Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDWL.4011.34.2020.3.TW
z 9 listopada 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 lipca 2020 r. (data wpływu 15 lipca 2020 r.), uzupełnionym w dniach 19 sierpnia 2020 r. oraz 2 października 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zysków z inwestycji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 lipca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zysków z inwestycji.

Wniosek nie spełniał warunków formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 22 lipca 2020 r., nr 0112-KDWL.4011.34.2020.1.TW wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 10 sierpnia 2020 r., wniosek uzupełniono w dniu 19 sierpnia 2020 r. (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 17 sierpnia 2020 r.).

Analiza informacji przedstawionych w uzupełnieniu wniosku wykazała, że zawarty we wniosku opis, został przedstawiony w sposób ogólny, w związku z czym pismem z dnia 15 września 2020 r. nr 0112-KDWL.4011.34.2020.2.TW wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienie opisu sprawy.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 23 września 2020 r., wniosek uzupełniono w dniu 2 października 2020 r. (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 30 września 2020 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Podatnik w 2019 roku zaczął inwestować za pośrednictwem zagranicznej platformy inwestycyjnej (…). Podatnik wpłacił środki na rachunek firmy inwestycyjnej i za jej pośrednictwem dokonywał transakcji na rynku globalnych pożyczek, co polega na nabywaniu/otwieraniu i zamykaniu/zbywaniu poszczególnych udziałów w transakcjach finansowych. W ramach tych transakcji finansowych, firma pożyczkowa udziela kapitału wielu pożyczkobiorcom, a następnie zbywa na rzecz inwestorów (w tym podatnika), udział w takich transakcjach finansowych z prawem do odpowiedniej części odsetek. Podatnik co do zasady więc nie udziela pożyczek za pośrednictwem platformy inwestycyjnej, ale nabywa udziały w takich pożyczkach.

Rentowność takich transakcji jest szacowana poprzez porównanie kwoty pożyczki do zwrotu łącznie z odsetkami, z kwotą jaką inwestor płaci firmie pożyczkowej z tytułu nabycia udziału w takiej pożyczce. Pożyczkobiorca spłacając swoje zobowiązanie przelewa środki na właściwy rachunek bankowy platformy (…), a ta następnie rozdziela środki pomiędzy inwestorów proporcjonalnie do zakupionych przez nich udziałów i środki z tego tytułu zapisuje na ich kontach rozliczeniowych na platformie. Inwestor ma wówczas jedynie do wyboru, albo reinwestowanie pozyskanych w ten sposób środków w kolejne pożyczki, albo złożenie na platformie (…) dyspozycji wypłaty środków na własny rachunek bankowy. Dopiero wówczas inwestor otrzymuje możliwość swobodnego dysponowania pozyskanymi środkami.

Podatnik nie inwestował za pośrednictwem ww. platformy inwestycyjnej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W 2019 roku wszystkie pozycje nabyte przez podatnika za pośrednictwem wskazanej platformy inwestycyjnej zamknęły się bilansem dodatnim. Podatnik w 2019 roku wypłacał z platformy inwestycyjnej część środków, jednakże kwota ta nie przewyższyła wysokości zainwestowanego kapitału. Podatnik w dalszym ciągu inwestuje środki za pośrednictwem platformy (…).

W uzupełnieniu z dnia 19 sierpnia 2020 r. (wg daty wpływu) wskazano, że podatnik inwestuje na platformie (…) wyłącznie własne oszczędności w ramach zarządu swoim majątkiem, na podobnej zasadzie jak korzysta z usług biura maklerskiego, za pośrednictwem którego nabywa lub zbywa akcje na rynku regulowanym. Podatnik przy tym z racji możliwości korzystania na platformie (…) z opcji gwarancji zwrotu kapitału w ramach poszczególnych pozycji, wyklucza w ten sposób możliwość ponoszenia straty z tytułu inwestycji. Pożyczki udostępnione na platformie (…) są objęte gwarancją odkupu w przypadku braku płatności przez pożyczkobiorcę tzn. jeżeli pożyczkobiorca nie spłaca pożyczki przez ponad 60 dni, to pierwotny pożyczkodawca ma obowiązek odkupienia tej pożyczki.

Zamiarem podatnika jest zatem bezpieczne inwestowanie własnych oszczędności, bez zbędnego ryzyka, przy stabilnych stopach zwrotu zwłaszcza w dobie rekordowo niskich stóp procentowych.

Dodatkowo zwrócić uwagę należy, że zakładane zyski z inwestycji za pośrednictwem platformy (…) nie stanowią, ani nie mają w zamiarze podatnika stanowić, stałego i ciągłego źródła zarobkowania. Podatnik prowadzi bowiem odrębnie działalność gospodarczą polegającą na wynajmie własnych kilkunastu nieruchomości, z których czerpie zyski i to właśnie wynajem nieruchomości stanowi stałe i ciągłe źródło zarobkowania podatnik (w załączeniu wydruk z ewidencji dotyczący działalności gospodarczej podatnika).

Podsumowując, inwestowanie za pośrednictwem platformy (…), nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej podatnika i nie spełnia definicji wskazanej w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Inwestowanie przez podatnika w tym przypadku nie tylko bowiem nie jest realizowane w sposób ciągły i zorganizowany, ale przede wszystkim cechuje jest zasada gospodarności, gdyż w zamiarze podatnika rezultat tego inwestowania jest niezwykle ważny z punktu widzenia ochrony wypracowanego kapitału.

Inwestowanie za pośrednictwem (…) odbywa się z wykorzystaniem narzędzi informatycznych dostępnych na platformie. Podatnik po przelaniu środków na rachunek platformy inwestycyjnej, chcąc inwestować swoje oszczędności w obowiązujące umowy pożyczki udostępnione na platformie, po zgłoszeniu chęci inwestowania w pożyczkę, przelewa odpowiednią kwotę z rachunku inwestycyjnego na rzecz pożyczkodawcy i w ten sposób nabywa względem niego roszczenie o to, aby ten przekazał podatnikowi odpowiednią część środków (z dyskontem), jakie zwróci mu pożyczkobiorca. Transakcja ta w swojej konstrukcji, choć zbliżona jest do umowy cesji, to w istocie w ocenie podatnika stanowi umowę o przekazywanie świadczeń. Pożyczkobiorca bowiem dokonuje cały czas spłaty na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy, z tym zastrzeżeniem, że środki zapłacone przez pożyczkobiorcę są następnie za pośrednictwem platformy (…) – jako operatora wszystkich płatności – przekazywane na rzecz podatnika.

Platforma (…) umożliwia wycofanie się z inwestycji w zasadzie na każdym etapie inwestowania, przy czym wówczas podatnik deklaruje, ile zainwestowanych środków chce z powrotem uzyskać jako środki pieniężne po wypłacie na jego rachunek bankowy. Wówczas pozycja inwestycyjna podatnika jest możliwa do przejęcia przez innego inwestora na rynku wtórnym prowadzonym przez (…), o ile inny inwestor jest gotowy wejść w miejsce podatnika do danej inwestycji.

Podsumowując powyższe, do czasu rzeczywistego wycofania środków z platformy inwestycyjnej i otrzymania ich na własnych rachunek bankowy przez podatnika, pozwala ustalić czy podatnik faktycznie uzyskuje dochód czy tez może ponosić stratę.

Natomiast w uzupełnieniu z dnia 2 października 2020 r. (wg daty wpływu) – w odpowiedzi na pytania organu zawarte w wezwaniu z dnia 15 września 2020 r. wskazano, że:

1. Co oznacza „nabycie udziału w pożyczce”, w szczególności prosi się o wskazanie czy wnioskodawca nabywa prawo do wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej przez pierwotnego pożyczkodawcę?
   
   

„Nabycie udziału w pożyczce” jest pojęciem potocznym używanym przez platformę inwestycyjną (…) dla opisania schematu działania inwestycji. W praktyce jednak, poprzez inwestowanie na platformie (…) nie dochodzi do zawarcia umowy cesji pomiędzy pierwotnym pożyczkodawcą a inwestorem, w wyniku czego pożyczkobiorca miałby dokonywać płatności zamiast na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy, to bezpośrednio na rzecz inwestora. W inwestycji na platformie (…), pierwotny pożyczkodawca w dalszym ciągu otrzymuje płatności od swoich pożyczkobiorców, tyle że uzyskiwane z tego tytułu płatności następne przekazuje na rzecz inwestorów uwzględniając poziom ich zaangażowania.

Inwestycja na platformie (…) polega na tym, że firma pożyczkowa, która udzieliła pożyczki swojemu klientowi, następnie z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi zgłasza ją na platformie (…), gdzie opisuje jaką kwotę pożyczyła, na jaki okres i z jakim oprocentowaniem, a następnie określa, za jaką kwotę jest gotowa przekazywać na rzecz inwestora, otrzymywane świadczenia z tytułu tej pożyczki. Co oczywiste, kwota za jaką firma pożyczkowa jest gotowa przekazywać świadczenia z tytułu umowy pożyczki, jest niższa od planowanych spłat z tytułu pożyczki (dyskonto). Różnica ta pozwala więc inwestorowi wygenerować dodatnie wyniki.

Firma pożyczkowa oferując natomiast możliwość inwestowania w swoje pożyczki, uzyskuje de facto w ten sposób dodatkowe finansowanie pozwalające jej na oferowanie kolejnych pożyczek i powiększanie w ten sposób swojego portfela udzielanych pożyczek. W każdym jednak wypadku, poprzez inwestycję w pożyczkę na platformie (…), nie dochodzi do umowy cesji, w wyniku której podatnik nabywałby prawo do wierzytelności z tytułu umowy pożyczki. Żeby bowiem mogło dojść do umowy cesji, to muszą być znane wszystkie dane dotyczące danego stosunku prawnego, w tym także dane stron, a w tym konkretnym przypadku, dane pożyczkobiorców.

Wierzytelność, która ma być przedmiotem cesji, powinna istnieć w momencie zawarcia umowy. Musi też być oznaczona w zakresie stosunku prawnego, z którego wynika, a także stron i przedmiotu świadczenia, (tak: J. Ciszewski, P. Nazaruk, Kodeks cywilny. Komentarz, WKP 2019).

Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać (tak też E. Łętowska (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 904). Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (tak trafnie SN w wyroku z dnia 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, Biul. SN 2000, nr 1, s. 1), a zatem oznaczania stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Strony stosunku, świadczenie oraz przedmiot świadczenia musza być oznaczone bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczalne) w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność, (tak: A. Kidyba, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania- część ogólna, wyd. II, LEX 2014).

Tymczasem inwestorzy na platformie (…) nie mają w ogóle dostępu do danych pożyczkobiorców, nie wiedzą, kto pożyczył pieniądze od firmy pożyczkowej. Jedyne informacje jakie są im udostępniane w tym zakresie, to informacja jaka kwota została pożyczona, na jaki okres i w jakim celu (…).

Tu warto zwrócić uwagę na to co się dzieje w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie spłaca swojego zobowiązania względem pierwotnego pożyczkodawcy, a tym samym nie posiada on środków na spłatę na rzecz inwestora. W tym wypadku, to nie inwestor, tylko właśnie pierwotny pożyczkodawca podejmuje działania windykacyjne względem pożyczkobiorcy, co dodatkowo potwierdza, że w rzeczywistości nie dochodzi do umowy cesji, bo w takim właśnie wypadku, to inwestor podejmowałby działania windykacyjne względem pożyczkobiorcy. (…):

Podsumowując powyższe wywody, na skutek inwestowania za pośrednictwem platformy (…), nie dochodzi w rozumieniu polskiego prawa do nabycia wierzytelności od pierwotnego pożyczkodawcy względem pożyczkobiorcy.

2. Jakie są warunki oraz podstawa prawna nabycia praw do zapłaconych przez pożyczkobiorcę środków na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy?
   
   

Jak już wskazano w odpowiedzi na poprzednie pytanie, nie dochodzi w tym wypadku do nabycia wierzytelności względem pożyczkobiorców. Inwestując na platformie (…), dochodzi do spełnienia świadczenia przez inwestora na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy, a ten w zamian za to świadczenie zobowiązuje się przekazać to co otrzyma od pożyczkobiorcy

Warunki na jakich dochodzi do zawarcia umowy pomiędzy inwestorem a pierwotnym pożyczkodawcą, zawsze są określane przez pierwotnego pożyczkodawcę przy okazji zgłaszania pożyczki na platformie inwestycyjnej. Jeżeli inwestor zdecyduje się przystać na ofertę pierwotnego pożyczkodawcy, wówczas za pośrednictwem narzędzi informatycznych na platformie inwestycyjnej, dochodzi do zawarcia umowy pomiędzy pierwotnym pożyczkodawcą a inwestorem. Od tego momentu, spłaty dokonywane przez pożyczkobiorcę bezpośrednio na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy, są w stosunku odpowiednim do stopnia zaangażowania danego inwestora, wypłacane jemu za pośrednictwem platformy (…) na podstawie umowy zawartej z pierwotnym pożyczkodawca.

Jeżeli pożyczkobiorca nie dokonuje spłat na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy, to wówczas pierwotny pożyczkodawca dochodzi należności z tytułu udzielonej pożyczki. Inwestorowi natomiast pozostaje w tym przypadku czekać na wynik działań podejmowanych przez pierwotnego pożyczkodawcę. Jeżeli działania te nie przyniosą żadnych efektów, wówczas całą pozycję inwestycyjną należy uznać za straconą. Jest to ryzyko inwestora, albowiem w takim wypadku odpowiedzialność pierwotnego pożyczkodawcy sprowadza się wyłącznie do tego, co spłaci pożyczkobiorca, a jeżeli on nie dokona żadnej spłaty, to pierwotny pożyczkodawca nie ponosi w tym zakresie odpowiedzialności względem inwestora.

Jeżeli natomiast zawierając umowę z pierwotnym pożyczkodawcą zostanie dodatkowo udzielona tzw. gwarancja wykupu, wówczas jeżeli nie dojdzie do spłaty pożyczki przez określony czas, wówczas pierwotny pożyczkodawca jest zobowiązany do „odkupu inwestycji”, co oznacza, że pożyczkodawca musi zapłacić inwestorowi taką kwotę, jaką przekazałby inwestorowi, gdyby w terminie pożyczkobiorca zwrócił pożyczkę na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy.

Podsumowując, inwestor zawierając umowę z pierwotnym pożyczkodawcą nabywa następujące roszczenia względem pożyczkodawcy:

1. o zapłatę tego co pożyczkobiorca zapłaci pierwotnemu pożyczkodawcy,
2. w przypadku gwarancji wykupu – o zapłatę tego, co pożyczkobiorca zapłaciłby pożyczkodawcy, gdyby spłacił pożyczkę w terminie.
   
   

Podstawą prawną w powyższym zakresie jest umowa o przekazywanie świadczeń, zgodnie z którą pierwotny pożyczkodawca w zamian za świadczenie od inwestora, zobowiązuje się przekazywać świadczenia otrzymane od pożyczkobiorcy. Umowa ta, choć jest umową nienazwaną, to swoją konstrukcją zbliżona jest do dyspozycji art. 391 k.c., który reguluje umowę o świadczenie przez osobę trzecią, z tą jednak różnicą, że w ramach umowy zawartej za pośrednictwem platformy (…), nie powstaje żaden stosunek prawny pomiędzy pożyczkobiorcą a inwestorem – pożyczkobiorcy nie dokonują bezpośrednich płatności na rzecz inwestorów, tylko spłacają swoje pożyczki tak jak wcześniej bezpośrednio na rzecz pożyczkodawcy.

3. Czy w związku z zawarciem „umowy o przekazanie świadczeń” Wnioskodawca staje się właścicielem wierzytelności z tytułu pożyczki w odpowiedniej części, w szczególności prosi się o wskazanie warunków oraz podstawy prawnej na jakiej Wnioskodawca zawiera „umowę o przekazanie świadczeń”?
   
   

Tak jak już wskazano w odpowiedziach na poprzednie pytania, Wnioskodawca zawierając umowę z pierwotnym pożyczkodawcą, nie staje się właścicielem wierzytelności z tytułu pożyczki w odpowiedniej części, a jedynie poprzez spełnienie świadczenia na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy, nabywa roszczenie względem niego o to, aby przekazał on inwestorowi to, co jemu zapłaci pożyczkobiorca z tytułu zwrotu pożyczki (w odpowiednim stosunku do stopnia zaangażowania finansowego). W przypadku zaś gdy wraz z zawarciem umowy jest powiązana tzw. gwarancja wykupu, wówczas pierwotny pożyczkodawca przyjmuje na siebie także obowiązek zapłaty na rzecz inwestora tego, co pożyczkobiorca powinien mu zwrócić, a on przekazać inwestorowi. Odpowiedzi co do warunków oraz podstawy prawnej zawarcia umowy o przekazanie świadczeń udzielono w odpowiedzi na poprzednie pytania.

Podsumowując powyższe wywody, udzielając odpowiedzi na pytania przedstawione w wezwaniu z dnia 13 września 2020 roku, Wnioskodawca pragnie podkreślić, że Zainteresowany inwestując za pośrednictwem platformy (…) nie staje się jedną ze stron umów pożyczek udzielanych na całym świecie, tylko nabywa w ten sposób roszczenia do podmiotów, które takich pożyczek udzielają. Przy czym, w przypadku gdy pierwotny pożyczkodawca otrzyma zwrot pożyczki i następnie przekaże odpowiednią część świadczenia na rzecz inwestora, to i tak świadczenie z tego tytułu trafia na rachunek inwestycyjny na platformie (…), a nie od razu na rachunek bankowy inwestora. To oznacza zaś, że inwestor nie może swobodnie dysponować tymi środkami, dopóki ich nie wypłaci na swój rachunek bankowy. Dopiero zaś z chwilą wypłaty środków z platformy inwestycyjnej (…) na własnych rachunek bankowy, inwestor jest w stanie określić, czy, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości osiągnął dochód z tej inwestycji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Kiedy powstaje przychód w zakresie spłaconych odsetek od pożyczek, w których podatnik nabył udział, tj. z chwilą spłaty odsetek przez pożyczkobiorców na rachunek platformy inwestycyjnej, czy z chwilą wypłaty środków z platformy inwestycyjnej na własny rachunek bankowy podatnika?
2. W przypadku udzielania odpowiedzi na pytanie z pkt 1 powyżej, że przychód powstaje z chwilą wypłaty środków z platformy inwestycyjnej, to czy w sytuacji gdy w danym roku podatkowym środki wypłacone z platformy inwestycyjnej, są mniejsze od środków wpłaconych przez podatnika na platformę inwestycyjną, czy powstaje wówczas przychód po stronie podatnika, czy dopiero jeżeli wypłacone środki przewyższą kwotę zainwestowaną za pośrednictwem platformy inwestycyjnej?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody z kapitałów pieniężnych w zakresie odsetek od pożyczek, w których udział nabył podatnik za pośrednictwem platformy inwestycyjnej, wykorzystując do tego środki zapisane na jego rachunku założonym na tej platformie, powstają co do zasady dopiero z chwilą gdy odsetki zostają wypłacone na rachunek bankowy podatnika. Wcześniej bowiem, kiedy odsetki znajdują się na rachunku zapisanym na platformie inwestycyjnej, środki te nie pozostają w posiadaniu podatnika w tym znaczeniu, że podatnik nie może dowolnie tymi odsetkami dysponować. Nie dochodzi bowiem ani do faktycznego otrzymania czy wydania waluty w jakiej dokonywana była spłata odsetek, ani też nie dochodzi do wydatkowania czy też otrzymania środków pieniężnych związanych z nabyciem lub zbyciem udziału w pożyczce.

