2020.11.30 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.9.2019.9.RK
z 30 listopada 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 1390/19 (data wpływu prawomocnego orzeczenia WSA w Warszawie 31 sierpnia 2020 r.) uchylającym zaskarżoną interpretację, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 grudnia 2018 r. (data wpływu 2 stycznia 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 marca 2019 r. (data wpływu 21 marca 2019 r.), w odpowiedzi na wezwanie Organu z dnia 8 marca 2019 r. (skutecznie doręczone 13 marca 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT usług doradztwa prawnego związanego z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2019 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT usług doradztwa prawnego związanego z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 18 marca 2019 r. (data wpływu 21 marca 2019 r.) w odpowiedzi na wezwanie Organu z dnia 8 marca 2019 r. (skutecznie doręczone 13 marca 2019 r.).

Dotychczasowy przebieg postępowania:

W dniu 10 kwietnia 2019 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację znak 0114-KDIP4.4012.9.2019.2.RK, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z podatku VAT usług doradztwa prawnego związanego z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, za nieprawidłowe.

W dniu 13 maja 2019 r. (data wpływu 17 maja 2019 r.) na ww. interpretację złożono skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 1390/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną.

Odpis prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 1390/19, wpłynął do tut. Organu w dniu 31 sierpnia 2020 r.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. Organ.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą świadczącą usługi doradztwa prawnego (PKD 69.10.Z - działalność prawnicza). Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca będzie świadczył usługi w zakresie doradztwa prawnego głównie na rzecz przedsiębiorców, w tym Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych (zwanych dalej: „TFI” lub „Towarzystwami”), samych funduszy inwestycyjnych oraz / lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi, w tym na podstawie umowy z TFI.

Wśród podmiotów na rzecz których będą świadczone usługi doradztwa prawnego będą Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (dalej „TFI” lub „Towarzystwa”), fundusze inwestycyjne (dalej „fundusze inwestycyjne”), działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. Nr 146, poz. 1546) (dalej „ustawa o funduszach inwestycyjnych”) oraz spółki zarządzające funduszami inwestycyjnymi na podstawie umowy z TFI (dalej „Zarządzający”), w ramach których Zarządzający zajmuje się zarządzaniem portfelem funduszu w rozumieniu art. 46 ust. 1 i 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Usługi będą świadczone na podstawie stosownych umów o świadczenie usług doradztwa prawnego stanowiących obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi zawieranych bezpośrednio z TFI, z funduszami inwestycyjnymi lub z Zarządzającym.

Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności TFI jest tworzenie funduszy inwestycyjnych, zarządzanie nimi i reprezentowanie funduszy inwestycyjnych w stosunkach z osobami trzecimi. Dodatkowo, TFI jest zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych, organem funduszu inwestycyjnego. Podstawowy przedmiot działalności Towarzystwa sprecyzowany został w art. 45 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, w sposób następujący: „Przedmiotem działalności towarzystwa jest wyłącznie tworzenie funduszy inwestycyjnych otwartych lub funduszy zagranicznych, zarządzanie nimi, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, reprezentowanie ich wobec osób trzecich oraz zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych”. Ponadto zgodnie z art. 45 ust. 1a ustawy o funduszach inwestycyjnych: „Za zezwoleniem Komisji towarzystwo może rozszerzyć przedmiot działalności o tworzenie specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i funduszy inwestycyjnych zamkniętych, zarządzanie tymi funduszami, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, a także reprezentowanie ich wobec osób trzecich oraz zarządzanie unijnymi AFI, w tym wprowadzanie ich do obrotu.”

Doradztwo prawne Wnioskodawcy może więc dotyczyć obsługi prawnej w zakresie zarządzania następującymi funduszami inwestycyjnymi:

funduszem inwestycyjnym otwartym („fio”), w tym z wydzielonymi subfunduszami;

specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym („sfio”), w tym z wydzielonymi subfunduszami;

funduszem inwestycyjnym zamkniętym (fiz).

