyż nabywane przez nią usługi wykorzystuje do działalności opodatkowanej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe w zakresie uznania wykonywanych usług na rzecz współmałżonka prowadzącego odrębną działalność gospodarczą za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z tym braku obowiązku dokumentowania zakupu tych usług fakturami oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego (pytania nr 1, 2 i 3), a także prawidłowe – w zakresie dokumentowania świadczonych usług oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup tych usług (pytania nr 2 i 3; dotyczy przypadku uznania stanowiska Zainteresowanych za nieprawidłowe w odniesieniu do pytania nr 1).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez towary – stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Dostawa towarów oraz świadczenie usług mieszczą się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy. Zgodnie z tym przepisem przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą,
o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy kto dokonuje czynności dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany, co do zasady, za podatnika podatku od towarów i usług.

Ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359).

W świetle art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W myśl art. 35 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Stosownie do art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Jak stanowi art. 43 § 1 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni od 2018 roku prowadzi działalność gospodarczą w branży drzewnej, która polega w szczególności na sprzedaży drewna. Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i wykonuje czynności opodatkowane. Sprzedaż dokonywana jest głównie na rzecz podmiotów z UE. Tym samym korzysta z 0 % stawki VAT.

Wnioskodawca od 2001 roku prowadzi działalność gospodarczą w zakresie tej samej branży. Działalność ta polega na produkcji wyrobów tartacznych tj. na przetwarzaniu surowca drzewnego. Elementy drewniane sprzedawane są następnie kontrahentom. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i wykonuje czynności opodatkowane.

Wnioskodawcy to osoby pozostające w związku małżeńskim. Każda z nich prowadzi odrębnie działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG. Małżonkowie nie zawarli intercyzy, co oznacza, że dotyczy ich ustrój ustawowej wspólności majątkowej.

Z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni nie posiada odpowiedniego sprzętu do produkcji tarcicy, w celu przetwarzania surowca korzysta z usług innych podmiotów.

Wnioskodawca będzie wykonywał usługi w zakresie przerobu surowca drzewnego odpłatnie. Strony będą rozliczać się w przyjętych okresach rozliczeniowych. Wynagrodzenie będzie określane według ceny za przerób 1 m3 surowca drzewnego i będzie uwzględniało realia rynkowe.

Wnioskodawczyni będzie wykorzystywała wykonywane przez Wnioskodawcę usługi do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W związku z tak przedstawionym opisem sprawy wątpliwości Wnioskodawców dotyczą określenia, czy usługi wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Wnioskodawczyni stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że powołane wyżej przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy precyzują, jakie podmioty wpisują się w definicję podatnika podatku od towarów i usług. Ustawodawca nie wymienił wśród nich małżonków. Ustawa o podatku od towarów i usług nie obejmuje także małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy, bowiem każdy z nich wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest odrębnym podatnikiem tego podatku. Co więcej autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres ich praw i obowiązków jako podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności cywilnoprawnych między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej. Niezależnie więc od istniejących stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami, w transakcjach zawieranych pomiędzy nimi mamy do czynienia z wykonywaniem czynności opodatkowanych pomiędzy dwoma odrębnymi podmiotami. Zatem transakcje dokonywane pomiędzy nimi, jako osobami, prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług, które to czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku w pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że na gruncie przepisów ustawy o VAT, zarówno Wnioskodawczyni, jak i Wnioskodawca, traktowani są jako odrębne, niezależne podmioty (podatnicy). Wnioskodawczyni, jako czynny podatnik VAT, w oparciu o składniki majątku wspólnego posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast w ramach małżeństwa współwłasność łączną z mężem. W związku z tym, prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o część składników majątku wspólnego ma nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Zatem pomimo tego, że Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o część majątku wspólnego, to jest w sensie ekonomicznym właścicielem tej części majątku wspólnego.

W związku z tym, pomimo nabycia usługi przerobu surowca drzewnego oraz składowania tarcicy od Wnioskodawcy do działalności gospodarczej Wnioskodawczyni w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, usługi te – jak wynika z wniosku – są przeznaczone i wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Wnioskodawczyni w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym, Wnioskodawca w związku ze świadczeniem tych usług działa jak podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że czynność ta – wbrew stanowisku przedstawionemu we wniosku – będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego, stanowisko Zainteresowanych, zgodnie z którym wykonywanie usług na rzecz działalności gospodarczej Wnioskodawczyni przez współmałżonka, prowadzącego odrębną działalność gospodarczą, z uwagi na łączącą ich wspólność majątkową, nie będzie stanowić czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1), należy uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii obowiązku wystawienia faktury dokumentującej świadczenie usług przerobu surowca drzewnego oraz składowania tarcicy przez Wnioskodawcę na rzecz Wnioskodawczyni, należy przywołać zasady dotyczące wystawiania faktur, które zostały uregulowane w ustawie w Dziale XI – Dokumentacja, w Rozdziale 1 – Faktury.

Jak stanowi art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów;
dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:
1. państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
2. państwa trzeciego;
świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, dla których miejscem świadczenia jest miejsce określone zgodnie z art. 28k ust. 1, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziałach 6a i 7, dla których państwem członkowskim identyfikacji jest Rzeczpospolita Polska.

W świetle art. 2 pkt 31 ustawy, przez fakturę rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Na mocy art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Z powyższych przepisów wynika, że podatnik – co do zasady – ma obowiązek wystawić fakturę, która dokumentuje sprzedaż dokonywaną na rzecz innego podatnika.

Jak wskazała Wnioskodawczyni, zarówno Ona jak i Wnioskodawca są czynnymi podatnikami VAT. Ponadto, jak wykazano powyżej, usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zatem uwzględniając obowiązujące przepisy prawa i okoliczności sprawy należy stwierdzić, że małżonek Wnioskodawczyni będący podatnikiem VAT czynnym odrębnym od Wnioskodawczyni, zobowiązany będzie do udokumentowania świadczenia przedmiotowych usług na rzecz Wnioskodawczyni fakturami.

Przechodząc z kolei do kwestii prawa Wnioskodawczyni do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej zakup usług od małżonka prowadzącego osobną działalność, w pierwszej kolejności należy wskazać na przepis art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy – kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki,
tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Ponadto na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy – obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Wnioskodawczyni wskazała, że zarówno Ona jak i Jej małżonek (Wnioskodawca ) - każde z nich - prowadzi działalność gospodarczą oraz jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Nabyte od Wnioskodawcy (małżonka Wnioskodawczyni) usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT przez Wnioskodawczynię.

W związku z powyższym, z uwagi na to, że Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzącym działalność gospodarczą, a usługi nabyte od Wnioskodawcy – męża Wnioskodawczyni będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, to Wnioskodawczyni przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup tych usług, stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku uznania przez organ podatkowy, że czynności określone w opisie zdarzenia przyszłego są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkowi od towarów i usług, Wnioskodawczyni będzie przysługiwać prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wnikający z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę (w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2 i 3), należy uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Zainteresowanych wyroków należy zwrócić uwagę, że zostały one wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą innych organów wydających interpretacje indywidualne w sprawach innych podatników. Jest to tym bardziej zrozumiałe zważywszy na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw podlegających rozstrzygnięciu. Zatem powołane orzeczenia nie mogły mieć wpływu na ocenę prawną rozpatrzonej sprawy, i zostały uznane za argumentację Zainteresowanych.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Stosownie do § 2 ww. artykułu przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego … w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin