Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.596.2020.2.JK2
z 14 grudnia 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 września 2020 r. (data wpływu 22 września 2020 r.) uzupełnionym pismem z dnia 24 listopada 2020 r. (data wpływu 27 listopada 2020 r.) na wezwanie z dnia 4 listopada 2020 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.616.2020.1.JK2 ( data nadania 5 listopada 2020 r., data doręczenia 20 listopada 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego z Wielkiej Brytanii – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 września 2020 r. r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 4 listopada 2020 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.616.2020.1.JK2 (data nadania 5 listopada 2020 r., data doręczenia 20 listopada 2020 r.) wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku.

Pismem z dnia 24 listopada 2020 r. (data wpływu 27 listopada 2020 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2015 r. po porodzie w Wielkiej Brytanii z powodu zaniedbania medycznego Wnioskodawczyni doznała uszczerbku na zdrowiu z winy szpitala. Została uszkodzona tętnica w prawej ręce, przez co Wnioskodawczyni miała zator i w wyniku czego straciła 3 palce. Zator ten spowodował również infekcję serca, przez co Wnioskodawczyni ledwo uszła z życiem. Wnioskodawczyni spędziła 8 tygodni w szpitalu i przez to nie mogła opiekować się córeczką. Wnioskodawczyni przeszła 4 operacje, które w postaci ogromnych blizn pozostawiły ślady na ciele. Wnioskodawczyni walczyła o odszkodowanie. Pod koniec roku 2019 szpital przyznał się do winy i poszedł na ugodę. Zaproponował ofertę zwaną w Wielkiej Brytanii jako „P art. 36 ”. Nazwa pochodzi od regulminu postępowania cywilnego i oparta jest na podstawie angielskiego kodeksu cywilnego (CPR 36.1). Roszczenia zostało rozstrzygnięte w protokole przedprocesowym. Wnioskodawczyni zgodziła się na ugodę, która jest zgodna z regulaminem angielskiego sądu. Do końca życia Wnioskodawczyni zostanie osobą niepełnosprawną, gdyż jest osobą praworęczną.

W uzupełnieniu Wnioskodawczyni doprecyzowała stan faktyczny w następujący sposób:

1. Wskazanie daty wypłaty odszkodowania.

Odp. Uszkodzenie ciała i zaniedbanie medyczne nastąpiły podczas porodu w Wielkiej Brytanii w 2015 r. Sprawa pomiędzy szpitalem i reprezentującymi Wnioskodawczynię prawnikami toczyła się 5 lat. Ze względu na niepełnosprawność Wnioskodawczyni i brak pomocy rodziny, została zmuszona do powrotu do Polski, co nastąpiło w połowie 2018 r. Pod koniec października 2019 r., gdy szpital przyznał się do błędu i zaniedbania medycznego, zgodził się wypłacić część odszkodowania, ze względu na trudną sytuację materialną i bytową Wnioskodawczyni. Natomiast pozostałą część wypłacił pod koniec sierpnia 2020 r., gdy zostały podpisane dokumenty o ugodzie.

2. Wskazanie miejsca zamieszkania w momencie otrzymania odszkodowania, tj. Polska czy Wielka Brytania?

Odp. Od 2009 r. Wnioskodawczyni pracowała bezustannie razem z mężem w Wielkiej Brytanii, gdzie płacili wszystkie podatki. Wnioskodawczyni wraz z mężem nie mieli zamiaru wracać do kraju, lecz dramat i kalectwo Wnioskodawczyni do tego Ich zmusiły. Od czerwca 2018 r. Wnioskodawczyni przebywa w Polsce. Zdarzenie to, tj. zator tętnicy promieniowej w prawej ręce, który doprowadził do infekcji serca, przez co przeszła 3 operacje, amputacja palców oraz wszystkie tego konsekwencje miały miejsce w Wielkiej Brytanii. W momencie wypłacenia odszkodowania Wnioskodawczyni przebywała na terenie Polski.

3. Czy przedmiotowe odszkodowanie obejmuje szkodę materialną i niematerialną?

Odp. Odszkodowanie obejmuje obie te krzywdy. Krzywdy cielesne w postaci utraty trzech palców (kciuk, wskazujący i środkowy) oraz w postaci trzech dużych blizn pooperacyjnych (2 na ręku, 1 na nodze). Odszkodowanie obejmuje również stres pourazowy, z którym Wnioskodawczyni zmaga się do dzisiaj, a także straty materialne jakie poniosła między innymi podczas ośmiotygodniowego pobytu w szpitalu, gdzie Wnioskodawczyni walczyła o życie, oraz po tym okresie, tj:

• koszty związane z transportem (codzienne przyjazdy męża z noworodkiem, ok. 100 km dziennie),
• koszty związane ze sprowadzeniem rodziny z Polski w celu wsparcia Wnioskodawczyni i Jej męża.

Odszkodowanie to obejmuje również koszty leków, jakie Wnioskodawczyni poniosła i poniesie, gdyż Wnioskodawczyni będzie brała je do końca życia, w celu zmniejszenia ryzyka ponownego zatoru. W prawej ręce pracuje tylko jedna tętnica. Odszkodowanie obejmuje utratę przychodów, jakie Wnioskodawczyni poniosła w wyniku swojego kalectwa. Ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, Wnioskodawczyni nie mogła jej kontynuować, gdyż była tam potrzebna 100% sprawność obu rąk. Odszkodowanie obejmuje utratę przychodów tylko do momentu przebywania w Wielkiej Brytanii. Odszkodowanie obejmuje koszty związane z protezami palców, które Wnioskodawczyni chce wykonać. Odszkodowanie obejmuje koszty związane z adaptacją otoczenia w celu możliwości wykonywania, niektórych prac domowych.

4. Czy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw funkcjonujących poza granicami Polski, w przedmiotowej sprawie Wielkiej Brytanii (będących odpowiednikiem polskich regulacji w tym zakresie)?

Odp. Wysokość odszkodowania jest ustalana indywidualnie, w zależności od rodzaju uszczerbku na zdrowiu i życiu. Jest ono ustalane między innymi na podstawie raportu niezależnego eksperta medycznego, zatwierdzonego przez stronę pozwaną. Natomiast zasady ustalenia odszkodowania zostały sporządzone zgodnie z angielskim prawem. Niniejsze odszkodowanie zostało sporządzone z postanowieniami „Części 36” angielskiego Kodeksu Cywilnego. Wnioskodawczyni nie jest w stanie wskazać polskich przepisów, które odzwierciedlają angielskie prawo na jakich zostało wypłacone odszkodowanie. „Część 36” angielskiego postępowania cywilnego to samodzielny zbiór zasad mających na celu zachęcenie zarówno powoda, jak i strony pozwanej do rozstrzygnięcia sporu poza sądem. Jest to natomiast oferta zgodna z regulaminem sądu.

W świetle obowiązujących przepisów w Wielkiej Brytanii wypłacone odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu. Powstały uszczerbek i kłopoty ze zdrowiem nie powstały na terenie Polski.

5. Czy zawarta ugoda jest ugodą sądową czy pozasądową (zatwierdzoną czy nie przez sąd?)?

Odp. Niniejsze odszkodowanie zostało sporządzone zgodnie z postępowaniem „Części 36” angielskiego Kodeksu Cywilnego i angielskie prawo pozwala na tym etapie, gdzie strona pozwana przyznaje się do winy, na pozasądową ugodę na jaką Wnioskodawczyni przystała. Wnioskodawczyni wskazała, że jest to umowa pozasądowa.

6. Czy odszkodowanie zostało wypłacone z tytułu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej szpitala, tj. z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych?

Odp. Odszkodowanie to zostało wypłacone bezpośrednio z funduszu szpitala, który jest finansowany przez angielski rząd.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawczyni musi od swojego odszkodowania odprowadzić podatek dochodowy?
   
