Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-1.4011.625.2020.2.KB
z 3 listopada 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 19 sierpnia 2020 r. (data wpływu 19 sierpnia 2020 r.) uzupełnionym pismem z dnia 14 października 2020 r. (data wpływu 14 października 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

• skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości – jest prawidłowe;
• skutków podatkowych przyznanego odszkodowania – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości oraz przyznanego odszkodowania.

W związku z tym, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 6 października 2020 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.625.2020.1.KB, na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ww. ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono 7 października 2020 r., natomiast w dniu 14 października 2020 r., do tut. organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na wskazane wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe.

Wnioskodawca, obok swojej siostry I. i brata K., jest jednym z trzech spadkobierców swojej matki M., która była właścicielką zespołu dworsko-parkowego majątku ziemskiego.

W 19xx r. ww. majątek wraz z zespołem dworsko-parkowym w (…) został przejęty na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 2 części I Dekretu PKWN z dnia 6 września 19xx r. o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Ponadto ww. nieruchomość objęta została komunalizacją. Decyzją Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzono m.in. nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 1, w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralną część powyższej decyzji.

Decyzją Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzono m. in. nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 2, w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralną część powyższej decyzji.

Decyzją Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzono m. in. nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 3, 4, 5 i 6 w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralna część powyższej decyzji.

Decyzją Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzono m. in. nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 7, w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralna część powyższej decyzji.

Matka Wnioskodawcy w dniu (…) stycznia 20xx r. wystąpiła z wnioskiem o wydanie decyzji stwierdzającej, że zespół dworsko-parkowy należący do majątku ziemskiego pn. (…) nie podpadał pod działanie przepisu art. 2 ust. 1 lit. e dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia xx marca 19xx r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 19xx r.

Decyzją z dnia (…) września 20xx r. Wojewoda stwierdził, że zespół dworsko-parkowy wchodzący w skład majątku ziemskiego (…) podlegał przejęciu na cele reformy rolnej na podstawie ww. przepisu art. 2 ust. 1 lit. e dekretu z dnia 6 września 19xx r.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało utrzymane w mocy decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia (…) czerwca 20xx r.

Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny – wyrokiem z dnia (…) stycznia 20xx r. (sygn. akt (…)) oddalił skargę złożoną przez matkę Wnioskodawcy na wskazaną decyzję organu naczelnego.

Wskutek skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia (…) września 20xx r. (sygn. akt (…)) uchylił zaskarżony wyrok z dnia (…) stycznia 20xx r. i decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia (…) czerwca 20xx r. wskazując, że dekret PKWN z dnia 6 września 19xx r. nie dawał podstaw do konfiskaty całego mienia osób fizycznych, w tym wszystkich gruntów i zabudowań właścicieli ziemskich albowiem jednoznacznie odnosił się tylko do nieruchomości ziemskich wymienionych w art. 2 ust. 1 dekretu, przy czym zawarte tam wyliczenie jest pełne i podlegać musi wykładni ścisłej.

Decyzją z dnia (…) marca 20xx r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nr (…) orzekł, że zespół dworsko-parkowy majątku ziemskiego pn. (…) nie podlegał przejęciu na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. W toku postępowania administracyjnego, organ wydając decyzję z dnia (…) marca 20xx r. ustalił, że dawny zespół dworsko-parkowy „(…)” obejmuje nieruchomości oznaczone numerami działek 1-18.

Decyzją z dnia (…) marca 20xx r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (…) stwierdził, w punkcie I decyzji, nieważność decyzji Wojewody z dnia (…) października 19xx r. w części dotyczącej nabycia przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 1, w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralną część powyższej decyzji i umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.