Na podstawie wskazanych powyżej umów Wnioskodawca świadczyć będzie na rzecz TFI, funduszy inwestycyjnych oraz/lub Zarządzającego - usługi doradztwa prawnego, które można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

usługi obsługi prawnej w zakresie z zarządzania funduszami inwestycyjnymi
Usługi dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, czyli podstawowej działalności Towarzystw będą polegały na doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu funduszy inwestycyjnych (dalej: „zarządzanie funduszami”), w szczególności obsługa prawna dotyczyć będzie: bieżącej obsługi prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, działalności inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych związanej z lokatami funduszy inwestycyjnych, kontaktów z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniem funduszy przed organami administracji i sądami, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsługa prawna transakcji zawieranych przez fundusze, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsługi prawnej związanej z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, emisją certyfikatów lub jednostek uczestnictwa, obsługą prawną zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, obsługi prawnej związanej z likwidacją, rozwiązaniem, doradztwo prawne w zakresie relacji funduszy z depozytariuszem lub agentem transferowym.
usługi niezwiązane z obsługą prawną w zakresie zarządzania funduszami
Wnioskodawca może też świadczyć na rzecz ww. podmiotów na mocy odrębnych umów, usługi doradztwa prawnego w zakresie typowym dla spółek prawa handlowego, a więc dotyczącej kwestii korporacyjnych i handlowych spółek prawa handlowego i podmiotów prawa cywilnego w standardowym obrocie. Zakres tych usług nie będzie związany z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, będzie zawarty w odrębnych umowach oraz będzie możliwość wyodrębnienia tych usług od obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, że w ramach prowadzonej działalności będzie świadczyć usługi doradztwa prawnego, które można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

usługi obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi prowadzącymi działalność zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej ustawa o funduszach) na rzecz:
1. funduszu inwestycyjnego otwartego;
2. alternatywnego funduszu inwestycyjnego: specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego albo funduszu inwestycyjnego zamkniętego;

w tym także dla Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych oraz/lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi.

Usługi dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, czyli podstawowej działalności Towarzystw będą polegały na doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu funduszy inwestycyjnych (dalej: „zarządzanie funduszami”), w szczególności obsługa prawna dotyczyć będzie: bieżącej obsługi prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, działalności inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych związanej z lokatami funduszy inwestycyjnych, kontaktów z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniem funduszy przed organami administracji i sądami, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsługa prawna transakcji zawieranych przez fundusze, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsługi prawnej związanej z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, emisją certyfikatów lub jednostek uczestnictwa, obsługą prawną zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, obsługi prawnej związanej z likwidacją, rozwiązaniem, doradztwo prawne w zakresie relacji funduszy z depozytariuszem lub agentem transferowym.

Usługi niezwiązane z obsługą prawną w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi prowadzącymi działalność zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. ustawy o funduszach na rzecz:

funduszu inwestycyjnego otwartego;
alternatywnego funduszu inwestycyjnego: specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego albo funduszu inwestycyjnego zamkniętego;

w tym także dla Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych oraz/lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi.

Wnioskodawca może też świadczyć na rzecz ww. podmiotów na mocy odrębnych umów, usługi doradztwa prawnego w zakresie typowym dla spółek prawa handlowego, a więc dotyczącej kwestii korporacyjnych i handlowych spółek prawa handlowego i podmiotów prawa cywilnego w standardowym obrocie. Zakres tych usług nie będzie związany z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, będzie zawarty w odrębnych umowach oraz będzie możliwość wyodrębnienia tych usług od obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami.

Zgodnie z art. 3. ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. ustawy o funduszach Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach Fundusz Inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (dalej ustawa o VAT) zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Zdaniem Wnioskodawcy usługi prawne w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi opisane w zdarzeniu przyszłym (punkt a.), które będą świadczone przez niego na rzecz:

funduszu inwestycyjnego otwartego;
alternatywnego funduszu inwestycyjnego: specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego albo funduszu inwestycyjnego zamkniętego;

w tym także dla Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych oraz/lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi, będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy świadczenie przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystw, bezpośrednio funduszy inwestycyjnych oraz / lub Zarządzających tymi funduszami - usług doradztwa prawnego w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, zarządzanymi przez Towarzystwa, będzie podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi prawne opisane w zdarzeniu przyszłym, które będą świadczone przez niego na rzecz ww. podmiotów, a dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez Towarzystwa, będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Do dnia 31 marca 2013 r. w art. 43 ust. 8 Ustawy o VAT znajdowała się definicja pojęcia „zarządzania” do celów stosowania ww. zwolnienia. Jednak na skutek nowelizacji Ustawy o VAT spowodowanej koniecznością dostosowania polskich przepisów do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyroków w sprawach C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National), usunięto ww. definicję z Ustawy o VAT.

Podstawą do zastosowania ww. zwolnienia jest art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1 ze zm.), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Użyty w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT, zakres usługi zarządzania funduszami zwolnionej z VAT odpowiada usługom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE - „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

Pojęcie zarządzania, jako autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, definiowane jest w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 roku w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS). Przy czym UCITS są odpowiednikiem polskich funduszy inwestycyjnych otwartych.

W artykule 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy 2009/65/WE określono: „Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.”

Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy 2009/65/WE, funkcje zarządzania obejmują:

zarządzanie inwestycjami;
administrację, w tym:
1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłatę zysków;
7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg;
wprowadzanie do obrotu.

W sposób analogiczny funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61 UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010.

Mając na uwadze powyższą definicję „zarządzania” Wnioskodawca pragnie wyraźnie podkreślić, że jej zakresem objęto m.in. „obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem”.

Przywołana powyżej Dyrektywa 2009/65/WE nie definiuje zakresu pojęcia obsługi prawnej. W ustawach korporacyjnych dotyczących zawodów prawniczych używane jest pojęcie pomocy prawnej. Z ustawy o radcach prawnych i ustawy o adwokaturze wynika:

Zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Pomocą prawną jest w szczególności udzielanie porad i konsultacji prawnych, opinii prawnych, zastępstwo prawne i procesowe.

Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Natomiast „zarządzanie funduszem” należy interpretować jako wszystkie te działania, które są związane z prowadzeniem działalności funduszu, w tym z dokonywaniem inwestycji, a także z czynnościami poprzedzającymi dokonanie inwestycji (w tym analizami i badaniami mającymi potwierdzić celowość inwestycji).

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, w zakres zarządzania funduszem inwestycyjnym w rozumieniu przywołanych powyżej dyrektyw, wchodzą czynności związane z doradztwem prawnym, które jest związane z tym zarządzaniem, co obejmuje sporządzanie opinii, sporządzanie projektów dokumentów (związanych z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, bieżącymi zmianami i obsługą prawną likwidacji, rozwiązania, przekształcania, łączeniem funduszy inwestycyjnych), konsultacje prawne, doradztwo prawne związane z lokowaniem aktywów przez fundusze inwestycyjne, w tym: badanie due diligence potencjalnych przedmiotów lokat funduszu, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsługa prawna emitowania certyfikatów inwestycyjnych lub jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, obsługa prawna transakcji zawieranych przez fundusz, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsługa prawna zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, reprezentowanie przed organami i sądami wykonywane przez radców prawnych lub adwokatów mogą być więc uznane za obsługę prawną funduszu inwestycyjnego

W konsekwencji, mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powyższe rozważania prawne - w ocenie Wnioskodawcy - usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą mieścić się w powyżej przytoczonej definicji zarządzania zawartej w Załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE.

Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli wyodrębni on w rozliczeniach z Towarzystwem, funduszem inwestycyjnym lub spółkami zarządzającymi tymi funduszami (w specyfikacji do wystawianych faktur) usługi prawne stanowiące obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszami, to może do nich stosować zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT. Bez znaczenia będzie w tym zakresie fakt, czy usługi te będą świadczone na mocy umów zawartych bezpośrednio z funduszami inwestycyjnymi czy z Towarzystwami, czy ze spółkami zarządzającymi funduszami inwestycyjnymi, ile w istocie rzeczy usługi te będą dotyczyły zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Istotnym jest bowiem zakres (przedmiot) usługi, a więc doradztwo prawne w zakresie zarządzania funduszami.

W tym względzie przywołania wymaga wyrok ETS z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk, gdzie Trybunał potwierdził prawo do zwolnienia w sytuacji świadczenia usług zarządzania dla spółki inwestycyjnej (TFI). Podobnie usługa świadczona bezpośrednio na rzecz funduszy inwestycyjnych dotycząca usługi zarządzania określonej w Załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE i mogłaby korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT.

Ze względu na wnioski płynące z orzecznictwa TSUE oraz treść art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, zgodnie z którym działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w Załączniku II - w tym obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszem, Wnioskodawca twierdzi, że usługi które będą przez niego świadczone w zakresie usługi doradztwa prawnego związanego z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. Ustawy o VAT i tym samym powinny być zwolnione z VAT.

Powyżej zaprezentowane stanowisko potwierdzają organy podatkowe, m.in.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, w interpretacji z dnia 13 października 2017 r. 0114- KDIP4.4012.401.2017.3.AS;

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w interpretacji z dnia 25 stycznia 2017 r., 1462- IPPP1.4512.958.2016.1.BS;

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w interpretacji z dnia 30 czerwca 2015 r., IPPP1 /4512-341/15-2/JL;

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 30 kwietnia 2015 r. IPPP1/4512-341/15-2/JL

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w interpretacji z dnia 19 lutego 2014 r., IPPP1/443-30/14-2/MP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie wydania pierwotnej interpretacji bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2020 r., sygn. akt III SA/Wa 1390/19.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W myśl art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w powołanej ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 cyt. ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37 41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca będzie świadczył usługi w zakresie doradztwa prawnego głównie na rzecz przedsiębiorców, w tym Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych ( „TFI” lub „Towarzystwa”), samych funduszy inwestycyjnych oraz / lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi, w tym na podstawie umowy z TFI.