2. Czy Wnioskodawczyni musi wykazać to w rocznym rozliczeniu PIT?

Zdaniem Wnioskodawczyni, uszczerbek na zdrowiu powstał w Wielkiej Brytanii, gdzie Wnioskodawczyni planowała przyszłość, mieszkała, pracowała legalnie przez prawie 9 lat, odprowadzała podatki. Tam też została okaleczona. Kalectwo Wnioskodawczyni zmusiło do powrotu do Polski, gdyż potrzebuje pomocy rodziny. W Anglii Wnioskodawczyni pozwała szpital, który przyznał się do winy. Gdyby ten dramat się nie wydarzył, nadal Wnioskodawczyni mieszkałaby w Wielkiej Brytanii. Wnioskodawczyni uważa, że krzywdzące dla Niej byłoby, gdyby musiała zapłacić podatek dochodowy, gdyż nie jest to dochód z tytułu pracy ani wygrana na loterii. Jest to odszkodwanie za wyrządzone krzywdy. To przez co przeszła Wnioskodawczyni odbija się na zdrowiu i braku akceptacji samej siebie. Są to środki, które pozwolą jej żyć, przystosować swoje otoczenie, aby mogła sprawnie funkcjonować. Zdarzenie to miało miejsce poza granicami Polski i gdyby musiała zapłacić podatek, czułaby krzywdzącą niesprawiedliwość. Tamtejszy szpital wypłacił odszkodowanie, więc pieniądze pochodzą z Wielkiej Brytanii i według tamtejszego prawa nie są opodatkowane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Natomiast stosownie do art. 3 ust. 2a ww. ustawy – osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni otrzymała od szpitala z Wielkiej Brytanii odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu. W momencie wypłaty Wnioskodawczyni miała miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

Zatem w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdują przepisy Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych, podpisanej w Londynie w dniu 20 lipca 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840; dalej: Konwencja polsko-brytyjska).

Przy czym wskazać należy, że zarówno Polska, jak i Wielka Brytania notyfikowały ww. Konwencję polsko-brytyjską do objęcia Konwencją wielostronną implementującą środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzoną w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r., podpisaną w Paryżu dnia 7 czerwca 2017 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 1369).

Konwencja MLI, której celem było jednorazowe zmodyfikowanie sieci umów o unikaniu podwójnego opodatkowania bez konieczności czasochłonnych negocjacji bilateralnych, została ratyfikowana przez Polskę w dniu 23 stycznia 2018 r., a przez Wielką Brytanię w dniu 29 czerwca 2018 r. Dniem wejścia w życie postanowień Konwencji MLI dla Polski jest dzień 1 lipca 2018 r., natomiast dla Wielkiej Brytanii dzień 1 października 2018 r.

Przepisy Konwencji MLI stosowane są równolegle z przepisami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (Konwencja MLI nie działa jak protokół zmieniający). W praktyce przepisy Konwencji MLI mają pierwszeństwo przed regulacjami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (tzn. jeśli przepisy umowy będą sprzeczne z przepisami Konwencji MLI, to przepisy Konwencji MLI będą miały zastosowanie jako akt późniejszy).

Dla celów stosowania prawa, postanowienia Konwencji MLI muszą być interpretowane równolegle z Konwencją między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z uwzględnieniem stanowisk Umawiających się Państw w zakresie przyjęcia Konwencji MLI. Stanowisko Polski zostało przedstawione w oświadczeniu rządowym z dnia 6 czerwca 2018 r. w sprawie mocy obowiązującej Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 1370), natomiast wspólne stanowisko Polski i Wielkiej Brytanii zostało przedstawione w oświadczeniu rządowym z dnia 11 października 2018 r. w sprawie mocy obowiązującej w relacjach między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r., oraz jej zastosowania w realizacji postanowień Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisanej w Londynie dnia 20 lipca 2006 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 2253).