Decyzją z dnia (…) maja 20xx r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (…) stwierdził, w punkcie I decyzji, że decyzja Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzająca nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr: 19, 12 i 20 wraz ze znajdującymi się na nich budynkami, w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr: (…) stanowiących integralną część powyższej decyzji – w części dotyczącej działek nr: 12, 18 została wydana z naruszeniem prawa z uwagi na wystąpienie nieodwracalnych skutków prawnych; w punkcie II decyzji, stwierdził nieważność ww. decyzji Wojewody z dnia (…) października 19xx r. w części dotyczącej działek oznaczonych nr: 3, 4, 5 i 6; w punkcie III decyzji umorzył postępowanie w zakresie działek aktualnie oznaczonych nr: 21- 23.

Decyzją z dnia (…) kwietnia 20xx r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia (…) maja 20xx r.. Wyrokiem z dnia (…) grudnia 20xx r. sygn. akt (…) Wojewódzki Sąd Administracyjny w (…) oddalił skargę Wójta Gminy na decyzję z dnia (…) kwietnia 20xx r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Decyzją z dnia (…) maja 20xx r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (…) stwierdził, w punkcie I decyzji, że decyzja Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzająca nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działki nr 22, w jednostce ewidencyjnej (…), obrębie (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralną część powyższej decyzji – w części dotyczącej działki aktualnie oznaczonej nr 10 została wydana z naruszeniem prawa z uwagi na wystąpienie nieodwracalnych skutków prawnych; w punkcie II decyzji, stwierdził nieważność ww. decyzji Wojewody z dnia (…) października 19xx r. w części dotyczącej działek oznaczonych nr 2.

Decyzją z dnia (…) maja 20xx r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził, w punkcie I, że decyzja Wojewody z dnia (…) października 19xx r. stwierdzająca nabycie przez Gminę z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki nr 23 i 24, w jednostce ewidencyjnej (…), uregulowanej w księdze wieczystej KW nr (…), opisanej w kartach inwentaryzacyjnych nr (…) stanowiących integralną część powyższej decyzji – w części dotyczącej działki aktualnie oznaczonej nr 11 została wydana z naruszeniem prawa z uwagi na wystąpienie nieodwracalnych skutków prawnych; w punkcie II decyzji, stwierdził nieważność ww. decyzji Wojewody z dnia (…) października 19xx r. w części dotyczącej działek oznaczonych nr 7; w punkcie III decyzji umorzył postępowanie w zakresie działek aktualnie oznaczonych nr 24.

Protokołem z wydania nieruchomości z dnia (…) stycznia 20xx r. Gmina wydała spadkobiercom M. nieruchomość o następujących numerach: 1, KW (…), 7 KW (…), 2 (…).

W dniu (…) czerwca 20xx r. przed Sądem Okręgowym spadkobiercy właścicielki M. zawarli ugodę z Gminą, w której kompleksowo uregulowali wszelkie roszczenia pomiędzy Gminą, a właścicielami nieruchomości oznaczonych w ewidencji gruntów nr: 1-7, zarówno objętych postępowaniem toczącym się przed Sądem Okręgowym w sprawie (…), jak i związanych ze sprzedażą przez Wnioskodawcę działającego w imieniu własnym oraz w imieniu siostry i brata na rzecz Gminy ww. nieruchomości. Strony ugody zgodnie oświadczyły, że Gmina zakupi od właścicieli ww. nieruchomości za cenę (…) zł, w terminie do trzech miesięcy od podpisania niniejszej ugody.

Z tytułu roszczeń dochodzonych w sprawie o sygnaturze akt: (…) (roszczenia odszkodowawcze) zawisłej przed Sądem Okręgowym – Gmina zapłaci właścicielom opisanych wyżej nieruchomości – kwotę (…) zł. Właściciele nieruchomości rezygnują z dochodzenia od Gminy roszczeń dotyczących działki 2.

Kwota (…) zł, zostanie zapłacona w przeciągu pięciu lat, w każdym roku w czterech kwartalnych ratach, począwszy od pierwszego kwartału 20xx r. Ugoda jest prawomocna z dniem (…) czerwca 20xx r. i podlega wykonaniu.

Co istotne, zarówno dwór jak i znajdujący się na nieruchomości nr (…) dział (…) działka 25 park dworski jest obiektem zabytkowym wpisanym do rejestru zabytków, teren działki nr 4 znajduje się w obszarze parku objętego konserwatorem zabytków oraz pomników przyrody.