Jednym słowem, w następstwie zapisania na rachunku na platformie inwestycyjnej kwoty odpowiadającej spłaconym odsetkom, podatnik nabywa jedynie wierzytelność względem platformy inwestycyjnej w tym zakresie.

Zdaniem podatnika przychód z kapitałów pieniężnych w postaci odsetek od pożyczek, w analizowanym przypadku, powstaje wówczas gdy podatnik wycofuje z podmiotu dokonującego transakcji swoje przychody i gdy dochodzi do wypłaty tych środków, a zatem gdy ma miejsce faktyczne uzyskanie przychodu. Skutki podatkowe powyższego zdarzenia są tym samym tożsame, jak w przypadku uzyskiwania przychodów z pochodnych instrumentów finansowych.

Tu warto zwrócić uwagę na orzecznictwo sądowoadministracyjne formułowane na tle tego zagadnienia.

„W kontekście charakteru transakcji, sądy administracyjne formułowały tezę wedle której realizacja praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych następuje w momencie, gdy podatnik otrzymuje przychód z realizacji tych praw, a więc w chwili kiedy środki pieniężne wpływają na jego konto. Takie stanowisko zaprezentowano przykładowo w wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 30 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1259/12 (www. orzeczenia.nsa.gov.pl) jak również w wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 września 2014 r. sygn. III SA/Wa 121/14 (zaakceptowanym następnie przez NSA w sprawie II FSK 275/15) gdzie jednoznacznie wskazano, że realizacja praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych następuje wówczas, gdy podmiot uzyskujący przychód z realizacji tych praw wycofuje z podmiotu dokonującego transakcji swoje przychody i gdy dochodzi do wypłaty tych środków, a zatem gdy ma miejsce faktyczne uzyskanie przychodu” (tak: wyrok WSA w Krakowie z dnia 20 listopada 2019 roku, sygn. akt I SA/Kr 1040/19).

W świetle powyższego, w ocenie podatnika do momentu kiedy środki nie są wypłacane z platformy inwestycyjnej, nie powstaje przychód po stronie podatnika, przy czym zdaniem podatnika, przychód w takim wypadku powstanie jeżeli środki wypłacone z platformy inwestycyjnej w danym roku podatkowym, przewyższą kwotę wpłaconą na platformę inwestycyjną. Wówczas to bowiem dojdzie de facto do wypłaty odsetek, które zostały zapłacone przez pożyczkobiorców w ramach platformy inwestycyjnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest – z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30f oraz art. 44 ust. 7e i 7f – suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów (art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest natomiast – stosownie do art. 9 ust. 2 omawianej ustawy – nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do tego przepisu przychodami (z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 omawianej ustawy.