W odniesieniu do Konwencji polsko-brytyjskiej, jeśli nie wskazano inaczej, to zgodnie z art. 35 ust. 1 Konwencji MLI, postanowienia art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 6, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 i art. 11 ust. 1 Konwencji MLI będą miały zastosowanie w zakresie stosowania Konwencji polsko-brytyjskiej przez Polskę:

• w odniesieniu do podatków pobieranych u źródła od kwot wypłacanych lub zaliczanych na rzecz osób niemających miejsca zamieszkania lub siedziby w Polsce, gdy zdarzenie dające prawo do pobrania takiego podatku wystąpi w dniu lub po dniu 1 stycznia 2019 r.; oraz
  

• w odniesieniu do pozostałych podatków nakładanych przez Polskę, do podatków nakładanych w okresach podatkowych rozpoczynających się w dniu lub po dniu 1 kwietnia 2019 r.
  
  
  

W tym miejscu wskazać należy, że okresem podatkowym dla osoby fizycznej jest rok podatkowy. Stosownie do art. 11 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. W związku z powyższym przepisy Konwencji MLI w odniesieniu do pozostałych podatków mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2020 r.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 Konwencji polsko-brytyjskiej części dochodu, inne niż dochód wypłacany przez trust lub z majątku spadkowego w wyniku zarządzania tym majątkiem, bez względu na to gdzie powstają, osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, które nie zostały objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Konwencja polsko-brytyjska nie określa specyficznych zasad opodatkowania świadczeń odszkodowawczych, zatem wypłacone odszkodowania, zadośćuczynienia, renty należy zakwalifikować jako inne dochody. Zatem, świadczenia z Wielkiej Brytanii otrzymane przez osobę mającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych na terenie Polski określone w art. 21 ust. 1 ww. Konwencji, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce. Oznacza to, że do ich opodatkowania w Polsce stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego obowiązujące w danym roku podatkowym.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie natomiast do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w tym artykule kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności”, świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedmiotowe odszkodowanie obejmuje szkodę materialną i niematerialną. Wysokość odszkodowania jest ustalana indywidualnie, w zależności od rodzaju uszczerbku na zdrowiu i życiu. Jest ono ustalane między innymi na podstawie raportu niezależnego eksperta medycznego, zatwierdzonego przez stronę pozwaną. Natomiast zasady ustalenia odszkodowania zostały sporządzone zgodnie z angielskim prawem. Niniejsze odszkodowanie zostało sporządzone z postanowieniami „Części 36” angielskiego Kodeksu Cywilnego. „Część 36” angielskiego postępowania cywilnego to samodzielny zbiór zasad mających na celu zachęcenie zarówno powoda, jak i strony pozwanej do rozstrzygnięcia sporu poza sądem. Jest to natomiast oferta zgodna z regulaminem sądu. Angielskie prawo pozwala na tym etapie, gdzie strona pozwana przyznaje się do winy, na pozasądową ugodę na jaką Wnioskodawczyni przystała. Wnioskodawczyni wskazała, że jest to umowa pozasądowa.

Należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe;

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.

Na podstawie art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740; dalej: „KC”), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Stosownie do art. 805 § 2 KC, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Stosownie do art. 444 § 1 KC, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Zatem, z umowy ubezpieczenia wynika, że obowiązkiem ubezpieczającego jest zapłata składki, natomiast obowiązkiem zakładu ubezpieczeń jest spełnienie określonego świadczenia, tj. wypłata odszkodowania.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1. wypłacona kwota musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
2. jej wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,
3. podstawą jej przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda pozasądowa.

Odnosząc się do pierwszego warunku należy podkreślić, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 Kodeksu cywilnego i nast.) oraz deliktową – wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.

Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej w związku z doznaną krzywdą.

Odszkodowanie według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, gdzie dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań (art. 471 Kodeksu cywilnego). Przy czym szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści. Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynienia” z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

W omawianym przypadku niewątpliwie wystąpił element szkody, zaś przedmiotowe świadczenie stanowi świadczenie, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Wnioskodawczyni otrzymała przedmiotową kwotę z tej racji, że poniosła szkodę. Zatem pierwszy warunek został spełniony.

Odnosząc się do drugiego warunku, Wnioskodawczyni w stanie faktycznym wskazała, że wysokość odszkodowania jest ustalana indywidualnie, w zależności od rodzaju uszczerbku na zdrowiu i życiu. Jest ono ustalane między innymi na podstawie raportu niezależnego eksperta medycznego, zatwierdzonego przez stronę pozwaną. Natomiast zasady ustalenia odszkodowania zostały sporządzone zgodnie z angielskim prawem. Niniejsze odszkodowanie zostało sporządzone z postanowieniami „Części 36” angielskiego Kodeksu Cywilnego. „Część 36” angielskiego postępowania cywilnego to samodzielny zbiór zasad mających na celu zachęcenie zarówno powoda, jak i strony pozwanej do rozstrzygnięcia sporu poza sądem.

W tym miejscu należy zauważyć, że na podstawie art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Przepis art. 3 pkt 2 ww. Ordynacji podatkowej stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego rozumie się przez to – przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Przepisy wewnętrzne prawa brytyjskiego nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej, zatem tutejszy organ podatkowy nie jest upoważniony do interpretowania tychże przepisów, a tym samym do rozstrzygnięcia, czy wysokość lub zasady ustalania przedmiotowego odszkodowania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, obowiązujących w wewnętrznym ustawodawstwie brytyjskim. W tej kwestii jest związany opisem stanu faktycznego zawartym we wniosku.

Należy zauważyć, że treść art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie odwołuje się do przepisów konkretnych ustaw, czy wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych. To oznacza, że stosowania przywołanego zwolnienia od podatku nie można ograniczać do odszkodowań wydanych na podstawie przepisów ustaw i wydanych na ich podstawie rozporządzeń wchodzących w skład polskiego prawodawstwa. Odwołanie się w treści powyższego artykułu do przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, nie wyklucza przepisów prawa wewnętrznego innych państw (w tym przypadku Wielkiej Brytanii). Oznacza to, że świadczenie odszkodowawcze – przyznane na podstawie prawa brytyjskiego – powinno być na gruncie prawa polskiego potraktowane w taki sam sposób jak w stosunku do obywatela polskiego, który doznał takiej samej szkody w Polsce i otrzymał z tego tytułu odszkodowanie według prawa polskiego.

Zatem, skoro jak wskazała Wnioskodawczyni, zasady ustalenia odszkodowania zostały sporządzone zgodnie z angielskim prawem, został spełniony również drugi warunek.

Ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) zadośćuczynienia/odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji, gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Analizując trzeci warunek, należy stwierdzić, że odszkodowanie Wnioskodawczyni zostało przyznane na podstawie ugody pozasądowej, co oznacza, że trzeci warunek nie został spełniony.

Zapis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wskazuje, iż otrzymane odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sadowe, nie zostały objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych. Odszkodowanie przyznane Wnioskodawczyni na podstawie zawartej ugody zawiera się w uregulowaniach przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ww. ustawy i tym samym nie korzysta ze zwolnienia.

Przedmiotowe odszkodowanie nie będzie korzystało również ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż wypłata odszkodowania nastąpiła na podstawie ugody pozasądowej.

Odnosząc się natomiast do zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochdowym od osób fizycznych wskazać należy, że wypłacone odszkodowanie Wnioskodawczyni nie korzysta z przedmiotowego zwolnienia, ponieważ nie jest ono wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeniowe z tytułu zawartego ubezpieczenia, bowiem jak wynika z uzupełnienia wniosku odszkodowanie to zostało wypłacone bezpośrednio z funduszu szpitala, który jest finansowany przez angielski rząd.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że otrzymane odszkodowanie zgodnie z warunkami zawartej ugody - niewątpliwe stanowi przysporzenie majątkowe, skutkujące powstaniem przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, według obowiązującej skali podatkowej, który należy wykazać w zeznaniu podatkowym składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym osiągnięto ten przychód.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (zdarzeniem przyszedłem) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.