Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDWPT.4011.175.2020.1.IL
z 30 października 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 2 września 2020 r. (data wpływu 8 września 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych:

• w części dotyczącej wydatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na zakup lokalu mieszkalnego, w którym Wnioskodawczyni będzie realizowała własne cele mieszkaniowe należało uznać - za prawidłowe,
  

• w części dotyczącej wydatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na zakup drugiego lokalu mieszkalnego dla realizacji potrzeb mieszkaniowych córki należało uznać - za nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 8 września 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni w dniu …2016 r. nabyła niezabudowaną nieruchomość, o powierzchni … ha, położoną…, dla której Sąd Rejonowy … prowadzi księgę wieczystą….. W dniu … 2020 r., Wnioskodawczyni zawarła przed notariuszem przedwstępną warunkową umowę sprzedaży ww. nieruchomości. Strony zobowiązały się do zawarcia umowy przyrzeczonej do dnia 31 grudnia 2020 r., pod warunkiem, że Gmina ….nie skorzysta z przysługującego jej prawa pierwokupu oraz pozyskania przez kupującego stosownych decyzji i pozwoleń o charakterze administracyjnym. Jako cenę zapłaty za wskazaną nieruchomość strony ustaliły przeniesienie własności lokalu mieszkalnego znajdującego się na trzeciej kondygnacji o powierzchni …. oraz wycenionej wartości …. oraz lokalu mieszkalnego znajdującego się na drugiej kondygnacji o powierzchni ….o wartości ….. Jako termin przeniesienia własności wyżej opisanych lokali strony zastrzegły 30 kwietnia 2022 r.

Wnioskodawczyni nabyła niezabudowaną nieruchomość położoną ….w drodze umowy kupna zawartej z Gminą …w dniu …. 2016 r. Jest jedyną właścicielką tej nieruchomości, a na mocy ostatecznej decyzji Nr …. o warunkach zabudowy Prezydenta ….zostały ustalone warunki dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego, co oznacza, że działka ta nie stanowi gospodarstwa rolnego. Wnioskodawczyni planuje zawrzeć umowę sprzedaży nieruchomości polegającą na otrzymaniu w rozliczeniu dwóch lokali mieszkalnych. W ocenie Wnioskodawczyni kwota ta będzie równa. Wnioskodawczyni jedno mieszkanie przeznaczy na cele mieszkaniowe drugie mieszkanie natomiast będzie przeznaczone na cele mieszkaniowe córki Wnioskodawczyni, która w chwili obecnej jest małoletnia i ma…. lat. Do osiągnięcia przez córkę właściwego wieku, Wnioskodawczyni ma zamiar wynajmować ten lokal. Będzie to najem prywatny. Lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość będą położone w tej samej miejscowości, w tym samym budynku. Ponadto Wnioskodawczyni wskazała, że nie jest to transakcja przeprowadzona przez osobę fizyczną.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy z uwagi na sprzedaż nieruchomości w 2020 r. zakupionej w 2016 r., przy otrzymaniu zapłaty ceny w postaci dwóch lokali mieszkalnych, sprzedająca korzysta z tzw. ulgi mieszkaniowej opisanej w art. 21 ust. l pkt l31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku zawarcia umowy przyrzeczonej do dnia 31 grudnia 2020 r., przysługuje Wnioskodawczyni zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych, które uregulowano w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Brzmienie wskazanego przepisu brzmi następująco: wolne od podatku są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. Analizując brzmienie powyżej przytoczonego przepisu wskazać należy, że Wnioskodawczyni spełniła wszystkie przesłanki uprawniające ją do skorzystania ze wskazanego zwolnienia. Przede wszystkim w ciągu trzech lat od prognozowanej daty sprzedaży dojdzie do pozyskania nowej nieruchomości przeznaczonej na cele mieszkaniowe. Zawarcie umowy przyrzeczonej planowane jest do dnia 31 grudnia 2020 r., a wydanie lokali mieszkalnych, jako ceny zapłaty, planowane jest do dnia 30 kwietnia 2022 r. Tym samym zachowany zostaje trzyletni termin wydatkowania środków pozyskanych ze sprzedaży nieruchomości na cele mieszkaniowe. Dodatkowo, podkreślić należy, że w przedmiotowej sprawie całkowicie odchodzi problem jaka kwota rzeczywiście została wydatkowana na cele mieszkaniowe, gdyż Wnioskodawczyni z tytułu sprzedaży nieruchomości otrzymuje dwa lokale mieszkalne, które w całości przeznaczy na własne cele mieszkaniowe. Nieruchomość będąca przedmiotem sprzedaży jest niezabudowaną nieruchomością gruntową, na której Wnioskodawczyni musiałaby wybudować dom mieszkalny, aby zostały zrealizowane cele mieszkaniowe. Niestety, do wybudowania domu niezbędne jest posiadanie środków finansowych odpowiedniej wysokości, stąd też Wnioskodawczyni powzięła decyzję o sprzedaży tejże nieruchomości, po to, aby pozyskać lokal mieszkalny, który zostanie w całości przeznaczony na cele mieszkaniowe. Wnioskodawczyni jest świadoma, że nie ma możliwości jednoczesnego zamieszkiwania dwóch lokali mieszkalnych, stąd też, w początkowej fazie, po wykończeniu lokali jeden z nich zostanie przeznaczony na wynajem. Brak jednoczesnego zamieszkiwania w dwóch lokalach nie wyklucza jednak możliwości skorzystania ze zwolnienia uregulowanego w art. 21 ust. l pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Takie stanowisko znajduje też odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowym. W wyroku z dnia 22 października 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (III SA/Wa 1028/14) stwierdził, że zgodnie z literalnym brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 113 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ze zwolnienia z opodatkowania korzysta przychód uzyskany ze sprzedaży udziału w mieszkaniu, przeznaczony następnie na nabycie lokali mieszkalnych, które po nabyciu będą wynajmowane. Dla uzyskania zwolnienia wystarczające jest samo nabycie określonych rzeczy, bez względu na sposób ich wykorzystywania po nabyciu.

Podobne stanowisko zaprezentował Naczelny Są Administracyjny, który w wyroku z dnia 29 listopada 2016 r. (II FSK 3126/14) wskazał, że „czasowe, uzasadnione obiektywnymi okolicznościami wynajęcie zakupionych lokali mieszkalnych samo w sobie nie może przesądzać o tym, że podatnik nie będzie w nich realizował w tych mieszkaniach własnych celów mieszkaniowych. Ustawodawca nie zastrzegł w treści analizowanych przepisów, że własny cel mieszkaniowy w zakupionym lokalu ma być realizowany nieprzerwanie od daty jego nabycia”.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 25 października 2015 r. wskazał, że „podatnik może zaspokajać w nabytym lokalu własne potrzeby mieszkaniowe, również w przypadku wynajęcia lokalu osobom trzecim i czerpanie z tego korzyści materialnych” .

Mając całość powyższej argumentacji na uwadze, w ocenie Wnioskodawczy, wskazane w niniejszym wniosku okoliczności faktyczne uzasadniają przyznanie Wnioskodawczyni zwolnienia ujętego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego:

• w części dotyczącej wydatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na zakup lokalu mieszkalnego, w którym Wnioskodawczyni będzie realizowała własne cele mieszkaniowe należało uznać - za prawidłowe,

• w części dotyczącej wydatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na zakup drugiego lokalu mieszkalnego dla realizacji potrzeb mieszkaniowych córki należało uznać - za nieprawidłowe.
  
  

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy wskazuje, że jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec powyższego dla określenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości istotne jest ustalenie daty nabycia tej nieruchomości. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje pojęcia „nabycie”, nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne, czy nieodpłatne. Nie określa również, na podstawie jakiej czynności prawnej może nastąpić nabycie nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości lub praw majątkowych. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, co oznacza, że z nabyciem nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy do czynienia z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości lub tych praw, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci własności rzeczy lub praw.

Zatem, aby dana czynność miała charakter odpłatnej nie musi jej towarzyszyć świadczenie pieniężne i przepływ gotówkowy.

Forma bezpośredniej wymiany towarów, jaką jest uregulowana w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740) umowa zamiany również stanowi ich odpłatne zbycie. Zgodnie bowiem z ww. przepisem przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne. Innym argumentem przemawiającym za tym, że umowa zamiany stanowi odpłatną czynność prawną, jest art. 604 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Fakt ten ukazuje liczne podobieństwa między wskazanymi umowami, ograniczając różnicę między nimi jedynie do formy zapłaty, którą w przypadku umowy sprzedaży stanowi wartość pieniężna, a w przypadku umowy zamiany – inna rzecz.

W następstwie umowy zamiany mają miejsce dwie czynności. Z jednej strony dochodzi u każdej ze stron do odpłatnego zbycia nieruchomości/ograniczonego prawa rzeczowego, z drugiej natomiast każda ze stron nabywa nową nieruchomość/nowe prawo rzeczowe. Należy przy tym zauważyć, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega jedynie odpłatne zbycie, zaś nabycie jest w tym przypadku podatkowo obojętne.

Nie ma przy tym znaczenia czy zamieniane nieruchomości/prawa rzeczowe mają taką samą wartość. Zamiana bowiem niezależnie od tego czy jej przedmiotem są nieruchomości/prawa rzeczowe mające taką samą wartość, czy też nie, stanowi formę odpłatnego zbycia, przez co wywołuje określone skutki podatkowe.

Wobec powyższego, zamiana nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, a także określonych praw rzeczowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Jeżeli natomiast zamiana nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i określonych praw rzeczowych następuje po upływie tego okresu, przychód z ich zamiany nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni w dniu …2016 r. nabyła niezabudowaną nieruchomość. W dniu ….2020 r., Wnioskodawczyni zawarła przed notariuszem przedwstępną warunkową umowę sprzedaży ww. nieruchomości. Strony zobowiązały się do zawarcia umowy przyrzeczonej do dnia 31 grudnia 2020 r., pod warunkiem, że Gmina nie skorzysta z przysługującego jej prawa pierwokupu oraz pozyskania przez kupującego stosownych decyzji i pozwoleń o charakterze administracyjnym. Jako cenę zapłaty za wskazaną nieruchomość strony ustaliły przeniesienie własności lokalu mieszkalnego znajdującego się na trzeciej kondygnacji o powierzchni …oraz wycenionej wartości …oraz lokalu mieszkalnego znajdującego się na drugiej kondygnacji o powierzchni …o wartości….. Jako termin przeniesienia własności wyżej opisanych lokali strony zastrzegły 30 kwietnia 2022 r. Wnioskodawczyni nabyła niezabudowana nieruchomość w drodze umowy kupna zawartej z Gminą w dniu …2016 r. Jest jedyną właścicielką tej nieruchomości, a na mocy ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy zostały ustalone warunki dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego, co oznacza, że działka ta nie stanowi gospodarstwa rolnego. Wnioskodawczyni planuje zawrzeć umowę sprzedaży nieruchomości polegającą na otrzymaniu w rozliczeniu dwóch lokali mieszkalnych. W ocenie Wnioskodawczyni kwota ta będzie równa. Wnioskodawczyni jedno mieszkanie przeznaczy na cele mieszkaniowe drugie mieszkanie natomiast będzie przeznaczone na cele mieszkaniowe córki Wnioskodawczyni, która w chwili obecnej jest małoletnia i ma … lat. Do osiągnięcia przez córkę właściwego wieku, Wnioskodawczyni ma zamiar wynajmować ten lokal. Będzie to najem prywatny. Lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość będą położone w tej samej miejscowości, w tym samym budynku. Ponadto Wnioskodawczyni wskazała, że nie jest to transakcja przeprowadzona przez osobę fizyczną.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że odpłatne zbycie w 2020 r. w drodze zamiany niezabudowanej nieruchomości nabytej w 2016 r., a więc dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ww. nieruchomość została nabyta, będzie stanowiło źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust.1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Stosownie do ust. 2 artykułu 30e ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

W myśl art. 22 ust. 6c ww. ustawy, koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Na podstawie art. 22 ust. 6e ww. ustawy, wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Dochód zwolniony należy zatem obliczyć według następującego wzoru:

dochód zwolniony = D x W/P

gdzie:

• D – dochód ze sprzedaży nieruchomości,
  

• W – wydatki poniesione na cele mieszkaniowe,
  

• P – przychód ze sprzedaży nieruchomości.
  
  

Cele mieszkaniowe, których sfinansowanie przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uprawnia do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania, wymienione zostały w art. 21 ust. 25 cytowanej ustawy.

Stosownie do art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

1. nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
2. nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
3. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
4. budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
5. rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zgodnie z art. 21 ust. 26 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d) i e), rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach.

Zgodnie z treścią art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.), umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Przy czym umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości, o czym stanowi art. 158 ww. ustawy powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Z powyższych przepisów prawa jednoznacznie wynika, że do nabycia nieruchomości konieczne jest zawarcie w formie aktu notarialnego ostatecznej umowy przeniesienia własności nieruchomości. Natomiast zarówno zawarcie umowy przyrzeczonej prowadzą do nabycia własności nieruchomości, ale nie są z nim równoważne. Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, a art. 158 tego Kodeksu określa wyraźnie formę tej czynności prawnej.

Natomiast brak w formie aktu notarialnego umowy przeniesienia własności lokalu/lokali w terminie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zbycie nieruchomości ma oczywisty skutek w postaci braku nabycia własności tego lokalu/lokali, a tym samym powoduje brak spełnienia warunków do skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 w związku z art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy wiąże bowiem skutek prawny w postaci zwolnienia uzyskanego dochodu od opodatkowania podatkiem dochodowym zarówno z terminem wydatkowania środków pieniężnych jak i z faktem zawarcia umowy przenoszącej własność.

Użyte w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sformułowanie „wydatki poniesione na nabycie” prowadzą do jednoznacznego wniosku, że jedynie wydatkowanie przychodu na definitywne i ostateczne nabycie nieruchomości, to znaczy skutkujące przeniesieniem własności, w terminie trzech lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym doszło do odpłatnego zbycia uprawnia do zwolnienia wskazanego w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy.

Zatem, aby skorzystać ze zwolnienia Wnioskodawczyni powinna w ciągu trzech lat (liczonych od końca roku podatkowego, w którym nastąpi odpłatne zbycie niezabudowanej nieruchomości) wydatkować przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości na własny cel mieszkaniowy.

Tutejszy organ pragnie zaakcentować, że zwolnienia podatkowe oraz ulgi są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jak również ulgi, należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Stąd też, korzystanie ze zwolnienia przysługuje podatnikowi tylko i wyłącznie w sytuacji spełnienia przesłanek wskazanych w przepisach prawa.

Należy również zastrzec, że w przypadku korzystania z ulg i zwolnień podatkowych, wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek udowodnienia, że określony wydatek został poniesiony przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że okolicznością decydującą o zastosowaniu zwolnienia wynikającego z przywołanego art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy jest fakt wydatkowania począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie środków z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych na wskazane w ustawie własne cele mieszkaniowe.

Ustawodawca uzależnia zatem prawo do skorzystania ze zwolnienia od wydatkowania przez podatnika w ściśle określonym czasie, środków uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) na realizację własnego celu mieszkaniowego. Do wydatków tych zalicza się m. in. wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy. Z treści art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że do zastosowania ulgi w nim przewidzianej konieczne jest spełnienie dwóch warunków, mianowicie: wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe i dokonanie tej czynności przed upływem trzyletniego terminu od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zbycie.

Rozstrzygając zatem o prawie Wnioskodawczyni do zwolnienia z opodatkowania należy pamiętać, że zawarty w art. 21 ust. 25 ww. ustawy katalog wydatków uprawniających do zwolnienia ma charakter zamknięty i w związku z tym tylko wydatkowanie środków na realizację celów w nim wskazanych pozwala na skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania. Inne wydatki nie wymienione w tym katalogu nie będą uprawniały do skorzystania z powyższego zwolnienia.

Przy czym podkreślić należy, że w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wskazał, że przychód ze sprzedaży ma zostać wydatkowany na „własne cele mieszkaniowe”. Poprzedzenie wyrażenia „cele mieszkaniowe” przymiotnikiem „własne”, świadczy o tym, że ustawodawca przewidując podstawę do zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 i dopisując ten przymiotnik, przesądził, że celem nadrzędnym jest możliwość uwzględnienia przy obliczaniu dochodu zwolnionego z opodatkowania tylko takich wydatków, które poniesione zostały na zaspokojenie „własnych” potrzeb mieszkaniowych podatnika.

W orzecznictwie dość jednolicie przyjmuje się, że cel mieszkaniowy wiąże się z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych, przy czym chodzi tu o potrzeby mieszkaniowe w sensie obiektywnym, a zatem potrzeby przeciętnego podatnika, który o ulgę się ubiega. Zawsze bowiem centrum życiowe koncentruje się w konkretnym budynku lub lokalu mieszkalnym i ten właśnie budynek lub lokal służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Ustawowy warunek do skorzystania z ulgi powinien być spełniony w chwili nabycia nieruchomości. Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 października 2014 r. sygn. akt I SA/Łd 908/14 postawił tezę, że „już wówczas obiektywna potrzeba wykorzystania takiego lokalu powinna mieć miejsce”. Tym samym nie będzie celem mieszkaniowym nabycie nieruchomości, która ma być przeznaczona dla dziecka na przyszłość, a do tego czasu będzie wynajmowana. Potrzeba realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych jest najważniejszym elementem przedmiotowego zwolnienia, która powinna być zaspokojona w momencie nabycia lokalu mieszkalnego czy budynku. W tym samym wyroku Sąd podkreślił, że skorzystanie ze zwolnienia odnosi się tylko i wyłącznie do tych nabyć, które służą określonym celom, zaspokajaniu własnych potrzeb mieszkaniowych. Ponadto nabycie winno być ukierunkowane na zaspokojenie wyłącznie własnych celów mieszkaniowych Wnioskodawcy i nie może służyć ani realizacji celów mieszkaniowych innych osób, ani służyć uniknięciu opodatkowania poprzez dokonanie wydatku. W przypadku nabycia budynku lub lokalu mieszkalnego ze środków ze sprzedaży innej nieruchomości podatnik faktycznie winien w nowo nabytej nieruchomości własne cele mieszkaniowe realizować, a więc mieszkać. Nie wystarczy być zatem właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości – w nieruchomości tej trzeba jeszcze faktycznie zamieszkać. Innymi słowy podatnik, który nabywa lokal lub budynek dla własnych potrzeb ma w tym lokalu/budynku faktycznie mieszkać. Lokal/budynek, który nie jest zamieszkały przez podatnika, jest niewykorzystywany przez niego do zamieszkania lub jest wykorzystywany do innych celów niż zaspokojenie własnych potrzeb podatnika (np. zamieszkują go inne niż podatnik osoby) nie jest lokalem/budynkiem, którego zakup mógłby zostać uznany za realizację własnego celu mieszkaniowego. W świetle takiego wyjaśnienia nie zaspokaja swoich własnych celów mieszkaniowych osoba, która posiadając własne miejsce zamieszkania nabywa kolejne nieruchomości w celach lokaty kapitału, prowadzenia inwestycji w postaci najmu, remontu celem późniejszej ich odsprzedaży z zyskiem lub dla realizacji potrzeb mieszkaniowych innych osób, np. dzieci.

Same subiektywne deklaracje podatników o nabyciu budynku/lokalu w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych nie są wystarczające do uzyskania zwolnienia podatkowego. Nie wystarczy zatem samo poczynienie wydatków mieszkaniowych, lecz konieczne jest, aby nastąpiło to jednocześnie w celu realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych. Organy podatkowe mają prawo do własnej oceny artykułowanych przez podatników subiektywnych motywów zakupu nieruchomości mieszkalnych i późniejszych decyzji co do dalszych losów tych nieruchomości. Weryfikacji takiej dokonuje się poprzez porównanie obiektywnych faktów związanych z zakupem i późniejszym losem nieruchomości do deklarowanych motywów działania podatnika. Przy czym motywy te muszą być potwierdzone obiektywnymi faktami.

Intencją ustawodawcy tworzącego zwolnienie przedmiotowe w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zachęcanie podatników do nabywania w miejsce zbywanych nieruchomości czy praw majątkowych, innych nieruchomości lub praw przeznaczonych do zaspokajania ich indywidualnych potrzeb mieszkaniowych a nie realizacja jakichkolwiek i czyichkolwiek celów mieszkaniowych. Potwierdza to poprzedzenie wyrażenia „cele mieszkaniowe” przymiotnikiem „własne”. Zwolnienie dotyczy zatem realizowania przez podatnika swoich celów mieszkaniowych, czyli własnych potrzeb mieszkaniowych.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne oraz przedstawione przepisy prawa stwierdzić należy, że w przypadku gdy Wnioskodawczyni dokona zbycia w drodze zamiany niezabudowanej nieruchomości, przed upływem pięciu lat od daty jej nabycia, powstanie źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wydatkowanie przez Wnioskodawczynię przychodu ze zbycia niezabudowanej nieruchomości na nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, w którym Wnioskodawczyni będzie realizować własne cele mieszkaniowe tj. mieszkać, uprawnia do skorzystania w tym zakresie ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wydatkowanie przychodu z odpłatnego zbycia niezabudowanej nieruchomości na nabycie przez Wnioskodawczynię drugiego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, nie stanowi o realizacji własnych celów mieszkaniowych Wnioskodawczyni, gdyż jak wskazano w opisie stanu faktycznego, nabycie drugiego lokalu mieszkalnego, położonego w tym samym budynku nastąpiło z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe córki. Takie wydatkowanie przychodu ze zbycia nieruchomości nie będzie mieścić się w pojęciu „zaspokajania własnych potrzeb mieszkaniowych” objętych dyspozycją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, stwierdzić należy, że w związku z wydatkowaniem przychodu ze zbycia niezabudowanej nieruchomości na nabycie lokalu mieszkalnego dla realizacji potrzeb mieszkaniowych córki, dochód w tej części nie będzie korzystał ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa ww. przepisie i podlegał będzie opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym zgodnie z art. 30e ww. ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni w części dotyczącej wydatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na zakup lokalu mieszkalnego, w którym Wnioskodawczyni będzie realizowała własne cele mieszkaniowe należało uznać za prawidłowe, natomiast w części wydatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na zakup drugiego lokalu mieszkalnego dla realizacji potrzeb mieszkaniowych córki należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), zauważyć należy, że organ podatkowy wydając interpretację indywidualną przepisów prawa opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku opis sprawy będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego…., za pośrednictwem Organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.