Zainteresowany oświadcza, że dysponuje stosowną dokumentacją o wpisie do rejestru zabytków oraz kartą Ośrodka Dokumentacji Zabytków dotyczącą (…).

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, iż przedmiotem sprzedaży na rzecz Gminy są nieruchomości o numerach ewidencyjnych: 1-7, a przyznane odszkodowanie dotyczy tych samych nieruchomości.

Zainteresowany odziedziczył udziały w nieruchomościach w spadku po matce, która zmarła (…) kwietnia 20xx r. wraz z bratem oraz siostrą w udziale po 1/3.

Przedmiotowe odszkodowanie nie zostanie wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ani też nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przyznanie odszkodowania nastąpiło na podstawie toczącego się postępowania sądowego w Sądzie Okręgowym sygn. akt (…) na podstawie art. 415 k. c. w związku z art. 417 k. c.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy powstanie podatek dochodowy od sprzedaży nieruchomości Gminie odzyskanej przez spadkobierców, przejętej uprzednio na podstawie przepisów o przeprowadzeniu reformy rolnej?
2. Czy powstanie podatek dochodowy od przyznanego odszkodowania wynikającego z zawartej ugody sądowej z (…) czerwca 20xx r.?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania nr 1, podatek od zbycia nieruchomości odzyskanej przez spadkobierców przejętej uprzednio na podstawie przepisów o przeprowadzeniu reformy rolnej nie wystąpi.

Art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o podatku PIT mówi, iż „źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany”.

Ale jednocześnie art. 10 ust. 5 ustawy o podatku PIT mówi, iż „w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie tego prawa majątkowego przez spadkodawcę”, a więc spadkobierca, zbywając odziedziczoną nieruchomość, jej część lub udział ma pełne prawo uwzględnić okres, przez który właścicielem nieruchomości był spadkodawca. A więc po stronie sprzedawcy nie powstanie obowiązek podatkowy, jeżeli okres władania sprzedawanej nieruchomości łącznie przez niego i spadkodawcę jest dłuższy niż pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości przez spadkodawcę, a taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania nr 2, przyznane odszkodowanie, wynikające z zawartej ugody sądowej, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego w pełnej przyznanej wysokości zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku PIT.

Odszkodowanie zostało (spadkobiercom) przyznane sądownie i jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody mającym formę restytucji (próba przywrócenia stanu poprzedniego). Oczywiście zasądzona kwota w żadnej mierze nie zrekompensuje ubytku w utraconym, a odzyskanym po latach majątku, gdyż jest zbyt mała w stosunku do poniesionych strat i poczynionej dewastacji oraz zniszczeń nieruchomości. Dlatego też Zainteresowany uważa, że nie można mówić w tym wypadku o jakichkolwiek korzyściach, które mogliby uzyskać spadkobiercy tym bardziej, że „zarówno dwór jak i znajdujący się na nieruchomości nr (…) dział (…) działka 25 park dworki jest obiektem zabytkowym wpisanym do rejestru zabytków, teren działki nr 4 znajduje się w obszarze parku objętego konserwatorem zabytków i pomników przyrody”.

Ponadto w przypadku Zainteresowanego odszkodowanie (przyznane przez sąd) nie zostanie wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionych zdarzeń przyszłych jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowanego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Wobec powyższego, odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia czy powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego w związku ze sprzedażą nieruchomości nr 1-7 Gminie.

W przedmiotowej sprawie istotna jest więc kwestia, od kiedy należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w cytowanych wyżej przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy rozstrzygnięciu tej kwestii, należy mieć na uwadze nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale przede wszystkim przepisy prawa cywilnego dotyczące nabycia, czy też utraty prawa własności.