Wśród podmiotów, na rzecz których będą świadczone usługi doradztwa prawnego będą Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, fundusze inwestycyjne, działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. Nr 146, poz. 1546) (dalej „ustawa o funduszach inwestycyjnych”) oraz spółki zarządzające funduszami inwestycyjnymi na podstawie umowy z TFI („Zarządzający”), w ramach których Zarządzający zajmuje się zarządzaniem portfelem funduszu w rozumieniu art. 46 ust. 1 i 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Doradztwo prawne Wnioskodawcy może dotyczyć obsługi prawnej w zakresie zarządzania: funduszem inwestycyjnym otwartym, w tym z wydzielonymi subfunduszami; specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym, w tym z wydzielonymi subfunduszami; funduszem inwestycyjnym zamkniętym.

Na podstawie zawartych umów Wnioskodawca świadczyć będzie na rzecz TFI, funduszy inwestycyjnych oraz/lub Zarządzającego usługi doradztwa prawnego, które można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

usługi obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi prowadzącymi działalność zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi na rzecz:
1. funduszu inwestycyjnego otwartego;
2. alternatywnego funduszu inwestycyjnego: specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego albo funduszu inwestycyjnego zamkniętego;
w tym także dla Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych oraz/lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi.

Usługi dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, czyli podstawowej działalności Towarzystw będą polegały na doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu funduszy inwestycyjnych („zarządzanie funduszami”), w szczególności obsługa prawna dotyczyć będzie: bieżącej obsługi prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, działalności inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych związanej z lokatami funduszy inwestycyjnych, kontaktów z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniem funduszy przed organami administracji i sądami, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsługa prawna transakcji zawieranych przez fundusze, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsługi prawnej związanej z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, emisją certyfikatów lub jednostek uczestnictwa, obsługą prawną zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, obsługi prawnej związanej z likwidacją, rozwiązaniem, doradztwo prawne w zakresie relacji funduszy z depozytariuszem lub agentem transferowym.
usługi niezwiązane z obsługą prawną w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi prowadzącymi działalność zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. ustawy o funduszach na rzecz:
1. funduszu inwestycyjnego otwartego;
2. alternatywnego funduszu inwestycyjnego: specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego albo funduszu inwestycyjnego zamkniętego;
w tym także dla Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych oraz/lub spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi.

Wątpliwości Wnioskodawcy w niniejszej sprawie dotyczą kwestii zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonych usług.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, z późn. zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania. Są to:

zarządzanie inwestycjami,
administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Z kolei Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE L Nr 174, s. 1, z późn. zm.) (tzw. Dyrektywa ZAFI) oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, odnosi się do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte ww. Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE.

Na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
zarządzanie ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do powołanej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE, inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

administrowanie:
1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
6. podział dochodu;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
9. przechowywanie ksiąg;
wprowadzanie do obrotu;
działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.

Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy że usługi doradztwa prawnego świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, funduszy inwestycyjnych oraz spółek zarządzających funduszami inwestycyjnymi na podstawie umowy z TFI, tj. usługi dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, czyli podstawowej działalności Towarzystw (które będą polegały na doradztwie prawnym przy tworzeniu, zarządzaniu i reprezentowaniu funduszy inwestycyjnych, w szczególności obsługa prawna dotyczyć będzie: bieżącej obsługi prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, działalności inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych związanej z lokatami funduszy inwestycyjnych, kontaktów z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniem funduszy przed organami administracji i sądami, doradztwo prawne w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsługa prawna transakcji zawieranych przez fundusze, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsługi prawnej związanej z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, emisją certyfikatów lub jednostek uczestnictwa, obsługą prawną zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, obsługi prawnej związanej z likwidacją, rozwiązaniem, doradztwo prawne w zakresie relacji funduszy z depozytariuszem lub agentem transferowym), mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i podlegają one zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.

Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych – ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Z kolei stosownie do art. 8a ust. 1 ww. ustawy, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną (ust. 3 ww. przepisu).

W myśl art. 45a ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 cyt. ustawy, umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 – w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państwem członkowskim, jeżeli:
1. do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
2. podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
3. jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.