Katalog zawarty w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma charakter rozłączny. Oznacza to, że dany przychód osoby fizycznej jest przypisywany tylko i wyłącznie do jednego określonego źródła przychodów. Czynność ta ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego opodatkowania tego przychodu (a ściślej, dla opodatkowania dochodu, który jest generowany przez ten przychód). W celu prawidłowej kwalifikacji danego przychodu do konkretnego źródła przychodów należy uwzględnić wszystkie okoliczności związane z jego powstaniem (uzyskaniem). Niejednokrotnie klasyfikacja przychodu wymaga oceny, która z okoliczności powstania (uzyskania) przychodu wskazujących na możliwość przypisania do różnych źródeł przychodów jest istotniejsza, najdonioślejsza prawnie w kontekście regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

A zatem, przypisanie uzyskanego przychodu do określonego, jednego źródła przychodów następuje w oparciu o okoliczności faktyczne sprawy i treść przepisów ustawy. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje przy tym „alternatywnych” sposobów kwalifikacji podatkowej tego samego przysporzenia podatnika. W szczególności podatnik nie ma prawa wyboru, do którego źródła chciałby zaliczyć uzyskany przychód.

Dla prawidłowego zrealizowania przez Wnioskodawcę obowiązków podatkowych związanych z uzyskaniem ww. odsetek kluczowe jest przypisanie ich do odpowiedniego źródła przychodów.

Jak wskazano we wniosku oraz jego uzupełnieniach, w trakcie procesu inwestycyjnego za pośrednictwem platformy (…) Wnioskodawca – co do zasady – nie udziela pożyczek za pośrednictwem platformy inwestycyjnej, ale nabywa udziały w takich pożyczkach. Przy czym Wnioskodawca wyjaśnił, że „nabycie udziału w pożyczce” jest pojęciem potocznym używanym przez platformę inwestycyjną (…) dla opisania schematu działania inwestycji. W praktyce jednak, poprzez inwestowanie na platformie (…) nie dochodzi do zawarcia umowy cesji pomiędzy pierwotnym pożyczkodawcą a inwestorem (tu: Wnioskodawcą), w wyniku czego pożyczkobiorca miałby dokonywać płatności zamiast na rzecz pierwotnego pożyczkodawcy bezpośrednio na rzecz inwestora.

Wnioskodawca podkreślił, że inwestując za pośrednictwem platformy (…) nie staje się jedną ze stron umów pożyczek, tylko nabywa w ten sposób roszczenia do podmiotów, które takich pożyczek udzielają i nie dochodzi (w rozumieniu polskiego prawa) do nabycia wierzytelności od pierwotnego pożyczkodawcy względem pożyczkobiorcy.

Powyższe wskazuje, że Wnioskodawca z tytułu opisanych we wniosku inwestycji nabywa – działając za pośrednictwem platformy – prawo do udziału w zysku, uzyskiwanego przez pierwotnego pożyczkodawcę z tytułu udzielonych przez niego pożyczek, czyli udziału w odsetkach od pożyczek. Taki rodzaj przychodów – wobec wskazanych we wniosku faktów, należy zaliczyć do przychodów z kapitałów pieniężnych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym zauważa się, że źródłami przychodów są m.in.:

• pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3);
• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c (art. 10 ust. 1 pkt 7).
  
  

Odnosząc się do pierwszego z ww. źródeł, należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy, ilekroć jest w niej mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

‒ prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Wyjątki od zasady wynikającej z art. 14 ust. 1 określa art. 14 ust. 3. Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek. A zatem, dla uznania odsetek od pożyczek za przychód z działalności gospodarczej nie wystarczy, że są one naliczone – muszą zostać otrzymane przez podatnika. Można zatem wskazać, że zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 2 a contrario, przychodem z działalności gospodarczej są otrzymane odsetki od pożyczek.

Odsetki od pożyczek jako kategoria przychodu zostały również wymienione przez ustawodawcę w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako rodzaj przychodów ze źródła „kapitały pieniężne” (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy). W myśl zasady ogólnej określonej w art. 11 ust. 1 ustawy odsetki takie są przychodem w momencie ich faktycznego otrzymania lub postawienia podatnikowi do dyspozycji.

Szczegółowe regulacje dotyczące opodatkowania przychodów z odsetek, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy zawiera art. 30a. I tak, w myśl art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy, z zastrzeżeniem art. 52a, od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

W sytuacji, gdy odsetki których dotyczy art. 30a ust. 1 pkt 1 są wypłacane przez podmioty, o których mowa w art. 41 ust. 1, na podmiotach tych ciążą obowiązki płatnika podatku. Jeżeli natomiast podatek ten nie został pobrany przez płatnika, to – zgodnie z art. 45 ust. 3b ustawy – podatnik wykazuje należny podatek dochodowy, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1 w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub ust. 1a.

Jak wynika z powołanych przepisów, ustawodawca różnicuje zasady opodatkowania odsetek od pożyczek w zależności od tego, czy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej podatnika (w takim przypadku odsetki są przychodami ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy) czy nie jest przedmiotem takiej działalności (w takim przypadku odsetki są przychodami ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy).

W analizowanym przypadku – jak wskazano w opisie sprawy, Wnioskodawca nie inwestował za pośrednictwem ww. platformy inwestycyjnej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, inwestowanie za pośrednictwem platformy (…), nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej Wnioskodawcy i nie spełnia definicji wskazanej w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Inwestowanie przez Wnioskodawcę w tym przypadku nie tylko bowiem nie jest realizowane w sposób ciągły i zorganizowany, ale przede wszystkim cechuje jest zasada gospodarności, gdyż w zamiarze podatnika rezultat tego inwestowania jest niezwykle ważny z punktu widzenia ochrony wypracowanego kapitału.

Zatem, opierając się na przedstawionym opisie sprawy, należy uznać, że przychody, w postaci odsetek od zainwestowanych przez Wnioskodawcę kwot, stanowią przychód zaliczany do źródła „kapitały pieniężne”, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód powstaje (w myśl zasady ogólnej określonej w art. 11 ust. 1 ww. ustawy) w momencie ich faktycznego otrzymania lub postawienia podatnikowi do dyspozycji.

Jak wskazano w opisie sprawy, pożyczkobiorca spłacając swoje zobowiązanie przelewa środki na właściwy rachunek bankowy platformy (…), a ta następnie rozdziela środki pomiędzy inwestorów proporcjonalnie do zakupionych przez nich udziałów i środki z tego tytułu zapisuje na ich kontach rozliczeniowych na platformie. Jak wskazał Wnioskodawca, inwestor ma wówczas jedynie do wyboru, albo reinwestowanie pozyskanych w ten sposób środków w kolejne pożyczki, albo złożenie na platformie (…) dyspozycji wypłaty środków na własny rachunek bankowy. Powyższe oznacza, że już w tym momencie (uznania konta rozliczeniowego na platformie) inwestor (tu: Wnioskodawca) posiada prawo do dalszego rozdysponowania posiadanymi na tym koncie środkami, a więc także odsetkami uzyskanymi w wyniku spłaty pożyczki. Stąd zatem, mając na względzie zasadę wynikającą z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na ten moment – czyli uznania konta Wnioskodawcy odsetkami od inwestycji pożyczkowej, nie zaś – jak to widzi Wnioskodawca – wypłaty środków na własny rachunek bankowy, należy upatrywać momentu powstania przychodu.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięcie, pytanie oznakowane jako nr 2, nie podlega interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych tut. Organ informuje, że w myśl zasady wyrażonej w art. 153 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zostały one wydane w indywidualnych sprawach i dotyczą wyłącznie tych spraw, w których zapadły.

Podkreślić należy, że wydając interpretacje indywidualne organ opiera swoje rozstrzygnięcie wyłącznie o przedstawiony przez Wnioskodawcę we wniosku opis sprawy, który przyjmuje bez ich weryfikowania. Nie można jednak wykluczyć, że właściwy organ podatkowy prowadząc w przyszłości ewentualne postępowanie podatkowe, po przeanalizowaniu całokształtu zebranego materiału dowodowego, będzie mógł poczynić ustalenia prowadzące do odmiennych wniosków niż zawarte w niniejszej interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.