Wyjaśnić należy, że decyzje, które rozstrzygają o zwrocie nieruchomości powodują przejście prawa własności na dotychczasowego właściciela lub jego spadkobierców, jednakże nie kreują tego prawa, przywracają tylko wcześniej panujące stosunki prawnorzeczowe. Zwrot nieruchomości, do którego dochodzi na podstawie decyzji administracyjnej, jest więc zdarzeniem prawnym zmieniającym podmiotową stronę stosunku prawnorzeczowego odnośnie zwracanej nieruchomości. Innymi słowy w przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem.

W świetle powyższego jak i przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego uznać należy, że dokonany w drodze decyzji administracyjnych zwrot nieruchomości, m.in. działek oznaczonych nr 1-7 nie stanowi dla Wnioskodawcy nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwrot opisanej we wniosku części nieruchomości przejętych na mocy przepisów dekretu PKWN należy w tej sytuacji traktować jako swoistą restytucję stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

W sytuacji, gdy dochodzi do zwrotu nieruchomości spadkobiercom osoby, której tę nieruchomość odebrano, wówczas prawo do zwrotu znajduje swe źródło w nabyciu spadku.

Wyjaśnić należy, że spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w Księdze czwartej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740). Zgodnie z art. 922 ww. Kodeksu, spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 ww. Kodeksu, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 ww. Kodeksu).

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy (spadkodawców) ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Zatem istotnym z punktu widzenia prawa jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że Wnioskodawca udziały w przedmiotowych nieruchomościach nabył w dniu (…) kwietnia 20xx r. tj. w dacie śmierci matki.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2159) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5, który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r.

W myśl art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Zatem zauważyć należy, iż pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust.1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 w rozpatrywanej sprawie będzie liczony od momentu nabycia przedmiotowych nieruchomości przez matkę Wnioskodawcy. Tak więc niewątpliwie minął pięcioletni termin, o którym mowa w przywołanych wyżej przepisach, co za tym idzie sprzedaż udziałów w nieruchomościach Gminie oznaczonych nr 1-7 nie będzie stanowiła dla Wnioskodawcy źródła przychodów, a tym samym nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi również kwestia opodatkowania odszkodowania, które ma zostać wypłacone w myśl zawartej ugody sądowej. Wypłata ta ma pełnić funkcję świadczenia mającego na celu naprawę wyrządzonej szkody, ma być formą restytucji.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy. W myśl tego przepisu przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Powyższe nie oznacza, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślenia wymaga, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia odszkodowania. W tym zakresie należy posiłkować się przepisami ustawy Kodeks cywilny. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. O odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność.

O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują, co do zasady, przepisy art. 361 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 361 § 1 ww. ustawy, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wyrządzającym szkodę, obejmując to, co z majątku ubyło na skutek tego zdarzenia lub do niego nie weszło (utracona korzyść).

W myśl opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę odszkodowanie, które ma zostać wypłacone w sposób określony w ugodzie, zasądzone zostało na podstawie art. 415 oraz art. 417 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Art. 415 wskazuje, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Natomiast w myśl art. 417 § 1 za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa, a § 2 tego artykułu wskazuje, iż jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Zatem odszkodowanie, które ma zostać wypłacone Zainteresowanemu ma na celu naprawienie szkody powstałej w skutek niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej, za które odpowiedzialność ponosi jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa. Jednocześnie jak podkreślił Zainteresowany odszkodowanie nie będzie otrzymane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ani też nie dotyczy ono korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Reasumując stwierdzić należy, że kwota odszkodowania, która ma zostać wypłacona Wnioskodawcy na podstawie ugody sądowej stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega zwolnieniu z opodatkowania.

Reasumując stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z art. 14b § 1 tej ustawy, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Poinformować zatem należy, że z uwagi na fakt, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Wnioskodawcę – jednego ze współwłaścicieli nieruchomości odziedziczonych w spadku – zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych współwłaścicieli. Każdy z pozostałych współwłaścicieli ww. nieruchomości, chcąc uzyskać interpretację indywidualną w swojej sprawie powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie – spełniającym wszystkie niezbędne wymogi formalne, o których mowa w ustawie Ordynacja podatkowa.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.