Art. 46 ust. 3 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych, zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Z powyższych przepisów wynika, że Towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy należy przyjąć, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym otwartym wpisują się w zakres usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi zwolnionych od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT. Obsługa prawna jako usługa kompleksowa świadczona przez Wnioskodawcę polegająca w szczególności na: bieżącej obsłudze prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, działalności inwestycyjnej funduszy inwestycyjnych związanej z lokatami funduszy inwestycyjnych, kontaktów z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniem funduszy przed organami administracji i sądami, doradztwie prawnym w zakresie nabywania i zbywania przez fundusz lokat, obsłudze prawnej transakcji zawieranych przez fundusze, w tym w zakresie badań prawnych (due diligence) aktywów (w tym udziałów lub akcji w spółkach nabywanych przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu), oraz w transakcjach nabywania i zbywania aktywów przez fundusz inwestycyjny lub spółki zależne funduszu, obsłudze prawnej związanej z tworzeniem funduszy inwestycyjnych, emisją certyfikatów lub jednostek uczestnictwa, obsłudze prawnej zgromadzeń uczestników funduszy inwestycyjnych, obsłudze prawnej związanej z likwidacją, rozwiązaniem, doradztwie prawnym w zakresie relacji funduszy z depozytariuszem lub agentem transferowym, związana jest bezpośrednio z polityką inwestycyjną funduszu, umożliwia mu realizowanie działalności w tym zakresie, a tym samym pełni istotne funkcje w procesie zarządzania aktywami finansowymi funduszu. Usługi obsługi prawnej mają ścisły związek z realizacją polityki inwestycyjnej w proces zarządzania. Ww. usługi jako świadczenie o charakterze kompleksowym tworzą odrębną całość, bez której należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej nie byłoby możliwe bez każdorazowego analizowania aspektów prawnych poszczególnych transakcji oraz ich przygotowania pod kątem prawnym. Z powyższych względów należy uznać, że ww. usługi wpisują się w zarządzanie funduszem inwestycyjnym rozumianym zgodnie z przepisami ww. Dyrektywy 2009/65/WE oraz orzecznictwem TSUE.

W wyroku z dnia 25 lutego 2020 r. sygn. akt III SA/Wa 1390/19, zapadłym w przedmiotowej sprawie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że „Alternatywne fundusze inwestycyjne zostały wprawdzie wyłączone na gruncie prawa polskiego z kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS, jednak powyższe nie wyłącza zastosowania niniejszego zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, także wobec podmiotów świadczących usługi na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a więc na rzecz podmiotów nie będących przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania. Zatem, mają one znaczenie systemowe dla wszelkiego rodzaju funduszy. Wobec tego, Sąd podziela pogląd, że ustawodawca unijny obejmuje zwolnieniem także czynności opisane w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI. Czynności wskazane we wniosku są bowiem nierozerwalnie związane z czynnością zarządzania portfelem inwestycyjnym i ryzykiem. Bez obsługi prawnej nie jest bowiem możliwe poprawne i skuteczne zarządzanie przez ASI. Wskazuje na to wypracowane w orzecznictwie TSUE autonomiczne pojęcie "zarządzania" funduszami, które poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem obejmuje także czynności dodatkowe odpowiednio określone w załączniku II do Dyrektywy UCITS oraz w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI. W orzecznictwie TSUE uznał, że owo autonomiczne pojęcie "zarządzania" może obejmować różne odrębne czynności, np. usługi w zakresie administrowania i prowadzenia rachunkowości funduszu (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Zasada neutralności podatkowej nie stoi więc na przeszkodzie włączeniu usług prawnych do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zwolnionych, o ile są ściśle związane z zasadą działalności funduszu. Taki ścisły związek, jak wywodziła Skarżąca i co podziela Sąd, wystąpi w odniesieniu do czynności o jakich mowa we wniosku”.

Mając na uwadze powyższe orzeczenie należy stwierdzić, że również czynności wykonywane przez Wnioskodawcę dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi: specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi oraz funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi wpisują się w zakres usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi zwolnionych od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obsługi prawnej będące przedmiotem wniosku mieszczą się z zakresie pojęcia zarządzania, zgodnym z celami Dyrektywy VAT, gdyż stanowią konieczny element prawidłowego funkcjonowania funduszu, a usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym będą niezależne, specyficzne i istotne dla działalności związanej z zarządzaniem ASI. Zatem, uznać je należy za czynności, o których mowa w pkt 2 załącznika I Dyrektywy ZAFI, zwolnionymi z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i to bez względu na podmiot wykonujący te czynności, gdyż bez obsługi prawnej nie jest możliwe poprawne i skuteczne zarządzanie przez ASI.

Podsumowując, usługi obsługi prawnej wykonywane przez Wnioskodawcę w zakresie zarządzania wskazanymi we wniosku: funduszem inwestycyjnym otwartym, w tym z wydzielonymi subfunduszami, specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym, w tym z wydzielonymi subfunduszami, a także funduszem inwestycyjnym zamkniętym, podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin